تشكر وقدراني:
سپاس فراوان خداي متعال را كه انسان را موهبت آموختن نهادتابيازمايد، راههاي چگونه زيستن را  ، فرا گيرد بهتر زيستن را .
وبا تشكر از دست اندركاران آموزش كه درتلاش اند تا افرادي با اخلاق اجتماعي و شهرونداني با سواد تربيت كنند.
وبا تشكر از استاد گرامي جناب آقاي محمدمهدي ناصري كه ياري مان كرد تا قدمي هر چندكوچك در اين را برداريم.
چكيده:
هدف از پژوهش انجام شده اين است كه با استفاده از روشهاي نوين در تدريس علوم بتوانم رغبت دانش آموزان سال سوم راهنمايي را نسبت به فراگيري وكاربرد علوم افزايش دهم.
 
 
مقدمه وتوصيف وضعيت موجود
 
مدت 10 سال است كه به عنوان معلم علوم تجربي در مدارس راهنمايي مشغول تدريس هستم.
هميشه از اينكه دانش آموزان در درك بعضي از قسمتهاي درس علوم تجربي دچارضعف هستند ، به عنوان يك مشكل نگاه ميكردم.مشكلي كه ميتواند برسايرهدفهاي تدريس مانند مشاركت ، پرسش وپاسخ وكاربرد اين مفاهيم در زندگي روزانه تأثير بگذارد.
درسال جاري از تجربه سالهاي قبل خود براي حل اين مشكل ها استفاده كردم‌، اما از اواخر آبان ماه مشاهده كردم ، عدم رغبت به صورت خيلي گسترده تر خود را درساعت علوم به نمايش گذاشته است.
اين وضعيت سبب شده بود كه نمرات مستمردانش آموزان ، پايين بيايد.وهمين كاهش نمره باعث شده بود عده زيادي از دانش آموزان هنگام ارايه درس يا توجه كافي به درس نداشتند ، يا مطالب تدريس شده را نمي فهمند ودرنتيجه پائين آمدن اعتماد به نفس ، آنها كمتر دركارهاي گروهي شركت ميكردند وبه عناوين مختلف مي خواستند از بار مسئوليت شانه خالي كنند.
اين وضعيت همچنان تا بهمن ماه ادامه داشت .بامشاهده نمرات پاياني ترم اول تصميم گرفتم با مطالعه كتاب ومشورت با ساير همكاران تغييري دراين وضعيت ايجادكنم.براي اين كار ابتدا با خود دانش آموزان مشورت كردم واز آنها خواستم تا نظرشان را در مورد درس علوم بنويسند و سوالاتم را اين چنين مطرح كردم .
1ـ چرا عده زيادي از دانش آموزان رغبت زيادي به يادگيري علوم ندارند ؟
2ـ چرا هنگام كار گروهي بعضي از آنها كار را به خوبي انجام نمي دهند ؟
3ـ چگونه مي توانم به شما در يادگيري علوم كمك كنم ؟
4ـ دوستان شما چگونه مي توانند در يادگيري علوم به شما كمك كنند ؟
جواب هايي كه در پاسخ به سؤالات من داده بودند نشان از واقعيت هاي تلخي داشت كه بعضي از آنها مربوط به روش كار من بود و بعضي ديگربهانه هايي بسيار نا خوشايند بود كه واقعيت داشت .
گرد آوري اطلاعات شواهد 1
 
قبل از هر چيز نمرات ترم اول را بررسي نمودم كه از سطح انتظاراتم خيلي كمتر بود .
بنابراين براي اينكه بدانم در چه قسمتي هايي بيشتر ضعف دارند يك آزمون معلم ساخته از تمامي مطالبي كه از تمامي مطالبي كه تدريس شده بود ،برگزار كردم .واز تمامي دانش آموزان خواستم تا جواب هايي كاملاًواقعي ارايه دهند .
سپس با چند نفر از همكاران جلسه اي گذاشتم و نظر آنها را راجع به دليل فعال نبودن دانش آموزان جويا شدم .در اين جلسه از نظر همكاران ،مدير ومعاونان مدرسه بسيار استفاده كردم و براي استفاده از اين نظر يه ها به طور خلاصه ياد داشت برداشتم .
پرسش نامه هايي كه بوسيله دانش آموزان پر شده بود نيز كمك بسيار زيادي به من كرده تا بتوانم روشهاي مؤثرتري را انتخاب كنم .
تجزيه و تحليل اطلاعات شواهد 1
 
پس از بررسي نتايج آزمون برگزار شده اشكالات دانش آموزان مشخص شد كه نتيجه آزمون را در جدول زير گرد آوري كرده ام .

شماره سئوال	مفهوم	درصد پاسخ صحيح	درصد پاسخ غلط
1	مدل هاي گوناگون اتم	5/27	5/72
2	ذره هاي سازنده ي اتم	5/63	5/36
3	مفهوم ايزو توب	50	50
4	شناسايي عنصرها	5/63	5/36
5	فرمول شيميايي	60	40
6	تشخيص يون ها	5	95
7	شناسايي اسيد و باز	5/27	5/72
8	كاربرد فسيل ها	80	20
9	جابه جايي قاره ها	50	50
10	پديده هاي حاصل از حركت ورقه ها	5/45	5/54
11	منظومه شمسي	92	8
12	مزيت مكانيكي	5/27	5/72
13	استفاده از اهرم و مايشن ساده	5/18	5/81
14	بازده	23	77
15	مفهوم فشار	70	30
16	تشخيص بار الكتريكي	55	45
17	جريان الكتريكي	23	77
18	آهن ربا	37	63
19	نوجواني و بلوغ	97	3

 
از پاسخ پرسش نامه دانش آموزان دريافتم كه آنها به چند دليل شوق زيادي به يادگيري درس علوم ندارند كه اين دلايل عبارت بودند از :
1ـ كاربرد آن را در زندگي نمي دانستند .
2ـ در برقراري ارتباط در گروهها دچار مشكل بودند .
3ـ از چگونگي ارائه مطالب راضي نبودند .
بنابراين با توجه به مطالب گردآوري شده متوجه شدم كه براي آموزش بعضي از مفاهيم بايد تلاش بيشتري انجام دهم . اما بعضي مطالب مانند نوجواني و بلوغ و مبحث زيست شناسي كار كمتري لازم داشت . چون اصولاً دانش آموزان اين مباحث را بيشتر دوست دارنددر آموزش آنها مشكل زيادي نداشتم .
اما بعضي مطالب مانند قسمت فيزيك و شيمي كار بيشتري لازم داشت . چون اولاً كاربرد آن را نمي دانستند ثانياً در زندگي به صورت ملموس نبود .
انتخاب و اجراي راه حل موقتي
 
با توجه به مشكل موجود چندين كتاب از جمله آشنايي با يادگيري از طريق همياري را مطالعه نمودم و از همكاران و دانش آموزان جهت رفع اين مشكل كمك خواستم .
با جمع بندي مطالب ، راه حلي با ويژگي هاي زير را انتخاب كردم و به كار گرفتم .
1ـ بعضي بخش ها را جا به جا كردم .
2ـ سعي كردم محيط كلاس را پر از شادي و نشاط كنم .
3ـ شركت دانش آموزان در تدريس را از آنها خواستم .
4- كاربرد هر مطلب علمي را مشخص كردم.
5ـ از بازي هاي مختلف ، جهت ايجاد انگيزه استفاده كردم .
6ـ وسايل آموزشي مربوط به هر درس را تهيه و ارايه نمودم .
7ـ از وسيله تشويق و تنبيه استفاده كردم .
 
 
 
 
 
نمونه اي از تدريس ( راه حل جديد )
 
تدريس كار و اندازه گيري مقدار كار
ابتدا كارت هايي را كه از قبل آماده كرده بودم و نام گروه (*)را روي آن نوشته بودم  بصورت برداشتن قرعه توسط خود دانش آموزان شروع كردم . اين كار باعث شد شور و شوق زيادي در دانش آموزان بوجود آيد و انگيزه اي باشد براي شروع فعاليت گروهي . هدف از اين كار تشويق دانش آموزان براي برقراري ارتباط با ديگران و ايجاد همكاري در گروه بود .
در مرحله بعد گروههاي 5 يا 6 نفري روبه روي هم قرار گرفتند و از آنها خواستم تا بعد از مشورت در گروه نمونه هايي از كارهايي كه روزانه انجام مي دهند را بنويسند . بعد از بررسي جواب ها و  مطالعه  صفحه  55-54  كتاب خود آنها به اين نتيجه رسيدند كه همه كارهايي كه انجام مي دهيم ، از نظر فيزيكي كار نيست . براي محاسبه كار در جلسه بعد فعاليت زير را طراحي كردم .
 
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(*) چون در اين سن اغلب دانش آموزان دختر احساس غلبه بر عقل دارد سعي كردم نام گروه از   نام گل هاي مختلف مانند شقايق ، نيلوفر ، نرگس و................ انتخاب شود .
از آنها خواستم بوسيله نيرو سنجي كه در اختيار شان قرار داده بودم ، وزن بعضي از اجسام اطرافشان را بدست آورند .
درضمن فعاليت دانش آموزان مهارت هايي را كه قرار بود تمرين كنند مورد بررسي و ارزشيابي قرار مي دادم .
مشاهده كردم يك گروه وزن جامدادي ، گروه ديگر وزن دو كتاب ، يك گروه وزن كيف و …………….. را به دست آورند .
براي تكميل فعاليت از آنها خواستم با توجه به مطالب صفحه ي 58 كتاب آزمايشي انجام دهند كه از نظر فيزيكي كار انجام شده باشد .
يك گروه ،جامدادي شان را از زمين بلند كردند و مسافت طي شده را با خط كش اندازه گرفتند .
گروه ديگر كيف را روي ميز كشيدند .
گروه ديگر كتابها را كمي بالاتر از سطح ميز بردند .
پس از اندكي تمرين و مطالعه اين قسمت از كتاب تقريباً بيشتر دانش آموزان براي نشان دادن انجام كار مشكلي نداشتند .
پيشنهاد كردم اين كار را با وسايل ديگر در منزل و حتي وزن خودشان امتحان كنند .
 
گرد آوري اطلاعات مرحلة دوم ( شواهد 2 )
 
اجراي شيوه هاي جديد پيش بيني شده نشان از علاقه دانش آموزان نسبت به فراگيري علوم داشت . ذوق و شوقي كه هنگام انجام فعاليت نشان مي دادند و ارتباط صميمي كه با هم پيدا كرده بودند بسيار جالب توجه بود .
بعضي از دانش آموزان كه اصلاً در فعاليت شركت نمي كردند به قدري از پيدا كردن جواب شاد مي شدند كه مي ديدم ناگهان فرياد مي زدند :
« آخ جان ، فهميدم »
براي اينكه متوجه شوم روش هاي من چه مقدار دريادگيري دانش آموزان موثر بوده است يك آزمون ديگرمشابه آزمون اول برگزاركردم ونتايج آن درجدول زيرآورده شده است.

شماره سئوال	مفهوم	درصد پاسخ صحيح	درصد پاسخ غلط
1	مدل هاي گوناگون اتم	55	45
2	ذره هاي سازنده ي اتم	84	16
3	مفهوم ايزو توب	80	20
4	شناسايي عنصرها	90	10
5	فرمول شيميايي	72	28
6	تشخيص يون ها	40	60
7	شناسايي اسيد و باز	90	10
8	كاربرد فسيل ها	98	2
9	جابه جايي قاره ها	87	13
10	پديده هاي حاصل از حركت ورقه ها	82	18
11	منظومه شمسي	99	1
12	مزيت مكانيكي	50	50
13	استفاده از اهرم و مايشن ساده	35	65
14	بازده	48	52
15	مفهوم فشار	98	2
16	تشخيص بار الكتريكي	70	30
17	جريان الكتريكي	40	60
18	آهن ربا	75	25
19	نوجواني و بلوغ	100	0

 
ارزيابي تاثير اقدام جديد
 
نتايج بدست آمده بسيار جالب بود.نمرات بالاي دوازده بسيار زياد بود در مرحله اول هشت نفر زير ده داشتند در صورتي كه در اين مرحله فقط دو نفر زير ده گرفته بودند .
اطلاعات بدست آمده نشان ميداد كه اقدام انجام شده مفيد بوده است .اما براي رسيدن به وضعيت مورد نظر ،بايد تلاش بيشتري مي كردم .
بنابراين به دنبال مطالعه بيشتر كتاب هاي روش تدريس نوين مي روم وبه فعاليت هايي     مي انديشم كه بتواند طرحي نو در اندازد.
منابع وماخذ
 
1-آشنايي با يادگيري از طريق همياري. نوشته سوزان اليس-سوزان والن- ترجمه ي طاهره رستگار.مجيد ملكان.ناشر نشر ني
2-كتاب معلم(راهنماي تدريس)علوم تجربي دوم راهنمايي-84
مولفان:محمود اماني تهراني،حسين دانش فر،احمد حسيني،نعمت الله ارشدي،بتول فر نوش
ناشر :شركت چاپ ونشر كتاب هاي درسي