چند نكته در مورد اشياي نوراني ناشناخته
اين پديدهها به نامهاي گوناگون ناميده شدهاند : بشقاب پرنده، آتشگوي الكتريكي، آذرخش يا صاعقه گلولهاي، شخانه زميني، و نور زلزله. معمولاً هنگامي به اين پديدهها بشقاب پرنده اطلاق ميشود كه هيچيك از ديگر نامها را به هر دليلي نتوان بر آن پديده اطلاق كرد. اين پديدهها را ميتوان، بسته به محل و منشأ آنها، به سه دسته تقسيم كرد :
الف) منشأ خارج از جو و درون منظومه شمسي؛
ب) منشأ جوي؛
ج) منشأ درون پوسته زمين.
در هر يك از اين دستهها يك يا چند پديده مرتبط با اَنونا ديده شده است كه توضيح مختصري در مورد هر يك ذكر ميشود.
الف) پديدههاي با منشأ خارج از جو و درون منظومه شمسي
1. سياره زهره - وضعيت سياره نوراني زهره و نزديكي موقعيتش به افق به گونهاي است كه اگر با شرايط جوي خاصي، مانند ابرآلودگي، همراه شود شبيه به يك شيئي نوراني خميده كشيده ميشود. يك يا دو مورد رؤيتهاي اخير مشخصاً سياره زهره بوده است.
2. قطعات ماهوارهها - كه به هنگام ورود به جو در ارتفاعهاي گوناگون ميسوزند و گاهي هم به سطح زمين ميرسند. درخشش اين قطعات هم گاهي اَنونا خوانده ميشود.
3. شخانهها يا آسمان سنگها - نادر ديده ميشوند. اما چون سوزان به سطح زمين ميرسند ناظر عامي ممكن است آن را اَنونا بداند.
4. بادها و فعاليتهاي خورشيدي - روي بارالكتريكي و رسانش الكتريكي جو تأثير ميگذارند. اين تأثيرگذاري اگر با شرايط مناسب جوي همراه باشد ميتواند پديدههاي نوراني ايجاد كند. اين نوع پديدهها كمتر مطالعه شده است.
ب) پديدههاي با منشأ درون جو
جو و پديدههاي مرتبط با آن چون از معادلات غير خطي تبعيت ميكند بسيار پيچيده است و پديدههاي نامنتظر در آن پيدا ميشود. يك نوع پديده غير خطي غير عادي حركت يك قله موج تكين روي سطح آب درياها است كه مانند يك گلوله حركت ميكند و در تاريخ اولين مشاهده اين پديده بيش از يك قرن ميگذرد. امروزه مفهوم عام اين پديده در فيزيك سوليتون ناميده ميشود. چند نوع پديده از اين دسته تا كنون ذكر شده است :
5. شخانه زميني - شخانهها يا آسمان سنگها منشأ برون-زميني دارند، اما مشاهده شده است كه اشياء نوراني با سرعت زياد همراه با نور و گرما به ساختمانهايي برخورد كرده است آن را خراب كرده است، مانند برخورد يك اَنونا در زمستان سال گذشته در بابل. اين يك پديده الكترومغناطيسي در جو است، كه از نوع فرايندهاي خود-سازمان يافته (self-organization) در آئروزولهاي بسيار ظريف در جو است. در اثر اين فرايند شكلي گلوله مانند به قطر ?? سانتيمتر تا ? متر تشكيل ميشود، كه بسته به شرايط موجود در جو حركت ميكند و نور به رنگهاي مختلف تابش ميكند.
6. آذرخش گلولهاي - كه شايد بتوان آنرا صاعقه گلولهاي نيز ناميد در اثر تخليه الكتريكي ابرها ميتواند به وجود بيايد، گر چه مطالعه قطعي آنها در انتظار انجام است.
ج) پديدههاي با منشأ درون پوسته زمين
7. نور زلزله - فيزيكدانان و زمين شناسان در دو سال اخير منشأ پديدهاي را كه معمولاً نور زلزله ناميده ميشد كشف كردهاند. به هنگام فعال شدن پوسته زمين، كه معمولاً زلزله نتيجه مشهود آن براي ساكنان روي زمين است، ناهنجاريهايي در ميدان مغناطيسي اطراف گسلها به وجود ميآيد. همزمان با اين ناهنجاريهاي مغناطيسي يونها در محيط اطراف به وجود ميآيند. به دام افتادن اين يونها در ميدان مغناطيسي محل گسل حركت منظمي از سمت ميدان مغناطيسي قوي به ضعيف همراه با تابش در طول موجهاي مختلف ايجاد ميكند. اين حركت بسياري از مواقع نوساني است، مانند صفحهاي نوراني كه حركتي نوساني انجام ميدهد. مشابه اين پديده در آزمايشگاه آينه پلاسما ناميده ميشود. حركت اين يونها ممكن است در راستاي گسل يا محور عمود بر آن باشد. مردم اين پديده را اَنونا تلقي ميكنند.
رضا منصوري
رئيس انجمن فيزيك ايران
منبع :www.psi.ir