اختلال در ديكته
اختلال در ديكته
(دقت و توجه در نقطه گذاري و سركش)
تهيه و تدوين: زهرا فيض آبادي
مركز آموزش و توابخشي مشكلات ويژه يادگيري سبزوار
*******************************
ناتواني هاي توجهي
يكي از فراوان ترين مشكلات در ميان كودكان كه موجب كاهش كارايي آنان در مدرسه مي گردد فقدان توجه است مشاهدات نشان مي دهد كه هنگامي كودك در تمركز بر روي تكليف طرح شده، با شكست مواجه مي شود كه نتواند سر و نگاهش را به سمت محلي كه در حال آموزش به او است جهت دهد و يا در دنبال كردن دستورالعمل ها با شكست مواجه شود از طرف ديگر ادامة كار بر روي يك تكليف معيّن، تعيين جهت نگاه و سر، حالت چهره اي مراقب و گوش به زنگ و اجراي دستورالعمل ها و موفقيت در عملكرد نشان دهندة رفتار توجه كودك است.
به هر حال وقتي كودك مبتلا به نقصان شديد توجه است اين مشكل مي تواند اثرات مخربي بر يادگيري او داشته باشد.
بهبود رفتار توجه كردن
آنچه ضروري است آموزش رفتار و توجه در يك فعاليت خاص، مانند توجه به خواندن يا هجي كردن، يا توجه به حركات موجود در يك رقص و يا توجه به تكاليف يادگيري آشنا مي باشد. از طرفي انتقال اين رفتارهاي توجهي به فعاليت هاي ديگر نيز از اهميت خاصي برخوردار است هنگامي كه رفتارهاي توجه مناسب براي آموزش انتخاب شوند معلم بايد تكنيك ها و راهبردهاي آموزشي و لازم جهت افزايش انگيزه و افزايش توجه به تكاليف يادگيي موردنظر را بيابد.
راهبردهاي آموزشي بهبود رفتار توجه كردن
1- بر روي توجه انتخابي محرك مربوط كار كنيد:
بعضي كودكان در يادگيري خواندن به جاي تمركز بر روي توالي حروف يك كلمه، بر روي يك كلمه يا شكل آن متمركز مي شوند و به دليل توجه به يك علامت غيرضروري در تكليف يادگيري، حواس شان پرت مي شود.
راهبردهاي كمك به انتخاب محرك مربوط توسط كودكان:
الف) به كودك بگويد كدام محرك مهم است (مثلاً كودكان راهنمايي شوند كه به توالي و تركيب حروف موجود در كلمه آن طور كه به طور صحيح خوانده مي شوند، نگاه كنند.)
ب) تعداد محرك ها و پيچيدگي آن را كم كنيم (مثلاً معلم بايد تعداد و تنوع مسائل رياضي را كاهش دهد تا دشواري تكليف كمتر شود)
ج) افزايش درجه شدت محرك مربوط (مثلاً اگر كودكي در بازشناسي و خواندن حروف مصوت كوتاه مشكلاتي دارد معلم مي تواند حروف مصوت كوتاه را قرمز رنگ كند تا توجه كودك جلب شود).
2- استفاده از تازگي:
تازگي همراه با محركي به كودك عرضه مي شود كه به آساني توسط او كشف شود به طوريكه شكست را تجربه نكند يك چرتكه، شمارش گر و يا كامپيوتر كوچك دستي به جاي كتاب حساب نمونه هايي از تازگي هستند.
3- به كار گرفتن حس لامسه و حركت:
مي توان با حس لامسه و ادراك حركت توجه كودك را افزايش داد سيستم فرنالد مثال خوبي است از اينكه چطور حس لامسه و حركت مي تواند به كودك كمك كند تا به محرك بصري از طريق ترسيم طرح هاي حروف هنگاميكه در حال گفتن نام يا صداي آنهاست توجه كند.
4- مواد را در دسته هاي مشترك ارائه دهيد:
كلمات هم خانواده در تكليف خواندن و روش هاي انتقال، مثال هايي از محتويات يادگيري در مجموعه ها هستند.
5- استفاده از تجارب معنادار قبلي:
مثلاً در آموزش يك دانش آموز مبتلا به ناتواني يادگيري كه هدف از آن بهبود درك مطلب او در كلاس ادبيات مي باشد ممكن است ارتباط دادن محتوي خواندن با تجارب فرد و هيجاناتش مفيد باشد.
6- طول مدت توجه را افزايش دهيد:
مثلاً وقتي معلم صحبت مي كند به كانال شنوايي كودك نياز است چنانچه معلم بخواهد كه كودك به چيزهايي كه او مي گويد گوش كند بايد استفادة هر هدف بصري كه هم نياز به كانال شنوايي او داشته باشد خودداري كند پس از اتمام صحبتهاي معلم مي توان توجه كودك را از اهداف شنوايي به هدفهاي بصري منتقل كرد.
مثال: دانش آموزي به مركز مراجعه كرده كه در درس املاء ضعف دارد و طي بررسي ها و انجام آزمون و كسلر، آزمون هاي غيررسمي (خواندن، ديكته) و آزمون تشخيص شنوايي مشخص شد كه اختلال ديكته نويسي اين دانش آموز به دقت و توجه او مربوط مي شود اين دانش آموز در نقطه گذاري حروف مشكل دارد گاهي نقطه ها را كم و يا زياد مي گذارد گاهي بالا يا پايين مي گذارد و سركشها را در جاهايي كه لازم است نمي گذارد.
اقداماتي كه براي برنامة درماني اين دانش آموز پيشنهاد و اجرا شد به شرح زير است:
1- بازي با اسباب بازيها، جابجا كردن آنها ذكر تفاوت بين اسباب بازيهاي مشابه كه در چند مورد اختلاف دارند.
2- تهيه تصاوير مشابه كه در يك يا چند مورد با هم تفاوت دارند و از دانش آموز بخواهيم تفاوتهاي بين دو تصوير را پيدا كند.
3- تهيه كارتهايي از كلمات كه يك حرف، نقطه، دندانه و يا سركش آن جا افتاده باشد دانش آموز بايد نقص را پيدا كند.
4- تهيه كارتهايي كه يك حرف، دندانه و يا نقطه اضافي دارند دانش آموز بخش اضافي را پيدا كند.
5- افزايش طول مدت توجه
6- تشخيص صداي حيوانات (توجه شنيداري).
7- تهيه كارتهايي كه مخلوطي از چند كلمه درست و اشتباه باشد و دانش آموز بايد اشتباهات آنها را پيدا كند.
8- نقطه گذاري حروف و كامل كردن آنها توسط كودك
9- تمرين هاي درهم نويسي حروف و تشخيص و جداسازي آنها توسط دانش آموز.
10- انجام بازيهاي توالي و ترتيب تصاوير
11- انجام بازيهاي جابجايي تصاوير با توجه به زمان (زمان به تدريج كاسته شود).
12- دادن متني كه نقطه، دندانه و سركش كم و زياد دارد تصحيح توسط كودك
13- ديكته دانش آموز به معلم يا والدين (اشتباهاتي از قبيل نقطه، دندانه، سركش داشته باشد) و دانش آموز تصحيح كند.
14- بازي با كلماتي كه درست و اشتباه است و تصحيح اشتباهات توسط دانش آموز و جوركردن كلمات با هم.
15- دسته بندي حروف از لحاظ نقطه گذاري
(دقت و توجه در نقطه گذاري و سركش)
تهيه و تدوين: زهرا فيض آبادي
مركز آموزش و توابخشي مشكلات ويژه يادگيري سبزوار
*******************************
ناتواني هاي توجهي
يكي از فراوان ترين مشكلات در ميان كودكان كه موجب كاهش كارايي آنان در مدرسه مي گردد فقدان توجه است مشاهدات نشان مي دهد كه هنگامي كودك در تمركز بر روي تكليف طرح شده، با شكست مواجه مي شود كه نتواند سر و نگاهش را به سمت محلي كه در حال آموزش به او است جهت دهد و يا در دنبال كردن دستورالعمل ها با شكست مواجه شود از طرف ديگر ادامة كار بر روي يك تكليف معيّن، تعيين جهت نگاه و سر، حالت چهره اي مراقب و گوش به زنگ و اجراي دستورالعمل ها و موفقيت در عملكرد نشان دهندة رفتار توجه كودك است.
به هر حال وقتي كودك مبتلا به نقصان شديد توجه است اين مشكل مي تواند اثرات مخربي بر يادگيري او داشته باشد.
بهبود رفتار توجه كردن
آنچه ضروري است آموزش رفتار و توجه در يك فعاليت خاص، مانند توجه به خواندن يا هجي كردن، يا توجه به حركات موجود در يك رقص و يا توجه به تكاليف يادگيري آشنا مي باشد. از طرفي انتقال اين رفتارهاي توجهي به فعاليت هاي ديگر نيز از اهميت خاصي برخوردار است هنگامي كه رفتارهاي توجه مناسب براي آموزش انتخاب شوند معلم بايد تكنيك ها و راهبردهاي آموزشي و لازم جهت افزايش انگيزه و افزايش توجه به تكاليف يادگيي موردنظر را بيابد.
راهبردهاي آموزشي بهبود رفتار توجه كردن
1- بر روي توجه انتخابي محرك مربوط كار كنيد:
بعضي كودكان در يادگيري خواندن به جاي تمركز بر روي توالي حروف يك كلمه، بر روي يك كلمه يا شكل آن متمركز مي شوند و به دليل توجه به يك علامت غيرضروري در تكليف يادگيري، حواس شان پرت مي شود.
راهبردهاي كمك به انتخاب محرك مربوط توسط كودكان:
الف) به كودك بگويد كدام محرك مهم است (مثلاً كودكان راهنمايي شوند كه به توالي و تركيب حروف موجود در كلمه آن طور كه به طور صحيح خوانده مي شوند، نگاه كنند.)
ب) تعداد محرك ها و پيچيدگي آن را كم كنيم (مثلاً معلم بايد تعداد و تنوع مسائل رياضي را كاهش دهد تا دشواري تكليف كمتر شود)
ج) افزايش درجه شدت محرك مربوط (مثلاً اگر كودكي در بازشناسي و خواندن حروف مصوت كوتاه مشكلاتي دارد معلم مي تواند حروف مصوت كوتاه را قرمز رنگ كند تا توجه كودك جلب شود).
2- استفاده از تازگي:
تازگي همراه با محركي به كودك عرضه مي شود كه به آساني توسط او كشف شود به طوريكه شكست را تجربه نكند يك چرتكه، شمارش گر و يا كامپيوتر كوچك دستي به جاي كتاب حساب نمونه هايي از تازگي هستند.
3- به كار گرفتن حس لامسه و حركت:
مي توان با حس لامسه و ادراك حركت توجه كودك را افزايش داد سيستم فرنالد مثال خوبي است از اينكه چطور حس لامسه و حركت مي تواند به كودك كمك كند تا به محرك بصري از طريق ترسيم طرح هاي حروف هنگاميكه در حال گفتن نام يا صداي آنهاست توجه كند.
4- مواد را در دسته هاي مشترك ارائه دهيد:
كلمات هم خانواده در تكليف خواندن و روش هاي انتقال، مثال هايي از محتويات يادگيري در مجموعه ها هستند.
5- استفاده از تجارب معنادار قبلي:
مثلاً در آموزش يك دانش آموز مبتلا به ناتواني يادگيري كه هدف از آن بهبود درك مطلب او در كلاس ادبيات مي باشد ممكن است ارتباط دادن محتوي خواندن با تجارب فرد و هيجاناتش مفيد باشد.
6- طول مدت توجه را افزايش دهيد:
- در مورد آنچه كه بايد انجام شود، توضيح دقيق بدهيد.
- از يك زمان سنج استفاده كنيد.
- زمان تكليف مورد نظر را به تدريج افزايش دهيد.
- تعداد كارهاي متفرقه به كودك ارائه دهيد.
- افزايش طول مدت توجه را تقويت كنيد.
مثلاً وقتي معلم صحبت مي كند به كانال شنوايي كودك نياز است چنانچه معلم بخواهد كه كودك به چيزهايي كه او مي گويد گوش كند بايد استفادة هر هدف بصري كه هم نياز به كانال شنوايي او داشته باشد خودداري كند پس از اتمام صحبتهاي معلم مي توان توجه كودك را از اهداف شنوايي به هدفهاي بصري منتقل كرد.
مثال: دانش آموزي به مركز مراجعه كرده كه در درس املاء ضعف دارد و طي بررسي ها و انجام آزمون و كسلر، آزمون هاي غيررسمي (خواندن، ديكته) و آزمون تشخيص شنوايي مشخص شد كه اختلال ديكته نويسي اين دانش آموز به دقت و توجه او مربوط مي شود اين دانش آموز در نقطه گذاري حروف مشكل دارد گاهي نقطه ها را كم و يا زياد مي گذارد گاهي بالا يا پايين مي گذارد و سركشها را در جاهايي كه لازم است نمي گذارد.
اقداماتي كه براي برنامة درماني اين دانش آموز پيشنهاد و اجرا شد به شرح زير است:
1- بازي با اسباب بازيها، جابجا كردن آنها ذكر تفاوت بين اسباب بازيهاي مشابه كه در چند مورد اختلاف دارند.
2- تهيه تصاوير مشابه كه در يك يا چند مورد با هم تفاوت دارند و از دانش آموز بخواهيم تفاوتهاي بين دو تصوير را پيدا كند.
3- تهيه كارتهايي از كلمات كه يك حرف، نقطه، دندانه و يا سركش آن جا افتاده باشد دانش آموز بايد نقص را پيدا كند.
4- تهيه كارتهايي كه يك حرف، دندانه و يا نقطه اضافي دارند دانش آموز بخش اضافي را پيدا كند.
5- افزايش طول مدت توجه
6- تشخيص صداي حيوانات (توجه شنيداري).
7- تهيه كارتهايي كه مخلوطي از چند كلمه درست و اشتباه باشد و دانش آموز بايد اشتباهات آنها را پيدا كند.
8- نقطه گذاري حروف و كامل كردن آنها توسط كودك
9- تمرين هاي درهم نويسي حروف و تشخيص و جداسازي آنها توسط دانش آموز.
10- انجام بازيهاي توالي و ترتيب تصاوير
11- انجام بازيهاي جابجايي تصاوير با توجه به زمان (زمان به تدريج كاسته شود).
12- دادن متني كه نقطه، دندانه و سركش كم و زياد دارد تصحيح توسط كودك
13- ديكته دانش آموز به معلم يا والدين (اشتباهاتي از قبيل نقطه، دندانه، سركش داشته باشد) و دانش آموز تصحيح كند.
14- بازي با كلماتي كه درست و اشتباه است و تصحيح اشتباهات توسط دانش آموز و جوركردن كلمات با هم.
15- دسته بندي حروف از لحاظ نقطه گذاري
- مشخصات
- دانلود
نظرات خود را اینجا بنویسید
