خطوط میزان میزان یا
ترازه یا
ترازک در
موسیقی، نشانههایی است که برای مشخص کردن دورهها و تعداد
ضرب در هر دوره، و تشخیص همهٔ نکتههای وابسته وضع شدهاست. هر دوره بهوسیلهٔ خطی عمودی، که
حامل را قطع میکند، از دورههای پس و پیشِ خود جدا میشود. محتوای میان هر دو خط عمودی را
میزان و خطهای عمودی را
خط میزان مینامند.
هر میزان ممکن است از دو یا سه یا چهار قسمت مساوی تشکیل شود که آن قسمتها را «ضرب» میگویند. معمولترین میزانها عبارتاند از: میزانهای دوضربی، سهضربی و چهارضربی
انواع میزان
میزان ساده
میزان دوتایی
اگر هر ضرب میزان بهطور طبیعی قابل تقسیم به ۲ و ۴ و ۸ قسمت مساوی (دارای تقسیمات دوتایی) باشد، آن را میزان ساده میگویند. میزانها را با عدد کسری به نام کسر میزان مشخص میکنند. در میزانهای ساده، صورتِ کسر معرفِ تعداد ضرب است و مخرج کسر شکل ضرب را مشخص میکند
. میزان سهتایی
هر دورهیآن متشکل از سه ضربه است. در هر میزان سهتایی، ۳ سفید، ۳ سیاه، ۳ چنگ و… جای میگیرد.
میزان ترکیبی
اگر هر ضرب میزان قابل تقسیم به ۳ و ۶ و ۱۲ قسمت مساوی (دارای تقسیمات سهتایی) باشد، آن میزان را ترکیبی گویند
. میزان لنگ (مختلط)
میزانهایی هستند که از اجتماع دو یا چند میزان نامساوی (از نظر تعداد ضرب) تشکیل شدهاند.در سادهترین تعریف، هر دورهٔ این میزان آمیزهای است از مضربها و مجموعهای اعداد ۲ و ۳
. میزان (Bar)
در موسیقی به فاصله زمانی بین هر دو
ضرب قوی میزان گویند که توسط خطوط عمود بر
خطوط حامل نشان داده می شود. میزانها در حقیقت یک قطعه موسیقی را به بلوک های زمانی مساوی تقسیم می کنند
. در عکس زیر مدت زمانی هر میزان 2 ثانیه می باشد
: خطوط مشخص کننده میزان انواع مختلفی دارد که در عکس زیر نمایش داده شده است
: کسر میزان (time signature)
کسر میزان عددی کسری است که بعد از کلید روی خطوط حامل قرار می گیرد و صورت آن تعداد نت و مخرج آن جنس نت های تشکیل دهنده یک میزان را مشخص می کند
. برای درک بهتر کسر میزان ابتدا لازم است بدانیم که نت ها علاوه بر اسم هایی مانند گرد و یا سفید و غیره یک معادل عددی هم دارند. مثلا نت سیاه را با عدد 1/4 و نت سفید را با عدد 1/2 نشان می دهند.در عکس زیر می توانید معادل عددی نت ها را مشاهده فرمایید
:برای مثال کسر میزان 2/4 بدین معنی است که در هر میزان 2 نت از جنس نت سیاه یا معادل زمانی 2 نت سیاه باید وجود داشته باشد و یا کسر میزان 6/8 بدین معنی است که در هر میزان 6 نت از جنس نت چنگ و یا معادل زمانی 6 نت چنگ باید قرار بگیرد
. انواع میزان:
1-میزان های ساده (simple meter): میزان هایی هستند که ضرب های تشکیل دهنده آن بر عدد 2 و یا 4 و 8 قابل قسمت هستند. این میزان ها می توانند از 2 ضرب - 3 ضرب و یا 4 ضرب ساخته شوند.برای مثال اگر بخواهیم یک میزان 2 ضربی ساده بر پایه نت سیاه بنویسیم به شکل زیر خواهد بود
: میزان 2 ضربی ساده بر پایه نت سفید
: کسر میزان های ساده در جدول زیر نمایش داده شده است: 2-میزان های ترکیبی (Compound meter): میزان هایی هستند که ضرب های تشکیل دهنده آن بر عدد 3 و یا مضربی از عدد 3 قابل قسمت باشند. این نوع از میزا ن ها نیز می توانند از 2 ضرب و یا 3 ضرب و یا
4 ضرب تشکیل شوند. همانطور که می دانید هیچ نتی به طور طبیعی بر عدد 3 قابل قسمت نیست ،مثلا ما نمی توانیم نت سیاه را بر عدد 3 تقسیم کنیم مگر اینکه آن نت سیاه نقطه دار باشد. پس توجه داشته باشید که ضرب ها در میزان های ترکیبی از جنس سیاه نقطه دار و یا سفید نقطه دار هستند
. در مثال زیر میزان دو ضربی ترکیبی بر پایه نت سیاه نقطه دار را می توانید مشاهده فرمایید
: 3-میزان های لنگ (Odd meter) : میزان های لنگ میزان هایی هستند که از چهار ضرب بیشتر دارند و معمولا از ترکیب دو میزان ساده و یا دو میزان ترکیبی ساخته می شوند
.