آنچه معلم بايد در ارتباط با ارزشيابي بداند و رعايت نمايد
آنچه معلم بايد در ارتباط با ارزشيابي بداند و رعايت نمايد
1. در ارزشيابي توسط معلم بايد تفكر و مهارت سطح بالاي دانش آموزان سنجيده شود نه
آموخته هاي طوطي وار آنان .
2. در ارزشيابي معلم بايد به تفاوتهاي فردي دانش آموزان عنايت ويژه شود و به جاي آنكه عملكرد
دانش آموزان باهم مقايسه شود موارد ذيل مد نظر قرار گيرد :
الف ـ مقايسه ي عملكرد دانش آموزان با اهداف آموزشي .
ب ـ مقايسه ي عملكرد دانش آموزان با عملكردهاي قبلي خودشان و توانايي هاي آنان .
3 . سوق دادن دانش آموزان به سوي آموختن مهارتهاي زندگي واقعي ، حل مسائل و معضلات اجتماعي و ايجاد روابط مناسب بين مدرسه و جامعه از محورهاي اساسي در ارزشيابي معلم بايد باشد .
4 . در ارزشيابي معلم بايد همكاري هاي گروهي و رشد اجتماعي جايگزين رقابتهاي فردي شود .
5 . پرورش توانايي خود سنجي وقضاوت در مورد عملكرد خود و ديگران بايد از ثمرات ارزشيابي معلم باشد .
قضاوت پيرامون عملكردهاي خود يكي از پيوندهاي استوار جامعه است كه مي تواند نقطه ي آغازين آن ازمدرسه باشد .
انواع ارزشيابي
1 . ارزشيابي آغازين ( preassessment ) :
اين نوع ارزشيابي همانگونه كه از نام آن نيز مشخص است ، نخستين ارزشيابي معلم است كه پيش از فعاليت هاي آموزشي او به اجرا در مي آيد .
معلم در اين نوع ارزشيابي به آموخته هاي پيشين دانش آموزان واقف مي گردد .
2 . ارزشيابي تكويني ( formative evaluation ) :
اين نوع ارزشيابي داراي تعاريف متعددي است كه در ذيل به پاره اي از آنها اشاره مي شود :
v آنچه عمدتا به منظور كمك به اصلاح موضوع مورد ارزشيابي ، يعني برنامه يا روش آموزشي ، مورد استفاده قرار مي گيرد ، ارزشيابي تكويني نام دارد .15
v ارزشيابي تكويني ، كه ارزشيابي منظم ومداومي است و براي تشخيص آموخته هاي دانش آموز
در پايان هر بخش يا هر فصل از برنامه و در طول سال تحصيلي انجام مي گيرد .16
v ارزشيابي تكويني عبارت است از قضاوت در مورد اطلاعات جمع آوري شده در طول فعاليت آموزشي كه به منظور تصميم گيري هاي بعدي و بهبود فرايند يادگيري صورت مي گيرد .17
v ارزشيابي تكويني يا مستمر با فرايند ياددهي ـ يادگيري يك پارچه مي شود و در سر تا سر
دوره ي آموزش تداوم مي يابد .اين نوع ارزشيابي ، هم بر فرايند يادگيري و هم به بازده يا
فرآورده هاي يادگيري تاكيد دارد . 18
3 . ارزشيابي پاياني ( تراكمي ) ( summative evaluation ) :
اداره ي كل سنجش وارزشيابي در جزوه ي منتشره ي خود ، ارزشيابي پاياني را به صورت ذيل تعريف نموده است :
Ø در ارزشيابي تراكمي ، تمام آموخته هاي دانش آموزان در طول يك دوره ي آموزشي تعيين
مي شود و هدف آن نمره دادن به دانش آموزان و قضاوت درباره ي اثر بخشي كار معلم و برنامه ي درسي با يكديگر است .
دكتر پاشا شريفي ، تعريف ذيل را براي ارزشيابي پاياني ( تركمي ) ارائه نموده است :
Ø ارزشيابي تراكمي اغلب در پايان دوره ي آموزشي يا واحد درسي انجام مي گيرد . هدف اين نوع ارزشيابي تعيين سطح دانش ، مهارت ، توانايي و نگرش پرورش يافته در يك دوره ي آموزشي بر اساس برنامه ي خاص و هدفهاي آموزشي از پيش تعيين شده است .
در نهايت عليرضا محمد ميرزايي ، براي ارزشيابي پاياني نقدي به صورت ذيل ارائه كرده است :
Ø ارزشيابي پاياني ( تراكمي ) كه در پايان هردوره ي آموزشي براي تشخيص آموخته ها ي دانش آموز از كل مفاهيم و مطالب كلي و مهارتهاي آموخته شده توسط دانش آموز در يك درس انجام مي گيرد .
نتايج ارزشيابي تشخيصي براي معلم و دانش آموز
ارزشيابي تشخيصي به معلم امكان مي دهد تا مطالب درسي و روشهاي آموزش را با سطح آموخته هاي پيشين و نيازهاي دانش آموزان تطبيق دهد و تجارب يادگيري مناسب را برايشان فراهم سازد . معلم بر اساس نتايج حاصل از ارزشيابي تشخيصي ، شكاف بين توانايي هاي فعلي دانش آموزان و پيش نيازهاي يادگيري مطالب جديد را از طريق آموزش جبراني و ترميمي پر مي كند . 19
ارزشيابي تشخيصي چه اهدافي را دنبال مي كند ؟
اهداف ارزشيابي تشخيصي عبارتند از :
Ø مشخص نمودن ميزان آموخته هاي دانش آموزان و معلومات آنان .
“ بديهي است اين شناسايي سنگ زير بناي آموزش هاي بعدي دانش آموزان خواهد بود . ”
Ø كشف و تشخيص معضلات ، مشكلات و نارسايي هاي آموزشي دانش آموزان .
Ø وجود مشكلات گوناگون آموزشي دردانش آموزان امري طبيعي و تقريبا اجتناب ناپذير مي باشد كه به وسيله ي ارزشيابي تشخيصي مي توان به اين مشكلات پي برد و در جهت برطرف نمودن آنها برنامه ريزي مناسب طراحي نمود . ”
Ø اتخاذ برنامه ي مناسب همراه باتصميم گيري در جهت نوع آموزش لازم در راستاي برطرف نمودن نقاط ضعف آموزشي دانش آموزان .
نتايج ارزشيابي تكويني براي معلم و دانش آموز
Ø ايجاد بازخوردي براي معلم و دانش آموز كه در سايه ي آن مي توانند مشاهده كنند هدفهاي آموزشي تا چه اندازه تحقق يافته است .
Ø تصميم گيري معلم با استقاده از اين بازخورد ، در مورد انطباق برنامه و روشهاي آموزشي با سطح يادگيري و نيازهاي دانش آموزان .
Ø ايجاد فرصت براي دانش آموزان در جهت توجه نسبت به آنچه ياد مي گيرند و مهارت ها و
توانايي هاي فكري خود را پرورش دهند .
Ø ايجاد امكان براي دانش آموزان در جهت كسب آگاهي از نقاط ضعف و قوت خود براي رسيدن به اهداف آموزشي ، رفع نارساييها و پرورش و تقويت جنبه هاي مثبت توانايي هاي خود .
هدفهاي ارزشيابي تكويني 20
الف ـ آگاهي از كيفيت برنامه ي درسي و پيشرفت آن .
ب ـ بررسي روشهاي تدريس معلم و كيفيت يادگيري دانش آموز و راهنمايي او و اصلاح تدريجي
فرايند آموزش و يادگيري .
ج ـ به دست آوردن نمرات و قضاوت درباره ي فراگيري مرحله به مرحله دانش آموز در
چهار چوب هدفهاي جزيي و رفتاري آن بخش .
ويژگي ارزشيابي پاياني 21
اين نوع ارزشيابي در جهت هدفهاي كلي انجام مي شود و منظور از انجام اين نوع ارزشيابي ، تشخيص مهارت هاي آموخته شده و تعيين استعدادها و پيش بيني احتمال موفقيت در كلاس ها و يا دوره هاي بعدي است .
ارزشيابي پاياني مي تواند مورد تجزيه و تحليل دست اندركاران واحدهاي آموزشي قرار گيرد
تا با اتخاذ تصميم گيري مناسب واحد آموزشي را درمسير مطلوب خود قرار دهد .
تهيه وتنظيم
سيدمحمدرضا موسوي زاهد
تيرماه هشتادوسه
منابع :
ارزشيابي در مدارس از عليرضا محمدميرزايي -مجموعه رويه هاي سنجش وارزشيابي از اداره كل سنجش
خلاصه مقالات همايش ارزشيابي در خدمت تعليم وتربيت به اهتمام دفتر ارزشيابي تحصيلي وتربيتي
پژوهش نامه آموزشي شماره 11 از پژوهشكده تعليم وتربيت - مجموعه جزوات آموزشي سنجش وارزشيابي
شماره 1 از معاونت آموزش وپرورش عمومي استان فارس -تجارب ومطالعات مولف پيرامون سنجش وارزشيابي
1. در ارزشيابي توسط معلم بايد تفكر و مهارت سطح بالاي دانش آموزان سنجيده شود نه
آموخته هاي طوطي وار آنان .
2. در ارزشيابي معلم بايد به تفاوتهاي فردي دانش آموزان عنايت ويژه شود و به جاي آنكه عملكرد
دانش آموزان باهم مقايسه شود موارد ذيل مد نظر قرار گيرد :
الف ـ مقايسه ي عملكرد دانش آموزان با اهداف آموزشي .
ب ـ مقايسه ي عملكرد دانش آموزان با عملكردهاي قبلي خودشان و توانايي هاي آنان .
3 . سوق دادن دانش آموزان به سوي آموختن مهارتهاي زندگي واقعي ، حل مسائل و معضلات اجتماعي و ايجاد روابط مناسب بين مدرسه و جامعه از محورهاي اساسي در ارزشيابي معلم بايد باشد .
4 . در ارزشيابي معلم بايد همكاري هاي گروهي و رشد اجتماعي جايگزين رقابتهاي فردي شود .
5 . پرورش توانايي خود سنجي وقضاوت در مورد عملكرد خود و ديگران بايد از ثمرات ارزشيابي معلم باشد .
قضاوت پيرامون عملكردهاي خود يكي از پيوندهاي استوار جامعه است كه مي تواند نقطه ي آغازين آن ازمدرسه باشد .
انواع ارزشيابي
1 . ارزشيابي آغازين ( preassessment ) :
اين نوع ارزشيابي همانگونه كه از نام آن نيز مشخص است ، نخستين ارزشيابي معلم است كه پيش از فعاليت هاي آموزشي او به اجرا در مي آيد .
معلم در اين نوع ارزشيابي به آموخته هاي پيشين دانش آموزان واقف مي گردد .
2 . ارزشيابي تكويني ( formative evaluation ) :
اين نوع ارزشيابي داراي تعاريف متعددي است كه در ذيل به پاره اي از آنها اشاره مي شود :
v آنچه عمدتا به منظور كمك به اصلاح موضوع مورد ارزشيابي ، يعني برنامه يا روش آموزشي ، مورد استفاده قرار مي گيرد ، ارزشيابي تكويني نام دارد .15
v ارزشيابي تكويني ، كه ارزشيابي منظم ومداومي است و براي تشخيص آموخته هاي دانش آموز
در پايان هر بخش يا هر فصل از برنامه و در طول سال تحصيلي انجام مي گيرد .16
v ارزشيابي تكويني عبارت است از قضاوت در مورد اطلاعات جمع آوري شده در طول فعاليت آموزشي كه به منظور تصميم گيري هاي بعدي و بهبود فرايند يادگيري صورت مي گيرد .17
v ارزشيابي تكويني يا مستمر با فرايند ياددهي ـ يادگيري يك پارچه مي شود و در سر تا سر
دوره ي آموزش تداوم مي يابد .اين نوع ارزشيابي ، هم بر فرايند يادگيري و هم به بازده يا
فرآورده هاي يادگيري تاكيد دارد . 18
3 . ارزشيابي پاياني ( تراكمي ) ( summative evaluation ) :
اداره ي كل سنجش وارزشيابي در جزوه ي منتشره ي خود ، ارزشيابي پاياني را به صورت ذيل تعريف نموده است :
Ø در ارزشيابي تراكمي ، تمام آموخته هاي دانش آموزان در طول يك دوره ي آموزشي تعيين
مي شود و هدف آن نمره دادن به دانش آموزان و قضاوت درباره ي اثر بخشي كار معلم و برنامه ي درسي با يكديگر است .
دكتر پاشا شريفي ، تعريف ذيل را براي ارزشيابي پاياني ( تركمي ) ارائه نموده است :
Ø ارزشيابي تراكمي اغلب در پايان دوره ي آموزشي يا واحد درسي انجام مي گيرد . هدف اين نوع ارزشيابي تعيين سطح دانش ، مهارت ، توانايي و نگرش پرورش يافته در يك دوره ي آموزشي بر اساس برنامه ي خاص و هدفهاي آموزشي از پيش تعيين شده است .
در نهايت عليرضا محمد ميرزايي ، براي ارزشيابي پاياني نقدي به صورت ذيل ارائه كرده است :
Ø ارزشيابي پاياني ( تراكمي ) كه در پايان هردوره ي آموزشي براي تشخيص آموخته ها ي دانش آموز از كل مفاهيم و مطالب كلي و مهارتهاي آموخته شده توسط دانش آموز در يك درس انجام مي گيرد .
نتايج ارزشيابي تشخيصي براي معلم و دانش آموز
ارزشيابي تشخيصي به معلم امكان مي دهد تا مطالب درسي و روشهاي آموزش را با سطح آموخته هاي پيشين و نيازهاي دانش آموزان تطبيق دهد و تجارب يادگيري مناسب را برايشان فراهم سازد . معلم بر اساس نتايج حاصل از ارزشيابي تشخيصي ، شكاف بين توانايي هاي فعلي دانش آموزان و پيش نيازهاي يادگيري مطالب جديد را از طريق آموزش جبراني و ترميمي پر مي كند . 19
ارزشيابي تشخيصي چه اهدافي را دنبال مي كند ؟
اهداف ارزشيابي تشخيصي عبارتند از :
Ø مشخص نمودن ميزان آموخته هاي دانش آموزان و معلومات آنان .
“ بديهي است اين شناسايي سنگ زير بناي آموزش هاي بعدي دانش آموزان خواهد بود . ”
Ø كشف و تشخيص معضلات ، مشكلات و نارسايي هاي آموزشي دانش آموزان .
Ø وجود مشكلات گوناگون آموزشي دردانش آموزان امري طبيعي و تقريبا اجتناب ناپذير مي باشد كه به وسيله ي ارزشيابي تشخيصي مي توان به اين مشكلات پي برد و در جهت برطرف نمودن آنها برنامه ريزي مناسب طراحي نمود . ”
Ø اتخاذ برنامه ي مناسب همراه باتصميم گيري در جهت نوع آموزش لازم در راستاي برطرف نمودن نقاط ضعف آموزشي دانش آموزان .
نتايج ارزشيابي تكويني براي معلم و دانش آموز
Ø ايجاد بازخوردي براي معلم و دانش آموز كه در سايه ي آن مي توانند مشاهده كنند هدفهاي آموزشي تا چه اندازه تحقق يافته است .
Ø تصميم گيري معلم با استقاده از اين بازخورد ، در مورد انطباق برنامه و روشهاي آموزشي با سطح يادگيري و نيازهاي دانش آموزان .
Ø ايجاد فرصت براي دانش آموزان در جهت توجه نسبت به آنچه ياد مي گيرند و مهارت ها و
توانايي هاي فكري خود را پرورش دهند .
Ø ايجاد امكان براي دانش آموزان در جهت كسب آگاهي از نقاط ضعف و قوت خود براي رسيدن به اهداف آموزشي ، رفع نارساييها و پرورش و تقويت جنبه هاي مثبت توانايي هاي خود .
هدفهاي ارزشيابي تكويني 20
الف ـ آگاهي از كيفيت برنامه ي درسي و پيشرفت آن .
ب ـ بررسي روشهاي تدريس معلم و كيفيت يادگيري دانش آموز و راهنمايي او و اصلاح تدريجي
فرايند آموزش و يادگيري .
ج ـ به دست آوردن نمرات و قضاوت درباره ي فراگيري مرحله به مرحله دانش آموز در
چهار چوب هدفهاي جزيي و رفتاري آن بخش .
ويژگي ارزشيابي پاياني 21
اين نوع ارزشيابي در جهت هدفهاي كلي انجام مي شود و منظور از انجام اين نوع ارزشيابي ، تشخيص مهارت هاي آموخته شده و تعيين استعدادها و پيش بيني احتمال موفقيت در كلاس ها و يا دوره هاي بعدي است .
ارزشيابي پاياني مي تواند مورد تجزيه و تحليل دست اندركاران واحدهاي آموزشي قرار گيرد
تا با اتخاذ تصميم گيري مناسب واحد آموزشي را درمسير مطلوب خود قرار دهد .
تهيه وتنظيم
سيدمحمدرضا موسوي زاهد
تيرماه هشتادوسه
منابع :
ارزشيابي در مدارس از عليرضا محمدميرزايي -مجموعه رويه هاي سنجش وارزشيابي از اداره كل سنجش
خلاصه مقالات همايش ارزشيابي در خدمت تعليم وتربيت به اهتمام دفتر ارزشيابي تحصيلي وتربيتي
پژوهش نامه آموزشي شماره 11 از پژوهشكده تعليم وتربيت - مجموعه جزوات آموزشي سنجش وارزشيابي
شماره 1 از معاونت آموزش وپرورش عمومي استان فارس -تجارب ومطالعات مولف پيرامون سنجش وارزشيابي
- مشخصات
- دانلود
نظرات خود را اینجا بنویسید
