مقدمه
از زمانی که انسان خلق شده بشر همواره دنبال دانش اندوزی و کسب علم بوده و با طراحی برنامه ها و آموزش های گوناگون پرورش و آموزش همواره با موفقیت ها و فراز و نشیب هایی در آموزش روبرو شده با تحلیل وقاع گذشته دو مشکل اساسی جهت توسعه و غنی سازی برنامه های مذکور  قابل مشاهده است:
1) عدم تأثیر فعالیت های پرورشی بر سرنوشت دانش آموزان
2) نقصان اثر بخشی نظام برنامه ریزی درسی در حوزه آموزش و پرورش که حل دو مشکل یاد شده در گرو اقدامات متنی بر یافته های عملی و تجر بی متکی برارزش های دینی و ملی است.
در نظام آموزش و پرورش کشور برنامه درسی به غلط در کتاب درسی خلاصه گردیده و به تدریج «محتوی محوری» سیطره سنگین خود را بر اغلب فعالیت های مدرسه ای تحمیل نموده و تقریباً تمام وقت دانش آموزان با کتابهای درسی پر می شود و یقیناً در چنین فضایی تغییر و تحول در جهت افزایش اثربخشی فعالیت های درسی و چشاندن حلاوت و شیرینی و تلاش کوششهای علمی به صورت فردی و اجتماعی به دانش آموزان بسیار دشوار بوده و راه ساختن انسان های مطلوب برای آینده را بس طولانی خواهد نمود که همواره باید با همت معلمان، مربیان وکارشناسان متعهد تغییرات بنیادی و مطلوب در نظام برنامه ریزی درسی و نظام ارزشیابی تحصیلی شاهد باشیم و این کار جز با روش های فعال و نقطه اثرات، پیشنهادات، انقادات میسر نمی شود.
 
پیش گفتار
زندگی بدون یادگیری و آموزش همچون مردابی در حال تقلیل وفساد است. از زمانیکه آموزش و یاد دادن شروع شد نحوه انجام دادن این فعالیت یعنی چگونگی آموختن و روش های تدریس مورد توجه دست اندرکاران قرار گرفت. هنر معلم در انتخاب این شیوه ها و روش مؤثر             می باشد. از آجا که توانایی های افراد متفاوت است نحوه یادگیری و چگونگی آموزش نیز  متفاوت خواهد بود.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
روش هاي تدريس
يكي از عناصر اصلي دربرنامه درسي وطراحي آموزش، موضوع روش هاي ياددهي، يادگيري است. كليه اقدامات، تصميمات، ضمن اجراي روش به مرحله ظهورمي رسد ويادگيري اتفاق            مي افتد.
درطراحي آموزشي، موضوعاتي چون اهداف، روش هاي ارزشيابي، وسايل آموزش .... تدوين واز طريق روش تدريس به راه كارهاي عملي تبديل مي شود. اگر روش تدريس مورداستفاده به خوبي انتخاب واجرا شود بدون شك خلاقيت دانش آموزان نيز مجال پرورش پيدا مي كنند.
درنتيجه روش هاي يادگيري دردانش آموزان آموزش داده مي شود وآنان مي دانند چگونه يادبگيرند كه يادبگيرند.(يادگيريِ يادگيري )
معلمان درمقام برنامه ريز وطراح آموزش  درچند گروه قرارمي گيرند كه با شناخت ويژگي هاي خاصي، حرفه اي يا غيرحرفه اي بودن آن ها مشخص مي گردد.
1- معلمان حافظه گرا (غيرحرفه اي)
2- معلمان معلم مدار (غيرحرفه اي )
3- معلمان عمل گرا (حرفه اي )
4- معلمان شاگردمدار (حرفه اي )
روش هاي تدريس از زواياي گوناگون قابل تقسيم بندي است .
الف ) روش تاريخي كه شامل: 1- روش سقراطي            2- نظام مكتبي (درايران)
ب) روش هاي جديد كه شامل: 1- روش توضيحي                   2- روش سخنراني
3- روش اكتشافي     4- حل مسئله           5- مباحثه اي           6- پرسش وپاسخ
7- انفرادي              8- واحدكار(پروژه)  9- روش نمايشي      10- روش بديعه پردازي
11- روش بازيهاي تربيتي              12- روش ايفاي نقش
13- روش دريافت مفهوم              14- روش استقرايي
15- روش آزمايش وكاوشگري و....
ياددهي – يادگيري فعال
با عنايت به اينكه امروزه يادگيري رويكردي  اكتشافي تلقي مي شود واز طريق مشاركت فعال معلم ودانش آموزصورت مي گيرد. ضرورت شناخت روابط فعال بين عوامل تدريس اهميت بسيار دارد. كسب تجربه به وسيله يك فرديك فعاليت دوجانبه است . فراگيران بايد خود را دربطن فرآيند آموزش ببينند ونقش راهبردي ‹‹ اكتشاف مفاهيم وعلوم›› را درك كنند دراين صورت باعلم توليد شده شريك مي شوند و با كمال ميل از آن دفاع مي كنند.
براي نيل به اين اهداف ورويكردها مربيان، معلمان بايد ويژگي ما وخصوصيات روش هاي تدريس ياددهي ويادگيري فعال را بدانند. وبراي دستيابي به آن ها كوشش ورزند دراين روش ها :
1- فراگيرندگان روشهاي يادگيري را مي دانند ونقش مربي ومعلم تسهيل يادگيري وراهنمايي است.
2- بيشتر فعاليت ها بصورت گروهي است وفعاليت فرددرگروه معنا پيدا مي كند.
3- دانش آموز ومعلم هردو مسئول يادگيري اند.
4- منابع وامكانات آموزشي با راهنمايي معلم وتلاش دانش آموزانتخاب يا توليد مي شود.
مهارت هايي چون انديشيدن، حل مسئله، تفكر وخلاقيت اهميت ويژه اي دارد انگيزه دروني  دانش آموزان زياد است. مهارت اجتماعي وارتباطي افراد افزايش مي يابد. براعتماد به نفس وحس مسئوليت پذيري فراگيرندگان افزوده مي گردد. روحيه جستجوگري وتفحص درافراد تقويت    مي شود.
ارزيابي از عملكرد بصورت فرآيندي است ونتيجه وپايان مسئله موردنظر نيست فراگيدندگان خود آغاز گر، خودكنترل كننده، خودارزشياب مي شوند. فضاي كلاس به يك كارگاه عملي تبديل  مي شود. مهارت كلامي دانش آموزان تقويت مي شود. ذهن فراگيرفعال وسيال مي شود. كلاس درس محل ايجاد فرصت هاي يادگيري وتبادل تجربيات مي شود.
تشويق وترغيب بصورت گروهي وانفرادي انجام مي شود.
درفرايند آموزش وتدريس دانش آموزان با سؤالات زيادي روبرو مي شوند وآنان براي سوالات ايجاد شده فرضيه سازي وآن ها را براساس روش هاي مناسب بررسي مي كنند.
روش استوايي
هيلدا تابا يكي از صاحب نظران معروف تعليم وتربيت عقيده دارد كه مي توان از طريق روش هاي تدريس مهارت تفكر را درفراگيرندگان افزايش داد. پس براي انتخاب روش تدريس موضوع مهارت تفكر وتفكر خلاق را مورد توجه قراردهند تا فرآيند تفكر استقرايي را به سه مرحله كلي تقسيم وبراي هريك از مراحل عمليات اجرايي پيشنهادهايي ارائه مي دهد .
1) تكوين مفهوم                          2) تفسيرمطالب                            3) كاربرداصول
روش حل مسئله
يكي ديگر از روش هاي فعال تدريس روش حل مسئله است . براي رسيدن به هدف درهر اقدامي به نوعي حل مسئله است.
يكي از تفاوت هاي اصلي انسان ها درمقام ذي شعوروداراي فكر وخلاقيت همين است كه        مي توانند از طريق تفكر براي تمام رويدادها راه حلي جستجو كند وبه حقيقت امر برسند. رسيدن  به كنه قضيه وحقيقت يابي نوعي حل مسئله است.
بايد به فراگيرندگان روش حل مسئله وتصميم گيري را بياموزيم وآن ها را به روش هاي گوناگون مسلح كنيم تا در موقعيت هاي مناسب دست به انتخاب بزنند بايد رويكرد روش حل مسئله را تقويت كنيم، تا دانش آموزان بتوانند به مقتضيات زمان اطلاعات وآموخته هاي خويش را  تعميم دهند ونيروي بالقوه را به فعل برسانند به رفتار مطلوب دست يابند.
- مراحل روش حل مسئله مبتني برالگوي (جان ديويي)
1- مشخص كردن مسئله                2- جمع آوري اطلاعات براي ساخت فرضيه
3- فرضيه سازي                 4- آزمايش فرضيه ها
5- نتيجه گيري، تعميم وكاربرد
- مراحل روش حل مسئله مبتني برالگوي (جورج پوليا)
1- درك وفهم مسئله                    2- نقشه كشي يا طراحي براي حل مسئله
3- اجراي نقشه وراهبردهاي انتخاب شده             4- بازنگري وكنترل
روش ايفاي نقش
اين روش، درتكوين شخصيت فردي واجتماعي فراگيرندگان سهم بسزايي  دارد موقعيت هاي متفاوت اين روش نمونه هاي كوچكي از ايفاي نقش هاي زندگاني است وبهتر از بقيه روش ها فراگيرندگان را درعرصه زندگي مي آزمايد دربعضي درس ها مانند تعليمات اجتماعي بطور ويژه وخاصي به كسب مهارت هاي اجتماعي پرداخته مي شود. دراين روش دانش آموزان براساس علايق خويش نقش هاي موردنظر را انتخاب مي كنند و با نظارت معلم وهمكاري ديگر دوستان ايفاي نقش مي كنند. از اين طريق آموزش قوانين درروابط اجتماعي بهتر انجام مي شود وبه يادگيري موثر وكارآمد مي انجامد.
امتيازات روش ايفاي نقش
1- ايجاد شور وشوق وانگيزه دروني درفراگيرندگان
2- مشاركت وفعاليت دانش آموزان
3- كاهش كم رويي وخجالت دانش آموزان
4- افزايش مهارت هاي رواني – حركتي فراگيرندگان
5- كسب نگرش هاي جديد وقبول ارزش هاي اجتماعي
6- تقويت قدرت مديريت وسازماندهي افراد
 
روش بارش طوفان فكري
نظام آموزشي درجهت تقويت زمينه هاي بالقوه خلاقيت نقش مهمي ايفا مي كند ويكي از مسيرهاي ساخت اين فضا به كارگيري روش هاي تدريس خلاق وخلاقيت زاست. درفرآيند خلاقيت سه محور اصلي وجود دارد.
1- دانش مهارت ها             2- انگيزه دروني                 3- دارابودن تفكر خلاق
روش مباحثه اي
اين روش بطور فزاينده اي سبب رشد وگسترش مهارت هاي ارتباطي مي گردد. براساس بحث وگفتگوي فردي وگروهي تنظيم مي شود.
روش بحث گروهي كه جزو يادگيري هاي اكتشافي است .
دانش آموز بطور فعال به فعاليت شركت مي جويند روش مباحثه اي يك روش قديمي كه همواره براي تجزيه وتحليل مطالب وموضوعات است وبسط وگسترش آن ها بكار رفته وروش فعال بحساب مي آيد.
روش پروژه
دراين روش فراگيرندگان مقدمات لازم را فراهم مي آورند وبراي انجام دادن پروژه برنامه ريزي مي كنند.
اجراي كار عملي (پروژه) مستلزم بررسي، جمع آوري اطلاعات انتخاب راهبردهاي مناسب وسپس اجراي روش حل مسئله است.
يكي ديگر از ويژگي هاي روش پروژه فراگيرندگان درخارج از كلاس ومدرسه به فعاليت پرداخته، يادگيري عميق است . ودانش آموزان اعتماد به نفس پيدا مي كنند. بين معلم ودانش  آموز وهمچنين بين خود دانش آموزان تعامل برقرارمي شود.
روش بديعه پردازي(نوآفريني )
يكي ديگر از روش هاي فعال درفرآيند ياددهي ويادگيري روش بديعه پردازي است. قوه خلاقيت دانش آموزان را افزايش مي دهد. چون ذهن به تفكر وامي دارد. اين روش شبيه روش پرورش خلاقيت ‹‹ اسكمپر›› است كه درآن شخص مفهوم آشنايي با موقعيت هاي گوناگون به موارد ديگر تشبيه وبين آن ها ارتباط برقرارمي كند وتقويت مهارت حل مسئله درفراگيرندگان از مهم ترين دستاوردهاي روش بديعه پردازي است.
يادگيري مشاركتي
يادگيري از طريق همياري ومشاركت دانش آموزان دريادگيري وآموزش تاكيد بر                  دانش آموزمحوري وفعال بودن آنها درحين آموزش است نتايج يادگيري مشاركتي عبارتند از:
1- نيازبه ابراز وجود درفراگيران ارضا مي شود.
2- ميزان پيشرفت تحصيلي بيشتر مي شود.
3- قدرت بيان دانش آموزتقويت مي شود.
4- ميزان يادسپاري افزون تر مي شود.
5- ارتباطات مثبت ناهمگن بيش تر و همين موجب شوق و هيجان شاگردان براي يادگيري مي شود.
6- انگيزه دروني شاگردان براي يادگيري بالا مي رود. روحيه حمايت از ديگران تقويت مي شود و شاگردان وظيفه شناس تر مي شوند يادگيري عميق تر مي شود و از عقب ماندگي درسي جلوگيري مي شود.
شيوه يادگيري
مشاركتي از روش هاي دانش آموز محور است كه به چهار مرحله تقسيم مي شود:
1- آمادگي 2- يادگيري مفاهيم مورد نظر 3 - ارائه مفاهيم توسط اعضاي يك گروه به گروه هاي ديگر  4- ارزشيابي  
سينر گوژي : (Synergogy)
برپايه بهترين ويژگي هاي پتاگوژي و آندراگوژي ساخته مي شود. در حالي كه محدوديت هاي هيچ كدام را ندارد. ساختار سينرگوژي از طريق قادر ساختن فراگيران به كسب دانش مدرن تحت شرايطي كه درگيري و تعهدشان را بر مي انگيزد، فراهم مي شود.
صاحبان نظريه سينرگوژي چنين اظهار مي دارند كه "ما كار را 30 سال پيش زمانيكه به عنوان استاد روانشناسي اجتماعي در دانشگاه تگزاس تدريس مي كرديم شروع كرديم. از عكس العملهاي دانشجويان بعد از جنگ نسبت به كار درسي شگفت زده شده بوديم. آنها موقعيت كلاس درس را فاقد انگيزه مي ديدند اما به هنگام شركت در كارهاي آزمايشگاهي يادگيري و علاقه شان بر انگيخته مي شد. به علاوه زمان كار در آزمايشگاه دريافتيم كه كاربرد آنچه در كلاس آموخته اند تا چه حد اندك است. مشاهداتمان ما را بر آن داشت تا به تحقيق اين موضوع بپردازيم كه چه طور روش هاي دانش مدرن و يادگيري آزمايشگاهي را درهم آميزيم و به روشي دست يابيم كه دانش آموزان را به استفاده از آنچه آموخته اند براي حل مشكلات زندگي واقعي و يا براي غني سازي تجربه خودشان ترغيب كند."
سينرگوژي جهت آموزش دروس مختلف و موقعيتهاي متفاوت هر چهار روش را ارئه مي دهد.
معلم جهت آموزش در موقعيت هاي متفاوت بايد هر چهار روش را فراگيرد تا بتواند به اهدافي كه آموزش  "يادگيري از طريق همياري" مطرح مي كند دست يابد.
در قلب اين روش موضوع "انگيزه" نهفته است. اگر فراگيران به اندازه كافي داراي انگيزه نشوند، نه به طور مؤثر عمل مي كنند و نه يادگيري را پاداش دهنده و يا ارضا كننده مي يابند.
يكي ديگر از نقاط قوت اين طرح اين است كه مسئوليت يادگيري را بر دوش شركت كنندگان قرار مي دهد و آنان را درگير فرايند يادگيري مي نمايد.
روش 1: طرح كارايي تيم The Team Effectiveness Design (TED)
در اين روش هر يك از اعضاي تيم دانش خود را قبل از بحث تيمي ارزيابي مي كند. بعد از يك مرور اوليه (پيش مطالعه) هر فراگيري به يك سري سؤال صحيح – غلط يا چند گزينه اي از موضوعي كه قرار است آموخته شود پاسخ مي دهد. سپس اعضاي تيم در مورد هر يك از پاسخها با يكديگر بحث مي كنند تا بتوافق برسند. در ضمن بحث اعضا گزينه ها و دلايل انتخاب خويش را ارائه مي دهند.
از آنجاييكه اعضاي تيم بايد در مورد بهترين پاسخ به توافق برسند، شركت كنندگان اين فرصت را پيدا مي كنند تا اطلاعات را رد و بدل كنند، دلايلشان را توضيح دهند، دلايل و شواهد ديگران را ارزيابي نمايندو براي ارزيابي گفته هاي بله يا خير يا عليه هر گزينه به عنوان بهترين جواب از منطق استفاده كنند.
در مرحله بعد، در جلسه عمومي، پاسخ هاي تيم، نمره گذاري مي شود و هر عضو مي تواند كار فردي خود را ارزيابي كند.
در اين روش كليد پاسخ ها بايد دليل درست يا نادرست بودن هر جواب را توضيح دهد، تا اعضاي تيم بتوانند درك عميقي از بهترين پاسخ بدست آوردند.
سپس زمان مشخصي براي ارزيابي تعيين مي شود. در اين مدت اعضاي تيم به ارزيابي كار تيمي خود مي پردازند. آنان بايد مشخص نمايند كه به عنوان يك تيم تا چه حد خوب عمل كرده اند. سپس برنامه اي براي افزايش مؤثر بودن خويش ارائه دهند.
مواردي پيش مي آيد كه يك عضو جواب صحيح را ارائه مي دهد ولي قادر نيست كه توافق تيم را براي آن جواب جلب كند. در اين صورت در زمان ارزيابي از كار تيمي، بحث هاي بسيار جالبي در مي گيرد و تيم به اين مسأله مي پردازد كه چرا وقتي پاسخ صحيح پيشنهاد شده است، در مورد آن به توافق نرسيده اند.
ويژگي بارز اين طرح، التزام حس مسئوليت دو جانبه بين اعضاي تيم است.
در اين روش مربي درس را ارائه نمي دهد، بلكه ابراز يادگيري را توزيع مي كند و به دانش آموزان كمك مي كند تا فرايند يادگيري خويش را پيگيري نمايند. مسئوليت معلم در اين طرح ساخت ابراز است.
زمانيكه لازم است دانش آموزان حقايق و اطلاعات را فراگيرند و اصول و نتايج را  استنتاج كنند، از روش كارايي تيم استفاده مي شود.
در اين طرح به دلايل زير در فراگيران ايجاد انگيزه مي شود:
- كنجكاوي ذاتي فراگير كه چرا ديگران به اين صورت فكر مي كنند.
- اشتياق فراگير جهت علاقه مند كردن  و يا حتي تحت تأثير قرار دادن ديگر اعضاي تيم با كمك هاي شخصي به بحث.
روش 2: طرح تدريس اعضاي تيم The Team Member Teaching Design (TMTD)
در اين روش كل موضوع درس بين اعضا تقسيم مي شود و هر فراگير مسئول بخش تعيين شده و تدريس آن به ديگران است. بنابراين طرح تدريس اعضاي تيم شبيه پازل تصويري است. وقتي همه اعضا كار خويش را انجام دادندكل درس آموزش داده مي شوند. (اين روش را نبايد با تدريس تيمي ]  Team Teaching [اشتباه گرفت. در تدريس تيمي دو يا سه مربي در مسئوليت تدريس به يك گروه از دانش آموزان سهيم مي شوند حال آنكه در اين طرح، تدريس توسط اعضاي تيم فراگيران انجام مي شوند).
در اين طرح موضوع درسي تقسيم مي شود و يك بخش از آن به عنوان پيش مطالعه به هر يك از اعضا داده مي شود. وقتي كه اعضاي تيم جمع مي شوند، عضوي كه اولين بخش را دارد موضوع را به ديگران درس مي دهد، سپس ديگر اعضا به نوبت، بخش خودشان را آموزش مي دهند.
بعد از اينكه آموزش كامل شد، يك آزمون جامع از موضوع توزيع مي شود تا درك هر يك از فراگيران را ارزيابي كند. سپس كليد پاسخ ها در اختيار آنها قرار مي گيرد. كليد بايد دلايل منطقي براي درست يا نادرست بودن هر يك از پاسخها را ارائه دهد و به فراگيران كمك كند تا درك كنند چرا پاسخشان غلط است.
در زمانيكه براي نقد در نظر گرفته شده است، اعضاي تيم از كار خويش ارزيابي مي كنند و به اين سؤالات پاسخ مي دهند.
-  هر كدام تا چه حد موضوع تعيين شده را خوب فرا گرفته و در اختيار ديگران قرار داده است؟
- براي مؤثر بودن كار خود در تيم چه پيشنهاداتي ارائه مي دهند؟
اين طرح فراگيران را بر مي انگيزاند تا در مورد بخش تعيين شده مطالعه كنندو خبره شوند. چون تسلط بر مطلب آنان را قادر مي سازد كه به تيمشان كمك كنند. همينطور اعضاي تيمي كه آموزش مي بينند، بسيار انگيزه مند مي شوند تا در ارائه مطلب به عضو ارائه دهنده كمك كنند تا بتوانند آنچه را كه مطالعه كرده است بيان كنند.
طرح هاي كارايي تيم و تدريس اعضاي تيم براي ياري رساندن به فراگيران جهت كسب اطلاعات، حقايق و اطلاعات آماري بسيار مفيدند. به خصوص طرح تدريس اعضاي تيم براي كسانيكه لازم است دانش يا اطلاعاتي را ارائه دهند و به اين زمينه مهارت كسب كنند بسيار مناسب است. به علاوه اين طرح مهارتها و توانايي هاي شنيداري شركت كنندگان را براي مطرح كردن سؤالهاي سازنده در برابر ارائه اطلاعات از طرف ديگران رورش مي دهد.
در اين روش مهارتهاي مطالعه پرورش مي يابد. اعضا در طرح تدريس اعظاي تيم به احتمال بيشتري، عميق مطالعه مي كنند و بی نياز به تركيب اطلاعات به نحوي دارند كه مطلب را منتقل و منسجم ارائه دهند. بنابراين در اثر اجبار آنان به سازماندهي يك ارائه پر محتوا، يادگيري ديگر اعضا تسهيل مي شود.
طرح هاي كارايي تيم و تدريس اعضاي تيم مي توانند با هم مورد استفاده  قرار گيرند تا به نوع موقعيت يادگيري افزوده شود.
روش 3: طرح قضاوت عملكرد(PJD) The performance Judging Design
اين طرح براي كلاس هايي كه بايد فراگيران مهارت هاي عملي كسب كنند، طرح مفيدي است. كاربرد اين روش شامل آموزش كاركردن با يك دستگاه آزمايشگاه، نگارش يك نامه يا گزارش وتدريس نواختن يك وسيله موسيقي مي شود.
دراين طرح ابتدا درك روشني از معيارها آنان را قادر مي سازد كيفيت كار خويش را مورد قضاوت قراردهند. دراين صورت مي توانند تا حدودي از ارزيابي كارشان توسط ديگران بي نياز شوند.
سپس هرشخص كار خويش را ارائه مي دهد. اعضاي تيم كار هر فرد را باديگري وبا معيارهايي كه فراگرفته اند مقايسه مي كنند. هرفرد انتقادهايي را كه به كارش شده است دريافت مي دارد. طبق اين  پيشنهادها، احتمالاً فراگيران مي توانند بشكل موثرتري به سطح تعيين شده درمعيارها برسند.
روش 4: طرح روشن سازي طرز برخورد( تلقي )Clarifying Attitudes Design
طرز برخورد افراد عميقاً روي موثر  بودن ورضايت شخصيشان اثر مي گذارد. از اين رو طرز برخوردها جنبه مهمي از يادگيري احساس اجتماعي هستند. با اين وجود خيلي از افراد طرز برخورد را به عنوان يك مسأله شخصي تلقي مي كنند. هرچند  بكار بردن  اجباري طرز برخوردهاي شخصي جايي درآموزش  ندارد ولي چنانچه افراد بتوانند آزادانه طرز برخوردهايشان را مورد بررسي قراردهند، بينشي كسب مي كنند كه مي توانند رفتار خويش را كنترل نمايند ودريابند كه طرز برخوردشان تا چه حد ممكن است محدوده يا كيفيت عملشان را محدود سازد ويا تحريف كند.
اولين مرحله در طرح روشن سازي طرز برخورد به فراگيران كمك مي كند تا با پاسخ دادن به يك سوال ويا تكميل يك جمله، طرز برخورد خود را ارزيابي كنند. سپس فراگيران دور هم جمع    مي شوند تا اين طرز برخورد را مورد بررسي قراردهند تا به كمك شرايط شناخته شده واطلاعاتي كه دراختيار دارند روي بهترين طرز برخورد به توافق برسند سپس هر فرد پاسخ خود را تكرار    مي كند تا موردارزيابي قرارگيرد. طرز برخورد افراد پس از بحث نيز مورد ارزيابي قرار مي گيرد تا مشخص شود آيا تغييري رخ داده است؟ درزمان نقل، فراگيران استنباط هايشان را مورد هرتغيير درطرز برخورد ارزيابي مي كنند وبراي استنباط در مورد عمل خودشان تعميم هايي را بسط       مي دهند.
بنابراين اين طرح فراگيران را قادر مي سازد كه كشف كنند آيا طرز برخوردشان بريك پايه محكم از حقايق، اطلاعات ومنطق استوار است. بايد توجه داشت همانطور كه طرز برخوردهاي منفي     بي پايه تبديل به تعصب هاي غيرمنطقي مي شود، طرز برخوردهاي مثبت بي پايه نيز موجب اميدواري مي شوند كه منجر به عمل سازنده نمي گردد.
همينطور فراگيران ممكن است دريابند كه از طرز برخورد خاص خود درمورد موضوعي ناآگاه بودند وهمچنين از طرز برخوردهاي موجود ديگري كه ممكن بود بتوانند بكار ببرند اطلاع نداشتند.
 
 
 
 
 
 
 
فهرست منابع ومآخذ
1- روش هاي فعال تدريس دربرنامه هاي پرورشي- مؤلف : منوچهر فضلي خاني – 1344 – انتشارات تربيت 1378.
2- موسسه منظومه خرد( آموزش، مشاوره، تحقيق).
3- هدف هاي پرورشي و حيطه هاي يادگيري( جزوه آموزشي) تهران: سازمان زندان هاي كشور- 1377.
4-  مهارت هاي آموزشي وپرورشي – دكتر حسن شعباني – تهران: سمت 1374.
5- صفوي امان الله – كليات وروش هاي فنون تدريس متن كامل- تهران: 1376.
6- رشد تكنولوژي آموزشي – سيزدهم، اسفند ماه سال 77- 1376.
7- رشد آموزش ابتدايي 2- سال هشتم، آبان 1383- شماره پياپي 61، 48صفحه .