مقدمه :
افت تحصیلی کاهش نسبی فعالیت درسی و مطالعه یک دانش آموز در یک دوره نسبی  در مقایسه با دوره نسبی قبل از آن می باشد.مثلاً کسی که طی سه ماه نمرات در حد 15 داشته اما در دو هفته اخیر در تمامی یا تعدادی از دروس نمرات حدود 12 کسب کرده، می گوییم در حال حاضر نسبت به سه ماه پیش افت تحصیلی دارد. منظور از آوردن کلمه نسبی این است که افت تحصیلی تنها شامل دانش آموزان ضعیف نبوده حتی کسی که چند ماه پیش نمرات حدود 18 داشته اگر در حال حاضر نمرات حدود 16 کسب می کند ، دو نمره نسبت به دوره قبل افت دارد. و ایجاد  علاقمندی دانش آموز روش های است که می توانیم توسط آن روش دانش اموز به درس  رو اورد.
 
    عوامل موثر بر افت تحصیلی:
         ۱.     عوامل مربوط به خود دانش آموز
·        عوامل فیزیولوژیکی و جسمی مانند ضعف بینایی و شنوایی و غیره
·        عوامل ذهنی و روانی مانند میزان هوش و قدرت حافظه و سلامت روانی
·        نداشتن هدف واقعی و عینی و روشن از تحصیل
·        عدم انگیزش درونی برای تحصیل و مطالعه
·        نداشتن اعتماد به نفس کافی
·        ضعف اراده در تصمیم گیری های تحصیلی و مطالعه و اجرای تصمیمات
·        عدم برنامه ریزی دقیق از لحاظ زمان و میزان مطالعه روزانه
 ·        نداشتن روش مطالعه مناسب برای دروس مختلف
·        مهارت های مطالعه نادرست (مهارت های درست مطالعه در آخر این بحث ذکر  می گردد)
    ۲.    عوامل مربوط به خانواده
 اختلاف خانوادگی و خانواده آشفته ، طلاق فیزیکی یا روانی والدین ، وجود نا مادری یا نا پدری و غیره
اختلاف فرزندان با خانواده مانند لجبازی با والدین و اعتراض به جو خانواده
وابسته و متکی نمودن فرزندان به والدین در امور درسی و تکالیف منزل از دوران ابتدایی
تحقیر ، سرزنش و مقایسه نادرست فرزندان با همسالان موفق و در نتیجه پایین آوردن اعتماد به نفس و خود پنداری آنان
تغییرات منفی در خانواده مانند ورشکستگی سیاسی و اقتصادی و اعتیاد و غیره
تغییر در جهت ارتقای سریع و غیر مترقبه سطح اقتصادی یا اجتماعی خانواده و از خود باختگی و غافلگیر شدن فرزندان و انواع انحرافات
         ۳ . عوامل مربوط به مدرسه
گروه همسالان مانند مزاحمت و شوخی های نابجا در کلاس درس
رفتارهای نا مناسب عوامل اجرایی مدرسه مانند مدیر ، معاونین ، دبیران و مشاوران
جو عمومی حاکم بر مدرسه از لحاظ درسی مانند سخت گیری بیش از حد دبیران در دادن نمره به خاطر بالا فرض کردن سطح علمی مدرسه یا همرنگ شدن دانش آموز با سایر دانش آموزان ضعیف با فرض اینکه همه دانش آموزان مدرسه ضعیف هستند.
          ۴.  عوامل مربوط به اجتماع
 دوستان نا باب
استفاده نادرست از کلوپ های ورزشی ، بدن سازی ، بیلیارد و غیره
استفاده نادرست از کافی نت ها و گیم نت ها گذراندن وقت زیاد در خیابان ها و خارج از منزل
علل افت تحصیلی دانش آموزان :تحصیل فرزندان امروزه یکی از دغدغه های مهم خانواده های کشورمان را تشکیل می دهد این دغدغه بیشتر به دلیل وابستگی آینده فرزندان به میزان توفیق آنان در تحصیل استاگر چه این دل نگرانی ها برای اعتلا و ارتقای تحصیلی فرزندان و در کل نظام آموزش و پرورش نقطه ای امید بخش و خوشایند به حساب می آید.در شکل دیگر نوعی اضطراب و تشویش برای خانواده ها و دانش آموزان فراهم می نماید که چنانچه فردی مراحل تحصیل را به شکلی کامل طی نماید و راه یابی او به دانشگاه دچار اشکال گردد دیگر نمی تواند فردی موفق و شهروندی مؤثر به لحاظ اجتماعی به شمار آید.به نظر می رسد نظام تربیتی ما باید به گونه ای برنامه ریزی شود که از سویی افت تحصیلی را کاهش دهد و کارایی آموزشی را بالا ببرد و راه های پیشرفت تحصیلی را برای اعتلای آموزشی در پیش گیرد و از سوی دیگر ملاک توفیقات اجتماعی و شغل یابی را تنها مدارک تحصیلی دانشگاهی شاخص قرار ندهد.بلکه شایستگی های فردی، ابتکارات انسانی وتلاش های سازنده افراد را به عنوان ملاک اعتباری برای شاخص های اجتماعی و نیاز های شغلی مورد توجه قراردهد.یکی از مشکلات نظام های آموزشی هر کشور افت تحصیلی است که یک نظام آموزشی کارآمدکمترین افت و بالاترین بازدهی را دارد.وقتی صحبت از افت تحصیلی می شود شامل جنبه های مختلف شکست چون غیبت مطلق از مدرسه ترک تحصیل قبل از موعد مقرر، تکرار پایه تحصیلی ، کیفیت نازل تحصیلات دانش آموزان با آنچه تداعی میگردد.

  مهارت های صحیح مطالعه

 مطالعه با فاصله: مطالعه بی وقفه و مستمر موجب خستگی و بیزاری از مطالعه می شود؛ روش درست ، مطالعه ی با فاصله و استراحت در میان دو وعده مطالعه میباشد. مورد زیر الگوی مناسبی است ‍‍» 90 دقیقه مطالعه و 15 دقیقه استراحت ، 75 دقیقه مطالعه و 30 دقیقه استراحت ، 60 دقیقه مطالعه و 45 دقیقه استراحت ، 45 دقیقه مطالعه و استراحت نسبی زیاد و انجام سایر امور روزانه » یادتان باشد به هر میزان که میزان مطالعه در یک روز افزایش می یابد خستگی زیاد شده و به دقایق استراحت زیادتری نیاز دارید و مدت زمان مطالعه مرحله بعدی باید کاهش یابد. عدم مطالعه در کنار وسایل صوتی و تصویری روشن لب خوانی به جای بلند خوانی مطالعه در حالت نشسته و آرامش به جای حالت حرکت و قدم زدن مطالعه به موقع و بیدار نماندن در شب برای حضور مناسب در کلاس یا جلسه امتحان روز بعد مطالعه نکردن در موقع خستگی
عدم مطالعه طوطی وار (بدون درک و تلخیص و طبقه بندی) مطالعه نکردن با حالت افسردگی شروع مطالعه از مطالب آسان به مشکل مطالعه نکردن در حالت نگرانی و اضطراب

 محتواي كتب درسي

 از عوامل مهم و تعيين كننده در افت يا پيشرفت تحصيلي دانش آموزان كتابهاي درسي است كه به دانش آموزان ارائه مي شود. اين مسئله از دو جهت در نظام آموزشي حائز اهميت است. اول آنكه: ارزشيابي تحصيلي و استخدامي، تعيين صلاحيت علمي افراد و نيز ملاك ورود به دانشگاهها و مراكز آموزشي عالي، و... بر محور كتابهاي درسي و فهم محتواي آن استوار است. دوم اينكه: اگر بگوييم كتب درسي تنها وسيله آموزشي است كه در اختيار معلمين قرار مي گيرد، سخني به گزاف نگفته ايم.
 
اكنون اين سئوال به جاست كه آيا تنه هدف نظام تعليم و تربيت انتقال محتواي كتب درسي به دانش آموزان است؟ آيا انتظار جامعه، از نظام آموزشي تنها انباشته كردن اصطلاحات و مفاهيم موجود در كتب درسي است در ذهن دانش آموزان يا نه آنچه مهم است، تربيت صحيح و اسلامي دانش آموزان است. يعني ايجاد جو و محيطي مطلوب در مدرسه براي رشد و پرورش استعداد هاي نهفته و شكوفا كردن قوه ابتكار و خلاقيت، آموزش آداب و ارزشهاي اسلامي به دانش آموز است تا با آمادگي قبلي كافي افرادي سازنده براي جامعه تربيت شوند. «آنچه بايد در هر نظام تعليم و تربيت و ملحوظ باشد، تربيت شهروندان سازگار، ساختن و پرداختن شخصيتهاي سالم، انتقال علوم و معارفي است كه ابعاد وجود مختلف جهان هستي را مي شناساند. » 2پر واضح است كه انتقال علوم و معارف تنها نقش ابزار و مقدمه دارند نه هدف. لكن متأسفانه آنچه در نظام آموزشي ما به عنوان هدف اصلي قلمداد مي شود تنها انتقال دانش و معارف موجود در كتابهاست!

 نقش علاقه درپیشرفت تحصیلی دانش آموزان ویادگیری آنها

 ایجاد هوشیاری وتوجه دردانش آموزان: وجوددقت وتوجه ازعوامل مهم درفراگیری مطالب درسی است ودقت وتوجه کم سبب یادگیری ضعیف دردانش آموزان می گردد.بنابراین معلمان ومربیان برای افزایش سطح توجه ودقت دانش آموزان، باتوسل به تدابیروروشهای مختلف،می توانند توجه دانش آموزان رابه مطالب درسی جلب نمایند.درحقیقت معلم بایددرکلاس درس،نقش یک محرک رابازی کند.معنی دار کردن مطالب،پیچیدگی وسهولت یاسختی وآسانی مطالب وگفته ها،رفتارهای معلم ازقبیل نگاه کردن یکسان وهمه رامخاطب قراردادن،کیفیت نوشته های معلم برروی تخته،همه به طورمستقیم توجه ودقت دانش آموزان راتحت تأثیرقرار می دهد.معلم بااستفاده ازتدابیرآموزشی می تواند بعدازایجادتوجه ودقت دردانش آموزان آن رادرسطح مطلوب حفظ نماید.ازسوی دیگرکم یازیادبودن علاقه دانش آموزان نسبت به یادگیری وآموختن موضوعهای مختلف درسی به تجارب آنها دربرخوردبااین موضوع ها ارتباط دارد.تجارب یادگیری دانش آموزان دردرسهای مختلف وقتی به صورت موفقیت ها یا شکست های پی درپی باشد، سبب ایجاد تصوراتی نسبت به تواناییهادررابطه بایادگیری موضوع های مختلف می شودوحتی علاقمند کردن آنهارادررابطه باموضوع های مشابه،تحت تأثیرقرار می دهد.اگردانش آموز معتقد باشدکه درگذشته،دریادگیری مطالب مشابه بامطالب جدید موفق بوده است باعلاقمندی ودقت به مطالب جدیدگوش فراداده وآنها رامی آموزد، اما اگر به این اعتقاد رسیده باشدکه یادگیری مطالب جدید نیزمانند یادگیری مطالب مشابه درگذشته منجر به شکست خواهد شد،نسبت به یادگیری آن مطلب ازخودعلاقه نشان نخواهد داد.این علاقمند کردن های مثبت ومنفی ابتدا مشخص ومحدود به موضوعهای خاص درمدرسه هستند،اما باافزایش تجارب مثبت یامنفی، گسترش می  یابند وتا آنجا پیش میروند که تمام دروس رافرامی گیرند. اگر تجارب داتش آموزازمحیط مدرسه خصوصاً درسالهای نخست تحصیلی حاکی از وجودشایستگی ولیاقت درمدرسه باشد،تجارب احساس موفقییت وافزایش اعتماد به نفس درسالهای آتی نیزتکرار خواهد شد.چنین فردی قادرخواهد بود باتکیه براین تجارب موفقیت آمیزدرحین تحصیل آن رابه زندگی واقعی خودتعمیم دهد وبدون تحمل سختی بربحران ها،فشارهاواسترس های شدیددرزندگی غلبه کند.این احساس لیاقت وشایستگی که در مدرسه آموخته می شود،وی راقادرمی سازددرحل مسائل ازروشهای واقع بینانه ای استفاده کند.ازسوی دیگر،تجارب شکست وعدم شایستگی طی سالیان تحصیل درمدرسه دردانش آموزان سبب ایجاد علائمی ازاحساس حقارت وخودکم بینی وپریشانی می شودوبرارتباطات آنها دردنیای خارج ازمدرسه نیز تأثیرمی گذارد. 
 پیشنهادهایی برای برانگیختن وحفظ توجه وعلاقه مندی به یادگیری دردانش آموزان:
* معلمین گرامی به دانش آموزان خودنشان دهید که به آنها علاقه دارید وآنها به کلاس شما«تعلق» دارند. اسامی آنان رایادبگیرید. * همکاری میان دانش آموزان رابااستفاده ازانواع شوراهای دانش آموزی(تحصیلی،بهداشتی)تشویق کنید  * درصورت لزوم درشیوه کاری خود تغییردهید ومیان ساعات تدریس طولانی وسخت،فرصت استراحت کوتاهی مثلاً یک حرکت ورزشی ساده رافراهم کنید.
 * برای تشویق روح همکاری،جلساتی برای درمیان گذاشتن مسائل تشکیل دهید.
* ارزش یادگیری رابه دانش آموزان گوشزد کنید ومحدودیت ها وزیانهای عدم یادگیری رایادآورشوید. تأثیر مشوق هادرانگیزه: مشوق عاملی است که دستیابی به آن،علاقمند کردن های افرادراارضامی نماید.برای دانش آموزان نمره خوب ورسیدن به پاسخ صحیح یک مسئله هردومشوق به حساب می آیند.درواقع مشوق ها همان تقویت کننده های مثبت بوده وعاملی هستندکه افرادبرای دستیابی به آن کوشش می نمایند.
تقویت کننده های مثبت به چهاردسته تقسیم می شوند:
 1-تقویت کننده نخستین:مانند آب وغذاکه درحقیقت نیازهای فیزیولوژیکی موجودزنده را ارضا می کند.
 2- تقویت کننده شرطی:مانند پول ، نمره ، مقام ، شغل و ... 
 3- تقویت کننده اجتماعی:مانند توجه،محبت،تائید،لبخندزدن ونوازش کردن و ... هستند.
4- تقوین کننده شخصی:که به آن انگیزش درونی نیزگفته می شودکه درحقیقت رضایت خاطرحاصل از یادگیری وکسب دانش ازآن موارد می باشد.این علاقمند کردن ها نیازی به تقویت کننده های مشخص خارجی نداشته بلکه فعالیت یادگیری ونتایج حاصل ازآن،خوداثرتقویتی دارند.باتوجه به تقویت کننده های فوق الذکربه معلمین ووالدین توصیه می شود که دردانش آموزان به تدریج اثر علاقمند کردن های بیرونی راکم کرده ومشوق انگیزش درونی باشند تابدین ترتیب دانش آموزان یادگیری رابه خاطر یادگیری وفراگرفتن آموخته های جدیدانجام دهند،نه به خاطرکسب مشوق های مادی وزودگذر.
به معلمین ووالدین گرامی توصیه می شودکه به موارد زیرتوجه کنند:
* معلمان ارارائه مطالب کسل کننده واستفاده ازروشهای یکنواخت تاحدامکان خودداری کرده وتنوع درشیوه تدریس رارعایت کنندوازمتکلم وحده بودن پرهیزنمایند.
* میزان توجه ودقت شاگردان به معنی داربودن مطالب،تازگی،پیچیدگی وسادگی مطالب نسبت مستقیم دارد،بنابراین،این امرهمراه باتغییردررفتارمعلم حین درس توجه ودقت دانش آموزان راافزایش خواهدداد.
* استفاده ازتشویق های کلامی مانند عالی،مرحبا،احسنت پس ازعملکرددرست شاگردان سبب افزایش و تقویت یادگیری می گردد.
* والدین ومعلمین ازنمرات دانش آموزان تنها به عنوان وسیله ای برای دادن بازخوردوتوجه هرچه بیشتر آنان به نقاط ضعف وقوت خود ومیزان یادگیری ایشان استفاده کنند،نه بعنوان وسیله ای برای تنبیه.
 *معلمان مطالب آموزشی بصورت متوالی ازساده به مشکل ارائه دهند تادرابتداشاگردان دریادگیری مطالب ساده موفقیت بدست آورند وعلاقمند کردن آنها درکسب یادگیری های بعدی افزایش یابد.
* معلمین ازایجادرقابت وهم چشمی دربین دانش آموزان،خودداری ورزند.
* معلمین بااستفاده ازمثالها واصطلاحات آشناوساده،زمینه افزایش سرعت یادگیری راایجادکنند.

شب امتحان زمان یادگیری نیست

یک کارشناس تعلیم و تربیت  می گوید : فقط با آموزش صحیح به دانش آموزان می توان میزان اضطراب آنها را نسبت به امتحان کم کرد واز افت تحصيلي دانش آموز جلوليري كرد و این اضطراب را به هیچ وجه با جو فعلی جامعه نمی توان حذف کرد.
وي می افزاید : باید به دانش آموزان آموخت که شب های امتحان زمان یادگیری دروس نیست و در این شب ها فقط باید به مرور درسها پرداخت و در نظر گرفت که اضطراب احساسی فریب انگیز است که القاء می کند فرد از پس کاری که قرار است انجام دهد بر نمی آید ، پس در چنین شرایطی نباید  دست از تلاش و کوشش برداشت و چه بسا باید به مطالعه دروس امتحانی با جدیت بیشتر پرداخت.
وی به دانش آموزان تاکید می کند : در زمان امتحان اگر اضطراب دارند این اضطراب را مطرح کنند ، چرا که با تکرار چندین باره آن ، سختی اضطراب از بین می رود و تا حدودی  آرامش روحی و روانی که تاثیر زیادی در موفقیت دانش اموزان دارد جایگزین آن می شود.
پوربخش با تاکید بر اینکه یادداشت برداری از مفاهیم مطالب کتاب سبب افزایش یادگیری می شود ، می افزاید : بهترین روش برای ماندگار کردن آموخته ها در حافظه مرور مطالب آموخته شده قبل از خواب است.کارشناس دیگری می گوید : دانش آموزان باید سعی کنند مدتی مانده به روز امتحان کتاب درسی را به چند قسمت تقسیم کنند و هر روز قسمتی از آن را بیاموزند و آموخته های خود را در جایی یادداشت کنند تا در فرصت های مختلف بتوانند آنها را مرور کنند.
دکتر محمد مهدی خدایاری با تاکید بر اینکه عدم موفقیت  در یک امتحان به معنی شکست در تمام امتحانات نیست ، می افزاید : دانش آموزان باید پس از اتمام  امتحان داده شده  آن را فراموش کنند و فکر خود را معطوف به امتحان بعدی کنند.

اضطراب امتحان

منظور از اضطراب نوعی حالت هیجانی ناخوشایند و مبهم است که با پریشانی، وحشت، هراس، تپش قلب، بی‌قراری و... همراه است. امتحان نیز نوعی ارزشیابی است که به طور معمول نباید باعث اضطراب و ترس دانش‌آموز شود.
اما هنگامی که فرد نسبت به کارایی، عملکرد و توانایی خود در شرایط امتحان یا در موقعیت‌هایی که در آنها نیز مورد ارزشیابی قرار می‌گیرد دچار نگرانی و تشویش اضطراب می‌شود، می‌توان از اضطراب امتحان سخن گفت.
در واقع بعضی از دانش‌آموزان هنگام امتحان دچار تشویش شدید می‌شوند؛ قلبشان تند می‌زند، دست‌هایشان می‌لرزد، عرق می‌کنند و احساس می‌کنند که ذهنشان خالی است.
البته وجود اندکی اضطراب در انسان به عنوان یک حالت عاطفی و هیجانی نه تنها طبیعی است بلکه نبود آن می‌تواند مشکلاتی را هم به وجود آورد اما وقتی بیش از حد باشد باعث شکست می‌شود.
دانش‌آموزی که اضطراب امتحان دارد، به جای آنکه دقت و تمرکز خود را صرف پاسخ‌دادن به سؤالات امتحان کند، با افکار نامربوط و ناخواسته‌ای که در آن هنگام در مورد امتحان و پیامدهای منفی آن دچارش شده، کلنجار می‌رود و در نتیجه نمره پایینی می‌گیرد.
برای کاهش اضطراب امتحان می‌توانید به این توصیه‌ها توجه کنید:
- محیط خانه، مدرسه و جو عاطفی حاکم بر دانش‌آموزان باید دور از تنش‌های عاطفی و مشاجره و بگومگو باشد.
- باید از ایجاد رقابت ناسالم در میان دانش‌آموزان اجتناب کرد.
- انتظارات و توقعات والدین و معلمان از دانش‌آموزان باید متناسب با توانایی‌ها و استعدادهای آنها باشد.
- با توجه به اینکه نداشتن توجه و تمرکز نقش مهمی در اضطراب امتحان دارد، بنابر این آموزش این مسئله و جلب توجه لازم بین دانش‌آموزان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
علل خانوادگی و اجتماعی  یکی دیگر از عوامل مهم در افت پیشرفت تحصیلی دانش آموزان عوامل خانوادگی است.خانواده اولین مکانی است که کودک در آن زندگی می کند و تربیت می یابد ، بسیاری از روانشناسان معتقدند که شخصیت کودک در شش سال اول زندگی شکل می گیرد. بنابراین ، خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی می تواند نقش بارزی درافت و پیشرفت تحصیلی داشته باشد . عمده ترین عوامل خانوادگی مؤثر در پیشرفت تحصیلی عبارتند از :
- شرایط عاطفی و امنیت محیط خانواده
- شرایط اجتماعی و اقتصادی
- تحصیلات و سطح فرهنگ خانواده
- تعداد اعضای خانواده
- اشتغال کودکان
- ارتباط بین اولیا و مربیان
- حاکمیت ارزش های مادی
- اشتغال مادران
- اثرات تلویزیون
- طلاق والدین
- اعتیاد والدین.شرایط آموزشگاهی :دسته دیگری از عوامل که می تواند تأثیر به سزایی در میزان موفقیت و افت تحصیلی دانش آموزان داشته باشند عوامل مربوط به مدرسه و معلم هستند. مهم ترین عوامل آموزشگاهی که بر پیشرفت یاشکست مؤثرند عبارتند از: 1- روابط معلم و دانش آموز 2- شرایط آموزشی و امکانات مطلوب تحصیلی 3-کتاب های درسی
و موارد آموزشی 4- آماده کردن درس و نمره دادن 5- فضای کلاس و تسهیلات مدرسه 6- تعویض مکرر معلمان 7- مهارت معلمان 8- ارزشیابی 9- نا هماهنگی برنامه ها و روش های آموزشی 10- انتظارات مد رسه از دانش آموزان 11- شلوغ بودن کلاس های درسی و.....
شرایط اقتصادی معلمین : شرایط اقتصادی امروزه به گونه ای رقم می خورد که روز به روز لایه های اجتماعی بیشتری زیر خط فقر قرار می گیرند ، در چنین شرایطی فرهنگیان کشور اغلب در آمدی کمتر از این دارند ، در حالی که در کشورهای توسعه یافته معلمین از میان نخبه ترین افراد جامعه انتخاب می شوند و نیازهای مادیشان تا حد اشباع تأمین می شود .در ایران مشهود است که آموزش و پرورش به دلیل سطح نازل دستمزد ها ، آخرین انتخاب جوانان جویای کار است.
متأسفانه این موضوع باعث شده تا معلمان به کارهایی که در خور مقام والای ایشان نیست
روی آورند نظیر مسافر کشی و یا تجدید کردن دانش آموزان در جهت گرفتن تدریس خصوصی ، یا فروختن سوالات امتحانی به دانش آموزان پیش از امتحان. راهکار این معضل را می توان در رویکرد دولت به آموزش و پرورش واختصاص اعتبار مورد نیاز برای ایجاد مراکز و فضاهای آموزشی و رسیدگی به امور معیشتی فرهنگیان و جلوگیری ازچند شغله شدن آنان است. شرایط علمی معلمین :آموزش و پرورش از دو طریق نیروهای خود را جذب می کنند ،
1-نیروهای تربیت شده در مراکز تربیت معلم و مدرس 2- نیروهای جذب شده از دانشگاه های دیگر و از طریق مصاحبه وآزمون . معلمینی که شروع به کار می کنند از همان ابتدا نباید وارد سیستم آموزش شوند بلکه باید یک دوره کار آموزی کامل را ببینند ، اطلاعات معلمین تنها محدود به کتاب های درسی می شود. دوره های ضمن خدمت صرفاً برای گرفتن امتیازات استفاده می شود و اگر امتیازات نباشد معلمین رغبتی برای گذراندن دوره ها ندارند و گروه های آموزشی به مفهوم فعلی تأثیری برروندکیفیت آموزشی ندارند. ایجاد علاقمند کردن در معلم به نحوی که بتواند آن را به دانش آموز خود انتقال
دهدیکی از نکات بسیار مهم است که درگروه های آموزشی باید به صورت مداوم ومؤثربه آن پرداخته شود.
 راهکارها
 افت تحصیلی و علاقمند کردن دانش اموزان به تدریس  موضوعی غیرقابل حل نیست. اما حل آن هم یکباره و ناگهانی و با شیوه‌های آنی میسر نیست. برای مقابله با این پدیده، به برنامه‌ریزی‌های درازمدت و زیربنایی نیاز است که براساس واقعیت‌های اجتماعی باشند و ضمانت اجرایی به عنوان یکی از اصول برنامه‌ریزی آموزشی را داشته ‌باشند. ‌
 الف) برنامه‌های درازمدت یا بنیادی: این برنامه‌ها تدابیر زیربنایی است که یک سیاست کلی را در نظام آموزشی می‌طلبد. برخی از جزئیات این روش‌ها عبارتند از: ‌
 *‌ تجدیدنظر در نظام ارزشیابی.
 * کاهش تعداد دانش‌آموزان هر کلاس.
 * ارزیابی هوشی دانش‌آموزان قبل از دبستان.
 *فراهم کردن امکانات آموزش و پرورش.
 ب) برنامه‌های کوتاه مدت: جزئیات این برنامه‌ها به شرح زیر است:
 * تهیه به موقع کتاب‌های درسی و فراهم آوردن وسایل کمک آموزشی. ‌
 *‌ همکاری نزدیک اولیا، مدرسه و والدین.
 * ارزیابی عملکرد معلمان و تشویق معلمان کارآمد.
 * تقویت انگیزه‌های درونی دانش‌آموزان
. 4اصل یادگیری موثر برای دانش آموزان:
- نیت‌
- واکنش فعالانه داشته باشند
- زمان‌های استراتژیک برای مطالعه را در نظر داشته باشند
- ایجاد بازخورد سریع‌
- تاکید بر استفاده از زمان‌
- افزایش سطح انتظارات از دانش آموزان‌
- پذیرش استعدادهای گوناگون و روش‌های یادگیری‌
- معلمان احساس نیاز به آن مطلب یا درس را در دانش آموز ایجاد کنند.
- اگر دانش آموز شکست در درسی داشت کمک به کسب موفقیت و احساس کردن موفقیت، تا بار نگرش منفی در آن درس را از بین برد.
- انتظار در هر درس چیست؟ هدف‌ها روشن و شفاف باشند.
- معلم در آغاز تدریس روش مطالعه خاص درس خود را به دانش‌آموز بگوید.
- تشویق کلامی در شرایط ایجاد شده از جانب معلم، اولیا و مسوولان.
-  تکالیف درسی نه خیلی سخت، نه خیلی مشکل باشند.
-  تکالیف یکنواخت نباشد.
  - آزمون‌ها و نمره‌ها به عنوان وسیله ایجاد علاقمند کردن باشد.
- مطالب از ساده به مشکل باشد.
- فعال کردن دانش آموز هنگام تدریس نفی حسادت و چشم هم چشمی، بلکه ایجاد رقابت مثبت بین آنها.
برای تقویت حافظه‌
- رژیم غذایی سالم و نخوردن غذاهای آماده‌
- داشتن فعالیت مرتب هوازی (مثل پیاده‌روی(
- به کار بردن روش‌های پرورش و فعال سازی ذهن مثل حل جدول‌
- داشتن برنامه آرام سازی بدن (مثل ریلکسیشن)
ضرورت مشاوره تحصیلی در زمینه جلوگیری از افت تحصیلی و علاقمند کردن انها
برخی از دانش آموزانبه خاطر شرایط ویژه‌ای که دارند بیشتر در معرضافت تحصیلیهستند و برخی از آنها افتان وخیزان تجربه هایی از افت تحصیلی داشته‌اند. برخی از علل افت تحصیلی این دانش آموزانبه عوامل بیرونی مثل خانواده، مدرسه و ... که در بالا ذکر شده مربوط می‌شود. و برخی از علل ،علل فردی هستند مثل علاقمند کردن خود دانش آموز،روشهای مطالعه و برنامه ریزی، علایق و استعدادها و غیره.مشاوره تحصیلی برای این دستهاز دانش آموزان اهمیت بسزایی دارد. در جریان مشاوره تحصیلی به این دانش آموزان کمک می‌شود علت افتها و شکستهای خود را بشناسند و باراهکارهایی آشنا شوند که به آنها در رفع آن علتها و یا کاهش تاثیر آنها در مسائل تحصیلی شان کمک می‌کنند. انجام چنین مشاوره‌هایی می‌تواند با احیای نیروهای بالقوه فرد او را در تمام مسیر تحصیلی‌اش همراهی کند.
برخي علل افت كيفيت آموزشي و پرورشي در مدارس در هر جامعه باتوجه به طرز تفكـر احاد جامعه و بافت فلسفي فكـري و ريشه هاي عقيدتي آنهـا نظامهايي روي كـار مي آيند و اين نظامها فـارغ از محاسن و معايب خود در آن جامعه اقدام به طراحي برنامه ها و اهداف غايي در قالب كتب درسي و مكتبي و فكري براي دانش آموزان خود مي نمايند در اين بين ساخت نظام آموزشي يك جامعه اعم از نگرشها و باورها‎‎‎ ، برنامه ها وآيين – نامه ها مي توانند همگي برسيستم كلي تقسيم و تربيت تأ ثيري شگرف بگذارندكه بعضي ازآنها آثار خود را در كـوتاه مدت و بعضي در بلند مدت نمايان مي سازند و اين تا ثيـرات اعـم ازمطلوب يا نامطلوب صحيح يا غلط در بافت آينده جامعه تأ ثيري بسيار عميق خواهند گذاشت با توجه به اينكه ديگه فعاليتهاي مربوط به مسائل آموزشي و پرورشي در مدتي تقريباً طولاني اثرات عمده خود را به معرض ديد مي رسانند شايد كوچكترين اشتباه و يا نارسايي در تحليل بعضي ازمسائل و يا بردن در نظر گرفتن بعضي از علل و عوامل بسيار پيچيده تربيتي و آموزشي ضايعه اي غير قابل جبـران بر پيكـره ضعيف آموزشي كشور وارد نمايند كه سالها نتوان التيام آنرا بهبود بخشيد آنهم با صرف هزينه هاي گزاف و چندين برابر قبلي كه براي طراحي و اجرا صرف گرديده است .
از جمله عـواملي كه در اين راستا مي توانند تاثيرات منفي بر كيفيت آموزشي و روند آموزش در مدارس اعمال كنند مي توان به وضع آيين نامه هاي خشك و انعطاف ناپذير و غير شفاف كه پس از رفع اشكالها وعيوب آنها و سپري نمودن كانالهاي عريض وطويل بود بوروكراسـي معمول اداري آيين نامه اي جديد با مشكلات و اشكالات جديدي از پي ديگـري سرازير مي گردد و چون سيستم كلي بصورت متمركزاداره مي شودانعكاس يك اشكال يايك مشكل ازپايين تررده به تصميم گيرهاي اصلي شايد چندين سال طول بكشد .
تصميم گيـريهاي غيـر تخصصي در پشت درهاي بسته توسط افـرادي كه شايد متصدي بزرگترين مقامهاي وزارتي بوده كه شايد هيچ تجربه اي در آموزش و پرورش آنهم در تدريس نداشته باشند و فقط از قدرت امروزي مديريتي خوبي برخوردار باشند استفاده مي گـردد و نا گفته پيداست كه چنين اشخاصي با انواع درد و رنـج ها و نيـازهاي معلمان درمدارس بكلـي غـريبند اين تصميم گيريهاي نا كارآمد و غير واقعي كه اغلب بصورت ايده آليستي طرح مي گردند درمقام اجرا دچار مشكل شده و يا بصورت فقط تكميل فرمهاي مربوطه اجرا مي گردند . طـراحان كتابها و نظام آموزشي كمتـر توجهي به نيازهاي واقعي دانش آموزان در همه سطوح مي كنند و گويي هر مقطع تحصيلي سيستمي مجزا و مستقل از همديگر عمل مي نمايند و كدام اطلاعات گسسته و غير مرتبط با هم در زمينه هاي اجتماعي و علمي ارائه مي دهند در چنين سيستم آموزشي وازدانش آموزان انتظارحفظ مفاهيم اوليه بعضي ازقوانين يا پديده ها بصورت طوطي- وار را خواستار هستيم و هيچ تـوجهي به خلا قيت وابتكارات دانش آموزان يا به نحـوه تفكـر آنها از پديده هاي اطـراف و درارزشيا بي دانش آموزان هم كمتـر تـوجهي به مسائل علـمي آزمايشگاهي يا ابتكارات آنان مي شود . سيستم آموزشي توجهي بيش ازاندازه به كميت آموزشي و اصالت دادن به محتوا و برنامه به جاي رشد و تحويل همه جانبه علا قـمند است و اين اشتبا هي بـزرگ بوده وآنهم شايد جابجايي هدف و وسيله درآن صورت گرفته بدين معنا كه معيار كمي و درصدهاي آماري قبولي وسيله اي بـراي نشان دادن رشد كيفي در مطالعات مختلف بكاربرده مي شود كه بدين وسيله راههاي اصلاح روشها و يا مقايسه آنها و يا اصلاح شيو ه ها بـراي رسيدن به هدف متعالي تعليم و تـربيت و ارتقاء كيفيت يادگيري مورد استفاده قـرارمي گيرد كه عملاً توجه به كيفيت از ياد رفته و بصورت سنتي تأ كيدي بيشتـر بـرآمارهاي درصد قبولي بعنوان بلاي آموزشي كيفي درجامعه ريشه دوانده است بعنوان مثال ما هيچگاه شاهد تشويق معلمي بخاطر ميزان ياددهي كيفي يك مطلب آموزشي نبوده ايم اما بسيـار شا هد تشويق معلماني كه از درصد كاذب قبولي بيشتـر استفاده كرده بودند را شده ايم و در اين بين شايدهم متخصص در آموزش پرورش نداشته باشيم كه بتواند تمامي شيوه هاي تدريس
مسلط بوده و بتواند كيفيت يادگيري يك مطلب را ارزيابي نمايد . عدم نظارت و كنترل سالـم ارزشيا بيهاي اصولي و توجه به معيارهاي غيـر واقعي و كهنه و از كار افتاده روي هم رفته شرايط نامطلوب و اضطراب آوري را در محيط مدارس به وجود مي آورد كه امكان استفاده از شيوه هاي غير معمول را از بين برده و عرصه را براي افرادي كه به طرز تفكـرو خلاقيت و پرسشگري دانش آموزان بدون درنظـرگرفتن مطالب كليشه اي كتابها مي نمايند تنگتر مي كند وما دراين شيوه بيشيرطالب دانش آموزاني همچون سربازاني كه بي چون و چرابايــد اطاعت كنند و حق هيچ پرسشگري و به دنبال چرايي هستند را نيستيم . سيستم سنتي گزييش معلمان و رعايت اصول و شرايط گزينشي كه كمترتوجهي درآن به علاقمندي و استعداد و عشق و پشتكار و داشتن خلاقيت در يك حـرفه كه از شـرايط بسيارمهم براي افـراد شايستگي در آن است را مي نمايد و صرفاً توجه به مدرك تحصيلي از جمله عواملي است كه افراد
بخاطربيكـاري و فقط جهت كسب درآمد وارد شغل معلمي شده كه بعدها با استعداد يا با خلاقيت آنها سازگار نيست همه را دچار مشكل مي كنند . انتخاب رؤساي مناطق بيشتر ازافراد غيربومي بغيراز محاسن اندكي كه دارد داراي معايب بسياري مي باشد كه اينان بعضاً حتي با شرايط جغرافيايي يا فرهنگي بكلي نامأ نوسند و ماهها و شايد سالهاوقت لازم است كه اندك آشنايي با محيط كاري پيدا نمايند و پس از كسب آن آشنايي توفيقاتـي چندپس ازعزل ونسب وزيرمديركلي جديدرؤساي مناطق جديدي رانيزمأموران آن منطقه خواهدكرد و اينبار نيز روز از نو و روزي از نو تكرار خواهد شد بودجه هاي بسيار كم دولتي و سرانه هاي ناچيز كه حتي كفاف هزينه هاي جاري و استهلاك ساختمان مدارس را نمي كند و در آنهـا كمتـر توجهي به مسائل علمي و يادگيري وآزمايش دانش آموزان مي شود و حتي مديران مدارس چنان درگير مسائل مالي و اداري و جوابگويي به نامه هاي ارسالي و فرمهاي آماري هستند كه مي توان گفت بسياركم وقت توجه به مسائل يادگيـري دانش آموزان و كمك به حل مشكلات آنان را دارند كمبود وسايل آزمايشگاهي درمدارس و بحصوص درمدارس روستايي و محـروم از جمله عواملي هستند كه موجب افت كيفيت آموزشي در مدارس مي شوند . گذشته ازهمه مطالب عدم توجه به نيازهاي معيشتي و صنفي و ازبين رفتن پايگاه ومنزلت اجتماعي و سرخوردگي آنها و عدم حمايت مسئولين در مـراحل مختلف همگـي دست در دست هم داده تا
ميـزان كيفيت مطالب آموزشي در مدارس از افتي بسيـار چشمگيـر بـرخوردار و فقط تماشاي جدولهاي آماري درصدهاي قبولي كاذب آماري دل خوش كننده وبسياري فريبنده بعضـــي از مسولين راكه خودكاملاً به عمق مطلب آگاه هستندراراضي مي نمايد و اين مسئله باعث مي گردد تا هر روز بيشترازروزقبل فاصله خودراباجهان علم وتكنولوژي وفناوري درعـرصه جهاني زيادتركنيم و حتي نتوانيم جاي درپاي نخبگان فـرزانه و افتخارآميـز جهاني كشور خود در طي قرون گذشته بگذاريم و اين زماني بسيار معني داراست كه ماهمواره ادعاي داشتن فرهنگي ديرينه وريشه هاي عملي كهن را مي نمائيم اما امروز كه زمان زمان عمل و فعاليت و تلاش شبانه روزي جهت جبـران عقب ماندگي است سرخورد را در برف فرو برده بخيال اين كه بهتـرين چاره را در مقابل خطرات پيدا كرده و در پناهگاهي بسيار امن بسر مي بريم .
 
 پیشنهادهایی برای برانگیختن وحفظ توجه وعلاقه به یادگیری دردانش آموزان:
* معلمین گرامی به دانش آموزان خودنشان دهید که به آنها علاقه دارید وآنها به کلاس شما«تعلق» دارند. اسامی آنان رایادبگیرید. * همکاری میان دانش آموزان رابااستفاده ازانواع شوراهای دانش آموزی(تحصیلی،بهداشتی)تشویق کنید  * درصورت لزوم درشیوه کاری خود تغییردهید ومیان ساعات تدریس طولانی وسخت،فرصت استراحت کوتاهی مثلاً یک حرکت ورزشی ساده رافراهم کنید.
 * برای تشویق روح همکاری،جلساتی برای درمیان گذاشتن مسائل تشکیل دهید.
* ارزش یادگیری رابه دانش آموزان گوشزد کنید ومحدودیت ها وزیانهای عدم یادگیری رایادآورشوید. تأثیر مشوق هادرانگیزه: مشوق عاملی است که دستیابی به آن،علاقمند کردن های افرادراارضامی نماید.برای دانش آموزان نمره خوب ورسیدن به پاسخ صحیح یک مسئله هردومشوق به حساب می آیند.درواقع مشوق ها همان تقویت کننده های مثبت بوده وعاملی هستندکه افرادبرای دستیابی به آن کوشش می نمایند.
-تقویت کننده های مثبت به چهاردسته تقسیم می شوند:
 1-تقویت کننده نخستین:مانند آب وغذاکه درحقیقت نیازهای فیزیولوژیکی موجودزنده را ارضا می کند.
 2- تقویت کننده شرطی:مانند پول ، نمره ، مقام ، شغل و ... 
 3- تقویت کننده اجتماعی:مانند توجه،محبت،تائید،لبخندزدن ونوازش کردن و ... هستند.
4- تقوین کننده شخصی:که به آن انگیزش درونی نیزگفته می شودکه درحقیقت رضایت خاطرحاصل از یادگیری وکسب دانش ازآن موارد می باشد.این علاقمند کردن ها نیازی به تقویت کننده های مشخص خارجی نداشته بلکه فعالیت یادگیری ونتایج حاصل ازآن،خوداثرتقویتی دارند.باتوجه به تقویت کننده های فوق الذکربه معلمین ووالدین توصیه می شود که دردانش آموزان به تدریج اثر علاقمند کردن های بیرونی راکم کرده ومشوق انگیزش درونی باشند تابدین ترتیب دانش آموزان یادگیری رابه خاطر یادگیری وفراگرفتن آموخته های جدیدانجام دهند،نه به خاطرکسب مشوق های مادی وزودگذر.
-به معلمین ووالدین گرامی توصیه می شودکه به موارد زیرتوجه کنند:
* معلمان ارارائه مطالب کسل کننده واستفاده ازروشهای یکنواخت تاحدامکان خودداری کرده وتنوع درشیوه تدریس رارعایت کنندوازمتکلم وحده بودن پرهیزنمایند.
* میزان توجه ودقت شاگردان به معنی داربودن مطالب،تازگی،پیچیدگی وسادگی مطالب نسبت مستقیم دارد،بنابراین،این امرهمراه باتغییردررفتارمعلم حین درس توجه ودقت دانش آموزان راافزایش خواهدداد.
* استفاده ازتشویق های کلامی مانند عالی،مرحبا،احسنت پس ازعملکرددرست شاگردان سبب افزایش و تقویت یادگیری می گردد.
* والدین ومعلمین ازنمرات دانش آموزان تنها به عنوان وسیله ای برای دادن بازخوردوتوجه هرچه بیشتر آنان به نقاط ضعف وقوت خود ومیزان یادگیری ایشان استفاده کنند،نه بعنوان وسیله ای برای تنبیه.
 *معلمان مطالب آموزشی بصورت متوالی ازساده به مشکل ارائه دهند تادرابتداشاگردان دریادگیری مطالب ساده موفقیت بدست آورند وعلاقمند کردن آنها درکسب یادگیری های بعدی افزایش یابد.
* معلمین ازایجادرقابت وهم چشمی دربین دانش آموزان،خودداری ورزند.
* معلمین بااستفاده ازمثالها واصطلاحات آشناوساده،زمینه افزایش سرعت یادگیری راایجادکنند.
* استفاده ازبحث های گروهی،بازیهای آموزشی،ایفای نقش مراجعه به کتابخانه وجمع آوری اطلاعات و آگاهی ازمیزان پیشرفت خود سبب افزایش علاقه وتوجه دردانش آموزان می گردد. درانتها یادآوری این نکته مهم به نظرمی رسد که ایجاد فضای آزادیادگیری بدون احساس ترس واضطراب ازعدم موفقیت وشکست،تشویق دانش آموزان به اظهارعقایدواندیشه های خودودرنتیجه افزایش حس مسئولیت وقبول توانائیها وشایسته گیهای خودازاموربسیارمهمدرفراگیری سریع تر ومناسب تراست.

ارتباط بين اولياء و دبيران: از جمله عوامل مهم ديگر در پيشرفت تحصيلي دانش آموزان رابطه و هماهنگي بين اولياء و معلمان و مربيان مدرسه است. پيشرفت تحصيلي دانش آموزان قبل از هر چيز مستلزم برخورداري آنان از يك فضاي متعادل و هماهنگ در خانه و مدرسه است. محيط خانواده الگوهاي رفتار، احساس و تفكر صحيح را به دانش آموزان مي آموزد و در آنان انگيزه و رغبت براي تحصيل و كسب علم را فراهم مي سازد و مدرسه ضمن سامان دادن و هدايت كردن صفات رواني و رفتاري دانش آموزان براي يك زندگي سازنده و اخلاق اجتماعي، علم و دانش و مهارت هاي لازم را به آنان مي آموزد.

برنامه ريزي:
يكي ديگر از دلايل افت تحصيلي دانش آموزان نداشتن برنامه و برنامه ريزي درست است. بديهي است كه اگر دانش آموز 24 ساعت شبانه روز خود را براساس برنامه اي تنظيم كند، داراي فوايد بسياري خواهد بود. از جمله اين كه تمامي موضوع ها و فعاليت هاي زندگي روزمره را در آن گنجانده و اين طور نمي شود كه براي يك موضوع، فعاليت يا درسي خيلي وقت بگذارد و براي فعاليت ديگري وقت كم بياورد. ضمن آن كه هيچ گاه دچار بلاتكليفي و سردرگمي نيز نخواهد شد.

برنامه ریزی برای ساعات تفریح دانش آموزان

 در برنامه درسی مدارس ابتدایی در طول ساعات آموزشی روزانه بین هر ساعت آموزشی 10تا 15 دقیقه تفریح وجود دارد که دانش آموزان از این ساعت تفریح برای استراحت و تجدید نیرو ورفع مشکلات خود و ازتغذیه استفاده میکنند.. مدیر آموزشگاه میتواند برای این ساعات کوتاه تفریح نیز برنامه ریزی زیر برای همکاران آموزشی و دانش آموزان داشته باشد.
- کنترل ونظارت : درساعات تفریح به دلیل حضور کلیه دانش آموزان در بیرون از کلاس
درس ، مدیر آموزشگاه بایدبا کمک از همکاران اداری خود نسبت به نظارت وکنترل رفتارهای دانش آموزان برنامه ریزی نمایند . عدم خروج دانش آموز از محوطه آموزشگاه و جلوگیری از برخورد وتنش و بوجود آوردن فضای مطلوب آرامش و آموزشی از اولویتهای مدیریت ساعات تفریح می باشد
- ارایه تغذیه سالم : ساعات تفریح دانش آموزان نسبت به استفاده از تغدیه که با خود آورده اند یا از فروشگاه مدرسه تهیه می نمایند اقدام می نمایند. لذا در این خصوص مدیر اموزشگاه می تواند در خصوص مکان مناسب برای تغذیه اقداماتی از قبل انجام داده و سرویس های آبخوری مدرسه را مرتبا مورد بازدید قرار داده و مسایل بهداشتی را در حد مناسب مدنظر داشته باشد. - نظارت برنظافت سرویس های بهداشتی : استفاده جمع زیادی ازدانش آموزان از سرویس های بهداشتی ، کنترل و نظارت کامل مدیر آموزشگاه را می طلبد . لذا مدیر مدرسه در ابتدا و در طول ساعات آموزشی بابد مسئولیت همکاران خدماتی را بطور مکرر ومستمر گوشزد تا آنان نسبت به شست و شو و پاکیزه نمودن سرویس های بهداشتی و رفع خرابی های آن اقدام نمایند و دانش آموزان مشکلی در ساعات تفریح نداشته باشد.. - در ساعات تفریح مدیر ومعاون و مشاور و مربی تربیتی متناسب با وظیفه خود در حیاط آموزشگاه حضور داشته و بطور مستقیم وغیر مستقیم نظاره گر رفتار های دانش آموزان باشند . مخصوصا استفاده از کتابخانه مدرسه و تشکل های دانش آموزی در ساعات تفریح بیشتر خواهد بود . مشاور مدرسه نیز بر اساس وظیفه خود بیشتر در ساعات تفریح در اختیار دانش آموزان باشد.
- مدیر آموزشگاه در ساعات تفریح نیز می تواند برای معلمان خود نیز دارای برنامه
باشند اطلاع رسانی به دبیران در خصوص آخرین دستورالعمل ها و بخشنامه ها ، ارتبا ط و گفتگو با معلمان در خصوص وضعیت درسی و اخلاقی دانش آموزان ، در خواست راهکار و نظرمعلمان ، بوجود آوردن فضای مطلوب ارتباطی معلمان با اولیای دانش آموزان یا خود دانش آموزان ، مطرح کردن برخی موضوعات آموزشی و انضباطی و تربیتی با دبیران و ... در ساعات تفریح بسیار مناسب خواهد بود که نیاز برنامه ریزی مدیر دارد. - ساعات تفریح زمان مناسب برای استفاده دانش آموزان از تابلوی اعلانات مدرسه ، و اطلاع رسانی دفتر آموزشگاه به دانش آموزان در خصوص موارد آموزشی و انضباطی می باشد.
نتیجه گیری
مسأله افت تحصیلی  و علاقمند کردن دانش اموزان به تدریس به عنوان قدیمی ترین و بحث انگیزترین مسأله آموزش و پرورش ایران د ر د هه های اخیر بود ه است که فاصله بین وضعیت علمی موجود فراگیران با وضعیت مورد انتظار آنها از حد معقول و مقبول آن فراتر رفته است و منجر به خسارت های اقتصادی، روانی و اجتماعی شد ه است.دکتر تهرانی معتقد است ، در کشور ما شکست تحصیلی زیاد و پرحجم بود ه و از همان سال اول ابتدایی گریبانگیر برخی از دانش آموزان می شود . تحلیل های آماری نشان می د هند که این پدید ه د ر ایران نیز همانند سایر جوامع گزینشی بوده و همه طبقات به یک نسبت با آن مواجه نیستند . این امر در مناطق محروم و روستایی و در میان حاشیه نشینان شهرها بسیار عمیق تر است.
متأسفانه گه گاه در ارائه آمار و ارقام، دقت لازم صورت نمی گیرد تا میزان و حجم واقعی معضلات آموزشی و فرهنگی مشخص شود . وقتی در موارد ی مانند مسأله بی سواد ی آمار متفاوتی از ۲۲ تا ۳۲ د رصد ارائه می شود ، چگونه انتظار د اریم برنامه ریزی د رستی د ر این مورد صورت گیرد؟ متأسفانه بد تر از این، در بحث افت تحصیلی پاک کرد ن صورت مسأله، به جای حل مسأله د ر بحث افت تحصیلی قابل تأمل است. یعنی به جای مرد ود ی و تجد ید ی، اجازه تکرار امتحان در نوبت های متوالی را به معنی کاهش افت تحصیلی بیان می کنند .
  شناخت علل فردی، اجتماعی از یک طرف و علل ساختاری و آموزشی نظام تعلیم و تربیت از طرف دیگر مسائل را پیچیده تر کرده است. بد ین منظور برای کاهش افت تحصیلی می توان از تغییر و نوآوری آموزش در عرصه تربیت هنر، نظام ارزشیابی، روش های تد ریس، مشارکت اولیاء، و سبک های مدیریت مدارس استفاده کرد . به امید کاهش افت تحصیلی در مدارس کشور.
 افت تحصیلی به عنوان قدیمی‌ترین و بحث‌ انگیزترین مسأله آموزش و پرورش ایران در دهه‌های اخیر بوده است که فاصله میان وضعیت علمی موجود فراگیران با وضعیت مورد انتظار آنها از حد معقول و مقبول آن فراتر رفته است و منجر به خسارت‌های اقتصادی، روانی و اجتماعی شده است.
 تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد در کشور ما شکست تحصیلی زیاد و پرحجم بوده و از همان سال اول ابتدایی گریبانگیر برخی از دانش‌آموزان می‌شود. تحلیل‌های آماری نشان می‌دهند که این پدیده در ایران نیز همانند سایر جوامع گزینشی بوده و همه طبقات به یک نسبت با آن مواجه نیستند. ‌
 این امر در مناطق محروم و روستایی و در میان حاشیه‌نشینان شهر ما بسیار عمیق‌تر است.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
منابع:
 *سیف،علی اکبر- روانشناسی پرورشی ،  انتشارات آگاه ، چاپ اول 1376 
*بختیار نصرآبادی، حسنعلی، بهجنی اردکانی،بتول (1381)،علل آموزشی افت تحصیلی و راهکارهای جلوگیری از آن، فولاد، شماره 96
*شکاری، عباس،مسائل آموزش و پرورش ایران و راهکارهای آن، اینترنت
*جعفری، امیرعباس ،(1389) افت تحصیلی (مقاله) اینترنت
*خیر، محمد،رابطه شکست تحصیلی با شرایط خانوادگی، اینترنت
*میرزااحمدیان،طاهره،(1384)،بررسی ارتباط افت تحصیلی با بیماریهای روانی در دانش آموزان دبیرستان شهر کرمان
*ماشااله بقمج،سید مجید(1390)،پیشرفت تحصیلی و عوامل مؤثربر آن، اینترنت
*پرنیان،گیتی،(1388)،افت تحصیلی،اینترنت
*دلاور، علی(1380)،مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران،انتشارات رشد
*حسنی، عمران،(1388)،افت تحصیلی ،اینترنت
*روشهای پیشگیری از افت تحصیلی،نشرانجمن اولیا ومربیان
*آقازاده،احمد،مسائل جهانی آموزش و پرورش، اینترنت
*سیداحمدی، فرید،(1389)،مقاله، اینترنت
*خشکباری،فرهاد،شاخصهای آموزشی علل افت تحصیلی، اینترنت
*رامشینی،موسی،(1338)،خانواده و فرزندان(علل افت تحصیلی وشیوه های مقابله با آن)،سبزوار،امیدمهر(1384)