تدریس ویادگیری دانش آموز وچگونگی تدریس خوب
نام:  
 ---
نام خانوادگی:  
 ---
عنوان پست مورد تصدی: 
 دبیردینی عربی
مدرک تحصیلی: 
    لیسانس الهیات و معارف اسلامی
مدت تجربه:
20سال و8ماه
محل خدمت: ---
سوابق خدمتی: ---
 
 
 
فهرست:
مقدمه:
2-تعاریف وکلیات:
ارزیا بی عمومی:
روشهای انجام کار:
عناوین وتبیین تجارب:
عوامل موفقیت یاعدم موفقیت:
اقدامات خاص:
بیان نکات ویژه کلیدی:
ارائه برنامه:
ارائه راهکار:
نتیجه گیری:
منابع:
 
 
مقدمه:
قبل از اینکه به موضوع تدریس وموانع ومشکلات ان ودیگر موضوعات بپردازم لازم است مروری داشته باشم بر اموزش زبان عربی ازدوران گذشته :از قرون نخستین اسلامی، هنگامی که مردم ایران زمین به اسلام گرویدند، آموختن زبان عربی و علوم مربوطه به آن در میان پارسیان مسلمان رواج یافت. «یگانه زبان خارجی که در سده های آغاز اسلام در ایران آموخته شد، زبان تازی است.» ‌ بدان سبب که عربی، هم زبان برگزیده پروردگار جهان برای تبلیغ رسالت آخرین پیامبر در میان بشر - زبان دین اسلام - بوده؛ نیز ارکان آن استوارتر از زبان فارسی است.
لذا عالمان ایرانی مسلمان، به همان میزان که در زبان فارسی توانمند بودند، تلاش نمودند تا زبان عربی و علوم آن را با قدرت فراگیرند و خود را شایسته عنوان «ادیب» - کسی که به دو زبان عربی و فارسی تسلط کامل داشته و در هر دو ماهر باشد- نمایند.
در سده‌های نخستین، این اندیشمندان فرهیخته و ادیبان ایرانی مسلمان همچون عبدالله بن مقفع و عبدالحمید کاتب و ... به واسطه نگاشتن آثارشان به زبان عربی یا تعریب آثار و کتب فارسی در تحکیم این زبان و رواج آن تلاش بسیار از خود نشان دادند. چنان‌ که در قرون بعد دانشمندان  دیگری همّت خویش را درباره فهم الفاظ و معانی زبان قرآن کریم (زبان عربی) مبذول داشتند تا با آثار خود بتوانند از سستی در کتاب آسمانی پیشگیری کرده و از بی توجّهی نسبت به کلام الهی بکاهند و در نتیجه، زبان عربی و علوم وابسته به آن را قوام بخشیده و استوار گردانند. از آثار این دسته از فرهیختگان ایرانی مسلمان به اندازه‌ای شگفت آور در میراث زبان عربی یافت می‌شود که در آثار دیگر ملت های مسلمان و غیرمسلمان وجود ندارد. تا آنجا که می‌توان ادّعا نمود که بی‌تردید بخش عمده ی ماندگاری زبان و ادبیات عربی بر عهده شمار بسیاری از ایرانیان مسلمان مانند سیبویه، عبدالقاهر جرجانی، سعدالدین تفتازانی، ابن سکیّت اهوازی، ابوهلال عسکری، راغب اصفهانی و ... که دلسوز زبان قرآن کریم  (زبان عربی) بودند، قرار گرفته بود.
اما امروزه این زبان- که پیشینیان در تحکیم آن کوشیده‌اند و رواج داده‌اند- جایگاه خود را در میان همین ایرانیان مسلمان، به صورتی ملحوظ از دست داده و هر روز از روز پیش شاهد کمرنگ تر شدن حضور طالبان زبان عربی و علوم آن هستیم تا آنجا که نه تنها از نفوذ سیاسی و ادبی پیشین آن چیزی مشاهده نمی‌شود، بلکه گاهی شاهد هستیم که نفوذ دینی آن هم در میان ما ایرانیان مسلمان تقریباً کم اثر می‌شود.
در اینجا یک پرسش اصلی وجود دارد؛ و آن اینکه: انگیزه این سستی و بی‌توجّهی چیست؟
هر چند پاسخ به این پرسش مستلزم شناخت عوامل متعدّد است.  اما به نظر می‌رسد از عوامل قابل اهمیت در این امر، عدم شناخت ما نسبت به علوم زبان عربی و کاربرد هر یک در ارتباط تنگاتنگ با زبان و ادبیات فارسی است. و چنان که پیش‌تر اشاره شد، در گذشته و تا قرن پیش صفت «ادیب» به کسی اطلاق می‌شد که در دو زبان عربی و فارسی و علوم مربوط به آن دو، ماهر و متضلّع بوده است. مانند ادیب الممالک فراهانی و ادیب نیشابوری و ... .
عامل دیگرِ بی توجّهی به زبان عربی، در شیوه آموزش آن است که فراگیری این زبان را سخت و پیچیده می کند.
بنابراین، آنچه لازم به نظر می رسد تا فراگیری زبان عربی برای فارسی زبانان (ایرانیان) آسان گردد، در آغاز باید هدف از آموزش و فراگیری عربی برای ما روشن شود، آن‌گاه باید موانع فراگیری شناخته شده و سپس باید شیوه چگونه آموختن زبان عربی را عادی باشد فرا گرفت.
طبیعی می نماید که در خلال بیان مطلب کاربرد علوم زبان عربی از لوازم تبیین مسئله است.

 
 
 
 
 
 
 
 
تعاریف وکلیات :
مباحث اینجانب کلیاتش در مورد تدریس ویادگیری دانش آموز وچگونگی تدریس خوب است که ابتدا به تعریف  هریک ازآن می پردازم :امروزه آموزش و پرورش رسمی در پی آمادگی برای زندگی آینده از طریق یادگیری مفید و مؤثر است وکلا" تدریس عبارتست از:
تعامل یا رفتار متقابل معلم و دانش آموز بر اساس طرح منظم و هدفدار برای ایجاد تغییرات مطلوب و تسهیل یادگیری فرد و شناخت او از جهان است.
و تدریس خوب : تدریسی است که به خوب یاد گرفتن فراگیران کمک کند. در این فرایند یادگیرنده باید فعال باشد. به بحث بپردازد،مسائل را حل کند و با استفاده از راهنمایی های معلم به کسب تجربه بپردازد.
معلمان در حالی که به شاگردان در کسب اطلاعات ، مهارتها، راههای تفکرو ابراز نظرات خود کمک می کنند، باید به آنان نحوه ی یادگیری را نیز درس دهند.
چگونگی انجام تدریس اثر بسیاری بر توانایی شاگردان برای آموزش خودشان دارد . معلمان موفق تنها ارائه دهندگان مطالب نیستند بلکه آنان شاگردان خود را به تکالیف شناختی و اجتماعی وادار می نمایند و به آنان چگونگی کسب، ذخیره سازی و پردازش اطلاعات را می آموزند تا چگونگی فراگیری را یاد بگیرند و منابع را به طور مؤثر به کار ببرند.لذا نقش عمده تدریس ،خلق یادگیرندگان فعال ، خلاق و قدرتمند است.
 
 
 
 
 
 
 
ارزیابی عمومی :
باتوجه به سالیانی که درامرتدریس تجربه کسب کرده ام ارزیابی من براین است که روش آموزش هر درس ، فرع بر محتوا و هدف درس است و در برنامه ریزی هر درس باید مورد توجه قرار گیرد.
در برنامه ریزی درسی نیز دیدگاهها یا فلسفه و تفکری که در پشت برنامه ریزی درسی هست ، اهمیت درجه اول را دارد زیرا آن دیدگاهها ، هم در گزینش محتوا موثرند و هم در سازماندهی و هم در انتخاب روش تدریس. در واقع باید روشن باشد که ما از درس عربی، چه انتظاراتی داریم و کدامین رویکرد آموزشی مورد توجه ماست. اگر هدف ما در تدریس درس ، آموزش قواعد ، باشد طبعا نباید برای حفظ اطلاعات پرحجم عربی و به خاطر سپردن آنها توسط دانش آموزان برنامه ریزی کنیم بلکه باید هم در محتوا و هم در روش تدریس و هم در باره جایگاه معلم در فرایند آموزش و سرانجام درباره نحوه ارزشیابی درسی ، فکر دیگری کرد. در بررسی روش تدریس درس عربی ، دو مشکل مهم زیر قابل تاملند:
اول - تکیه بیش از حد بر محفوظات و انتقال اطلاعات و دوری گزیدن از آموزش تفکر انتفادی:
ما در عربی با مفاهیم متعددی روبه رو هستیم. حالا اگر قرار باشد که حجم گسترده ای از این مفاهیم را در یک کتاب درسی بگنجانیم و دانش آموزان هم مجبور باشند همه آن ها را به ذهن بسپارند و در جلسه امتحان پس بدهند ، آن وقت می بینید که درس عربی آن ها را از این درس بیزار خواهد ساخت. برای ایجاد تغییر در شیوه های سنتی تدریس و جلوگیری از افت تحصیلی در درس عربی  باید رویکرد ما در طراحی برنامه های درس عربی باید تغییر کند. ما در کتاب ها شاهد طرح موضوعاتی چون فعالیتهای گروهی ، بحث و گفت وگو ، اظهارنظر درباره مسائل هستیم ولی این میزان تغییر کافی نیست بلکه در شیوه برنامه ریزی و تدریس عربی ، باید انقلاب ایجاد شود. این انقلاب هم باید در روش های یاددهی و یادگیری هم در نظام ارزشیابی صورت گیرد تا نتیجه بخش باشد.
دوم - عدم جذابیت روشهای آموزش:
اشکال مهم دیگر ، عدم جذابیت درس عربی برای دانش آموزان به خاطر استفاده از روشهای سنتی و متصلب تدریس از سوی معلمان است. اصلی ترین شیوه آموزش درس عربی ، روش کهنه سخنرانی یا روخوانی کتاب است. در این روش ، کتاب انبار اطلاعات ، معلم انتقال دهنده آن و دانش آموز عنصر منفعلی است که باید آن اطلاعات را به خاطر بسپارد. این روش ، دلزدگی و حتی تنفر نسبت به درس عربی را در دانش آموزان ایجاد می کند در حالی که برای ایجاد قدرت تفکر ، پرسش گری ، پردازش و تجزیه و تحلیل داده ها در دانش آموزان ، باید قالب خشک و متصلب تدریس را که به فضای کلاس ، کتاب و معلم محدود میشود ، شکست و به روشهای دیگری روی آورد. در واقع در عصر اطلاعات ، انتقال اطلاعات نباید هدف باشد بلکه تحلیل و پردازش اطلاعات هدف است و این نیز ضمن استفاده از روش های نوین تدریس ، به اصلاح رویکردهای اساسی نیاز دارد.استفاده از امکانات کمک آموزشی از جمله اطلس ، نقشه ، فیلم هایآموزشی، فیلم های کارتونی و مشابه اینها ، به شدت می تواند موثر افتد. تصور کنید یک cd آموزشی که به صورت زیبا ، دروس را نشان دهد ، جذابیت بیشتری دارد یا آنچه یک معلم با روش سخنرانی ارائه می دهد؟ متاسفانه با توجه به برخورداری از امکانات عظیم از این ابزار کمتر استفاده می شود و به شکل گسترده از سوی معلمان در آموزش عربی از آن بهره گرفته نمی شود. البته نمی توان همه امکانات و تجهیزات را برای همه مدارس فراهم کرد و این امر نیازمند سرمایه گذاری برای سالهای متمادی است اما با استفاده از خلاقیت معلمان و دانش آموزان و بهره گیری از امکانات محلی و منطقه ای می توان جذابیت درس را افزود.
در عین حال باید دانست که نظام ارزشیابی نیز باید متناسب با تغییر محتوا و روش تدریس ، تغییر کند و معلم محور شود. با طراحی کتاب واحد ، ارسال سوالات امتحانی مشترک ، تصحیح ورقه ها به وسیله یک معلم دیگر و... نمی توان معلم محور بود و برخورد با معلم بدین شکل مکانیکی ، مانع ایجاد و تحول می شود. همه نمره پایان سال نباید با ورقه امتحانی مشخص شود بلکه بخش عمده آن باید به مسائلی که در طول سال تحصیلی در کلاس می گذرد (از جمله علاقه دانش آموز به درس ، شرکت در مباحثات ، ارائه تحقیق ، و...) مربوط شود و این نیز بر عهده معلم است که ارزیابی خود را از دانش آموز ، ارائه کند.
در میان دروس دوره ی راهنمایی درس عربی زیاد مورد علاقه ی اکثر دانش آموزان نیست و معمولاً به درس زبان عربی بعنوان چیزی نگاه می کنند که در آینده به آن هیچ نیازی ندارند، و تصــور می کنند که این زبان یک زبان بیگانه وکهنه است و در زندگی امروزی هیچ جایگاهی ندارد و تنها زبان زنده ی روز را زبـان انگلیسی می دانند و نسبت به یادگیری زبان عربی علاقهای نشان نمی دهند.
باید دانش آموزان به این دیدگاه برسند که زبان عربی هم مانند زبان انگلیسی  زبان روز است و ما بی نیاز از آن نیستیم زیرا حد اقل نیازی که به این زبان داریم اینستکه عربی زبان دین ماست و با فرهنگ و زبان فارسی کاملاً آمیخته است. و ما هم برای فهم متون دینی، قرآن کریم، نهج البلاغه و ادعیه و هم برای فهم متون ادبی فارسی ناگزیریم با زبان عربی آشنا شویم.
 
بنابراین باید دانش آموزان ، زبان عربی را هم سطح زبان انگلیسی بدانند و احساس کنند، همانطوریکه برای استفاده از کامپیوتر ناچاریم برخی اصطلاحات زبان انگلیسی را یاد بگیریم،برای استفاده از میراث غنی و گرانبهای ادبیات فارسی و عربی ناگزیر هستیم زبان عربی را یاد بگیریم. وقتیکه دانش آموزان با خود فکر می کنند که زبان انگلیسی کلید فهم متون جدید است باید این درک در آنها هم ایجاد شود که کلید فهم علوم دینی و ادبی هم زبان عربی است. و دین اسلام هم با پیشرفت علمی مخالفتی ندارد وسفارش به فراگیری علم همیشه مورد توجه رسول اکرم و ائمه ی معصومین بوده است. وقتی در دانش آموزان چنین احساسی بوجود بیاید ، هم دانش آموزان به فراگیری زبان عربی علاقه پیدا می کنند و هم مدرّسین زبان عربی با علاقه وشور و شوق در سر کلاسهای درس حاضر می شوند، بنا بر این با مطالعه و سرمایه گذاری علمی و طرح و برنامه های بهتری به تدریس زبان عربی می پردازند و در نتیجه شاهد اینهمه افت در درس عربی نمی باشیم.
در گفتگوهایی که با دانش آموزان بعمل آمده و همچنین با در جریان قرار دادن سایر دبیران عربی  مسائل مهمی مطرح شد و از جمع بندی کل اطلاعات بدست آمده به علل و عواملی اشاره شد که باعث افت یادگیری دانش آموزان در درس عربی شده است. بطور کلی می توان علتهای عدم پیشرفت در یادگیری درس عربی و علاقه نداشتن دانش آموزان به این درس را در موارد زیر خلاصه کرد:
 1- اولین عامل ارفاقهای بی حد و حصر دبیران باعث شده است که دانش آموزان با همان روحیه ی تکدی نمره تربیت شوند و از خود هیچ سعی و تلاشی بعمل نیاورند.
 
2- عدم وجود عوامل تشویق کننده و حتی وجود برخی از موارد بازدارنده ، مثلاً خود اولیای دانش آموزان بیشتر به فراگیری و تقویت زبان انگلیسی توصیه می کنند و خیال می کنند اگر فرزند آنها انگلیسی یاد بگیرد از ارزش و پایگاه اجتماعی بهتری برخوردار است و برخی هم با اهداف خاصی این مطلب را القاء می کنند که زبان عربی یک زبان بیگانه است که کهنه شده است ، مثلاً همین برنامه های طنزی که از صدا و سیما پخش میشود و زبان عربی را به مسخره می گیرد باعث شده است که نوجوانان ما که در دوره راهنمایی درس می خوانند نسبت به آموزش زبان عربی به دید تمسخر بنگرند که این خود عامل مهمی است که انگیزه را از دانش آموزان می گیرد.
 
3- عدم تنوع در مطالب کتابهای درسی که جذابیت خاصی ندارند تا دانش آموزان به آن رغبت پیدا کنند. مثلاً در هیج جای کتابهای درسی عربی یک مطلب ورزشی دیده نمی شود. سراسر مطالب کتابهای درسی عربی ، آیات قرآنی و احادیث و ادعیه می باشد که باعث یکنواختی مطالب درس عربی شده است. درست است که هدف آموزش زبان عربی برای فهم قرآن و حدیث است اما می توان در لابلای داستانهای متنوع و جذاب و یا در ضمن عنوان کردن یک لطیفه و حکایت پند آموز خیلی از لغات و اصطلاحات متون دینی را آموزش داد.
 
4- آنطوریکه خود دانش آموزان عنوان می کنند مطالب کتابهای درسی عربی هیچ تناسبی با روحیات نوجوانانی که در این سنین درس می خوانند ندارد مثلاً دانستنیهای علمی، مسائل روز، مقالات ادبی ، شعر و … که بیشتر به مذاق دانش آموزان خوش آیند است در کتابهای درسی عربی کمتر مورد توجه بوده است.
 
5- اگر هدف از تدریس یک زبان آن است که بتوانیم با این زبان در حد مکالمه ی روزمره صحبت کنیم چرا در کتاب به مکالمه عربی پرداخته نشده؟ و چرا ساعت مشخصی را برای مکالمه اختصاص نداده اند وبیشتر بر قواعد تکیه می شود؟
 
6- در هر درس مطالب زیادی از قواعد آمده است که این قواعد دارای تمرینات زیادی هم هست و این عامل باعث شده است که کتاب عربی سنگین و مشکل بنظر برسد و روحیه ی یادگیری را از دانش آموزان می گیرد.
 
7- وجود تصاویر زیاد و تکراری وگاه نامربوط و غیر جذاب و بدون کیفیت نه تنها کمکی به امر یادگری نمی کند بلکه فقط حجم کتاب را زیاد کرده است . مثلاً در یک درس فقط تصویر یک مرد با حالتهای مختلف تکرار شده است و هیچ نکته ی کمک آموزشی در آن نیست.
 
8- بد آموزی برخی از همکاران در سنوات گذشته باعث شده است تادانش آموزان فقط به مطالب کتاب درسی بپردازند آن هم در حد حفظ کردن مطالب، چون دانش آموز با این روحیه تربیت شده است دیگر قدرت درک و فهم ندارد و اگر مطلبی عین کتاب نباشد نمی تواند به آن پاسخ دهد در نتیجه در امتحانات هماهنگ نمی تواند نمره ی مقبولی کسب کند.
 
*نکاتی چند در باره آموزش عربی
اسکینر معتقد است یادگیری در صورتی به بهترین وجه انجام می گیردکه :
الف ) اطلاعاتی که قرار است آموخته شوند در گام های کوچک ارائه گردد.
ب ) به یادگیرندگان درباره ی یادگیریشان بازخورد فوری داده شود. یعنی بلافاصله پس از یک تجربه یادگیری به آنان گفته شود که اطلاعات مورد نظر را درست یادگرفته اند یا از آن لحاظ اشکالاتی دارند.
ج) یادگیرندگان بتوانند با سرعت متناسب خود یاد بگیرند.
او با تجربه ی دست اول متوجه شد که این اصل در کلاس های درس به کار برده نمی شوند . او در رابطه با دیداری که از یکی از کلاس های درس دخترش در سال 1935 به عمل آورد چنین اظهار نظر کرد :«در 11 نوامبر من به عنوان پدری که از کلاس درس فرزندش دیدار می کند در صندلی آخر یک کلاس درس نشسته بودم .ناگهان وضعیت کاملا مبهم به نظر رسید درآن جا بیست موجود فوق العاده با ارزش وجود داشتند معلم کلاس تقریبا بر خلاف تمامی آنچه که ما درباره یادگیری می دانیم عمل کرد .قابل ذکر است که معمول ترین روش یادگیری روش سخنرانی است و در این روش هر سه اصل بالا زیر پا گذاشته می شود .در زمان حال و در بعضی از مدارس فعلی ما نیز غالبا از کودکان مدارس ابتدایی خواسته می شود به جای یادگیری مفاهیم عربی از طریق بررسی ماهیت قواعد خشک و نیز تفهیم مفاهیم به کمک معلم مجموعه های تازه ،لغات و قواعدمبهم جدید را به ذهن بسپارند .در امر تدریس هر مفهوم درس عربی سیر تفکر دانش آموز را نیز باید مدنظر قرار داد که مراحل آن به شرح زیر می باشد:
 
آمادگی : در این مرحله از تدریس معلم می کوشد اولا“ رغبت دانش آموزان را نسبت به موضوع درس برانگیزد ،ثانیا هدف درس را روشن نماید ،ثالثا معلومات فبلی دانش آموزان را بررسی کرده و مطالب جدید را بر پایه معلومات قبلی او تدریس کند .
 
عرضه :معلم درس تازه را عرضه می کند و به اصطلاح موضوع جدید را با توجه به هدف هایی که پیش بینی کرده است به دانش آموزان تدریس می کند .
مقایسه : ارتباط بین معلومات قبلی و درس برقرار و مقایسه به عمل می آید و در این مقایسه است که به اصول کلی دست پیدا می کنند در تدریس عربی معلم در این مرحله به قاعده دست پیدا می کند و تعاریف را به دست می آورد .
تعمیم : نتایج به دست آمده در مرحله سوم که در عربی قاعده گفته می شود در مواقع مقتضی و همانند ،تعمیم داده می شود .کاربرد و تطبیق: مانند حل تمارین عربی بعد از یادگرفتن قاعده روابط. در این جا لازم است به این موضوع نیز توجه داشته باشیم که روش های شهودی و فعال ، از جمله روش های جدید تدریس عربی هستند که در چند سال اخیر بر اثر تحولات به وجود آمده در علم و هم چنین پیشرفت های روان شناسی و تعلیم و تربیت به وجود آمده و در کشورهای پیشرفته جهان در زمینه تدریس مورد استفاده قرار گرفته اند. طرفداران روش شهودی عقیده دارند سهم عمده یادگیری به خصوص در مورد انسان از طریق بینش انجام می گیرد . در این روش وسایل کمک آموزشی نقش مهمی در تدریس پیدا می کنند و معلم مراحل درس را طوری تنظیم و ارایه می کند که دانش آموزان با مشاهده مراحل به هم پیوسته کار آموزش پی به حل مسئله می برند که منجر به یادگیری مفاهیم درس می شود .در روش فعال دانش آموزان با تلاش خود و با راهنمایی معلم به اهداف آموزشی نایل می گردند .
 
*استفاده از روشهای فعال:
اصول وفنون وروشهای تدریس اعم از فعال وغیر فعال بر گرفته از پیش فرضهای آموزش وپرورش هستند واین پیش فرضها شامل اعتقادات و ارزشها، تجربه، تعقل ودستاوردهای علمی موجودند .
 
در فرآیند تدریس معلم باید بتواند تاکتیک هایی را برای ساده سازی مواد آموزشی به کار برد.تا به یاد سپاری مطالب برای دانش آموز عمیق گردد. رمز اینگونه یادگیری توجه به تفاوتهای فردی ست که اساس آن کارآیی واثر بخشی معلم ودر نتیجه بهره وری است.
 
معلمی که اطلاعات زیاد دارد اما نمی تواند تدریس را با شیوه ای درست انجام دهد کارآیی دارد اما اثر بخش نیست . معلم اثر بخش کارهایش را درست انجام می دهد ، برنامه ریزی دارد ، دارای منش گفتاری مطلوب است و میتواند سوالات ترغیبی چالش انگیز ایجاد کند .
 
چنین معلمی به نیازهای یاد گیرنده حساس و آنها را تشخیص می دهد اهل تخصص ، دانش وانعطاف پذیر است و می داند چگونه با برنامه ریزی زمان را در اختیار بگیرد .
 
بدون شک معلمان با داشتن ویژگیهایی از قبیل مصمم بودن ، صمیمیت ، جرات ، کارآیی، توان وکاردانی در هنر آموزش موفق هستند .
 
معلم باید به نیازهای فردی توجه کرده واطمینان یابد که دانش آموز درس را فهمیده است وی برای تدریس می تواند از روشهای مختلفی استفاده کند که یکی از آنها روش تدریس تحقیق یا کاوش گری ست.
 
اعتقاد بر اینست که انسانها ذاتا اهل پژوهش و تحقیق هستند وعموم دانش آموزان توانایی آن را دارند که فرآیند تحقیق را پی گیری کنند . این روش منجر به تفکر خلاق و یادگیری پایدار ودرک و فهم و تجزیه وتحلیل میشود .
 
دانش آموز به دو روش می تواند تحقیق کند . تحقیق توصیفی که مبتنی بر نظر سنجی است وتحقیق تحلیلی که بر اساس روش های آماری صورت می گیرد . در پژوهش ، درستی یا نادرستی یک اندیشه یا فرضیه بررسی می شود .
 
این روش دانش آموز را تاحد زیادی برای ورود به مراحل علمی بالاتر آماده می کند و به او می آموزد که چگونه بدون حضور معلم واستاد در باره ی یک موضوع ومسئله تحقیق وتفحص نماید .
 
معلم با طرح یک مساله انگیزه را در دانش آموز ایجاد کرده ووی را وادار به گرد آوری اطلاعات می کند وبر اساس همین اطلاعات فراهم شده قضاوت می کند . نکته مهم اینست که معلم باید در باره ی موضوع مورد نظر اطلاعات وتسلط کافی داشته باشد و منابع مربوط به موضوع را به خوبی بشناسد وبه دانش آموز انتقال دهد . در غیر اینصور ت هدایت ورهبری او کمک زیادی به دانش آموز نمی کند از طرفی داشتن امکانات کافی نیز لازمه ی کار است . به عنوان مثال در اختیار داشتن کتابخانه ای مجهز و در صورت لزوم آزمایشگاه و امکان استفاده از آن ها نیز ضروری به نظر می رسد .
 
علاوه بر موارد فوق معلم باید فرصت کافی برای یاری رساندن به دانش آموز را داشته باشد تا بتواند اطلاعات گرد آوری شده را سازماندهی کرده ودر جریان تحقیق شیوه ی عمل وی را بررسی کند .ودر پایان ازدانش آموز می خواهد مطالب را به طور خلاصه در آخر تحقیق بنویسد.
 
به عنوان مثال معلم عربی تحقیقی کوتاه در رابطه با اشعار حافظ را به دانش آموزان محول می کند : آیا کتابهای مربوط به این موضوع ر ا می شناسد ؟ آیا در صورت لزوم خود توانایی کافی برای ترجمه و توضیح اشعار عربی حافظ را دارد ؟ آیا امکان استفاده از کتابخانه و اینترنت و..وجود دارد ؟
 
آیا معلم به اندازه ی کافی وقت دارد که به دانش آموز اختصاص دهد ؟ و آیا روش تحقیق را به صورت علمی می داند تا به دانش آموز بیاموزد؟
 
و آیا برای مطالعه ی تحقیقات وقت کافی دارد و ارزیابی درستی خواهد کرد ؟
 
در روش تحقیق، مطالعه می تواند به صورت گروهی ویا مستقل صورت گیرد بنابر این هر کس می تواند قسمتی از کار را انجام داده سپس نتیجه ی آن ونظر خود را در جمع بیان کند این امر دانش آموز را برای واکنش در برابر محیط آماده می کند و درنتیجه منجر به نظم اجتماعی نیز می شود.
 
روش های تدریس فعال ، خلاقیت و توانائیهای دانش آموزان را در زمینه های مختلف بالا می برد و معلم که مهمترین عامل تشکیل دهنده ی محیط آموزشی ست با ایجاد تفکر خلاق و قدرت حل مشکل وروش چگونه زیستن ، اثر بخشی خود را به اثبات می رساند.
 
*راههای ایجاد انگیزه در دانش آموزان؛ و راهکارهای ممکن برای جلوگیری از افت یادگیری در درس عربی
 
برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان و علاقمند کردن آنها در فراگیری درس عربی، ابتدا باید تا حد امکان در رفع عواملی که انگیزه را از دانش آموزان گرفته است کوشید. بنابراین اول از راه تشوق و آسان جلوه دادن درس عربی است و این مطلب را بارها به دانش آموزان گوشزد کردکه هر کس بتواند از نمره ی کتبی پایان ترم نمره ی هفده به بالا کسب کند، سه نمره به نمره ی مستمر او اضافه میشود و برای نمرات پانزده تا هفده، دو نمره به نمره ی مستمر اضافه می شود، و به نمرات دوازده تا پانزده یک نمره ارفاق میشود از طرف دیگر می توان نمرات امتحانی را به برده مدسه زد تا تمام دانش آموزان از نمرات همدیگر با خبر شوند و این را قبلاً به اطلاع دانش آموزان رساند تا بتوان یک جو رقابتی در میان آنها ایجاد کرد.
بایدبه امتحانات مستمر شفاهی در سرکلاس توجه بیشتری کرد و ابتدا با طرح سؤالات ساده این را به دانش آموزان القاء کرد که عربی درس سختی نیست و هر کس اراده کند می تواند آن را بخوبی یاد بگیرد.بایدکلاس را خیلی جدی گرفت و قبل از شروع درس حتماً حضور غیاب انجام دادو در بررسی تکالیف دانش آموزان حساسیت خاصی داشت تا دانش آموزان بدانند برای کار آنها ارزش قائل هستیم زیرا تکلیف دادن یک چیز است و تکلیف خواستن چیز دیگر.
 
اما بعنوان پیشنهاد درسطح کلی میتوان راهکارهای بهتری برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان نسبت به درس عربی ارائه داد که این در توان مسؤلان برنامه ریز می باشد ازجمله این راهکارها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
 
* تا جایی که امکان دارد برای دبیران متخصص درس عربی، آموزشهای ضمن خدمت جهت تدریس بر اساس الگوهای نوین تدرس لازم و ضروری است.
 
* فعال بودن گروههای آموزشی بمعنی واقعی آن به اینصورت که سر گروه درس عربی از بین باسوادترین ومجرّب ترین دبیران انتخاب شود و در روز معین و مشخصی در محل گروههای آموزشی حضور داشته باشد و یک شماره تلفن در اختیار تمام دبیران عربی قرار دهد تا در صورت نیاز بتوان با او مشورت کرد و با برگذاری جلسات ماهیانه به رفع مشکلات آموزشی پرداخته شود و هماهنگیهای لازم میان دبیران ایجاد شود.
* در پایان هرترم فرمهای نظر خواهی به دانش آموزان داده شود تا بدون ذکر نام خودشان نظرات و انتقادات و پیشنهاداتشان را عنوان کنند و نتیجه ی این نظر خواهی به اطلاع دبیران رسانده شود.
* امکانات کمک آموزشی در اختیار دبیران درس عربی گذاشته شود. در دسترس بودن نوارهای ویدیوئی و مجلات رشد زبان عربی در مدارس لازم و ضروری است.
* برگزاری مسابقات و المپیادها برای ایجاد روحیه ی رقابت در میان دانش آموزان و شناسایی و معرفی و تشویق کردن نفرات برتر.
 
* استفاده از سرودها و ترانه های ساده ی عربی که هم کوتاه باشند و هم به زبان فصیح اجرا شده باشند.
* اختصاص دادن ساعت مشخصی به کلاس مکالمه و آزمایشگاه زبان عربی بطوریکه درس مکالمه یک درس مستقل از کتاب عربی باشد.
* استفاده از عناوین مختلف روزنامه ها و مجلات عربی در همه ی زمینه های ورزشی، ادبی، علمی، سیاسی، نظامی و رخدادهای مهم .
* موضوعات دروس از منابع اصلی عربی آنها انتخاب شوند تا جذابیت خودرا از نظر بلاغت ادبی از دست ندهند. مثلاً از آثار طه حسین ،جبران خلیل جبران، احمد شوقی ودیگر نویسندگان و شاعران و نمایشنامه نویسان مشهور معاصر استفاده شود تا دانش آموزان خود را در فضای کاملاً عربی احساس کنند.
 
 
 

	روشهای انجام کار: امروزه تغييرات سريع و روز افزون، انباشته شدن حجم اطلاعات و دانش ، توسعه فن آوريها و... در جهان، بيشتر توجه نظام آموزشي به همگام شدن با اين تغييرات معطوف نموده است.   انديشمندان، سياستمداران و برنامه ريزان آموزشي و درسي در سراسر دنيا بدنبال اينند كه شيوه هاي بيابند كه بتوان با استفاده ازآن، كودكان امروز را براي زيستن در دنياي غيرقابل پيش بيني فردا آماده كند در چنين شرايطي تمامي كارشناسان تربيتي بر اين باورند كه تحميل كوله بار سنگين از دانش و اطلاعات به كودكان به تنهاي كارگشايي مسائل زندگي آينده آنان نيست بلكه دانش آموزان مي بايستي نقش اول را در يادگيري داشته باشند و خود بطور داوطلبانه در اين امر تلاش نمايند جان ديوئي (1961) بيان مي كند كه يادگيري كاري است كه شاگرد خود بايد براي خودش انجام دهد در اين ميان تدريس خوب به معناي كمك به خوب يادگرفتن شاگردان است . كساني خوب ياد مي گيرند كه در خود ذخايري از راهبردهاي كسب آموزش و پرورش را توسعه دهند.   الگوهاي تدريس براين پايه طرح ريزي شده اند كه در تدريس راهبردهايي بكار رود كه يادگيرندگان به عنوان يك فرد رشد پيدا كنند ظرفيت فكري خود را در جهت انديشيدن طرح و عاقلانه افزايش دهند در زندگي محققانه داشته باشند در واقع تدريس فرايندي است كه يادگيرندگان مهارتهاي خويش را در جهت تعليم و تربيت خودشان به كار مي گيرند.   بروس جويس مارشاويل در كتاب الگوهاي جديد تدريس الگوهاي تدريس را در چهار خانواده طبقه بندي كرده است .   - خانواده پردازش اطلاعات - خانواده تعامل اجتماعي - خانواده قرار دادن فرد در كانون توجه - خانواده سيستم هاي رفتاري الگوهاي تدريس دريافت مفهوم، تفكر استقرائي – كاوشگري و نگاره كلمه و پيش سازماندهنده جزو خانواده اطلاعات پردازي مي باشد كه هر يك به جنبه هاي خاصي از يادگيري تاكيد دارد.   اما هدف مشترك اين الگوها كمك به توانمند تر شدن شاگردان در يادگيري مي باشد (جوس، ويل،كالهون 2004 )   در اين ميان استفاده تركيبي از اين الگوها در امر تدريس حركتي كاملاً نو و خلاقانه مي باشد كه در اين      پژوهش عملي و طرح حاضر ميزان تاثير آن در امر يادگيري شاگردان نشان داده خواهد شد .                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 اهميت و ضرورت الگوهاي تدريس در واقع الگوهاي يادگيري هستند، ما با استفاده از الگوها در حالي كه به شاگردان در كسب اطلاعات، نظرات ، مهارتها، راههاي تفكر و ابزار ابراز نظر خود كمك مي كنيم .   نحوه ي يادگيري را نيز، به آنان مي آموزيم، در واقع، افزايش استعداد شاگردان براي يادگيري آسانتر  موثرترآينده از دانش و مهارتي كه كسب مي كنند و چيرگيها كه برآفريندهاي يادگيري مي يابند مي تواند مهم ترين نتيجه را از قدرت آموزش باشد. نحوه انجام تدريس اثر بسياري بر توانايي هاي شاگردان براي آموزش به خود مي گذارد . معلمان موفق تنها ارائه دهندگان و متقاعدگر نيستند بلكه آنان ، شاگردان خود را به تكاليف سالم شناختي و اجتماعي وارد كرده و به آنان نحوه استفاده موثر از آنها را ياد مي دهند. مدارس مهم به شاگردان ياد گرفتن را آموزش مي دهند در اين ميان الگوهاي تدريس خانواده پردازش اطلاعات بستر مناسبي را در اين زمينه فراهم مي سازند.   با اجراي كامل هر الگو تمام مراحل حيطه شناختي مركب از سطوح يادگيري، دانش ، درك، كاربرد، تجريه و تحليل تركيب و قضاوت و ارزشيابي از يك سو و همراه آن از سوي ديگر همه مراحل حيطه عاطفي شامل، توجه پاسخ، ارزشگذاري، سازماندهي به ارزشها، تضمين اولويت و دروني سازي عملي مي شود. علاوه برآن شاگردان در آغاز با تقليد از رفتار معلم و دستور العمل هاي كاربرد الگوهاي تدريس به مهارتهاي بالاي حيطه روان حركتي از جمله مهارت ورزي به عمل مستقل، خود كنترل گر، هماهنگي در رفتار و افزايش سرعت و دقت در عمل و غير عادي شدن رفتار يادگيري طبق الگوهاي تدريس دست مي يابند.   همچنين الگوهاي مذكور به دريافت مفهوم، تفكر علمي و استقرائي و مشكل گشايي ، فعال و خلاق كردن يادگيري و يادسپاري، فراشناخت، تفكر انتقادي به يادآوري و... كمك  مي كنند بنابراين اين الگوها راه تحول اساسي در كيفيت آموزش و پرورش متداول و تغيير آن به يادگيري شاگرد محوري و دادن فرصت يادگيري به شاگردان به عنوان هدف اساسي آموزش و پرورش و دوري از تمركز بر حفظيات را هموار مي سازد.
طرح درس سالانه عربي دوم راهنمایی ماه هفته موضوع درس   هدف کلی روش تدریس وسایل مورد نیاز           مهر     اول معارفه   آشنا شدن با دانش آموزان ----------- دانش آموز دوم درس 1 داستان خضر وموسی (ع) آشنا شدن با لغات جدیددر یک متن وکلمات دارای (ة)وفاقد( ة) قصه گویی- توضیحی – پرسش وپاسخ   تخته - ماژیک -کتاب وبرای تفهیم تمارین وسایل شخصی سوم درس 2   آشنا شدن با اسم اشاره (هذا –هذه)وکاربرد آنها در جمله توضیحی – پرسش وپاسخ ترجمه درس :توسط دانش آموزان نفری یک خط با نظارت دبیر تخته - ماژیک –کتاب وتوپ تنیس برای بازی جدا سازی کلمات  مذکر ومونث-وسطل چهارم ارزشیابی دو درس آشنا شدن بانقاط قوت وضعف وتقویت نقاط ضعف کتبی برگه امتحانی           آبان     اول درس3:النملة فی الحدیقة   آشنا شدن با دونوع سوالی (غیر انسان وهل)وکاربرد آنها در جمله توضیحی – پرسش وپاسخ ونمایشی -ترجمه درس :توسط دانش آموزان نفری یک خط با نظارت دبیر تخته - ماژیک -کتاب کتاب وسایل شخصی فراگیرونوار کاست دوم حل تمارین   آشنا شدن با کاربرد دونوع سوالی به صورتهای مختلف توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک -کتاب سوم درس 4 فی الحدیقة آشنا شدن با اسم اشاره دور برای مذکر ومونث توضیحی – پرسش وپاسخ-نمایشی ترجمه درس :توسط دانش آموزان نفری یک خط با نظارت دبیر تخته - ماژیک –کتابوسایل شخصی فراگیر چهارم حل تمارین وارزشیابی آشنا یی با کاربرد اسم های اشاره دور در جملات توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک -کتاب             آذر     اول درس5 من افضل آشنا شدن با سوالی اشخاص توضیحی – پرسش وپاسخونمایشی ترجمه درس :توسط دانش آموزان نفری یک خط با نظارت دبیر تخته - ماژیک –کتاب وفراگیران با تصاویر مختلف ونوار کاست دوم   حل تمارین آشنایی با کاربرد سوالی شخص (من)به صور گوناگون توضیحی – پرسش وپاسخونمایشی تخته - ماژیک –کتاب سوم درس6 این الکنز ؟ آشنا شدن با سوالی مکان وپاسخ سوالی مکان توضیحی – پرسش وپاسخونمایشی ترجمه درس :توسط دانش آموزان نفری یک خط با نظارت دبیر تخته - ماژیک -کتاب وسایل شخصی دانش آموز برای فهم موقعیت چهارم حل تمارین   آشنایی با کاربرد سوالی مکان به صور مختلف توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک -کتاب         دی     اول درس 7تمارین عامه   آشنا شدن با سوالات مختلف توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک –کتاب وسی دی نمونه سوال دوم دوره ورفع اشکال   آشنا شدن بانقاط قوت وضعف وتقویت نقاط ضعف توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک -کتاب سوم امتحانات نوبت اول   امتحانات نوبت اول ---------------- ------------------- چهارم امتحانات نوبت اول   امتحانات نوبت اول ----------------------- ----------------------                 بهمن     اول درس8 الندامة المغرور آشنا شدن بامفهوم  مثنی وعلایم آن توضیحی – پرسش وپاسخونمایشی ترجمه درس :توسط دانش آموزان نفری یک خط با نظارت دبیر تخته - ماژیک –کتاباستفاده از وسایل فراگیرا جهت فهماندن مثنی ونوار کاست دوم حل تمارین   آشنا شدن با تمارین مختلف مثنی توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک -کتاب سوم درس9 الجمع السالم آشنا شدن با انواع جمع وکاربرد آنها توضیحی – پرسش وپاسخونمایشی ترجمه درس :توسط دانش آموزان نفری یک خط با نظارت دبیر تخته - ماژیک –کتاب ونوار چهارم حل تمارین آشنایی با انواع جمع واسم اشاره وکاربرد انها درجمله توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک -کتاب           اسفند     اول ارزشیابی دودرس   آشنا شدن بانقاط قوت وضعف وتقویت نقاط ضعف توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک -کتاب دوم درس10 سعید یرسم آشنا شدن با جمع مکسر وکاربرد آن در جمله توضیحی – پرسش وپاسخونمایشی ترجمه درس :توسط دانش آموزان نفری یک خط با نظارت دبیر تخته - ماژیک –کتاب ونوار سوم حل تمارین   آشنا شدن با تمارین جمع مکسر توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک -کتاب چهارم حل نمونه سوال   آشنایی با سوالات گوناگون در مورد قواعد توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک -کتاب         فروردین     اول   عید نوروز تعطیل رسمی تعطیل رسمی ----------------------- دوم   عید نوروز   تعطیل رسمی تعطیل رسمی -------------------- سوم بررسی پیک بهاری   آشنا شدن با محتوای مطالب پیک بهاری توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک -کتاب چهارم درس11 الجد فی العمل آشنا شدن با اقسام کلمه وکاربرد آنها در جمله توضیحی – پرسش وپاسخ ترجمه درس :توسط دانش آموزان نفری یک خط با نظارت دبیر تخته - ماژیک –کتاب ونوار           اردیبهشت       اول   حل تمارین آشنا شدن با تمارین اقسام کلمه توضیحی – پرسش وپاسخوحل مسئله تخته - ماژیک -کتاب دوم درس 12تمارین عامه   آشنایی وکاربرد قواعد آموخته شده در طی سال توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک -کتاب سوم حل نمونه سوال ودوره   آشنا شدن بانقاط قوت وضعف وتقویت نقاط ضعف توضیحی – پرسش وپاسخ تخته - ماژیک –کتاب وسی دی نمونه سوال چهارم ارزشیابی 12درس آشنا شدن بانقاط قوت وضعف وتقویت نقاط ضعف کتبی --------------

 
 
 
 
عناوین وتبیین تجارب :
مواردی که در ذیل مطرح می شودتجاربی است که برگرفته تدریس خود ونظرخواهی ازتعدادی از همکاران باتجربه میباشد                                                                                                          تجربه اول(آموزشي):
استفاده از شعر در تدريس برخي قواعد عربي اول ودوم زمينه يادگيري بيشتر رافراهم خواهد نمود:
براي تدريس مفرد ومثني
مفرد تك وتنها*** مثني يعني دوتا
هرچي كه مفرد آن اشاره با هذه ***وقتي كه مثني شد اشاره باهاتانِ است
هرچي كه مفرد آن اشاره با هذاباشه ***وقتي كه مثني شد اشاره باهذانِ است
هاتانِ وهاتينِ مونثند مونث*******هذانِ وهذينِ   مذكرند مذكر
براي شناخت جايگاه صيغه ها(دوم)
ما همه انگشت هستيم****گرچه همه تو دستيم
مسئول صرف فعليـــم****باهم ديگه همدستيم
بندهاي اول همگي مفردند
 بندهاي دوم همگي مثني
 بندهاي سوم همگي جمع هستند
انگشت كوچك برادرماست****گردنبند اوغايب آقاست
انگشت انگشتري اوخواهر ماست**گردنبند اوغايب زيباست
دوتا انگشت بعدي مخاطب گردنبندهاش***روي گردن گذاشتند يكي براي خواهر يكي براي داداش انگشت آخرانگشت شصتِ ***متكلم رو ببين رو گردنش نشسته
گرچه دو بند داره روي سرش نوشته***مونث ومذكربراش فرقي نداره
اين شعر با كشيدن يك دست بزرگ بر روي تخته با آهنگ براي بچه ها خوانده مي شود .
خودداري از تعصبات ونگرش منفي به شيوه هاي مختلف تدريس همكاران ،فرصت دادن به همكاران براي بيان شيوه هاي تدريس برترشان در شوراي دبيران وگروههاي آموزشي كه متاسفانه اغلب به درد دل وتكرار مكررات تلف مي شود مانند :
ساخت فعل امربه شيوه تمثيل ونقاشي:
بچه ها آيا تابه حال به مراحل پخت ماهي توجه نموده ايد بعد از پاك كردن ماهي چه كار مي كنيم ؟
بعد تصوير ماهي را روي  تخته مي كشيم:
يا از دانش آموزان مي خواهيم بكشد.بچه ها خواهند گفت سرش راجدا مي كنيم .دُمش راجدا مي كنيم.بعد مامي گوييم بعد باقاشق يا كفگيري آن رادر ماهيتابه مي اندازيم وسرخ مي كنيم وخوراك ماهي آماده مي شود در هر مرحله مانيزبا تخته پاكن همان قسمتهاي ماهي راپاك ميكنيم آنگاه در زير تصوير ماهي يك فعل مضارع مخاطب  را مي نويسيم  حروف مضارعه سر ماهي علامت رفع دُم ماهي خواهند بود وآن قاشق بايد علامتي داشته باشد براي تعيين علامت آن به علامت عين الفعل نگاه مي كنيم اگر –َيا-ِباشد  إِواگر –ُباشدأ ُ خواهد بود :
تَذْهَبُ ≤≥ ذْهَبُ ≤≥  ذْهَبْ  ≤≥   إذْهَبْ 
و6صيغه راصرف مي كنيم وحذف رفع در صيغه 1حذف –ُ صيغه2و5 نِ،صيغه3و4 حذف نَ ميباشد وجمع مؤنث يك استثناست ودر هيچ شرايطي ن خود رااز دست نمي دهد وآخرش هيچ تغيير نمي كند
تعميم اين روش تدريس در ساخت فعل نهي :
چون مغز ماهي فسفر دارد سرش رانمي كَنيم وفقط دُمش رامي كَنيم قاشق آن لا است.
تذهبُ‌≤≥‌ـ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تَذْهَبْ ≤≥ لا تَذْهَبْ
ساخت وسايل كمك آموزشي  واستفاده از آن :
براي تدريس مفرد مثني جمع؛نيز 14 صيغه ماضي ومضارع ؛غايب مخاطب متكلم ؛ آدمكهايي از ورق هاي چوبي ساخته ام كه در پايه اول ودوم وجهت ياد آوري در سوم استفاده مي كنم روي آدمكها نقاشي كرده ام واز يك پايه در پشت آن جهت قرار گرفتن در روي ميز استفاده مي كنم كه سه آدمك دختر وسه آدمك پسر ودو آدمك كه در نقاشي به خود اشاره مي كنند جهت متكلم استفاده مي كنيم.
آدمكها در مقابل خود قرار دهيم ودر خطاب سخن گوييم مخاطب واگر آدمكها رابه نحوي قرار دهيم كه از آنها سخن گوييم غايب مي باشد .
آدمكها تدريس ماراعيني تر خواهند كرد و يادگيري عربي ديگر فرّار نخواهد بود .
وسيله ديگر كارت تند خواني لغت معني؛كارت صرف فعل جهت ماضي ومضارع؛كارت فعلهاي آينده،امر ،نهي،نفي، از اين كارت ها دانش آموز به صورت كارت بازي استفاده مي كند ودانش آموزي كه صحيح تر پاسخ دهد كارت بيشتري را از آن خود خواهد كرد .
صرف فعل را مي توان به صورت بازي ورزشي هم اجرا نمود:
دانش آموز اول در دو خط متقاطع پاهاي خود راگذاشته وفعلي راكه اوستا از اوخواسته صرف مي كند ودر هنگام صرف مي پرد وبايد دقت كند هم فعل را درست صرف كند هم خطوط زير پايش نروند ،
اين كار باعث شادي وسرگرمي وآموزش ودر آوردن در از حالت يكنواختي خواهد شد .
براي تدريس درس ديني اول  بعد از تعريف داستان قوم سباو..در قسمت جمع بندي مي توان پرنده اي بدون بال را در تابلو كشيد وگفت:
دين مانند اين پرنده مي ماند كه اگر بخواهد رشد كند وبه اوج برسد نياز به دوبال دارد بدون بال يا با يك بال پرواز برايش مقدور نيست (در اين هنگام در دو سويش دو بال مي كشيم )وداخل بالها مي نويسيم امر به معروف ونهي از منكر وتوضيحات خويش راكامل مي كنيم ودر نتيجه گيري به بچه ها كمك مي كنيم .
براي درسي كه مربوط به وصيت نامه شهداست از وصيت نامه هايي كه بچه ها آورده اند نمايشگاهي تشكيل مي دهيم.
تجربه دوم
تشكيل گروه آموزشي در مدرسه اعضاي گروه دانش آموزان ودبيران هستند .هر دبير از بين دانش آموزان هركلاس يك گروه مربوط به رشته تدريس خويش تشكيل مي دهد .فعاليتهايي كه اعضاي گروه تحت نظارت دبير مربوطه  انجام ميدهند به شرح ذيل مي باشد :

• تهيه روز نامه ديواري از رشد هاي مربوط به آن درس وكتابهاومجلات ؛چون وقت دانش آموزان بسيار مهم است پيشنهاد مي شود قسمتهاي مهم توسط دانش آموزان ودبير راهنما انتخاب شده واز آنها كپي گرفته شود دور كاغذهاي كپي گرفته با سليقه وجذاب برش خورده ورنگ آميزي مختصري به وسيله گواش يا مداد شمعي كه سرعت رنگ آميزي بالا تر ي دارد تزئيين شود وروي شوميز چسبانده شود ودر جاي مناسبي در آموزشگاه نصب شود .

سالهاي گذشته بعد از اينكه متوجه شدم اغلب دبيران به مطالعه رشدهايي كه به مدرسه مي آيد زياد اهمييت نمي دهند اين ابتكار را به كار بردم كه باعث شد همكاراني كه به خواندن رشد ها بي اهمييت بودند از علاقمندان مطالعه آن شوند ونكاتي كه به درد باقي همكاران ميخورد درجلسه دبيران مطرح نمايند ودانش آموزان نيز با مطالب مفيد بهتر وبيشتر آشنا شوند.

• هر گروه آموزشي آموزشگاهي مسابقاتي با نظر داشتن اهداف گروه در مناسبت ها وبرنامه آغازين اجرا نمايند .
• سعي شود رقابت سالم بين گروهها اجراشود واگر مطلبي كه گروهي در زمينه كار گروه ديگر بدست آورد در اختيار آن گروه قرار دهد .
• روزنامه ديواري هاي برترمورد  تشويق قرار گيرند واعضاي فعال مورد تقدير قرار گيرند (معلم ودانش آموزان)و راههاي فعال تر كردن گروهها مورد بررسي قرار گيرد.
• دانش آموزان بامطالعه بيشتر به مطالعه علاقمندي بيشتري پيدا مي كنند .ودر هر هفته ميتوان روزنامه ديواري ها را تعويض نمود ولي درپايان سال مي توان از همه يآنها نمايشگاهي ترتيب داد تا دانش آموزان با ديدن كارهايشان كه نسبت به قبل بهتر شده علاقمندي بيشتري پيدا كنند
• يكي از فوايد اين طرح استفاده از مطالب جامع مفيدي است كه هر ماه باهزينه بالا در رشد هاومجلات چاپ مي شود ومتاسفانه بعضي از مابي توجه از كنار آن مي گذريم.

تجربه سوم:استفاده از كلمات وجملات مثبت وروحيه بخش در كلاس وبرنامه آغازين وكمك گرفتن از همكاران فعال در برنامه آغازين باعث بالابردن سطح نشاط در مدرسه مي شود وهمكاران را به مثبت سخن گفتن تشويق كنيم مانند:استفاده از اين جمله«بيشتر تلاش كني حتماًموفق مي شوي به جاي «خنگ،نفهم... تاثير شگرفي بدنبال خواهد داشت.
با بيان جملات روحيه بخش واميد بخش در برنامه آغازين از طرف پرسنل مدرسه دانش آموزان روز شادي را آغاز خواهند نمود .
يك تجربه ديگر:
آشنايي دبير قرآن باتفسير وشرح نزول آياتي كه در كتاب دانش آموز گنجانده شده  بسيار مفيد است چون معلم در مواردي كه فكر مي كند بيان آن مطالب اثر شيفتگي وعلاقمندي دانش آموز در فراگيري قرآن رابيشتر مي كند از آنها استفاده نمايد ؛نيز اگر دانش آموز مطالعه خارج ازكتاب درسي دارد در پاسخگويي به وي مسلّط باشيم به همين جهت به جمع آوري تسير وشأن نزول آيات قر آن سوم راهنمايي پرداختم كه در مجموعه اي گردآوري نموده ام واز مطالب آن در كلاس استفاده نموده ام وبه اين ترتيب  علاقمندي دانش آموزان به علم  تفسير نيز بيشتر مي شود.انشاء الله مجموعه تفسير
قر آن اول ودوم رانيز به اتمام خواهم رساند.
 يك تجربه ديگر
از دانش آموزان بخواهيم داستانهاي مذهبي رامطالعه كنند ودر ساعات پاياني هر جلسه دونفر از دانش آموزان مطلب مورد مطالعه خويش را براي ديگران  به زباني ساده بيان نمايد. بهترين داستانها كه از طرف بچه ها راي بياورند توسط خود دانش آموز خلا صه نويسي شده وجلد شده ودر كتابخانه آموزشگاه نگهداري شودبه اين ترتيب دانش آموزان كم رو هم به بيان داستان در كلاس خواهند پرداخت،ودانش آموزان به مطالعه صحيح وخلاصه نويسي آشنا خواهند شد.
 
تجربه  ديگر:
 با توجه به اينكه تعطيلات تابستان وفاصله افتادن در مطالعه باعث ضعيف شدن روانخواني دانش آموزان در همه پايه ها به خصوص در مناطق روستايي مي شود بهتر است همه دبيران قسمت هاي متن دروس را درانتها تدريس به صورت مسابقه روانخواني بگذارند تا هم دانش آموزان ديگر براي اينكه غلط دوستشان رابشنوند بيشتر دقت مي كنند وسعي مي كنند خودشان بادقت بخوانند تا مقدار بيشتري از درس راروانخواني كنند .
تجربه ديگر   تشويق دانش آموزان به مطالعه:
از هر كلاس يك دانش آموز مسئول كتابخانه سيار كلاس مي شود كتابهاي جيبي دانستني ها مذهبي لطيفه و..ورشد هاي دانش آموزي راداخل سبدهايي كه براي هر كلاس تهيه كرده ايم وبه مسئول كلاس تحويل مي دهيم تادانش آموزان در زنگ تفريح ويا در مدتي كه معلم ندارند يا...از وي كتاب به امانت بگيرند ومطالعه نمايند.
 اين روش رانيز در سال قبل به علت استقبال دانش آموزان انجام داديم چون كتابخانه آموزشگاه در جايي مناسب واقع نبود و در ضمن فوق العاده كوچك بوددانش آموزان راغب به آن نبودند ؛به اين ترتيب توانستيم اين نياز را كمي مرتفع كنيم.
وكتابهاي سبد ها هر چند وقت به صورت چرخشي عوض شود،بعد از كامل شدن دور سري جديد كتابها در سبد ها گذاشته شود.
 
يك تجربه ديگر :
براي بهره وري بيشتر از زمان از كارهايي كه بايد در مدرسه وخانه انجام دهيم فهرست تهيه نماييم وبا استفاده از فهرست مي توانيم از فراموش كردن در انجام دادن بعضي موارد جلوگيري نماييم .
مدير آموزشگاه نيز مي تواند در يك پوشه كارهاي در دست اقدام بازمانبندي قرار دهد كه با مراجعه به آن از اتلاف وقت وفراموش كردن انجام آن كار جلوگيري نمايد.آموزش بهره وري بهتر از زمان به دانش آموزان جهت پيشبرد فعاليت هاي يادگيري وياددهي بسيار مفيد خواهد بود.
 
 
عوامل موفقیت :
توصیه هایی برای داشتن یک تدریس موفق و رضایت بخش:

1- با توکل به خدا و نام خدا کلاس را شروع کنیم.
2- اخلاص در عمل تدریس و تقوا را رعایت کنیم.
3- زمان هر جلسه تدریس را در نظر داشته باشیم تا با کمی یا زیادی وقت مواجه نشویم.
4- وقت کلاس را به مطالب بیهوده و کم فایده صرف نکنیم.
5- سعی کنیم ساعت تدریس را تغییر ندهیم.
6- به هنگام تدریس، نشاط روحی و عاطفی خود را حفظ کنیم.
7- با خوشرویی تدریس کرده و همواره چهره بشّاشی داشته باشیم.
8- احساسات و عواطف دانش آموزان را جریحه دار نکنیم.
9- تلاش کنیم فضایی عاطفی بوجود آوریم.
10- سعه ی صدر داشته باشیم و از فضل فروشی بپرهیزیم.
11- وفای به عهد، خوش قولی و تواضع در تدریس را از یاد نبریم.
12- به هنگام تدریس؛ آرامش خود را حفظ کنیم.
13- از قضاوت ناصحیح نسبت به دانش آموزان پرهیز کنیم.
14- اشتباهات خود را توجیه نکنیم.
15- از علماء ،بزرگان و شخصیتهای دینی با احترام نام ببریم.
16- از به کار بردن کلمات خارج از نزاکت بپرهیزیم.
17- پرگوئی نکنیم، در واقع آنقدر بگوئیم که می توانیم بشنویم.
18- رازدار و محرم اسرار دانش آموزان باشیم.
19- از تعصب بیجا بپرهیزیم.
20- از دانش آموزان توقعات بیش از اندازه نداشته باشیم.
21- رسا و روان بودن کلمات و جملات را رعایت کنیم.
22- از داشتن تکیه کلام پرهیز کنیم.
23- در تدریس ذوق و سلیقه به کار ببریم.
24- آرام و شمرده تدریس کنیم.
25- ساده تدریس کنیم ؛اما عمیق.
26- در املاء کلمات دقت کنیم و کلمات را صحیح روی تابلو بنگاریم.
27- ذوق و استعداد دانش آموزان را شناسایی و هدایت کنیم.
28- بین دانش آموزان رقابت سالم و مثبت ایجاد کنیم.
29- در برخوردها عدل و انصاف را رعایت کنیم.
30- به دانش آموزان توجه و نگاه یکسان داشته باشیم.
31- با دانش آموزان همدردی کنیم.
32- از تشویق به موقع غافل نشویم.
33- سخن دانش آموزان را بی مورد قطع نکنیم.
34- کارها و فعالیتهای مربوط به کلاس را بین دانش آموزان تقسیم و به آنها مسئولیت بدهیم.
35- در هنگام موعظه ، خود را مخاطب اصلی قرار دهیم.
36- به مقررات محیط آموزشی احترام بگذاریم.
37- سعی کنیم کردار و رفتار خوبی از خود نشان دهیم.
38- پیش از تدریس، شناختی اجمالی از وضعیت ، موقعیت و سطح معلومات دانش آموزان بدست آوریم.
39- بیش از اندازه در کار دانش آموزان ، خود را دخالت ندهیم.
40- به کار خویش ایمان داشته باشیم.
41- سعی کنیم شخصیت علمی و اجتماعی خویش را پیش دانش آموزان سبک نکنیم.
42-مقررات خشک و افراطی را زا کلاس دور کنیم.
43- نسبت به فعالیت دانش آموزان بی تفاوت و بی توجه نباشیم.
44- در تدریس از گروه گرائی و خط بازی خودداری کنیم.
45- بر موضوعات درسی ، تسلط و از آن اطلاع کافی داشته باشیم.
46- در افزایش آگاهیها و محتوای علمی و درسی خود بکوشیم.
47- به سؤالات دانش آموزان با لحن خوب و مناسب پاسخ دهیم.
48- مطالعه پیش از تدریس و آمادگی قبلی جهت تدریس داشته باشیم.
49- برنامه ریزی درسی داشته باشیم.
50- از ابتکار و خلاقیت در تدریس استفاده کنیم.
51- از روشهای تدریس و نحوه ی به کار گیری آنها آگاه باشیم.
52- به کیفیت شروع ، ادامه و پایان درس توجه داشته باشیم.
53- به هنگام تدریس مطالب ، تنوع را فراموش نکنیم.
54- از تجربیات درسی و تدریس دیگران استفاده کنیم.
55- در هر درس مطالب نو وتازه ای بیان کنیم.
56- سعی کنیم دانش آموزان در ارتباط با درس فعالیت عملی داشته باشند.
57- دانش آموزان را نسبت به یادگیری درس تشنه کنیم.
58- در صورتی که احساس خستگی در چهره دانش آموزان مشاهده کردیم، از ادامه تدریس خودداری کنیم.
59- سعی کنیم همواره اشکالات تدریس خود را رفع کنیم.
60- موضوع و عنوان درس را در ابتدای تدریس مشخص و بازگو کنیم.
61- درس را مرحله به مرحله تدریس کرده و از شاخه به شاخه پریدن بپرهیزیم.
62- بیش از اندازه ی معمول به جزوه ، کتاب و یا متن درس نگاه نکنیم.
63- از طرح شبهات و اشکالات بدون جواب بپرهیزیم.
64- جمع بندی درس را در انتها فراموش نکنیم.
65- از داشتن لحنی یکنواخت و تن صدای ثابت بپرهیزیم.
66- در هنگام تدریس ، در یک مکان ثابت توقف نکنیم.
67- دقت کنیم تمرینها یا مسائل ( تکالیف) در حد توان دانش آموزان باشد.
68- در هنگام تدریس از وسائل و امکانات آموزشی موجود حداکثر بهره را ببریم.
69- در هنگام تدریس حتی الامکان از مثال استفاده کنیم.
70- خلاصه ی درس را در انتهای تدریس بازگو و از دانش آموزان نیز بخواهیم.
71- ظاهری آراسته و منظم داشته باشیم و در نظر بگیریم که زیبایی ، سادگی است .
72- در کارهایمان نظم داشته باشیم تا الگوئی مناسب برای دانش آموزان باشیم.
73- نتایج ازمونها را بررسی کنیم تا نقاط ضعف و قوت را بیابیم.
74- در هنگام خشم، بر احساسات و عواطف خود غلبه کنیم.
75- در تمام کارهای خود ، قاطعیت و برش داشته باشیم.
76- دانش آموزان را در بالا رفتن از نردبان علم و دانش یاری کنیم.
77- در هنگام تدریس سعی کنیم تمام توجه دانش آموزان را به خود جلب کنیم.
78- فرصت انتقاد از خود را به دانش آموزان بدهیم.
79- از اینکه نسبت به پاسخگوئی به برخی از سؤالات قادر نیستیم ، هراس به خود راه ندهیم و به راحتی اقرار کنیم که پاسخ آن را نمی دانیم.
80- تجارب تازه خود را در اختیار دانش آموزان قرار دهیم و به یاد داشته باشیم که معلم هنرمند کسی است که با ایجاد شرایط و موقعیتهای مناسب آموزشی ، خود کمتر تدریس می کند ، ولی دانش آموزان بیشتر یاد می گیرند.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
اقدامات خاص :
چگونه یک معلم فعال ، پرانرژی و تاثیر گذار باشیم ؟
  هر شخصی دوست دارد در موقعیت ها و شغل خود ، فردی موثر ، موفق ، و مطرح بوده و به او با دیده  منفعل ، بی تفاوت ، تاثیر پذیر صرف ، گوشه گیر  و نا کارآمد نگاه نشود و تمایل دارد  بتواند بر محیط  کاری خود  ، همکاران ، مدیران و مافوقان  و غیره  تاثیر مثبت بگذارد. روش های بسیار زیادی برای این کار وجود دارد  که برخی از آنها فهرست وار درج می گردد :
1-      مطالعه کافی کتب مرتبط با شغل معلمی ، روزنامه ها و نشریات ، بررسی وبلاگها و سایتها ی فعال معلمان و ادارات آموزش و پرورش  جهت به روز آوری اطلاعات و آگاهی از آخرین یافته های مرتبط با شغل معلمی و کاربست آنها.
2-      مطالعه در زمینه آموزش و پرورش تطبیقی و مقایسه فعالیتهای معلمان و مدارس کشور با  معلمان و مدارس خارجی  و کسب تجربه از فعالیتهای آنان ، این موضوع از طریق بررسی وبلاگ و سایت مدارس و معلمان خارجی به خوبی و به ارزانی  ممکن است .
3-      شرکت فعال در انواع مسابقات علمی و مقاله نویسی معلمان و جشنواره ها که توسط ادارات و سازمانهای آموزش و پرورش برگزار می شود . این موضوع به مطالعه معلم می انجامد که موجب به روز شدن اطلاعات وی گشته یا موفقیتهایی برایش به دنبال خواهد داشت .
4-      شرکت فعال در کلاسهای ضمن خدمت و باز آموزی معلمان  که توسط ادارات آموزش و پرورش برگزار می گردد .
5-      حضور فعال در جلسه شورای معلمان مدرسه و اظهار نظرهای صحیح و علمی با استناد به مطالعات کافی و حالت منفعل نداشتن در این جلسات جهت مطرح شدن نظرات مثبت شما و جلب توجه مدیر و سایر همکاران  و نیز ترغیب دیگر معلمان شرکت کننده برای شرکت فعال در بحث های جلسه شورا .
6-      شرکت در مسابقات اقدام پژوهی و انتخاب موضوع های جدید برای تدوین و شرکت در مسابقه.
7-      شرکت در انواع همایش و سخنرانیهای کارشناسان و مدعویین ادارات آموزش و پرورش منطقه و استان جهت کسب اطلاعات علمی جدید در راستای شغل معلمی.
8-      افتتاح وبلاگ یا سایت اینترنتی و درج مطالب نوشته شده به وسیله خودتان و توجه کافی به نظرات بازدید کنندگان و تهیه مطالب درخواستی آنان . و تبادل لینک و اطلاعات با سایر وبلاگها ، این کار موجب  مطالعه بیشتر شما و تمرین کافی برای نوشتن و اظهار نظرهای علمی خواهد شد .
9-      در صورت امکان از مدیر مدرسه بخواهید  هر چند وقت یکبار  به کلاس شما آمده و از نزدیک شاهد فعالیت و روش تدریس شما در کلاس باشد  تا چنانچه  نظری داشت  بعدا" به شما اعلام نماید  در غیر اینصورت با هماهنگی مدیر می توانید از سایر  همکاران مانند بازرسان  و کارشناسان اداره برای حضور در کلاس خود دعوت به عمل آورید .
10-   بردن ابزار و یا استفاده از رسانه های آموزشی در کلاس ، علاوه بر ایجاد جذابیت در تدریس برای دانش آموزان ،  شما را معلمی  علاقمند ، کوشا و فعال  برای سایر همکاران و مدیر مدرسه معرفی خواهد نمود . ابزار آموزشی الزاما" وسایل گرانقیمت که ممکن است در دسترس شما نباشند ، نیستند ،  بلکه وسایل و موادی ارزان و ساده  مانند انواع عکس ، کتب ، مجلات و روزنامه و غیره نیز مفید است .
11-   در خواست از مدیر مدرسه برای برنامه ریزی جهت شرکت دادن دانش آموزان شما در بازدید های علمی و کلا " استفاده از موقعیتهای آموزشی در راستای تدریس
12-   جهت حفظ اقتدار خود و توانایی مدیریت کلاس درس ،  حتی الامکان از بروز درگیری در کلاس درس خود داری نمایید . خیلی اوقات ، خود داری و سعه صدر و چشم پوشی معلم از خطاهای جزیی دانش آموزان ، از وقوع درگیری و تنبیه و به هم ریختن نظم کلاس و مدرسه و متعاقب آن گلایه سایر همکاران و دانش آموزان و والدین ، جلوگیری خواهد کرد . با سعه صدر ، شما به عنوان  معلمی مقتدر و با توانایی مطلوب اداره کلاس برای دانش آموزان و همکاران معرفی خواهید شد .با خطای دانش اموزان در موقعیتهای منا سب دیگر  ، برخوردهای حساب شده و سنجیده داشته باشید و زود از کوره در نروید .
13-   در زمان حضور در مدرسه حتی الامکان از گوشه گیری ، پکر بودن ، سکوت مطلق، در فکر فرورفتن ، خشم افراطی، اظهار مداوم گلایه و شکوائیه ، خود داری نمایید تا به زودی از چشم دیگران نیافتید و بلکه دیگران با دیدن شما انرژی بگیرند . در زنگ های تفریح و در دفتر مدرسه و سالن ، نشاط  خود را به دیگران هم منتقل نمایید  . زمانیکه حرفی برای گفتن ندارید  به تبادل تجربه  در مورد امور آموزشی و کلاسداری بپردازید.
14-   سروقت در مدرسه حاضر شدن ، سر وقت به کلاس رفتن ، برخورد مناسب با همکاران ، سخنان مفید و سنجیده در جمع همکاران و دانش آموزان ، رعایت  نظم و غیره  معرف خوبی برای شما به عنوان فردی منضبط و موفق خواهد بود .
 
بیان نکات ویژه کلیدی:
دراین بخش به نکاتی اشاره میکنم که انجام آن  برای ایجاد علاقه دردانش آموزان خالی ازلطف نیست:                                                                           
1- استفاده از فیلمهای آموزشی :
مولوی می فرماید : آنچه یک دیدن کند ادراک آن
سالها نتوان نمودن با بیان
2- تهیه نوارهای صوتی از کتاب درسی
3- تهیه کتاب کار
4- تهیه فلش کارت برای استفاده معلمین کلاس اول راهنمائی
5- تهیه پوستر
6- در تألیف کتاب درسی از تجربیات یک معلم توانا استفاده شود .
7- متن دروس باید شاد ، علمی و مناسب یک دانش آموز پر شور و هیجان باشد .
8- تصاویر کتب درسی باید بسیار زیبا و با نشاط باشند.
9- ضرورتی ندارد صورت سؤالات به عربی داده شود .( درسال اول دبیرستان ).
10- مسئله حروفچینی و صفحه آرائی وهنر نمائی و سلیقه نشان دادن در صفحات کتاب ها
11- اجرای المپیاد عربی در سطح ایران عامل مهمی در ایجاد علاقه در دانش آموزان است .
12- تجهیز مدارس به کتب مرجع قواعد و لغت نامه های عربی به فارسی و بالعکس ونیز مجلات عربی مانند ( الهدی ) .
13- استفاده از دبیر متخصص در مقطع راهنمائی .
14- عدم تکیه به قواعد خشک و بی روح دستور زبان به خصوص نحو زیرا هدف اصلی درک مطلب و فهمیدن متون و ترجمه لغت است .
15- مکالمه عربی آن هم به شیوه نوین امروزی .
16- استفاده از بحث مکالمه در کلاس در حد استفاده از متون دینی به وسیله پرسش و پاسخ به زبان عربی و نیز تحلیل ساده برخی از مباحث در قالب جملات توسط فراگیر و با استمداد از معلم و رسانه های گروهی و...                                                                              
17- بهره گیری از آیات قرآنی و احادیث (کوتاه و متنوع ) مستعمل در زبان فارسی به هدف ملموس نمودن آن واژگان در ادبیات و فرهنگ فارسی .                                                   
18- نکته مهم دیگری که می تواند در دانش آموزان ایجاد علاقه کند تسلط نسبی دبیر عربی به این زبان است . دبیران ما بر نکات صرفی و نحوی تسلط و اشراف کامل دارند اما متاسفانه از بیان جملات حتی خیلی ساده هم به زبان عربی در کلاس درس خودداری می کنند .برنامه ریزان کتاب های درسی ما بایدمشخص کنند که برای دستیابی به چه هدفی درسی به نام عربی را در برنامه ریزی گنجانده اند.
                                                                                                  
در بحث شیوه های ایجاد علاقه «خلاقیت » جایگاه ویژه ای دارد این نوع آوری و خلاقیت از میان ارکان آموزش به معلم و تا حدی به کتاب درسی بر می گردد که باید با استفاده از تمثیل و بهره گیری از روش های فعال و جذاب تدریس و بکارگیری استعدادهای هنری بالقوه دانش آموزان به شیوه های گوناگون عرضه گردد یکی از عرصه های نمود خلاقیت در یافتن ابزارهای کمک آموزشی مناسب میباشد ..                                                                                          
19- مجهز شدن معلمان عزیز درس عربی به مسائل و شیوه های نوین تدریس گامی دیگر در جهت علاقه مندی دانش آموزان به زبان عربی است . ابزارهای کمک آموزشی برای درس عربی بسیار کم است و بیشتر به گچ و تخته منحصر می شود .کلاس های آموزشی ضمن خدمت – با در نظر گرفتن امتیازاتی برای دبیران شرکت کننده و یا پرداخت حق التدریس به آنها در ازای ساعات شرکت در جلسات ضمن خدمت – که باید تمام دبیران عربی را پوشش دهد و از متخصصان و دبیران با سابقه و صاحب ذوق دعوت شود تا آموزش دهند و خلاصه کلام اینکه باید هر از چند گاهی آزمون علمی و تخصصی بین دبیران عزیز برگزار شود تا معلمان محترم از مطالعه فاصله نگرفته و همیشه با دست پر و اندوخته علمی فراوان وارد کلاس درس شوند .                         
20- استفاده از نمایشنامه عربی برای آموزش متون درس های عربی                                
21- پرسش و پاسخ با استفاده  از کارت ها ی رنگی برای تفهیم کلمات و اصطلاحات               
22- ترغیب و تشویق دانش آموزان دوره دبیرستان به گوش دادن اخبار عربی از رادیو و    تلویزیون برای ایجاد علاقه به فراگیری هر چه بیشتر زبان عربی .                                      
23- بیان حدیث در ابتدای شروع هر کلاس توسط معلم عربی برای ایجاد جو معنوی در کلاس درس عربی .                                                                                                        
24- ترغیب و تشویق دانش آموزان برای ضبط اخبار عربی و برنامه های آموزشی زبان عربی برای آشنایی با متون دینی و معارف اسلامی و ارائه آن به کلاس درس به عنوان کار در کلاس .
25- مزین کردن دفتر تمرین عربی با استفاده از خلاقیت های فردی وکارهای هنری دانش آموزان به صورت های گوناگون .                                                                                      
26- تهیه صیغه های صرف 14گانه فعل های مضارع و ماضی توسط دانش آموزان در مقواهای بزرگ .                                                                                                               
27- تلاوت قرآن توسط معلم یا دانش آموزان  در کلاس عربی و ترکیب و تجزیه قواعد با استفاده از آیات قرآن وسخنان پیامبر (ص) وائمه اطهار (ع) .                                                      
28- بیان قصه های قرآنی و قصه ها و حکایت های عربی در کلاس درس برای ایجاد علاقه به فراگیری درس های عربی .                                                                                       
29- اهداء لوح تقدیر مزین به آیات قرآن و سخنان معصومین (ع) به دانش آموزان برای تشویق ایشان .                                                                                                               
 30 -تهیه کارت امتیاز عربی توسط معلم عربی برای ایجاد علاقه به فراگیری و بهره مندی  از  درس عربی .                                                                                                       
31- تهیه دفترچه لغات عربی توسط دانش آموزان همانند دفترچه لغات انگلیسی برای به یاد سپاری بهتر معنای لغات درس ها .                                                                            
32- یکی دیگر از شیوه های افزایش علاقه دانش آموزان به زبان عربی این است که مولفین محترم می توانند کتاب های عربی دوره دبیرستان را به دو کتاب تقسیم کنند:                           
1) قواعدزبان عربی که در آن تنها قواعد صرفی و نحوی و اندک یااز بلاغت با ذکر تمارینی کوتاه آورده شود .                                                                                                          
2) متون زبان عربی که در آن متونی ساده از قرآن کریم ، احادیث ، نظم ونثر ساده عربی ( قدیم و معاصر ) انتخاب شود و اندکی هم به تاریخ ادبیات پرداخته شود .سپس در پایان هر درس از کتاب تمریناتی کوتاه در رابطه با کتاب قواعد زبان عربی بیاید . البته قابل ذکر است که این ها تنها چکیده ای از راهکارهای علاقه مندی دانش آموزان به درس عربی است و قطعاً دبیران محترم و صاحبان خرد خود دارای ایده ها و طرح های نو دراین زمینه هستند و آن ها را به کار می گیرند.
 
ارائه برنامه :
چگونگی آموختن زبان عربی برای ایرانیان
با توجه به مطالب پیش گفته درباره اهداف فراگیری زبان عربی و کاربرد این زبان در حیات روزمره و زندگی علمی- اعتقادی ما ایرانیان، لازم است راهکارهایی برای آموزش و فراگیری آن عرضه شود؛ زیرا «از هنگامی که مردم ایران علاقه مند به آموختن این زبان شدند درصدد برآمدند به راه‌های گوناگون، مشکلات تعلیم این زبان سخت را که از ریشه و بن با زبان فارسی جدا است برای فرزندان خود آسان سازند» (منزوی، 1337 : 84).
بنابراین اینجانب تلاش می‌کنم تا با تجارب سال‌های متمادی- نزدیک به دو دهه- تعلیم و تعلّم زبان عربی در مراحل مختلف در دروه‌ تحصیلی راهنمایی وکمک ازهمکاران دبیرستان ودانشگاه برای هر مرحله راهکارهای مشخص بیان کنم.
 کارشناسان آموزش زبان عربی بر این باورند که هر دانش‌آموز ورودی سال اول دبستان به طور متوسط در حدود 400 الی 500 کلمه با درک مفهوم کاربردی هر یک را می‌داند و هنگامی که وارد کلاس درس می‌شود با نوشتار و شکل کتابت آنها آشنا می‌شود، نه بیشتر، بلکه کم کم در سال‌های بالاتر به کلمات تازه و مفاهیم جدید آگاهی می‌یابد؛ و زبان آموز مبتدی در هر زبان بیگانه غیر از زبان مادری که بدان تکلّم می‌کند و الفاظ آن برایش ملکه شده است باید همانند دانش‌آموز کلاس اول دبستان، در زبان مادری خود باشد. با این تفاوت که کودک سال اول دبستان برخی واژه‌ها را شنیده و بدانها سخن گفته است. اما نوآموز زبان بیگانه شاید حتّی واژه‌ای را نشنیده باشد که این موجب سخت شدن کارآموزش به او می‌گردد. و گزیری جز راهکار مناسب و موافق فهم و درک زبان آموز مبتدی نیست.

در مرحله راهنمایی:
شایسته است به دانش آموز در هر جلسه درس عربی (دو جلسه در هفته)، تلفظ صحیح حدود 20 تا 25 واژه  جدید که پیرامونش وجود دارد، همراه با مفهوم برابر آن واژگان در زبان فارسی آموزش داده شود.
سپس واژگان فراگرفته، در جملاتی کوتاه، که در روزمرگی مستعمل است، تمرین و ممارست گردد.
مثلاً، هنگامی که به دانش‌آموز واژه‌های «السُّوق» و «الاُمّ» آموزش داده می‌شود، فعل «ذَهَبَت» نیز داده شود تا جمله‌ای ساده و روزمره را بتوان به او آموزش داد. یعنی: «ذَهَبَت الاُُمُّ إلی السُّوقِ». و همان‌گونه که جملات آموزشی به زبان مادری در کلاس اول دبستان، ذهن دانش‌آموز را با پیوند منطقی و دستوری واژگان، آماده فراگیری زبان فارسی می‌کند، همین روش ذهن متعلّم زبان عربی را نیز برای نوآموزان آماده می‌سازد.
بهتر است جملات ساخته شده از واژگان آموزش داده شده ( 20 تا 25 واژه در هر جلسه) حدود 8 تا 10 جمله و ترکیب باشد.
چنان که این گونه عمل انجام شود، با یک محاسبه سریع می‌توان دریافت که دانش‌آموز در پایان دوره سه ساله (9 ماه تحصیلی در سال) حدود 2600 الی 2700 واژه و 850 الی 870 جمله و ترکیب را آموخته و ممارست می‌کند که بی‌شک در مکالمه روزمره عربی (در آینده) برایش سودمند خواهد بود.
در اینجا چند نکته را نباید فراموش کرد: یکی آنکه بسیاری از واژه‌های عربی مستعمل در زبان فارسی از معنای حقیقی و مفید خود خارج است؛ که معلمان محترم و آگاه باید در خلال تدریس، این مسئله را به زبان آموزان یادآوری کنند.
نکته دیگر و مهم‌تر آنکه آموزش قواعد زبان عربی باید متناسب با آموزش واژگان و جملاتی باشد که آموزش داده شده و تمرین می‌گردد و نباید قواعد صرفی و نحوی بیش از توان فراگیری دانش‌آموز باشد.
نکته سوم، آنکه به نظر می‌رسد اگر آموزش از طریق اشعار تعلیمی مانند اشعار کتاب نصاب الصبیان ابونصر فراهی صورت پذیرد- چنان که در گذشته مرسوم بود- مؤثرتر است و بهتر است از آیات و ادعیه‌ای که دارای اوزان آهنگین هستند بهره برده شود.
ناگفته پیداست که برای آموزش هر زبان باید ممارست پیوسته و همیشگی داشت و دانش‌آموز را وادار کرد تا در هر جلسه، واژگانِ آموخته شده و جملاتِ تمرین کرده را به طور جدی به خاطر بسپارد و با همکلاسی‌ها و معلم خود گفت‌وگو کند تا ملکه ذهن او گردد. چنان که ابن خلدون معتقد است: «آسان‌ترین شیوه‌های حصول ملکه نیرو بخشیدن (گشودن) زبان، از راه محاوره و مناظره است» (ابن خلدون، 1379 ، ج 2 : 877).
در مرحله دبیرستان؛
در این مرحله زبان عربی در دو گرایش آموزش داده می‌شود: گرایش تخصصی یعنی رشته علوم انسانی که عربی از امّهات دروس این رشته است و گرایش غیرتخصصی یعنی رشته‌های غیرعلوم انسانی که درس عربی بر مبنای رعایت اصل شانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی در همه پایه‌ها به جز پیش دانشگاهیِ آن آموزش داده می‌شود.
با توجه به اینکه در سال اول دبیرستان، درس عربی به صورت تخصصی نیست؛ لذا در این مرحله برخی پیشنهادها به ویژه برای سال اول همان است که برای دوره راهنمایی عرضه شد.
اما برای سال‌های دوم و سوم رشته‌های غیر علوم انسانی علاوه بر پیشنهادهای مربوط به دوره راهنمایی و سال اول دبیرستان، چند پیشنهاد به ویژه در متون وجود دارد: نخست آنکه، متون درس عربی از آیات قرآنی (یا سوره‌های کوچک) و احادیث نبوی کوتاه و کلمات قصار نهج البلاغه باشد؛ زیرا  بیشتر ادبای معاصر عرب به ویژه لبنانی‌های مسیحی مهاجر به آمریکای شمالی و آمریکای لاتین مؤکّداً به این امر (فراگیری زبان عربی از طریق قرآن و حدیث و نهج البلاغه) اشاره دارند. از جمله آنان رشید سلیم الخوری مشهور به الشاعر القروی در خطاب به مردم عرب می‌گوید: «قرآن و حدیث و نهج البلاغه را در تمام مدارس و دانشگاه‌هایتان بیاموزید تا زبان عربیِ فصیحِ شما اصلاح و صحیح، و ملکاتتان تقویت روحتان بلند، وسینه‌هایتان پر از حکمت و اوراقتان منوّر به بیان سحر انگیز شود» (الخوری، 1992 : 51).
و چنان که پیشتر در بخش کاربرد دانش‌های زبان عربی بیان شد، علمای گذشته نیز با همین مضامین، آن دانش‌ها را استوار ساختند و بر استفاده از آن مضامین تأکید می‌نمودند.
ضمن آنکه بهتر به نظر می رسد تا سخنان امامان معصوم (ع) و ادعیه مرسوم و زیارات متداول مانند دعای کمیل و دعای ندبه و دعای سحر (دعای جوشن کبیر) و ... نیز برگزیده شود؛ زیرا غالب دانش‌آموزان با متون مذکور آشنایی دارند. بدان صورت که آنها را یا به چشم دیده و به گوش شنیده‌اند یا از طریق برخی رسانه‌ها فقط شنیده‌اند که انتخاب این متون در فراگیری آنان کمک مؤثر خواهد نمود.
دیگر آنکه قواعد صرفی و نحوی را نیز باید مطابق با میزان درک دانش‌آموزان در این مرحله به آنان آموزش داد و از اطاله در تبیین قواعد و پیچیدگی‌های احتمالی آنها دور بوده، به اندازه‌ای بیان شود تا مقصود فهم نسبی از عربی حاصل گردد. ابن خلدون یادآور می‌شود: لازم است معلمان در این علومِ ابزاری (مقدماتی) آن همه طول و تفصیل قائل نشوند و متعلمان را به غرض اصلی از خواندن آنها [کاربرد دانش‌های زبان عربی] متوجه سازند» (ابن خلدون، 1379، ج 2 : 1136).
اما در رشته علوم انسانی، از آنجا که درس عربی از دروس اختصاصی این رشته است، لذا علاوه برآوردن متونی از نوع پیشین، لازم است جهت آشنایی دانش‌آموزان در این رشته، ابیات و عبارات عربی از کتاب‌های فارسی که در همه مفاهیم مانند تفسیر آیات قرآن کریم و شرح ادعیه و زیارات و شرح و تفسیر کلام معصومین (ع) یافته می‌شود، در کتب درس عربی سال‌های دوم و سوم و به ویژه در سال پیش دانشگاهی رشته علوم انسانی گنجانده شود. تا دانش‌آموزی که قصد تخصص گرفتن در این رشته را دارد از همه متون اعتقادی و ادبی به زبان عربی غافل و بی خبر نماند.
بدیهی است که هر چه متون بیشتر شود، واژگان بیشتر می‌شود، و لذا به نظر می‌رسد اگر معلمان گرامی دانش‌آموزان را به از برنمودن برخی اشعار عربی و فرا گرفتن واژگان آن وادار سازند، نتیجه بهتر و استوارتری حاصل می‌گردد.
زیرا به طوری که تجربه شده است، چنانچه محفوظات هر کس در مفاهیم یک دانش بیشتر باشد، قدرت و توانش در فراگیریِ بیشتر مفاهیمِ همان دانش، روز به روز افزون می‌گردد.
در مرحله دانشگاه
بدان سبب که در دانشگاه زبان عربی به صورت تخصصی تر تدریس می‌شود و کاربرد این زبان ویژه است، لذا باید توجه داشت که به طور طبیعی لازم می‌نماید تا قواعد آن پیشرفته‌تر از دو مرحله پیشین - که نسبتاً عمومی به شمار می‌آید -بیان شده و از ابزاری کاربردی‌تر استفاده گردد.
عنوان رشته «زبان و ادبیات عربی » یک عنوان کلی است که به نظر می‌آید باید به دو گرایش «زبان عربی» و «ادبیات عربی» تقسیم گردد.
چنان‌ که این گونه شود، شایسته است برای هر گرایش، دروس مرتبط و بنیانی برنامه‌ریزی و طرح گردد. یعنی در گرایش «زبان عربی» پس از فراگیریِ واژگان (لغت) در صورت‌های مختلف معنایی و مفهومی (فقه اللغه یا زبان شناسی) باید بیشتر به فراگیری شیوه‌های مکالمه (با شناخت لهجه‌های گوناگون زبان عربی در کشورها و مناطق مختلف جهان) و صورت‌های مختلف فن ترجمه (ترجمه‌های کتبی و شفاهی) توجه نمود. بدین معنی که ترجمه کتبی، به ترجمه متون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تاریخی، ادبی، مذهبی، فلسفی و ... و ترجمه شفاهی، به صورت ترجمه فوری و ترجمه غیرفوری تفکیک می‌گردد. و ترجمه هر کدام از انواع متون دارای الفاظ و واژگان مخصوص به خود است. چنان که در ترجمه شفاهی، نیز ویژگی‌های آموزش آن وجود دارد.
 اما در گرایش دیگر « ادبیات عربی» شامل آموزش دروسی می‌گردد که باید از متون مذهبی (آیات قرآن کریم و احادیث نبوی و کلام امامان معصوم (ع) ادعیه و زیارات و ...) و ادبی (کلام منظوم و منثور) و تاریخ ادبیات در ادوار گوناگون و تحلیل و بررسی آثار (نقد ادبی و ادبیات تطبیقی) برگرفته شود. و لازم است دروس روش تحقیق و مرجع‌شناسی، عروض و قافیه در این گرایش تدریس شود.
ضمن آنکه در هر دو گرایش علاوه بر دروس قواعد صرفی و نحوی، درس انشاء و نامه نگاری و خلاصه‌نویسی باید تدریس و آموزش داده شود.
علاوه بر آن در هر یک از دو گرایش باید دروسی که در گرایش دیگر تدریس می‌گردد، به صورت مختصر و فقط جهت آشنایی متعلّم، تدریس و آموزش داده شود. زیرا بنابر نظر ابن‌خلدون: «فزونی تألیفات و تعدد شیوه‌های تعلیم و خواستن از متعلم در فراگیری آن وقتی برایش نمی‌گذارد تا دانشجو به تحصیل همه علوم زبان عربی [به طور کامل] بپردازد» (ابن خلدون، 1371 ، ج 2 : 125)
نکته بسیار قابل توجه اینکه در هر دو گرایش نباید از درس املاء غافل ماند؛ زیرا به نظر می‌رسد، اساس فراگیری  هر زبان علاوه بر ممارست در گفتار، عامل نوشتار و شنیدار نیز تأثیر بسزایی دارد.
چنانچه در هر دو گرایش، درس فارسی - برای «زبان عربی»، درس زبان فارسی و برای «ادبیات عربی» درس متون فارسی- آموزش داده شود، مفید فائده بوده و برای متعلم در فراگیری رشته‌اش سودمند خواهد بود.
همچنین در برخی از رشته‌های علوم انسانی لزوماً دروس عربی تدریس می‌شود که باید با در نظر گرفتن نوع رشته و میزان و نوع کاربرد زبان عربی در آن رشته، برای هر یک برنامه‌ای تدوین شود تا عدم برنامه‌ریزی موجب گریز دانشجو از فراگیری زبان عربی نشود.
تجربه نویسنده او را به این باور رسانده است که برخی دروس عرضه شده در گرایش‌های مختلف رشته الهیات برای متعلم اثری ندارد؛ زیرا کاربرد آن در رشته‌های الهیات معلوم نگردیده است. مانند درس «مکالمه» که در سه بخش نیز
تدریس می‌شود. اما دروس دیگر مانند قواعد و متون مربوطه مثمر‌ثمر است؛ هر چند که باید به دست متخصصان در آن دروس بازنگری منطقی و جدّی انجام پذیرد.
اما به نظر می‌آید که در رشته «زبان و ادبیات فارسی» دروسِ برنامه‌ریزی شده، منطقی‌تر و کاربردی تر از هر رشته دیگر در دانشگاه‌ها است. زیرا دانشجویان در این رشته نیاز خود را با همین دروس (قواعد زبان عربی در4 بخش، قرائت متون عربی و تاریخ مختصر ادبیات عربی در 5 بخش) برآورده می‌سازند.

پیشنهادهای کارآمد
اکنون با چند پیشنهاد، بهبود وضع تدریس و آموزش زبان عربی در ایران را انتظار داریم.
1. میزان زمان تعیین شده در دوره‌های راهنمایی و دبیرستان حداقل به دو برابر افزایش یابد. زیرا باید میزان حجم هر درس با زمان اختصاص یافته به آن، تناسب منطقی و کارآمدی داشته باشد.
2. یک جلسه برای آموزش زبان (قواعد صرف و نحو) و یک جلسه برای قرائت متون و ترجمه در نظر گرفته شود.
3. در جلسه قرائت متون، معلم به دانش آموزان املاء بگوید تا عامل شنیداری و نوشتاری، فراگیری را آسان گرداند.
4. در سال‌های دوره راهنمایی متون به صورت جمعی و با راهنمایی و نظارت معلم خوانده شود تا از غلط خواندن متعلمان جلوگیری گردد.
5. در دوره‌های دبیرستان، از ابیات شعر عربی و کلام آهنگین در نثرعربی که در آثار شاعران برجسته فارسی مانند حافظ و مولانا و سعدی و ... وجود دارد، به همراه وزن عروضی آن به ویژه در بحور روان و سهل (هزج، رجز، رمل، متقارب، متدارک) که از نوع بحور غنائی به شمار می‌آیند، برای دانش‌آموزان آورده شود و به صورت دسته جمعی قرائت گردد. زیرا غالب این بحور در اندیشه و ذهن جوانان و نوجوانان اثر گذارده و پایدار مانده و نتیجه فراگیری را استوارتر می‌گرداند.

6. در دوره پیش دانشگاهی، بخشی از ساعات آموزشی به متن خوانی از کتاب‌های قرآن کریم و نهج البلاغه و مفاتیح الجنان و صحیفه سجادیه و برخی کتب قصه که اِعراب‌گذاری شده، اختصاص یابد. زیرا علاوه بر وجود علائمِ حرکتی در همه کلمات این کتاب‌ها، که موجب سهولت قرائت می‌شود، در اغلب آنها معنای فارسی الفاظ و جملات آمده که همین امر یادگیری معنای واژه‌ها را نیز آسان‌تر می کند. ضمن آنکه کتب مذکور از جهت فنون ادبی و علوم مربوط به زبان عربی از امّهات کتب ادبیّات زبان عربی به شمار می‌آید. زیرا دانشمندان این علوم برای تبین مفاهیم علمی خود غالباً از همین کتاب‌ها شاهد و مثال ذکر کرده‌اند.
7. در مرحله دانشگاهی، نخست باید دانشجو را با بیانِ کاربردِ هر یک از دروس و آگاهی دادن او نسبت به هر دانش عربی، به فراگیری زبان عربی علاقه‌مند کرد؛ زیرا به فرموده امام علی (ع): «النّاسُ اَعداءُ ما جَهِلُوا= مردم دشمن آن‌اند که نمی‌دانند» (نهج‌البلاغه، فصا 438 و 172) یعنی دچار انزجار و تنفّر هستند.
8 . در تدوین دروس و آموزش زبان به طور کلی از کتاب‌هایی که اکثر دانشمندان زبانِ کشورهای عربی برای آموزش غیر عرب‌ها تدوین کرده‌اند و مرسوم به «تَعلیمُ اللَّغه العَرَبِیَّه  لِغَیرِالنّاطِقِینَ بِها» است، بهره برده و از شیوه‌های آنان استفاده گردد؛ زیرا ایشان بهتر از هر قومی آگاه‌اند که نقاط ضعف و قوت زبان‌شان در فراگیری چیست.
9 . از مسائل قابل اهتمام در امر آموزش هر زبان، تعلیم آن به همان زبان است. لذا چنانچه معلمان دلسوز و توانمند در هنگام آموزش، برخی مسائل را به زبان عربی تبیین کنند، فراگیران نیز از انتقال واژگان و ترکیبات عربی به گوش و در نتیجه به اندیشه شان ممارست بیشتری کرده و سریع‌تر فرا خواهند گرفت.
لذا لازم است معلمانی را پرورش داد تا علاقه‌مند و آگاه بوده و در امر آموزش زبان عربی کارآمد باشند.

 
 
پیشنهادهای عرضه شده، تجربیاتی است که نگارنده با توجه به وضعیت و ظروف مقتضی در هر مرحله و هم اکنون در مرحله دانشگاهی آنها را اجرا نموده و تا حدی که موقعیت اجازه بهره‌وری را داده است، نتیجه ی قابل ملاحظه‌ای گرفته است.
بی‌تردید اصحاب تجربه و آگاهی شیوه‌های دیگری دارند  که انتظار می‌رود به مسئولان برنامه‌ریزی آموزش زبان عربی در ایران پیشنهاد شود.
نام نیک رفتگان ضایع مکن           تا بماند نام نیکت یادگار
« وَ فَوقَ کُلِّ ذِی عِلمٍٍ عَلِیمٌ »

 
ارائه راهکار:
راهكارهاي ايجاد علاقه و انگيزه در دانش‌آموزان نسبت به درس عربي
1- بيان ارتباط نزديك در زبان عربي و فارسي و تأثير و تأثر متقابل اين دو زبان از يكديگر با داشتن حروف هجاء و خط واحد و سوابق فرهنگي و انگيزه‌هاي مذهبي واحد. به عبارتي ديگر بيان انگيزه‌هاي ملي و ديني
2- برخورد و نگاه مثبت خانواده و كادر مديريتي مدارس نسبت به دروس عربي و ديني و قرآن
3- استفاده از وسايل كمك آموزشي نظير:
·  پوسترهاي آموزشي و چارتهاي كاغذي و مقواهاي بزرگ براي صرف افعال و ضمائر
· فيلم و پاورپوئينت و CD آموزش طراحي شده توسط انتشارات مدرسه يا دفتر تأليف
· بهره‌مندي از كتابخانه و نوارخانه در سطح ادارات كل و ادارات آموزش و پرورش مناطق
· داشتن آزمايشگاه زبان عربي و انگليسي در هر مدرسه
· ارائه برخي دروس به صورت نمايشنامه و فيلم
· توليد مجله رشد اختصاصي ويژه درس عربي براي دوره راهنمايي و دبيرستان و تجهيز مدارس به مجلات عربي مانند «الهدي»
· تأسيس يك مركز اطلاع‌رساني و سايت آموزشي عربي در اينترنت براي تمام مناطق آموزش و پرورش ايران
4- استفاده از شعر عربي و فارسي براي بيان قواعد جهت تسهيل در امر آموزش نظير:
من همان احمـــد لاينصر فـــــم        كه علــي بر سر من جر ندهــــد
يا
معارف شش بود مضمر اضافه          علم ذواللام و موصول و اشاره      ............
5- توزيع عادلانه نمرات ارزشيابي بين توانائي‌هاي فراگيران در قرائت و ترجمه متون و كاربرد قواعد در تمرينات
6- روي‌آوري به روشهاي فعّال تدريس و مشاركت دانش‌آموز در فعاليتهاي گروهي براي تعميق و تثبيت يادگيري در فراگيران
7- بيان قواعد و نكات صرف و نحو به صورت ساده و قابل فهم
8- عدم تكيه بر قواعد خشك و بي‌روح چون با تجربه ثابت شده است كه هر قدر مطالب كتب درسي تكيه بر قواعد و تمارين فشرده و طاقت‌فرسا داشته باشد گريز از آن و بي‌توجهي نسبت به آن افزون گشته و بالاخره انگيزه و علاقه نسبت به اين درس كاهش بيشتري داشته است.
9- استفاده از تجربيات معلمان با سابقه و باتجربه در فنون تدريس عربي و تأليف كتب درسي و تلاش همه جانبه در نوآوريهاي لازم براي كيفي كردن اين درس
10- حذف بخشهاي تخيل‌آميز و خسته‌كننده كليد طلايي در كتب راهنمايي
11- تكيه بيشتر به مكالمه و محاوره عربي در دوره راهنمايي و اهميت بيشتر به بيان نكات ترجمه‌اي و تطابق آن به زبان فارسي در مقطع دبيرستان و پيش‌دانشگاهي و بهتر است در سؤالات پايان ترم و كنكور دانشگاهها نسبت قواعد و ترجمه، 60% ترجمه و 40% قواعد طرح گردد در صورتيكه اكنون اين حالت برعكس است.
 
نتيجه‌‌ گيري
  پرواضح است زبان عربي زبان دين و فرهنگ ما و ميراث جاويدان امت اسلامي است اگر بر اين باوريم كه گذشته چراغ راه آينده است بايد بپذيريم كه يادگيري اين زبان كليد آشنايي با فرهنگ عظيم اسلامي است. پس بياييم زنگار غربت را از سيماي دلنشين اين زبان آسماني بزداييم واز مؤلفين كتب درسي بخواهيم كه در تدوين كتب آموزش عربي از نظرات علماء و مربيان تعليم و تربيت استفاده نموده و در تأليف و تدوين سرفصلهاي كتابهاي عربي مقتضيات جامعه معاصر و روحيات نسل امروز را در نظر بگيرند و مساعي خود بر تسهيل امر آموزش نهاده از حجم زياد قواعد صرف و نحو بكاهند و ملاحظات و استثناهاي غيرضرور را از قواعد كتب عربي حذف كنند و در چينش موضوعات كتاب از متون روز استفاده كرده و وقت و زمان آموزش زبان عربي را با توجه به محتواي كتاب در نظر بگيرند و همواره اين نكته را مدنظر خود قرار دهند كه چرا يادگيري اين درس براي شاگردان ايراني سخت به نظر مي‌رسد و اغلب دانش‌آموزان از فراگيري درس عربي گريزان و خسته‌اند بايد در اولين فرصت كتابهاي عربي بهتري را با محتواي جذاب و قواعد صرف و نحو مختصر و مفيد تأليف كرد و سپس با فراهم كردن شرايط و امكانات كمك‌آموزشي از معلمان خواست كه با تقويت انگيزه‌هاي يادگيري در دانش‌آموزان و با استفاده از روشهاي فعال تدريس، دانش‌آموزان را به هدف غائي يعني درك و فهم متون ديني نزديكتر نمايند و ما معلمين عربي يقين داريم كه تا مؤلفان كتب عربي خود سالها معلمي نكرده باشند و در كلاسهاي درس عربي در تمام سطوح دبيرستان و پيش‌دانشگاهي، سختي كار و تلخي آموزش قواعد بسيار و متون دشوار و طولاني را از نزديك حس نكنند هرگز در تأليف كتابي ايده‌آل و مناسب آموزش در مدارس ما موفق نخواهند بود…
 
 
 
 
منابع
1- مجلات پیوند
2-کتاب ظرافتهای معلمی مجید نقیه انتشارات گاج
3-استفاده ازتجربیات همکاران