مقدمه :
فراغت پديده اي است اجتماعي و فرهنگي و مي توان گفت از آن هنگام كه جامعه و فرهنگي به وجود آمده اين پديده نيز در زندگي مردمان به صورتي مورد يافته ، مطرح گرديده است . در گذشته اين اوقات به صورت كار وبازي تواما انجام مي پذيرفته كه بيشتر به خاطر مذهب و اعمال آن اين زمان را مي گذرانيدند ولي در طول تاريخ و تحولات جوامع ، به تدريج كار و بازي از همديگر جدا شدند و اهميتي كه بشر براي اوقات فراغت خود قائل شد انواع هنرها و بازيها و . . . بسط و توسعه باور نكردني پيدا كردند .
در كتاب مقدمه اي بر جامعه شناسي ايران ، شاپور راسخ خطاب به اوقات فراغت آن را چنين تعريف مي كند :
(( فراغت به اوقاتي اطلاق مي شود كه در ان آدمي نه تنها از تعهدات شغلي و اقتصادي بلكه از تكاليف شخصي و خانوادگي و اجتماعي آسوده باشد و آن را به طيب خاطر به امور صرف كند ، چون تفريح ، بازي ، ورزش و كارهاي ذوقي و تفنني فرهنگي ، مصرف دارد . ))
دانش آموزان مقطع اول در دبيرستان عطاركه در حال حاضر مشغول به تحصيل مي باشند .

هدف تحقيق :
از آنجا كه همواره به اين مسئله كه (( تشخيص ، نيمي از شناخت موضوع است )) معتقد بوده ام و اصولاً هر تحقيقي با هدف خاصي آغاز مي گردد و تحقيق بدون هدف نتيجه اي بار نمي آورد در اين تحقيق هدف بدست آوردن آن سري از علاقه و خواسته هاي اين دانش آموزان در چگونگي گذراندن اوقات فراغت خود مي باشد .
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
بيان مسئله :
ما با تمدني رو به رو هستيم كه در آن فراغت نقش مهمي دارد زيرا از يك طرف تكنولوژي به تدريج كار توان فرسا را از دوش افراد بر مي دارد مثل     (( رايانه )) و از طرف ديگر زمان كار به علت افزايش حجم توليد ، كاهش مي يابد در نتيجه در آينده اي نه چندان دور افراد با ساعات فراغت زيادي روبرو خواهند بود .
براستي براي پركردن ساعات طولاني فراغت چه بايد كرد ؟ ساعات فراغت به چه نحو گذرانده شود كه در پرورش استعداد افراد موثر واقع گردد و از هدر رفتن وقت جلوگيري گردد ؟

روش تحقيق :
از آنجا كه تحقيق درباه ي چگونگي گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان مي باشد مطلوب ترين روش جهت انجام چنين تحقيق استفاده از روش ارائه پرسشنامه است .
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
جامعه آماري :
جامعه آماري اين تحقيق شامل دانش آموزان مقطع اول دبيرستان در مدرسه عطار شهرستان نيشابور در سال 83 – 82 مي باشد كه جمعاً تعدادشان 254 نفر است .
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
حجم نمونه :
به دليل تعداد دانش آموزان كه در 8 كلاس و با ميانگين 32 نفر و مجموع دانش آموزان 254 نفر تمام افراد را در يك برگ به ترتيب شماره نوشته و افرادي كه شماره راست آنها به صفر و پنج ختم شده  به عنوان نمونه انتخاب كردم مثلاً : شماره هاي 5 ، 10 ، 15 ، 20 ، 25 ، . . . ، 250 در نتيجه تعداد افراد جامعه برابر 50 نفر بوده كه مورد بررسي قرار مي گيرد .
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
تعيين پاياني پرسشنامه :
جهت تعيين پاياني پرسش نامه از حجم نمونه كل 10 نفر را انتخاب كرده و پرسش نامه ها را به آنها داده و بعد از چند هفته باري ديگر همان سوالات را به همان افراد ارائه دادم . سپس جوابها را بررسي و با يكديگر تطبيق نمودم لذا سوالاتي كه متناسب نبوده است از جدول سوالات حذف كرده ام .
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
روشهاي آماري :
پس از استخراج پرسشنامه براي تجزيه و تحليل از فراواني مطلق و بشي استفاده مي شود و همچنين از ميانگين جهت تعيين متوسط زمان مصرف شده فعاليتها استفاده شده است .
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
مكان تحقيق و نحوه تكميل پرسشنامه :
مكاني كه تحقيق در آن انجام گرفه در دبيرستان عطار در شهرستان نيشابور در سال تحصيلي 83 – 82 مي باشد .
پرسشنامه به افراد انتخاب شده داده شده و خودشان به صورت آزادانه جواب داده اند و هيچ گونه محدوديتي نبود .
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
سوالات تحقيق :

1. دانش آموزان مقطع اول دبيرستان به چه ميزان اوقات خود را صرف فعاليت هاي ورزشي مي نمايند ؟
2. دانش آموزان مقطع اول دبير ستان به چه ميزان اوقات خود را صرف فعاليت هاي هنري مي نمايند ؟
3. دانش اموزان اول دبيرستان به چه ميزان اوقات خود را صرف ديد و بازديد و مهماني مي نمايند

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
سوال 1 )چه مدت را براي مطالعه بعد از مدرسه در اوقات فراغت قرار      مي دهيد ؟   ( در هفته )
بيشترين مدتي را كه براي مطالعه بعد از مدرسه قرار مي دهند 20 ساعت در هفته است كه 18 نفر انجام مي دهند و ميانگين مدت مطالعه در طول هفته 16 است .

Xi * Fi	فراواني مطلق (Fi )	طول دسته
20	4	5 ساعت كمتر
50	5	10ساعت
180	12	15 ساعت
360	18	20 ساعت
220	11	20 ساعت بيشتر
830	50	جمع

 

 

سوال 2 ) شما چند سال داريد ؟

جدول توزيع فراواني افراد جامعه مورد مطاله بر حسب سن

Xi*Fi	Xi	فراواني نسبي	فراواني مطلق Fi	طول دسته
54	5/13	8%	4	14-13
713	5/15	92%	46	16-15
767		100%	50	جمع

طبق جدول ميزان سن افراد مورد بررسي نشان داده شده كه از 50 نفر مورد مطالعه 4 نفر 8 در صد آنها به گروه سني ( 14 – 13 ) متعلق مي باشند و 46 نفر از آنها يعني 92 درصد به گروه سني ( 16 – 15 ) متعلق مي باشند در نتيجه بيشترين درصد متعلق به گروه سني ( 16 – 15 ) مي باشد و ميانگين سني اين افراد مورد مطالعه 34/15 مي باشد .

Xi * Fi	Xi	فراواني نسبي	فراواني مطلق Fi	طول دسته
54	5/13	08/0	4	14-13
713	5/15	92%	46	16-15
767		100%	50	جمع

 
سوال 3 ) در طول شبانه روز چند ساعت وقت آزاد داريد ؟

جدول توزيع فراواني افراد جامعه بر حسب داشتن وقت آزاد

Fi*Xi	فراواني نسبي	فراواني مطلق Fi	طول دسته
5	1/0	5	1ساعت و كمتر
20	1/0	5	2 ساعت بيشتر
12	08/0	4	3ساعت بيشتر
144	72/0	36	4ساعت و بيشتر
179	100/0	50	جمع

طبق نتايج حاصل از جدول فوق و نمودار دايره اي كه ميزان ساعات وقت آزاد آنها را در طظول شبانه روز مورد بررسي قرار مي دهد از 50 نفر 10% آنها يك ساعت و كمتر وقت آزاد دارند ، 10 % دو ساعت و 8 % سه ساعت و 72 % آنها چهار ساعت و بيشتر وقت آزاد دارند كه از اين تعداد بيشترين درصد آنها 4 ساعت و بيشتر وقت آزاد دارند و كمترين درصد آنها متعلق به يك ساعت و كمتر از يك ساعت مي باشد . و در بررسي ميانگين اين ساعات وقت آزاد فوق الذكر مشخص شده كه ميانگين آنها 58/3 مي باشد .

 
 
 

نمودار دايره اي مربوط به جدول صفحه قبل

سوال 4 ) آيا ورزش مي كنيد ؟

جدول توزيع فراواني افراد جامعه بر حسب ورزش كردن در وقت آزاد

Xi	فراواني مطلق	فراواني تجمعي
بلي	42	84%
خير	8	16%

طبق نتايج حاصله از جدول فوق كه پرداختي به ورزش و عدم آن را نشان مي دهد از 100% جامعه مورد مطالعه 84% آنها ورزش مي كنند و 16 % آنها ورزش نمي كنند .

سوال 5 ) نوع فعاليت ورزشي كه انجام مي دهيد ؟

طبق نتايج حاصله از جدول فوق كه نوع فعاليت ورزشي را بيان مي كند از 100% افراد جامعه مورد مطالعه 30% آنها به واليبال مي پردازد 4 % آنها به شنا ، 10% آنها به هندبال ، 26% به بسكتبال ، 18% آنها به تنيس و 12% افراد مورد مطالعه به ساير موارد اشاره داشته اند .

جدول توزيع فراواني افراد جامعه بر حسب نوع فعاليت ورزش

Xi	فراواني مطلق Fi	فراواني تجمعي
هندبال	5	10%
واليبال	15	30%
بسكتبال	13	26%
شنا	2	4%
تنيس	9	18%
ساير موارد	6	12%

 

سوال 6 ) مكانهايي كه جهت ورزش كردن از آنها استفاده مي شود ؟

جدول توزيع فراواني افرادي كه به ورزش مي پردازند بر حسب مكانهايي كه استفاده مي كنند

Xi	فراواني مطلق Fi	فراواني تجمعي
باشگاه	17	5/40%
مدرسه	11	2/26%
منزل	14	3/33%
جمع	42= Fi	100%

 
 
 
 
 
 
 
 
 
سوال 7 ) روزهاي جمعه بيشترين زمان اوقات فراغت خود را به چه كاري اختصاص مي دهيد ؟

جدول توزيع فراواني افراد جامعه بر حسب كارهايي كه در روز جمعه انجام مي دهد

Xi	فراواني مطلق Fi	فراواني تجمع
رفتن به طبيعت	19	38%
رفتن به مهماني	10	20%
نماز جمعه	2	4%
وقت گذارني با دوستان	6	12%
رسيدگي به تكاليف	2	4%
كار در منزل	11	22%

نمودار توزيع فراواني افراد بر حسب كارهايي كه در روز جمعه انجام مي دهند
 
 
سوال 8 ) در حال حاضر مهمترين مشكل شما در رابطه با گذراندن اوقات فراغت چيست ؟

جدول فراواني افراد جامعه بر حسب مهمترين مشكل ذكر شده در گذراندن اوقات فراغت

Xi	فراواني مطلق Fi	فراواني تجمع
كمبود امكانات مدرسه ( ورزش ، تفريح ، هنري )	20	40%
ضعف اقتصادي و هزينه بالاي كلاسهاي تابستاني	7	14%
اعتماد نداشتن والدين به فرزندان	8	16%
مشكلي ندارم	9	18%
نداشتن يك ايده خوب و تنبلي براي گذراندن اوقات فراغت	6	12%
ساير موارد	0	0%

 

نمودار مستطيلي جدول فوق
نتيجه گيري :
تحقيق انجام شده ، بررسي نحوه گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان دبيرستان عطار ( مقطع اول دبيرستان ) استعدادشان مورد بررسي قرار      مي دهد كه اوضاع مختلف اين دانش آموزان را در مواقع فراغت و به تناسب تواناييها و استعدادشان مورد بررسي قرار مي دهد كه براي جمع آوري اطلاعات در اين زمينه از پرسش نامه اي حاوي 9 سوال استفاده گرديده و وضعيت فردي و گروهي آنها را در محيط دبيرستان مورد بررسي قرار      مي دهد .
< >در بررسي سن اين افراد چنين نشان مي دهد كه بالاترين درصد آنها متعلق به گروه سني ( 15-16 ) ساله مي باشد و ميانگين سني بدست آمده (( 34/15))در بررسي مدت زمان براي مطالعه اين دانش اموزان بعد از مدرسه چنين است كه بالاترين ميزان مطالعه 20 ساعت در هفته مي باشد كه 18 نفر از 50 نفر بوده است و كمترين ميزان مطالعه 5 ساعت در هفته كه 4 نفر از 50 نفر بوده و ميانگين آنها 16 ساعت در هفته است .در بررسي وقت آزاد در طول شبانه روز مشاهده مي شود كه بالاترين تعدادي كه وقت آزاد دارند از 4 ساعت بيشتر است و ميانگين وقت آزاد بين دانش اموزان مورد مطالعه 58/3 = 4 ساعت بوده است .در بررسي ورزش كردن يا نكردن افراد جامعه مي توان گفت از 100 درصد افراد جامعه 84 درصد آنها ورزش مي كنند و 16 درصد انها ورزش نمي كنند .در بررسي كارهايي كه در روز جمعه در اوقات فراغت انجام مي دهندمي توان گفت كه بيشترين درصد افراد جامعه رفتن به طبيعت را برگزيدند و كمترين درصد رفتن به نماز جمعه است .با توجه به بررسي ها در حال حاضر مهمترين مشكل افراد جامعه در رابطه با گذراندن اوقات فراغت مربوط به كمبود امكانات مدرسه است كه 40 درصد افراد جامعه را در بر مي گيرد .
نمونه پرسشنامه :
دانش آموز عزيز :
پرسش نامه ذيل جهت يك كار تحقيقي در زمينه نحوه گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان اين دبيرستان تهيه شده وئ فاقد مشخصات است . لذا از شما عزيزان تقاضا دارم با نهايت دقت سوالات پرسش نامه را مطالعه كرده و صحيح ترين جواب را براي آن انتخاب كنيد .
پيشاپيش از همكاري و مساعدت شما عزيزان سپاسگزاريم .
< >چه مدت را براي مطالعه بعد از مدرسه در اوقات فراغت قرار مي دهيد .( در هفته )20 ساعت و بيشتر
20 ساعت
15 ساعت
10 ساعت
5 ساعت و كمتر
 
 
 
 
   
< >چند سال داريد ؟تعداد اعضاي خانواده شما چند نفر است ؟در طول شبانه روز چند ساعت وقت آزاد داريد ؟كمتر از يك ساعت       يك ساعت      دو ساعت          سه ساعت         و بيشتر5- آيا ورزش مي كنيد ؟ بلي        خير     ( در صورت مثبت بودن )
 
 
6-چه نوع فعاليت ورزشي انجام مي دهيد و مدت آن را در جدول ذيل بنويسيد ( مدت در طول هفته )

ساير موارد	شنا	بسكتبال	تنيس	واليبال	هندبال	نوع فعاليت ورزشي
						مدت زمان ( ساعت )

 
7- معمولاً جهت ورزش كردن از چه مكانهايي استفاده مي كنيد ؟
باشگاه         مدرسه      منزل
8- روزهاي جمعه بيشتر وقت خود را صرف چه مي كنيد ؟

رفتن به مهماني     نماز جمعه      رفتن به طبيعت 

وقت گذراني با دوستان      رسيدگي به تكاليف مدرسه    كار در منزل
9- در حال حاضر مهمترين مشكل شما در رابطه با اوقات فراغت چيست؟
 
 
 
 
 
 
 
فهرست منابع :
< >كمك و همياري مديران مدرسه عطار كمك و همياري دانش اموزان مقطع اول همين دبيرستانكمك و مشورت نزديكان