ورزش فوتبال
بازی
فوتبال ورزشی است تیمی که در آن دو گروه یازده نفره در مقابل هم بازی میکنند و اغلب آن را پرطرفدارترین ورزش جهان میدانند. این ورزش در زمینی مستطیل شکل با پوشش چمن یا چمن مصنوعی انجام میگیرد که در انتهای عرضی دو ضلع آن دو دروازه قرار داده شدهاست. هدف وارد کردن توپ به دروازه حریف است.
دروازهبان تنها کسی است که در این بازی حق دارد از دستها و بازوهای خود برای گرفتن و مهار توپ استفاده کند. دیگر اعضای تیم توپ را اغلب با استفاده از پا و ضربه زدن به آن به گردش درمیآورند، گاه نیز ممکن است از سینه یا سر خود استفاده کنند. هر تیمی که بیشترین گل را به حریف بزند برندهٔ بازی است. اگر بازی در پایان با گلهای برابر پایان پذیرد نتیجه بازی را مساوی اعلام میکنند یا این که بازی به وقت اضافی کشیده میشود و سپس ممکن است ضربات پنالتی تعیینکننده بازی باشد.
قوانین فوتبال مدرن و به شکل امروزی آن در کشور انگلستان وضع شد. نهاد ادارهکننده فوتبال در جهان
فیفا نام دارد که اغلب آن را به اختصار فیفا (به
انگلیسی:
FIFA) مینامند. معتبرترین مسابقه در این رشته ورزشی
جام جهانی فوتبال نام دارد که هر چهار سال یک بار برگزار میشود. این رویداد هنگام برگزاری بینندگان زیادی دارد که شمار آن دو برابر بینندگان
بازیهای المپیک تابستانی است.
تاریخچه اگرچه اطلاعاتی در مورد ریشه اصلی و حقیقی این ورزش در دست نیست ولی از مطالب جالب و شخصی در مورد تاریخچه آن اطلاع داریم. فوتبال امروزی به تدریج رشد کردهاست ولی گفته میشود که نوعی از آن قبل از مسیح بازی میشد. در
چین نیز نوعی بازی شبیه به فوتبال در ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح وجود داشت. عکسهای
مصریان نیز نوعی بازی شبیه به فوتبال را نشان میدهد ولی در
یونان یک بازی به نام
اسپیشکیروز به طرز جالبی به فوتبال امروزی شبیهاست. فوتبال در
برزیل از سال
۱۸۹۴ شروع شد. این ورزش به وسیله
چارلز میلر برزیلی که اجداد او
بریتانیایی بودند به مردم برزیل معرفی شد. در سال
۱۹۷۰ مسابقهای بین
ایتالیا و برزیل برگزار شد و هیچ کس تصور نمیکرد که ۸۰۰ میلیون نفر از مردم جهان ناظر بر اجرای مسابقه باشند. امروزه اکثر مردم جهان به فوتبال بیشتر از سایر ورزشها میپردازند.
فوتبال مدرن از کشور
بریتانیا سرچشمه گرفتهاست. در ابتدا اختلافات عقیدهای بسیاری میان علاقمندان
راگبی و فوتبال وجود داشت زیرا راگبی با دست و فوتبال با پا اجرا میشد. این مسئله در سال
۱۸۶۳ زمانی که طرفداران فوتبال شروع به اجرای این ورزش توسط پاها کردند اتفاق افتاد. گروه دیگر انجمن راگبی را تأسیس کردند و بالاخره در سال
۱۸۷۱ این دو رشته ورزشی کاملاً از یکدیگر جدا شدند. از آن زمان به بعد هر دو رشته پیشرفتهای شایانی نموده و طرفداران بسیاری پیدا کردند.
فدراسیون بینالمللی فوتبال در سال
۱۹۰۴ بنیان گزاری شد. این فدراسیون وظیفه دارد که به نحوه اجرای مسابقات نظارت داشته باشد.
قوانین فوتبال بدون موافقت و تصویب سایر کشورهای عضو فدراسیون تغییر نمیکند.
اولین مسابقه بینالمللی فوتبال جهان در سال ۱۸۷۲ بین تیمهای
انگلیس و
اسکاتلند در شهر
گلاسگو انجام شد، که با نتیجه صفر-صفر پایان یافت. در سال ۱۹۲۰ بازیکنان فوتبال در
مسابقات المپیک بلژیک شرکت کردند و در سال
۱۹۳۰ اولین
جام جهانی فوتبال در کشور
اروگوئه برگزار شد.
استادیوم همدن پارک
[۱] در شهر
گلاسگو رکورددار تعداد تماشاچیان در مسابقات فوتبال اروپا است؛ در سال ۱۹۳۷ جمعیتی معادل ۱۴۹٫۵۴۷ نفر در این استادیوم شاهد بُرد ۳ بر ۱ تیم ملی
اسکاتلند در مقابل تیم ملی
انگلیس بودند.
شرایط بازی در این بازی هر تیم دارای ۱۱
بازیکن است که یکی از آنها در دروازه قرار میگیرد و بقیه با توجه به استراتژی بازی در نقاط مختلف زمین قرار میگیرند. در تقسیمبندی دقیق، بازیکنها با توجه به مکان قرارگیریشان در زمین به
مدافع،
هافبک و
مهاجم تقسیم میشوند.
داوری مسابقات فوتبال به عهدهٔ چهار داور است. یکی از داوران که به نام
داور وسط معروف است که در
زمین فوتبال همراه با بقیهٔ بازیکنان حرکت میکند، دو
کمکداور نیز در کنارههای زمین قرار میگیرند و داور چهارم نیز بیرون زمین است.
هر تیم فوتبال دارای حداقل یک
سرمربی، یک
مربی و یک
مربی دروازهبان است. همچنین هر تیم دارای تعدادی بازیکن ذخیرهاست که میتوانند در میان بازی با بازیکنهای درون زمین تعویض شوند. تعداد تعویضهای هر تیم به سه تعویض محدود است.
بازیکن بازیکنان میانه/هافبکها با رنگ آبی نشاندادهشدهاند.
در فوتبال بازیکن فردی است که بر پایهٔ قوانین فوتبال٫ فوتبال بازی میکند. در یک بازی فوتبال هر تیم ۱۱ بازیکن دارد که یکی از آنها
دروازهبان است و بقیه یا پدافندگر یا بازیکن میانه و یا مهاجم هستند
دروازهبان در بازی فوتبال به کسی که برای نگهداری و محافظت از دروازه میکوشد و مانع ورود توپ به داخل آن میشود دروازهبان میگویند.
دروازهبان تنها بازیکنی است که میتواند از دستانش برای گرفتن توپ استفاده کند.(البته فقط در محوطه مشخص شده یا به اصطلاح محوطه ۱۸ قدم)
مدافع مدافع بازیکنی است که در پشت هافبکها قرار دارد و اولین هدفش پشتیبانی از دروازهبان است. وظیفهٔ اولیه او جلوگیری از حریف است برای گل زدن.البته مدافع کار های دیگری هم دارد که یکی از مهم ترین آنها پشتیبانی از هافبک هااست . البته دفاع های چپ و راست در حمله کمک زیادی دارند.
هافبک/بازیکن میانه هافبک یا
بازیکن میانه بازیکنی است که جایگاهش بین پدافندگر(مدافع) و مهاجم است(در شکل با رنگ آبی نشان دادهشدهاست). وظیفهٔ اصلی آنها بی بهره کردن تیم حریف از توپ است(که معمولاً با
تکل انجام میشود)٫ تا توپ را به تصرف خود درآورند و برای مهاجمان خودی بفرستند.
فوروارد/مهاجم فورواردها یا
مهاجمان بازیکنانی هستند که در نزدیکترین ردیف به دروازهٔ حریف بازی میکنند که مسئولیت گل زدن را دارند
مقررات زمین بازی یک زمین استاندارد فوتبال بزرگسالان برای مسابقات بینالمللی میبایست تا ۱۱۰ تا ۱۲۰
یارد (قدم) (معادل ۱۰۰ تا ۱۱۰ متر)
طول و ۷۰ تا ۸۰ یارد (۶۴ تا ۷۵ متر)
عرض داشته باشد.
زمینهای مسابقات غیر بینالمللی میتواند بین ۹۱ تا ۱۲۰ متر طول و ۴۵ تا ۹۱ متر عرض داشته و نباید
مربع باشد.
یک
دروازهمستطیل شکل در وسط خط عرضی (یا خط گل) گذاشته میشود که فاصله تیرکهای عمودی آن از یکدیگر ۸ یارد (۷٫۳۴ متر) و فاصله تیرک افقی از زمین ۸
فوت (۲٫۴۴ متر) است.
در جلوی هر دروازه و به فاصله ۱۸ یارد (۱۶٫۵ متر) از خط دروازه، محوطه مستطیل شکلی وجود دارد که به محوطه جریمه و محوطه هژده قدم معروف است، در این محوطه
دروازهبان قادر است توپ را با دست لمس کرده و بگیرد و خطای بازیکنان حریف با ضربه
پنالتی جریمه میشود.
محوطه کوچکتری نیز در جلوی دروازه و با فاصله ۶ یارد (۵٫۵ متر) وجود دارد که میبایست ضربات شروع مجدد بازی در هنگام خروج توپ از خط عرضی از داخل آن زده شود. خطوط و علامتهای دیگری نیز در زمین برای مشخص کردن محل قرار گرفتن بازیکنان و جای زدن ضربات کرنر، پنالتی و شروع بازی وجود دارد.
تاریخچه در قرن 15 میلادی در دوره
سلسله مینگ در چین بازیی شبیه به فوتبال به نام کماری وجود داشت.
اولین سوابق ثبتی آنچه که احتمالاً قدیمیترین فعالیت شبیه به فوتبال به حساب میآمده را میتوان در دست نوشتههای
چینینظامی در دوره
سلسله هان و حدود قرن دوم قبل از میلاد پیدا نمود.
دیگر بازی
آسیائی که با ضربه توپ سرو کار داشته و تحت نفوذ «کوجو» بودهاست، بازی «
کماری» است. بر طبق سوابق موجود، این بازی در زمین بازی سلطنتی ژاپن در
کیوتو از سال ۶۰۰ میلادی انجام میشدهاست. در بازی «کماری» چندین نفر در یک دایره میایستاده و با ضربه پا توپ را به سمت هم دیگر میرانده و سعی میکردند که توپ از زمین خارج نشود (خیلی شبیه
کیپی آپپی).
این بازی سالیان زیاد انجام میشد ولی بهنظر میرسد که در حدود نیمه قرن ۱۹ میلادی از بین رفته باشد. در سال ۱۹۰۳ و در یک اقدام سمبلیک در جهت احیای سنتهای باستانی، این بازی مجدداً احیاء گشته و هم اکنون نیز در برخی فستیوالهای توریستی قابل رویت میباشد.
قدمت
بازیهای همراه با توپ فرا آمریکائی که با توپهای لاستیکی انجام میشدهاند حتی بسیار قبل از مورد بالا ثبت گردیدهاند و تصور میشود که در مراحل اولیه پیدایش، شباهت زیادی به فوتیال داشتهاند. اما از آنجائی که فرمهای بعدی این بازیها شباهت هائی با
بسکتبال و یا
والیبال داشتهاند و همچنین بدلیل آنکه نفوذ این گونه بازیها بروی بازی مدرن فوتبال بسیار کم بودهاست، بیشتر آنها بهعنوان فوتبال طبقه بندی نمیگردند.
یونانیان و
اهالی رم نیز به داشتن بازیهای همراه با توپ که در آنها از پای خود استفاده میکردهاند، شناخته شدهاند.
نویسنده رومی
سیسرو در یکی از نوشتههای خود وضعیتی را توصیف میکند که در آن مردی در مغازه سلمانی و در حال اصلاح بخاطر شوت شدن یک توپ به داخل مغازه کشته میشود. اعتقاد بر این است که بازی رومی
هارپستوم از نوعی بازی تیمی بنام «
επισκυρος» (اپی اسکایروس) یا فنیدا که اولین بار توسط نمایشنامه نویس یونانی
انتیفانس (۳۱۱-۳۸۸ قبل از میلاد) بکار برده شده و بعداً
کلمنت الکساندریا نیز به آن اشاره داشتهاست، گرفته شدهاست. بهنظر میرسد این بازی بنوعی نه چندان واضح شبیه به
راگبی بودهاست.
البته سوابق غیر مستند دیگری از بازیهای
ماقبل تاریخ،
باستانی و یا
سنتی انجام شده با توپ که توسط مردم
بومی در سراسر جهان انجام میشده نیز در دسترس میباشند. بهعنوان مثال، در سال ۱۶۱۰
ویلیام استراچی از
منطقه جیمز تاون اولین شخصی بود که یک نوع بازی بنام
پاهساهمان را که توسط
آمریکائی بومی باز میشده را ثبت نمودهاست. در منطقه
ویکتوریا، استرالیا،
مردم بومی استرالیا نوعی بازی به نام
مارن کروک را انجام میدادند.در کتاب
رابرت برو-اسمیت که در سال ۱۸۷۸ بنام «مردم بومی منطقه ویکتوریاً منتشر شد نیز از مردی بنام ریچارد توماس نام برده شده که در سال ۱۸۴۱ شاهد انجام این بازی توسط مردم بومی منطقه بودهاست.» آقای توماس توصیف مینماید که چطور بازیکن جلو توپ ساخته شده از پوست
صاریغ را شوت نموده و دیگر بازیکنان برای گرفتن آن به هوا برمیخواستند.«امروزه اعتقاد گستردهای مبنی بر اینکه مارن کروک تأثیر زیادی بر پیشرفت
قواعد فوتبال استرالیا داشته، وجود دارد (بخش زیر را ببینید). در سرزمین
کانادای شمالی و / یا
آلاسکا،
اینیوایت (اسکیموها) نوعی بازی بروی یخ بنام»
آکاساکتوک" را انجام میدادهاند. هر بازی با حضور دو تیم روبروی هم در دو خط موازی آغاز میشد. سپس دو تیم سعی در ضربه زدن به توپ، هدایت آن به سمت خط دروازه حریف و کاشتن گل داشتند.
قدمت این بازیها و امثال آنها بطور عمیق در روزگاران باستان قرار داشته و در طول قرون متمادی، تأثیر خود را بروی فوتبال داشتهاست. بهرحال، بهنظر میرسد که مسیر حرکت بسوی فوتبال مدرن در اروپای غربی و بخصوص در
انگلستان شکل گرفته باشد.
فوتبال امروزی جهانی سازی انجمن فوتبال با گسترده شدن محبوبیت این رشته و در اوایل قرن بیستم، نیاز به یک سازمان واحد که امر نظارت بر انجمن فوتبال را برعهده بگیرد، بیش از پیش احساس گردید. انجمن انگلیسی فوتبال برگزار کننده گفتگوهای زیاد در خصوص ایجاد یک سازمان بینالمللی بود ولی پیشرفتی حاصل نگردید. بنابر این موضوع در انجمنهای هفت کشور دیگر اروپائی از جمله
فرانسه،
بلژیک،
دانمارک،
هلند،
اسپانیا،
سوئد، و
سوئیس مطرح گردید. «فدراسیون بینالمللی انجمنهای فوتبال» (
فیفا) در مورخ،
۲۱ می سال،
۱۹۰۴ در شهر،
پاریس تأسیس گردید. اولین مدیر این تشکیلات،
رابرت گورین بود. نام
فرانسوی خلاصه حروف فیفا بعدها حتی در کشورهای غیر فرانسه زبان نیز مورد استفاده قرار گرفت.
استفاده از کلمه فوتبال در کشورهای انگلیسی زبان کلمه «فوتبال» در زمانی که برای توصیف یک بازی خاص بکار برده شود، میتواند هر یک از موارد بالا را داشته باشد. به همین دلیل، مناقشات دوستانه زیادی بروی اصطلاح «فوتبال» ایجاد شد. اول بخاطر آنکه در مناطق مختلف
جهان انگلیسی زبان این اصطلاح به حالتهای متفاوت مورد استفاده قرار میگرفت. بیشتر اوقات کلمه «فوتبال» جهت اشاره به قانون غالب فوتبال در یک منطقه مشخص مورد استفاده قرار میگیرد.
در اکثر کشورهای انگلیسی زبان، کلمه «فوتبال» معمولاً اشاره به
انجمن فوتبال دارد که بنام «ساکر» نیز خوانده میشود (این نام در ابتدا مختصر شده عامیانه کلمه «انجمن» بودهاست). از ۴۵ کشور عضو
فیفا که در آن
انگلیسی زبان رسمی و ابتدائی است، فقط سه کشور (
کانادا،
ساموا و
ایالات متحده از کلمه «ساکر» استفاده میکنند و مابقی کلمه فوتبال را بکار میبرند. (اگرچه فدراسیون فوتبال ساموا در واقع از هر دو نام استفاده میکند. در ماه میسال ۲۰۰۶ ساکر زلاند نو نام خود را به
فوتبال زلاند نو تغییر داد.
[۲] در
استرالیابخش حاکم نام «فوتبال» را بجای «ساکر» جایگزین و استفاده از آن را افزایش داد.(نامی که توسط اکثر استرالیا ئیها مورد استفاده قرار میگیرد) ولی این موضوع مناقشه ساز شد زیرا کلمه «فوتبال» بطور سنتی اشاره به قوانین فوتبال استرالیا و اتحادیه و لیگ راگبی داشت. لازم به توجهاست که اعضای تیم انجمن فوتبال استرالیا هنوز بنام "ساکروس هاً شناخته میشوند.
قوانین مختلف در پایین لیست شدهاند که بطور کامل در متون مربوطه توضیح داده شدهاند.
کدها و خواندههای فوتبال در حال حاضر انجمن فوتبال و شاخههای آن - انجمن فوتبال که همچنین با نامهای «فوتبال»، «ساکر»، «فوتی» و «فوتیی» نیز خوانده میشود.
- انواع فوتبال داخل سالنی/بسکتبال:
- فوتبال پنج-ای-ساید– بازی شده در سراسر جهان تحت قوانین مختلف از جمله:
- فوتسال- یک بازی پنج-ای-ساید داخل سالن که توسط فیفا مورد تایید قرار گرفتهاست.
- مینی وتبال - یک بازی پنج-ای-ساید داخل سالن که در شرق و غرب که طرفداران بسیار زیادی نیز دارد، بازی میشود.
- پاپی فوت - یک بازی پنج-ای-ساید داخل سالن که در سالنهای رو باز (دارای دروازه) بسکتبال در آمریکای مرکزی بازی میشود.
- ساکر داخل سالن - یک بازی شش-ای-ساید داخل سالن که در آمریکای شمالی بازی میشود.
- فوتبال پاراالمپیک– اصلاح شده توسط انجمن فوتبال جهت افراد معلول.
- ساکر ساحلی– فوتبالی که بروی ماسه بازی میشود بنام ساکر ساحلی خوانده میشود.
- فوت وولی– عبارتاند از آمیخته فوتبال و والیبال ساحلی که بروی ماسه بازی میشود. بسیاری از فوتبالیستهای معروف (ستارههای برزیل) این بازی را سراسر دنیا انجام میدهند.
- فوتبال خیابانی– مجموع انواع غیر رسمی فوتبال
- باسوبال– آمیخته فوتبال با والیبال و ژیمناستیک که بروی سطوح باد دار و تور ژیمناستیک بازی میگردد.
- راش گلی نوعی بازی فوتبال است که در آن نقش دروازه بان دارای انعطاف بیشتری از حد عادی است.
- هدر اند وولیز در این بازی هدف زدن گل فقط با استفاده از سر و توپ میباشد.
- کیپی آپی ارائه هنر فوتبال با استفاده از پاها، زانوان، سینه، شانهها و سر میباشد.
- فوت بگ در این بازی بجای توپ از کیسههای کوچک لوبیا یا ماسه استفاده شده که در برخی انواع کیپی آپی مانند «هکی سک» انجام میشود.
- فوتبال فرم آزاد نوع مدرن کیپی آپی بوده که در آن بازیکنان فرم آزاد بخاطر ارزشهای سرگرمی و نشان دادن توانائیها یشان رتبه بندی میگردند.
- وست هام این بازی خیلی شبیه به هدرز اند وولیز است که بصورت امتیازی بازی میشود. معمولاً هر بازیکن با امتیاز ۱۰ و دروازه بان با امتیاز ۱۱ شروع میکند. زمانی که یک گل در اثر ضربه نگه دارنده بثمر میرسد که او یک امتیاز را از دست میدهد. سپس ضربه محکم و بازیکن یک امتیاز از دست داده و دروازه بان میشود. ضربه مجدد باعث میشود که او مجدداً دروازه بان شود ولی در اثر از دست دادن امتیاز بلکه بهعنوان تنبیه. این بازی معمولاً با یک گل و تعداد کم بازیکنان انجام میشود.
- فوتبال فولینگ نسخهای از انجمن فوتبال است که در آن میله بهعنوان اسلحه استفاده شده و (معمولا) ضربه به کشاله ران مجاز است. تعداد نفرات تیم از ۵ تا کمتر ۱۵ نفر است. میزان جراحت در دوره مساوی است.
بازیهای توپ قرون وسطی که هنوز زنده هستند - مسابقات سنتی شروو تیوزدی در یو کی–بازیهای فوتبال سالیانه شهری و یا روستائی که قواعد خاص خود را دارا بودند. نامهای جایگزین این بازیها عبارتاند از: «موب فوتبال»، «شرووتاید فوتبال» و «فولک فوتبال»
- بازیهای دیگر قرون وسطی که هنوز در خارج از انگلستان بازی میشوند عبارتاند از:
"جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع منقرض شده فوتبال که در قرون وسطی در اروپا بوجود آمده / بازی میشدهاند، بخش مقاله
فوتبال قرون وسطی را ملاحظه بفرمائید.
دیگر بازیهای عمومی مدرسهای باقیمانده تا زمان حال جدیدترین موارد اقتباس و ابداعات - بر اساس فوتبال قرون وسطی:
- بر اساس قوانین اف. ای.
- فوتبال فرم آزاد نوع مدرن کیپی آپی بوده که در آن بازیکنان فرم آزاد بخاطر ارزشهای سرگرمی و نشان دادن توانائیها یشان رتبه بندی میگردند.
- بر اساس راگبی"
- بازیهای دو رگه
بازیهای رو میزی و دیگر سرگرمیها - بر اساس قوانین اف. ای:
- بر اساس راگبی:
- بر اساس فوتبال آمریکائی
- بر اساس فوتبال استرالیائی: