آشنایی با مشاهیر مدفون در حرم مطهر امام رضا(ع)
آشنایی با مشاهیر مدفون در حرم مطهر امام رضا(ع)
شیخ محمد بن حسن حُرّ عاملی
شیخ محمد بن حسن حُرّ عاملی معروف به شیخ حر عاملی در سال ۱۰۳۳ قمری در روستای «مشغره» از توابع جبع عامل لبنان چشم به جهان گشود. شیخ حسن ظهیر، شهید ثانیو پدرش از استادان او بودند. تا چهل سالگی در کشور سوریه و منطقهٔ جبل عامل، نزد استادان شیعی آموزش دید و بعدها به عراق و خراسان عزیمت کرد.
وی برای زیارت علی بن موسی به ایران رفت و مدتی در اصفهان با علامه مجلسی بود و هر دو برای هم اجازه نقل روایت صادر کرده‌اند. سپس به مشهد رفت و پس از مدتی «قاضی القضاة» و «شیخ الإسلام» خراسان شد. از مهم‌ترین تألیفات وی کتاب «وسائل الشیعة» است.
شیخ حُرّ عاملی در بیست و یکم ماه رمضان ۱۱۰۴در هفتاد و یک سالگی چشم از جهان فرو بست و در زیر گنبد حضرت رضا(ع) کنار منبر، برادرش شیخ احمد صاحب الدرالمسلوک در ایوانِ یکی از حجره‌های صحن انقلاب جنب مدرسه میرزا جعفر به خاک سپرده شد.
محمد بهاء الدین عاملی(شیخ بهایی)
شیخ‌بهایی، (953-1030) ه.ق: از جمله معدود اشخاصی در حرم رضوی است که سالانه میلیون‌ها زائر بر مقبره این عالم مشرف می‌شوند و تقریبا هر زائری که در حرم رضوی حضور می‌یابد بر مقبره وی نیز مشرف می‌شود. بهاء الدین محمدمعروف به «شیخ بهایی» فرزند شیخ حسین، در لبنان به دنیا آمد. نسبش به حارث همدانی صحابی معروف حضرت علی علیه‌السلام می‌رسد.
شیخ بهایی در سن 13 سالگی همراه پدرش به ایران آمد، پدرش از فقها و محدثین بود و به درخواست شاه طهماسب صفوی به عنوان شیخ‌السلام که بالاترین مقام دینی آن زمان بود، انتخاب شد و بعد از رحلت پدر بزرگوارش در عهد شاه عباس صفوی خود به این مقام منصوب شد.
شیخ بهایی در دوران زندگانی خود سفرهای علمی و تحقیقی زیادی از جمله جامع عباسی در فقه، عروةالوثقی در تفسیر قرآن، خلاصه الحساب، اربعین، کشکول و کتاب‌های ارزشمند دیگر را پدید آورد.
معماری مسجد شاه اصفهان، مهندس حصار نجف آباد، تقسیم آب زاینده رود، معماری صحن عتیق(انقلاب اسلامی) حرم مطهر رضوی و ... از آثار ماندگار شیخ بهایی است. محل دفن شیخ بهایی در حرم رضوی همان مکانی بوده است که وی در آنجا تدریس می‌کرد.
شیخ پیر پالان دوز
شیخ محمد عارف عباسی مشهور به «پیر پالان دوز» از عرفا و پیران سلسله ذهبیه است که در نیمه دوم قرن دهم هجری قمری ولادت یافت. ایشان متولد روستای کارند مشهد و معاصر شیخ بهایی بوده‌اند. او علاوه بر اینکه در عرفان به مقامات بلندی دست یافت، در کیمیاگری و خطاطی متبحر بود.
شیخ محمد در خط ثلث استاد بوده و هفت سوره از قرآن نگاشته شده به خط خوش ایشان موجود است. وی با اینکه صاحب موقعیت بود و می‌توانست بدون کوشش زندگی خوبی داشته باشد، از راه پالان دوزی روزگار می‌گذراند. شیخ محمد عارف، برمبنای باور توحیدی خود و توکل بر خدا و ذکر تشکر و خدمت و طاعت و قناعت و ایثار که از صفات عارفان است به جستجوی راه معرفت پرداخت و مدتی از عمر خود را به کسب فیض از اهل حق سپری کرد و به بروز کراماتی معروف شد.
سرانجام عالم ربانی، محمد عارف عباسی در سال ۹۸۵ ه. ق جان به جانان تسلیم کرد. مقبره این عارف بزرگ جنب حرم رضوی در مشهد مقدس واقع و در شمال شرقی حرم مطهر، واقع در ابتدای خیابان نواب صفوی (پایین خیابان)، زیارتگاه بسیاری از شیفتگان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است. بنای اولیه آرامگاه شیخ مربوط به عهد صفویه بوده است که سلطان محمد (معروف به خدابنده) پدر شاه عباس صفوی آن را در سال ۹۸۵ ق بنا نهاد و در سال‌های اخیر توسط آستان قدس بازسازی شده است.
شیخ حسنعلی اصفهانی معروف به نخودکی
آیت‌الله حاج شیخ حسنعلی اصفهانی نخودکی در نیمه ماه ذیقعده سال ۱۲۷۹ ه.ق در اصفهان به دنیا آمد. علوم مقدماتی را از پدر و معلمان دیگر فرا گرفت و زیر نظر استاد بزرگوارش حاج میرزا محمد صادق که از بزرگان عرفان اسلامی بود، تربیت معنوی و الهی دید. وقتی که به سن جوانی رسید علوم ادبی و بخشی از علوم ریاضی را نزد مرحوم آخوند کاشی و علوم عقلی و فلسفی را از دانشمند بزرگ جناب میرزا جهانگیر خان قشقایی به دست آورد و پس از آن به نجف اشرف رفت و به ادامه تحصیل و تهذیب نفس پرداخت. در نجف معاشرت و مجالست او بیشتر با مرحوم آیت‌الله حاج سیدمرتضی کشمیری بود و آیت‌الله کشمیری از اوتاد عصر خود و از اعاظم فقهاء به‌شمار می‌رفت.
آیت‌الله اصفهانی نخودکی پس از طی مراحل لازم علمی و معنوی به اصفهان بازگشت و پس از مدتی از اصفهان به مشهد مسافرت کرد و در این سفر برای او مکاشفه‌ای روی داد که او را مجبور ساخت تا آخر عمر در مشهد و در مجاورت حضرت امام رضا(ع) باشد. برای همین به اصفهان آمد، هر چه داشت فروخت، همه تعلقات خود را از اصفهان قطع کرد و به مشهد رفت.
آیت‌الله اصفهانی نخودکی از هفت سالگی تا آخر عمر همه شب‌های جمعه را بیدار می‌ماند و تا صبح به عبادت مشغول می‌شد. گاهی هیجده ساعت متوالی به خواندن نماز، دعا و ذکر می‌پرداخت و در این عصر، سالک و عارف متشرعی مانند او دیده نشده است. او مقداری از وقت خود را به تدریس می‌گذرانید و بیشتر اوقات او به برآوردن حوائج مؤمنان و مراجعه‌کنندگان صرف می‌شد.
آیت‌الله اصفهانی نخودکی روز ۱۸ شعبان سال ۱۳۶۱ ه.ق در محله سعدآباد مشهد در سن ۸۲ سالگی رحلت کرد. برای او تشییع بی‌نظیری ترتیب یافت و در صحن عتیق (صحن انقلاب کنونی) در جنب ایوان شاه عباس مقابل غرفه‌ای که غرب ایوان است، دفن شد. مشهور است که وی زمان وفات و محل دفن خویش را قبل از مرگ به نزدیکانش اعلام کرده بود.
علامه سیدجلال‌الدین آشتیانی :
تخصص این عالم، فلسفه و عرفان اسلامی بود. استادان وی آیت‌الله العظمی بروجردی، علامه طباطبایی، میرزا احمد و میرزا مهدی آشتیانی بودند.
تدریس در دانشگاه مشهد در رشته فلسفه و تصوف اسلامی از سال 1338ه. ش، مدیرگروه فلسفه و حکمت از سال 1349، معرفی به عنوان دانشمند برجسته توسط فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران آبان در سال 1376، تدریس حکمت و عرفان در مدرسه امام صادق (علیه‌الاسلام) از مدارس حوزه علمیه مشهد، همکاری نزدیک با دکتر سیدحسین نصر از مهم‌ترین فعالیت‌های وی به شمار می‌رود.
دکتر نصر او را با هانری کربن آشنا کرد و محصول این همکاری مجلدات «منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران» است. هستی از نظر فلسفه و عرفان و شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا از دیگر آثار و نگاشته‌های اوست.
آیت‌الله شیخ مرتضی آشتیانی (1281-1365 ه.ق): وی در رشته فقه و اصول، فلسفه و‌اجتهاد استاد و صاحب‌نظر بود. استادان وی آیت‌الله حاج میرزا محمدحسن آشتیانی، میرزا ابوالحسن جلوه، میرزا حسین نوری و آخوند خراسانی بودند. از آثار وی کتاب «الاجاره» تقریرات درس ایشان و رساله‌ای در معنا و مفهوم حدیث «نیت المومن خیر من عمله» است.
آیت الله میرزا علی فلسفی :
وی در تهران به دنیا آمد دروس حوزه را در تهران و نجف آموخت و خود به مقام استادی رسید و از استاد خود آیت‌الله خویی اجازه اجتهاد دریافت کرد. سال 1340 شمسی به تهران بازگشت و به تدریس و تعلیم معارف اسلامی و اقامه جماعت در مسجد لُرزاده مشغول شد. سال 1350 شمسی جهت تدریس دروس حوزوی به مشهد آمد و درس خارج ایشان به یکی از پررونق‌ترین دروس فقه و اصول این حوزه مبدل شد. ده‌ها تن از طلاب و فضلای حوزه از محضر ایشان بهره جستند. ایشان در دهه 50 شمسی از ارکان حوزه علمیه مشهد در حمایت از انقلاب بود .
میرزا مهدی آیت‌الله زاده خراسانی (1292-1364 ه.ق): شیخ زین‌آلعابدین شاهرودی و آخوند خراسانی دو استاد وی بودند. سال 1327 ه.ق، در جریان اولتیماتوم روس، میرزا مهدی همراه پدر خود آخوند خراسانی، به قصد مبارزه با روس‌ها آماده حرکت از نجف شد و با درگذشت ناگهانی آخوند، همراه علما و مردم مومن به منظور جهاد علیه روس از نجف حرکت کرد در شهر کاظمین از طرف علمای بزرگ آن شهر به ریاست هیاتی انتخاب شد که ماموریت داشت برای بیرون راندن روس‌ها با دولت ایران همکاری کند، در جریان نهضت مشروطه در ایران نیز برای استقرار مشروطیت تلاش فراوان کرد.
شیخ محمد بن حسن حُرّ عاملی
شیخ محمد بن حسن حُرّ عاملی معروف به شیخ حر عاملی در سال ۱۰۳۳ قمری در روستای «مشغره» از توابع جبع عامل لبنان چشم به جهان گشود. شیخ حسن ظهیر، شهید ثانیو پدرش از استادان او بودند. تا چهل سالگی در کشور سوریه و منطقهٔ جبل عامل، نزد استادان شیعی آموزش دید و بعدها به عراق و خراسان عزیمت کرد.
وی برای زیارت علی بن موسی به ایران رفت و مدتی در اصفهان با علامه مجلسی بود و هر دو برای هم اجازه نقل روایت صادر کرده‌اند. سپس به مشهد رفت و پس از مدتی «قاضی القضاة» و «شیخ الإسلام» خراسان شد. از مهم‌ترین تألیفات وی کتاب «وسائل الشیعة» است.
شیخ حُرّ عاملی در بیست و یکم ماه رمضان ۱۱۰۴در هفتاد و یک سالگی چشم از جهان فرو بست و در زیر گنبد حضرت رضا(ع) کنار منبر، برادرش شیخ احمد صاحب الدرالمسلوک در ایوانِ یکی از حجره‌های صحن انقلاب جنب مدرسه میرزا جعفر به خاک سپرده شد.
محمد بهاء الدین عاملی(شیخ بهایی)
شیخ‌بهایی، (953-1030) ه.ق: از جمله معدود اشخاصی در حرم رضوی است که سالانه میلیون‌ها زائر بر مقبره این عالم مشرف می‌شوند و تقریبا هر زائری که در حرم رضوی حضور می‌یابد بر مقبره وی نیز مشرف می‌شود. بهاء الدین محمدمعروف به «شیخ بهایی» فرزند شیخ حسین، در لبنان به دنیا آمد. نسبش به حارث همدانی صحابی معروف حضرت علی علیه‌السلام می‌رسد.
شیخ بهایی در سن 13 سالگی همراه پدرش به ایران آمد، پدرش از فقها و محدثین بود و به درخواست شاه طهماسب صفوی به عنوان شیخ‌السلام که بالاترین مقام دینی آن زمان بود، انتخاب شد و بعد از رحلت پدر بزرگوارش در عهد شاه عباس صفوی خود به این مقام منصوب شد.
شیخ بهایی در دوران زندگانی خود سفرهای علمی و تحقیقی زیادی از جمله جامع عباسی در فقه، عروةالوثقی در تفسیر قرآن، خلاصه الحساب، اربعین، کشکول و کتاب‌های ارزشمند دیگر را پدید آورد.
معماری مسجد شاه اصفهان، مهندس حصار نجف آباد، تقسیم آب زاینده رود، معماری صحن عتیق(انقلاب اسلامی) حرم مطهر رضوی و ... از آثار ماندگار شیخ بهایی است. محل دفن شیخ بهایی در حرم رضوی همان مکانی بوده است که وی در آنجا تدریس می‌کرد.
شیخ پیر پالان دوز
شیخ محمد عارف عباسی مشهور به «پیر پالان دوز» از عرفا و پیران سلسله ذهبیه است که در نیمه دوم قرن دهم هجری قمری ولادت یافت. ایشان متولد روستای کارند مشهد و معاصر شیخ بهایی بوده‌اند. او علاوه بر اینکه در عرفان به مقامات بلندی دست یافت، در کیمیاگری و خطاطی متبحر بود.
شیخ محمد در خط ثلث استاد بوده و هفت سوره از قرآن نگاشته شده به خط خوش ایشان موجود است. وی با اینکه صاحب موقعیت بود و می‌توانست بدون کوشش زندگی خوبی داشته باشد، از راه پالان دوزی روزگار می‌گذراند. شیخ محمد عارف، برمبنای باور توحیدی خود و توکل بر خدا و ذکر تشکر و خدمت و طاعت و قناعت و ایثار که از صفات عارفان است به جستجوی راه معرفت پرداخت و مدتی از عمر خود را به کسب فیض از اهل حق سپری کرد و به بروز کراماتی معروف شد.
سرانجام عالم ربانی، محمد عارف عباسی در سال ۹۸۵ ه. ق جان به جانان تسلیم کرد. مقبره این عارف بزرگ جنب حرم رضوی در مشهد مقدس واقع و در شمال شرقی حرم مطهر، واقع در ابتدای خیابان نواب صفوی (پایین خیابان)، زیارتگاه بسیاری از شیفتگان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است. بنای اولیه آرامگاه شیخ مربوط به عهد صفویه بوده است که سلطان محمد (معروف به خدابنده) پدر شاه عباس صفوی آن را در سال ۹۸۵ ق بنا نهاد و در سال‌های اخیر توسط آستان قدس بازسازی شده است.
شیخ حسنعلی اصفهانی معروف به نخودکی
آیت‌الله حاج شیخ حسنعلی اصفهانی نخودکی در نیمه ماه ذیقعده سال ۱۲۷۹ ه.ق در اصفهان به دنیا آمد. علوم مقدماتی را از پدر و معلمان دیگر فرا گرفت و زیر نظر استاد بزرگوارش حاج میرزا محمد صادق که از بزرگان عرفان اسلامی بود، تربیت معنوی و الهی دید. وقتی که به سن جوانی رسید علوم ادبی و بخشی از علوم ریاضی را نزد مرحوم آخوند کاشی و علوم عقلی و فلسفی را از دانشمند بزرگ جناب میرزا جهانگیر خان قشقایی به دست آورد و پس از آن به نجف اشرف رفت و به ادامه تحصیل و تهذیب نفس پرداخت. در نجف معاشرت و مجالست او بیشتر با مرحوم آیت‌الله حاج سیدمرتضی کشمیری بود و آیت‌الله کشمیری از اوتاد عصر خود و از اعاظم فقهاء به‌شمار می‌رفت.
آیت‌الله اصفهانی نخودکی پس از طی مراحل لازم علمی و معنوی به اصفهان بازگشت و پس از مدتی از اصفهان به مشهد مسافرت کرد و در این سفر برای او مکاشفه‌ای روی داد که او را مجبور ساخت تا آخر عمر در مشهد و در مجاورت حضرت امام رضا(ع) باشد. برای همین به اصفهان آمد، هر چه داشت فروخت، همه تعلقات خود را از اصفهان قطع کرد و به مشهد رفت.
آیت‌الله اصفهانی نخودکی از هفت سالگی تا آخر عمر همه شب‌های جمعه را بیدار می‌ماند و تا صبح به عبادت مشغول می‌شد. گاهی هیجده ساعت متوالی به خواندن نماز، دعا و ذکر می‌پرداخت و در این عصر، سالک و عارف متشرعی مانند او دیده نشده است. او مقداری از وقت خود را به تدریس می‌گذرانید و بیشتر اوقات او به برآوردن حوائج مؤمنان و مراجعه‌کنندگان صرف می‌شد.
آیت‌الله اصفهانی نخودکی روز ۱۸ شعبان سال ۱۳۶۱ ه.ق در محله سعدآباد مشهد در سن ۸۲ سالگی رحلت کرد. برای او تشییع بی‌نظیری ترتیب یافت و در صحن عتیق (صحن انقلاب کنونی) در جنب ایوان شاه عباس مقابل غرفه‌ای که غرب ایوان است، دفن شد. مشهور است که وی زمان وفات و محل دفن خویش را قبل از مرگ به نزدیکانش اعلام کرده بود.
علامه سیدجلال‌الدین آشتیانی :
تخصص این عالم، فلسفه و عرفان اسلامی بود. استادان وی آیت‌الله العظمی بروجردی، علامه طباطبایی، میرزا احمد و میرزا مهدی آشتیانی بودند.
تدریس در دانشگاه مشهد در رشته فلسفه و تصوف اسلامی از سال 1338ه. ش، مدیرگروه فلسفه و حکمت از سال 1349، معرفی به عنوان دانشمند برجسته توسط فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران آبان در سال 1376، تدریس حکمت و عرفان در مدرسه امام صادق (علیه‌الاسلام) از مدارس حوزه علمیه مشهد، همکاری نزدیک با دکتر سیدحسین نصر از مهم‌ترین فعالیت‌های وی به شمار می‌رود.
دکتر نصر او را با هانری کربن آشنا کرد و محصول این همکاری مجلدات «منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران» است. هستی از نظر فلسفه و عرفان و شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا از دیگر آثار و نگاشته‌های اوست.
آیت‌الله شیخ مرتضی آشتیانی (1281-1365 ه.ق): وی در رشته فقه و اصول، فلسفه و‌اجتهاد استاد و صاحب‌نظر بود. استادان وی آیت‌الله حاج میرزا محمدحسن آشتیانی، میرزا ابوالحسن جلوه، میرزا حسین نوری و آخوند خراسانی بودند. از آثار وی کتاب «الاجاره» تقریرات درس ایشان و رساله‌ای در معنا و مفهوم حدیث «نیت المومن خیر من عمله» است.
آیت الله میرزا علی فلسفی :
وی در تهران به دنیا آمد دروس حوزه را در تهران و نجف آموخت و خود به مقام استادی رسید و از استاد خود آیت‌الله خویی اجازه اجتهاد دریافت کرد. سال 1340 شمسی به تهران بازگشت و به تدریس و تعلیم معارف اسلامی و اقامه جماعت در مسجد لُرزاده مشغول شد. سال 1350 شمسی جهت تدریس دروس حوزوی به مشهد آمد و درس خارج ایشان به یکی از پررونق‌ترین دروس فقه و اصول این حوزه مبدل شد. ده‌ها تن از طلاب و فضلای حوزه از محضر ایشان بهره جستند. ایشان در دهه 50 شمسی از ارکان حوزه علمیه مشهد در حمایت از انقلاب بود .
میرزا مهدی آیت‌الله زاده خراسانی (1292-1364 ه.ق): شیخ زین‌آلعابدین شاهرودی و آخوند خراسانی دو استاد وی بودند. سال 1327 ه.ق، در جریان اولتیماتوم روس، میرزا مهدی همراه پدر خود آخوند خراسانی، به قصد مبارزه با روس‌ها آماده حرکت از نجف شد و با درگذشت ناگهانی آخوند، همراه علما و مردم مومن به منظور جهاد علیه روس از نجف حرکت کرد در شهر کاظمین از طرف علمای بزرگ آن شهر به ریاست هیاتی انتخاب شد که ماموریت داشت برای بیرون راندن روس‌ها با دولت ایران همکاری کند، در جریان نهضت مشروطه در ایران نیز برای استقرار مشروطیت تلاش فراوان کرد.
- مشخصات
- دانلود
نظرات خود را اینجا بنویسید
