دانشگاه آزاد ----
عنوان:
 ساختار آموزشی در سوئد
استاد محترم:
جناب آقای ---
 
گردآورنده:
----
 
 
ساختارآموزشی در سوئد
مقدمه
نخستین مرحله نظام آموزشی کشور سوئد مقطع آموزشی پیش دبستانی ویژه نظام آموزش کودکان رده‌های سنی زیر 6 سال می‌باشد. ساختار کلی نظام آموزشی سوئد، مدارس عمومی کودکان و نوجوانان ، مدارس پیش دبستانی ،مدارس پایه، مدارس استثنایی و مدارس ویژه فرهنگ سامی را شامل می‌گردد. دوره‌های آموزش آزاد بزرگ سالان نیز توسط مدارس عالی مردمی و همچنین نهادهای آموزش بزرگ سالان برگزار می‌گردد.از اول اوت 1998 در برنامه‌های آموزشی کشور تغییرات جزئی اعمال گردیدکه از آن جمله می‌توان به الحاق مقطع آموزش پیش دبستانی و مراکز تفریحی ویژه کودکان به آموزش در اول اوت پایه کشور اشاره نمود.طی سال1998 نخستین برنامه آموزشی ملی ویژه مراکز آموزش پیش دبستانی طراحی گردید. بین سالهای 1992 تا 1995 تغییراتی در ساختار مقطع آموزش تکمیلی متوسطه صورت گرفته و کلیه برنامه‌های آموزشی در قالب 17 برنامه آموزش ملی سازماندهی گردید. علاوه بر این کلیه برنامه‌های آموزشی حول هشت هسته موضوعی اعم از آموزش زبان سوئدی به عنوان زبان دوم، زبان انگلیسی، مطالعات اجتماعی، مطالعات مذهبی، ریاضیات، علوم ، ورزش، بهداشت و فعالیت‌های هنری ارائه گردید. در نظام جدید آموزش عالی که در سال 94-1993 طراحی گردید، کلیه دوره‌های آموزش‌های عالی بصورت ترمی به دانشجویان ارائه می‌گردد. ترم‌های تحصیلی به طور جداگانه اخذ شده یا بطریقی انتخاب می‌گردند. که به اخذ یکی از سه مدرک ( درجه) عمومی آموزش دانشگاهی منتهی می‌گردد.

 
از جمله مدارک مذکور می‌توان به گواهی نامه کارشناسی با حداقل آموزش 3 ساله و مدرک کارشناسی ارشد که خود بر دو نوع مدرک کارشناسی ارشد آموزشی ( حداقل160 واحد درسی با حداقل آموزش ( 4 ساله) و مدرک کارشناسی ارشد حرفه‌ای( یک ترم الحاقی با حداقل40 واحد درسی با حداقل آموزش 1 ساله ) اشاره نمود.تعداد مدارک علمی سوئد بر 55 مدرک حرفه‌ای بالغ می‌گردد که از این تعداد 13 مدرک علمی در دانشگاه علوم کشاورزی سوئد ارائه می‌گردد. شرحی درباره مدارک مختلف علمی و اهداف ارائه چنین مدارکی را می‌توان در آئین نامه آموزش عالی و در آئین نامه دانشگاه علوم کشاورزی سوئد جستجو نمود. تعدادی از گواهی نامه‌های حرفه‌ای نیز برای حرفه‌های در نظر گرفته شده که به ثبت و تایید رسمی نیاز دارند که از آن جمله می‌توان به گواهی نامه‌های علوم حرفه‌ای اشاره نمود.دوره‌های آموزشی آزاد بزرگ سالان، از طریق دبیرستانهای مردمی و نهادهای آموزش بزرگسالان و هم چنین برخی از مدارس تکمیلی آموزش بزرگ سالان برگزار می‌گردد. بخش عمده‌ای از آموزش عالی کشور سوئد در جهت آموزش عالی بزرگ سالان هدایت شده است.
 
نمره دادن ممنوع

در دبستان هاي سوئد نمره دادن ممنوع است. مطالعات روانشناسي نشان مي دهد درجه بندي کودکان از طريق نمره دادن، به شخصيت آنها آسيب مي رساند. معلم از راه تماس نزديکي که با شاگردان خود دارد، نقاط قوت و ضعف آنها را مي شناسد. دانش آموزي که در مدرسه نمي تواند مانند ساير شاگردان به راحتي درس بخواند، بي ترديد دچار مشکلاتي است که معلم بايد به بررسي آنها بپردازد. بنابراين به جاي نمره دادن و تشويق کردن بعضي از دانش آموزان و تحقير کردن برخي ديگر، مدرسه بايد به دانش آموزان ضعيف کمک کند. گاهي رابطه ساير دانش آموزان باعث گوشه نشيني و عقب افتادگي يک دانش آموز مي شود. در اين صورت وظيفه مدرسه است که اين مشکل را از راه گفت وگو با دانش آموزان حل کند. گاهي عوارض بازدارنده دانش آموز ناشي از رفتاري است که با او در خانواده صورت مي گيرد. سختگيري والدين در خانه مي تواند باعث افسردگي يا ناآرامي دانش آموز شود. در چنين مواردي مدرسه، اداره اجتماعي را در جريان مي گذارد. وظيفه اداره اجتماعي است که موقعيت خانواده دانش آموز و روابط افراد خانواده را مورد بررسي قرار داده و راه حل هاي مناسب را به کار گيرد. در مدارس چه مي گذرد
در همه مراحل آموزشي از مهد کودک تا تحصيلات دانشگاهي دختران و پسران در کنار هم هستند و به طور مختلط در کلاس هاي درس و محيط آموزشي حضور دارند.بچه ها از مهد کودک و دبستان عادت مي کنند ديگران را با نام کوچک آنها صدا کنند. حتي معلم با اسم کوچک و ضمير «تو» مورد خطاب قرار مي گيرد.در دبستان ها براي تميز نگه داشتن محيط کلاس هاي درس، دانش آموزان قبل از ورود به کلاس کفش هاي خود را درمي آورند. با تميز بودن زمين دانش آموزان و معلم مي توانند در گردهمايي هايي که دارند، دايره وار روي زمين بنشينند. در اين حالت جاي همه شرکت کنندگان در گردهمايي موقعيت مشابهي دارد.روزهاي دوشنبه که آغاز هفته است شاگردان و معلم گرد هم مي نشينند و بچه ها درباره آنچه در روزهاي تعطيل انجام داده اند، براي همکلاسي ها و معلم خود صحبت مي کنند. صحبت در برابر جمع به طور نوبتي بوده و همه بايد در آن شرکت داشته باشند. به اين ترتيب همه شاگردان مي آموزند در برابر ديگران صحبت کنند. در محيط دبستان کوشش مي شود از بروز اطلاعاتي که نشان دهنده تمايز خانواده ها از يکديگر باشد، جلوگيري شود. به عنوان مثال معلم حق ندارد درباره شغل والدين کودک يا مذهب آنها سخني به ميان آورد. برملا شدن اطلاعات شخصي و خانوادگي در محيط آموزشي مي تواند دانش آموزان را نسبت به يکديگر متمايز کرده و بين آنها فاصله اندازد. هدف اين است که عدم تبعيضات شغلي يا مذهبي از همان دوران کودکي در بچه ها نهادينه شود. تبليغات و تلقينات مذهبي در سيستم آموزشي سوئد کاملاً ممنوع است. از سال سوم دبستان هرساله ضمن درس تاريخ و علوم اجتماعي، تاريخ مذاهب تدريس مي شود. اما معلم حق ندارد نسبت به يک مذهب يا سياست موضع گيري کند يا اينکه اعتقادات شخصي خود را براي شاگردان کلاس بيان کند.


همه مدارس داراي سالن ناهارخوري اند که دانش آموزان ناهار را در آنجا صرف مي کنند. در مناطقي که خانواده هاي کارگري زندگي مي کنند، صبحانه نيز در مدارس آماده مي شود تا بچه هايي که مايل باشند، قبل از شروع کلاس ها از آن استفاده کنند.در همه مدارس کتابخانه وجود دارد که به تعداد مورد نياز کتاب، نوار و سي دي در اختيار دارد. اين کتابخانه ها به کتابخانه مرکزي شهر وصل هستند و از طريق آن تغذيه مي شوند. در مدارس، بچه ها به خواندن کتاب به طور فردي يا گروهي تشويق مي شوند. يکي از برنامه هاي جمعي اين است که هرگاه دانش آموزي کتابي مي خواند، خلاصه آن را براي بقيه تعريف کند. در هر مدرسه يي به ذوق و سليقه کارکنان آن، راهکارهاي گوناگون براي تشويق بچه ها به کتابخواني وجود دارد. در يک مدرسه لوله پلاستيکي درازي در کنار حياط مدرسه قرار داده اند. در هر کلاس نيز تعدادي گلوله پلاستيکي در دسترس است. وقتي دانش آموزي يک کتاب را به پايان مي رساند، معلم او يکي از گلوله ها را در آن لوله پلاستيکي مي اندازد. گنجايش لوله هزار گلوله است. همه مي دانند وقتي ظرفيت لوله پر شود، جشن بزرگي در مدرسه برپا خواهد شد. تب خواندن کتاب به ويژه هنگامي که لوله بيش از نصف پر شده باشد، بالا مي گيرد و بچه ها به کتابخواني تشويق مي شوند.

کتاب، دفتر و نوشت افزار در دوره دبستان و دبيرستان رايگان است و در اختيار همه دانش آموزان قرار مي گيرد. در هر کلاسي کمدي ويژه براي اين وسايل قرار دارد که کليد آن در اختيار معلم است و دانش آموزان وسايل مورد نياز خود را از او دريافت مي کنند.
در هر دبستان يک روانشناس حضور دارد تا مسائل دانش آموزان را مورد بررسي قرار داده و راهکارهاي مناسب ارائه دهد. نظافت و جمع آوري وسايل در کلاس هاي درس با کمک و نظارت معلم و همکاري شاگردان صورت مي گيرد. هفته يي يک بار ميز و صندلي و گنجه هاي کتاب و ساير وسايل کلاس درس تميز شده و مرتب چيده مي شود. در هر کلاس يک دستشويي با آب گرم و سرد وجود دارد که به نظافت دانش آموزان کمک مي کند. نظافت کف اتاق ها و اماکن عمومي مدرسه توسط نظافتچي مدرسه انجام مي شود. کمک هزينه يي که از بدو تولد به هر کودک تعلق مي گيرد تا 15سالگي به مادر پرداخت مي شود و سپس به عنوان پول توجيبي به خود دانش آموز پرداخت مي شود.
در مدارس سوئد بچه ها يونيفورم (لباس متحدالشکل) ندارند. اصولاً در فرهنگ دموکراتيک سوئد پوشش يک مساله شخصي است که هر کس به هر شکل که خود دوست دارد مي تواند در ملاء عام ظاهر شود.
در هر کلاس درس، دانش آموزان از طريق راي دادن دو نفر را به نمايندگي خود انتخاب مي کنند. اين انتخاب گردشي بوده و هرچندگاه تکرار مي شود. نمايندگان مسووليت ارتباط با کلاس هاي ديگر و نيز سالن غذاخوري را برعهده مي گيرند. نمايندگان کلاس ها در گروهي به نام شوراي دانش آموزان شرکت مي کنند. در اين شورا يکي از معلمان نيز به عنوان نماينده مدرسه حضور دارد. دانش آموزان مسائل مورد نياز خود را با اين معلم در ميان گذاشته و از اين طريق خواست هاي خود را به مديريت مدرسه مي رسانند.
در سوئد هرگونه تحقير، تنبيه و مجازات دانش آموزان جرم است. هرگاه معلمي مرتکب چنين جرمي شود به دادگاه فرستاده خواهد شد و در صورت محکوميت، شغل معلمي را از دست خواهد داد.
در دوره متوسطه (از هفتم تا نهم) امتحانات دوره يي و پايان سالي وجود دارد و دانش آموزان نمره دريافت مي کنند. شوراي دانش آموزي در دوره متوسطه و دبيرستان يک نفر را از ميان خود به عنوان سخنگوي شورا تعيين مي کند که در جلسات معلمان و هيات مديره مدرسه حضور دارد و بين دانش آموزان و کادر رهبري مدرسه به اطلاع رساني مي پردازد.
 
 
 
 
 
 
 
سهم بودجه دولتي آموزش و تحقيق در دانشگاه‌ها و دانشكده‌هاي كشور طي سال‌هاي (2000-1995)

1995	96	97	98	99	2000
3/6	9/5	6/6	660/7	460/7	760/7
برابر با  849/38 ميليون سك	برابر با  609/38 ميليون سك	برابر با  920/43 ميليون سك	برابر با 886/52 ميليون سك	برابر با  148/52 ميليون سك	برابر با 520/54 ميليون سك

 
داده‌ها و اطلاعات ذيل بر مبناي ميانگين‌هاي ساليانه ارائه گرديده است .در جدول ذيل مجموع تعداد افراد استخدامي، افراد بي كار و افرادي كه از توانائي برخوردار بوده و افرادي كه به طور فعال در جستجوي كار در بازار كارمي باشند، محاسبه گرديده است.
 
آموزش عالی در سوئد
بیش از سی درصد جوانان سوئدی پس از گذراندن دوره متوسطه وارد سیستم آموزش عالی می شوند که سالانه حدود 70000 نفر را شامل می شود. این نسبت اخیراً روندی فزاینده پیدا کرده به گونه ای که در سال تحصیلی 2005-2004 بیش از 45% جوانان سوئدی پس از گذراندن دوره متوسطه وارد سیستم آموزش عالی شده اند. در سال 2006 سیصد و بیست هزار دانشجو مشغول به تحصیل بوده که سهم بانوان ازاین رقم بیش از پنجاه درصد بوده است. همچنین سیستم آموزش عالی سوئد موجب شده است که از اواسط دهه90 میلادی دانشجویان خارجی به صورت روزافزونی علاقمند به تحصیل در این کشور باشند به گونه ای که در سال تحصیلی 2006-2005 بیش از 26000 دانشجوی خارجی در موسسات آموزش عالی این کشورمشغول به تحصیل بوده است. شرائط ورود به دانشگاه در این کشور عبارت است از برخورداری از مدرک فارغ التحصیلی دوره دبیرستان ، تسلط به زبان انگلیسی، گذراندن دوره یک ساله زبان سوئدی برای بیگانگان. در مواردی که تقاضا بیش از ظرفیت موجود دریک رشته تحصیلی خاص باشد، دانشگاه ها بر اساس تشخیص خود از طریق معیارهایی مانند نمرات دوره دبیرستان ، برگزاری آزمون، مصاحبه، آزمون مهارت تجربی متقاضیان را گزینش می نمایند.
 
سطح علمی جامعه
جامعه سوئد به لحاظ ویژگیهای نظام آموزش و پویایی آن، از پیشرفته ترین سطوح علمی در میان کشورهای توسعه یافته برخوردار است. اصول بنیادین در نظام آموزشی سوئد عبارت است از فراگیر بودن آموزش یکسان برای همه شهروندان، رایگان بودن آموزش و نهایتاً الزامی بودن دوره نه ساله آموزش. وجود انواع مدارس و فعالیت نهادهای آموزشی گوناگون دسترسی شایسته هر شهروند سوئدی به امکانات اولیه لازم برای پیشرفت علمی را تضمین نموده است. در سطح آموزش عا لی نیز وجود موسسات مختلف  و متنوع آموزش عالی در این کشور ادامه تحصیل جوانان سوئدی را میسر نموده است. جایگاه برجسته علمی و تکنولوژیک این کشور مرهون این زیر ساخت قوی و پویا است. این اهتمام فراگیر و پویا،تاکنون سی جایزه نوبل در رشته های مختلف، تولید متوسط دو درصد از دانش جهانی و چهار درصد در حوزه های تخصصی را برای سوئد به ارمغان آورده است.
سوئد از پیشرفته ترین کشورهای جهان از نظر هزینه های پژوهشی به تولید ناخالص داخلی است به گونه ای که حدود چهاردرصد تولید ناخالص داخلی این کشور صرف امور پژوهشی می شود و بخش خصوصی بیش از 75% این مبلغ را می پردازد.
 
 
● امتیازات آموزشی
▪ دسترسی جغرافیایی
مطابق قوانین کشور سوئد، تمامی کودکان و نوجوانان این کشور باید به امکانات آموزش پیش‌دبستانی و مراقبت‌های ویژه کودکان بدون توجه به محل اقامت خود دسترسی داشته باشند.
علاوه بر این تمامی کودکان و نوجوانان باید به صورت یکسان به نظام آموزش دولتی دسترسی داشته و تمامی مدارس نیز باید بدون توجه به محل اقامت دانش‌آموزان به ارائه خدمات آموزشی یکسان مبادرت نمایند. از آنجا که در کشور سوئد شهرداری‌ها مسئولیت ارائه آموزش پایه ویژه کودکان را عهده‌دار می‌باشند، از این رو موظف به ارائه خدمات ایاب و ذهاب به دانش‌آموزان نیز هستند.
دولت سوئد همچنین به تأمین نیازمندی‌های مدارس سوئدی مستقر در کشورهای خارجی با تعداد متعددی از شهروندان سوئدی مبادرت نموده و بودجه‌های خاصی به اجرای چنین اهدافی تخصیص می‌دهد. از جمله مهم‌ترین سیاست‌های دولت سوئد در جهت نیل به چنین اهدافی می‌توان به افزایش برگزاری دوره‌های آموزش از راه دور (برنامه‌های آموزشی غیرمتمرکز) در جهت گسترش دامنه جغرافیایی، برگزاری و ارائه دوره‌های آموزش عالی اشاره نمود.
مطابق قوانین ملی کشور سوئد تمامی کودکان و نوجوانان سوئد از حق انتخاب مراکز و مدارس مقاطع پیش‌دبستانی، ابتدایی و آموزش عالی برخوردار هستند و این در حالی است که علاوه بر نظرات دانش‌آموزان، شرایط آموزشی خاصی نیز باید در روند پذیرش دانش‌آموزان یا دانشجویان مدنظر قرار گیرد.
● آموزش پیش‌دبستانی
با وجودی که مراکز آموزش پیش‌دبستانی (کودکستان‌ها و مهدهای کودک) از اوایل قرن ۱۹ در سراسر کشور سوئد فعالیت داشته‌اند، آموزش فراگیر آن طی دهه ۱۹۷۰ به‌وقوع پیوست.
طی سال‌های اخیر، درنتیجه ادغام روزافزون مراکز آموزش پیش‌دبستانی و مراکز ویژه مراقبتی کودکان، امکانات آموزشی و غیرآموزشی مورد نیاز مراکز مذکور بازبینی شده و به اعمال تغییراتی در قوانین آموزشی ویژه مقطع آموزش پیش‌دبستانی منجر شده است.
حضور نمایندگانی از والدین دانش‌آموزان در مراکز آموزش پیش‌دبستانی در قوانین آموزشی کشور سوئد منظور نشده است. این در حالی است که برنامه‌های آموزشی مقطع پیش‌دبستانی فرصت تأثیرگذاری بر فعالیت‌های آموزشی به‌ویژه درخصوص برنامه‌ریزی آموزشی برای والدین را فراهم آورده است. ارتباط روزانه والدین با مراکز آموزش پیش‌دبستانی از اهمیت استراتژیک برخوردار است.
▪ اصلاحات آموزشی
بنابر تصمیمات اتخاذ شده توسط مجلس ملی سوئد در تمامی مراکز آموزشی پیش‌دبستانی، خدمات آموزشی و تفریحی برای کودکان رده‌های سنی یک تا ۴ سال ارائه می‌شود. طبق اصلاحات به‌عمل‌آمده موازی پیش‌دبستانی به‌ویژه مدارس بین‌المللی رایگان بوده و حداقل ۵۲۵ ساعت آموزش در سال برابر با ۳ ساعت در روز مبادرت می‌نمایند. گفتنی است که مدارس پیش‌دبستانی بین‌المللی از اول ژانویه ۲۰۰۳ آغاز به فعالیت کرده‌اند.
▪ اهداف آموزشی
از جمله مهم‌ترین اهداف مراکز آموزش پیش‌دبستانی و مراکز ویژه مراقبتی کودکان سوئد می‌توان به رشد ذهنی کودکان از طریق تشویق و تهییج آنان در گرایش به فعالیت‌های گروهی آموزشی و ایجاد شرایط مناسب برای رشد سطح یادگیری کودکان اشاره کرد. دولت سوئد نیز به تعیین اهداف و خطوط کلی مقطع آموزش پیش‌دبستانی به موازات ساختارها و سیاستهای معین مقطع آموزش پایه مبادرت کرده است.
از این رو در سال ۱۹۹۸ برنامه آموزش مدارس پایه در جهت هماهنگی با برنامه‌های آموزشی مراکز پیش‌دبستانی و مراکز مراقبتی ـ تفریحی ویژه کودکان تغییر یافت. گفتنی است که شهرداریها مسئولیت تضمین شرایط لازم ویژه مراکز پیش‌دبستانی برای نیل به اهداف تعیین‌شده فوق را عهده‌دار هستند.
 
 از جمله اصلی‌ترین اهداف مقطع آموزش پیش‌دبستانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) شناساندن نرم‌ها و ارزش‌های اجتماعی به کودکان و تمرکز بر رشد ذهنی کودکان به واسطه تأثیرگذاری آموزشی بر آنان.
۲) برقراری همکاری میان اولیاء و مربیان مراکز پیش‌دبستانی
گفتنی است که طراحی اهداف مذکور به افزایش تمرکز دولت به مراکز آموزش پیش‌دبستانی و نیل به هدف غائی (رشد فردی و آموزشی کودکان) منتهی شده است.
آژانس ملی آموزش، نهاد ملی است که به تبیین خطوط کلی و اهداف مراکز ویژه مراقبتی کودکان، مراکز تفریحی و مراکز پیش‌دبستانی مبادرت می‌نماید.
▪ برنامه‌های آموزشی
روند رشد و یادگیری کودکان به صورت فردی باید با حمایت و برقراری همکاری‌های نزدیک میان خانه و مدرسه بر این پیش‌فرض استوار باشد که کودکان مقطع پیش‌دبستانی بیشتر از طریق فعالیت در محیط‌های طبیعی به آموزش علوم مبادرت می‌نمایند. با استفاده از روش‌های موضوعی، فرصت کنکاش، جستجو و کسب تجارب شخصی از طریق پرداختن به بازی، گفتگو، آواز، موزیک، نمایش، هنر، کاردستی و غیره برای کودکان فراهم می‌آید. ارائه بازی‌های مختلف در اشکال مختلف آن، هدف اصلی مقطع آموزش پیش‌دبستانی در جهت آموزش صحیح و رشد ذهنی کودکان است. مطابق فرایند یادگیری در مراکز آموزش پیش‌دبستانی، حداکثر بازی‌های گروهی باید در محیط‌های طبیعی صورت پذیرد. ارائه بازی‌ها به صورت گروهی، خود عامل مهمی در جهت یادگیری متقابل کودکان و پرورش حس مسئولیت‌پذیری آنان محسوب می‌گردد. در مقطع آموزش پیش‌دبستانی، کودکان به کشف و یادگیری موضوعات خاص به طرق گوناگون مبادرت می‌نمایند که از آن جمله می‌توان به بازیهای گروهی، مطالعه کتاب و گوش دادن به داستان‌ها اشاره نمود.
تعداد محدودی از مراکز پیش‌دبستانی کشور سوئد نیز از روش‌های آموزشی خاص خود بهره می‌گیرند که از آن جمله می‌توان به مدارس Montessor و waidorf با افراد متخصص و برنامه‌های آموزشی گوناگون نظیر ورزش، هنر، کاردستی، کامپیوتر و اردوهای تفریحی اشاره کرد.
▪ خدمات پیش دبستانی
۱) مراکز پیش دبستانی که به ثبت نام از کودکان رده‌های سنی یک تا ۵ سال مبادرت نموده و فعالیت‌های آموزشی خود را به آنان عرضه می‌کنند.
به طور کلی در تمام طول سال و تمامی روزهای هفته فعال بوده و زمان کاری آنها با ساعات کاری و مطالعه والدین و همچنین با نیاز کودکان مطابقت دارد.
۲) مراقبت از کودکان در منازل: پرستاران کودک در طول مدت زمان اشتغال والدین به فعالیت یا تحصیل به مراقبت از کودکان در منازل مبادرت می‌نمایند.
به طور کلی در چنین شرایطی کودکان باید از خدماتی که در مراکز پیش‌دبستانی ارائه می‌شود برخوردار شوند.
۳) روش موسوم به نظام سه خانواده‌ای: این شیوه نیز به عنوان یکی از روشهای مراقبت روزانه از کودکان به حساب می‌آید، به نحوی که یک پرستار واجدالشرایط از دو یا سه کودک در منزل یکی از آن‌ها مراقبت می‌کند.
۴) مراکز پیش دبستانی آزاد: در این مراکز، به پرستاران و یا والدین کودکان که در منازل هستند این امکان داده می‌شود تا با کمک کارکنان آن مرکز، فعالیتهای آموزش گروهی کودکان را پرورش و توسعه دهند. جهت برخورداری از این شرایط، ثبت‌نام لازم نیست.
در بسیاری از شهرداریها، مراکز پیش‌دبستانی آزاد با بهره‌مندی از خدمات شهری و یا خدمات ارائه شده در زمینه‌های بهداشت و سلامت کودکان و مادران، با یکدیگر همکاری می‌نمایند.
● آموزش ابتدایی
دوره آموزش ابتدایی طی آموزش فراگیر ۹ ساله به کودکان رده‌های سنی ۷ تا ۱۶ سال ارائه می‌شود. این در حالی است که در صورت توافق والدین، کودکان از حق آموزش در سن ۶ سالگی برخوردار می‌شوند. علاوه بر این در شرایط خاص می‌توان دوره آموزش کودکان سوئد را تا رده سنی ۸ سال به تعویق انداخت. دوره‌های آموزش پایه ابتدایی به طور رسمی از سال ۱۸۲۴ در سوئد برگزار شد.
در دهه ۱۹۴۰ اصلاحات دراز مدتی با هدف گسترش آموزش پایه در سوئد اعمال شد. در سال ۱۹۶۲ آموزش پایه فراگیر به تصویب مجلس رسیده و طی سال تحصیلی ۱۹۷۳ ـ ۱۹۷۲ به طول کامل به مرحله اجرا درآمد. این اقدام خود به یکپارچگی مدارس ابتدایی با دوره آموزش ۷ ساله و مدارس مقدماتی متوسطه با دوره آموزش ۴ ساله منجر شد. ساختار آموزش پایه بر مدارس ابتدایی، مقدماتی متوسطه محلی، مدارس سامی زبان ویژه کودکان سوئدی ساکن شمال کشور و مدارس ویژه کودکان مواجه با معلولیت‌های جسمانی و ذهنی مشتمل می‌شود.
▪ اهداف آموزش ابتدایی
از جمله مهمترین اهداف آموزشی مقطع ابتدایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) گسترش معیارها و ارزش‌های اخلاقی معمول در میان کودکان
۲) تلاش در جهت رشد ذهنی و یادگیری هرچه بیشتر کودکان سوئدی
۳)نفوذ در کودکان
۴) برقراری هماهنگی میان مراکز آموزش پیش‌دبستانی و مدارس ابتدایی
۵) تلاش در جهت رشد فکری کودکان در زمینه روشن‌بینی و احترام به حقوق دیگران
۶) فراهم کردن فرصتهای مناسب در جهت کشف مطالب از طریق پرداختن به بازی،‌گفتگو، آواز، موسیقی، نمایش، هنر، کارهای دستی و ورزش
۷) یادگیری مطالب از طریق پرداختن به فعالیتهای روزمره در قالب موقعیتهای طبیعی و معنی‌دار
● آموزش متوسطه
در مدت ۲۵ سال گذشته، آموزش مقطع متوسطه دستخوش اصلاحات و پیشرفتهای گوناگونی شده است. طی سال ۱۹۷۰ انواع مختلفی از مدارس که عهده‌دار مسئولیت برگزاری دوره‌های آموزش حرفه‌ای و دانشگاهی بوده و در سطوح متوسطه فعالیت داشتند، به صورت یک مدرسه واحد درآمده‌اند. مدارس مذکور تمامی جوانان را زیر پوشش خود قرار داده‌اند. آزمون نهایی سابق که دانش‌آموزان را برای مطالعات دانشگاهی آماده می‌نمود ۲ سال پیش از سال ۱۹۷۰ لغو شد.
طی دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ اصلاحاتی در راستای بهبود نظام آموزش متوسطه صورت گرفته و به برقراری تطبیق میان نیازهای بازارکار و تحصیلات عالیه و اهداف و نیازمندیهای جوانان منتهی شد. در پایان دهه ۱۹۸۰ روند اصلاحاتی بنیادین در ساختار مراکز آموزش متوسطه آغاز شد. به نحوی که ساختار نظام آموزش متوسطه طی ۱۹۹۱ نسبت به قوانین آموزشی سال ۱۹۸۵ دچار تحولات و تغییر عمده‌ای شد.
سیستم آموزش متوسطه طی سال تحصیلی ۱۹۹۳ ـ ۱۹۹۲ معرفی شد. نظام مذکور طی سال تحصیلی ۱۹۹۵/۱۹۹۶ بطور کامل به مورد اجرا درآمد. از اول جولای ۱۹۹۲ طبق قوانین آموزشی کلیه مناطق موظف به فراهم آوردن شرایط ورود به مراکز آموزش متوسطه برای تمامی دانش‌آموزان فارغ‌التحصیل آموزش پایه شده‌اند. تسهیلات فوق به تمامی دانش‌آموزان زیر رده سنی ۲۰ سال و آن دسته از افرادی که در ۶ ماه اول بیستمین سال زندگی خود بسر می‌برند اعطا می‌شود. عمده فعالیت‌های مطالعاتی مراکز آموزش متوسطه در مدارس مناطق کشور صورت می‌پذیرد. این در حالی است که مطالعات و تحصیل در رشته‌های کشاورزی، جنگلداری، باغبانی و برخی مشاغل مرتبط در مدارس شوراهای شهر صورت می‌گیرد.
تمامی مراکز متوسطه سوئد مختلط و رایگان است و این در حالی است که مراکز مستقل نیز فعالیت دارند. مراکز آموزشی متوسطه عموماً در مناطق بزرگتر واقع شده و دانش‌آموزان مناطق مختلف در این مدارس حضور می‌یابند. اغلب مدارس متوسطه بزرگ، برنامه‌های مطالعاتی گوناگونی را ارائه می‌دهند.
برنامه‌های ویژه‌ای از قبیل تربیت بدنی نیز به تمامی دانش‌آموزان سراسر کشور ارائه می‌شود. تعداد دانش‌آموزان مراکز متوسطه از ۳۰۰ تا ۱۵۰۰ متغیر است. در مناطق کم جمعیت، مراکز متوسطه‌ای فعالیت دارند که در سطح بالای مدارس پایه و متوسطه در مناطق بزرگتر همکاری می‌نمایند.
تعداد دانش‌آموزان یک کلاس در واحدها و برنامه‌های مطالعاتی دانشگاهی تئوریک بر ۳۰ نفر و در واحدهای حرفه‌ای / عملی بر ۱۰ نفر بالغ می‌شود. اغلب مراکز آموزش متوسطه مستقل در مناطق شهری بزرگ واقع شده و از لحاظ برنامه‌های ارائه شده از تفاوتهای گسترده‌ای برخوردارند. میانگین تعداد دانش‌آموزان مراکز متوسطه مستقل بر ۱۰۰ نفر بالغ می‌شود و این در حالی است که در مدارس دولتی این میزان به ۷۰۰ نفر می‌رسد.
در نظام آموزش متوسطه سوئد، تمامی برنامه‌های آموزشی و پرورشی در قالب برنامه‌های ۳ ساله تنظیم می‌شود.
علاوه بر این برنامه‌های شغلی جدید نیز بگونه‌ای طراحی شده‌اند که نسبت به مطالعات حرفه‌ای پیش از اصلاحات، اطلاعات عمیق‌تر و وسیعتری را در دسترس دانش‌آموزان قرار می‌دهند، درخصوص محتوای تحصیلی قدرت انتخاب بیشتری به دانش‌آموزان اعطا شده و روش‌های تدریس و ارزیابی نیز در قالب چنین سیاستی اعمال می‌شود.
تعداد ۱۶ برنامه پیشرفته ملی اعم از ۱۴ برنامه شغل محور و ۲ برنامه آمادگی اولیه برای پرداختن به مطالعات دانشگاهی طراحی شده است.
علاوه بر برنامه‌های ملی که به صورت متمرکز تعیین می‌شوند، مناطق مختلف نیز ممکن است برحسب نیاز و شرایط منطقه‌ای به الحاق یک سری برنامه‌های موضعی مبادرت کنند.
از جمله مهم‌ترین برنامه‌های آموزش ملی کشور سوئد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: برنامه هنری که طی آموزش پایه به استخدام افراد در مشاغل هنری منتهی می‌شود.
برنامه مدیریتی که طی آموزش پایه به استخدام افراد در حوزه‌های تجاری ومدیریتی اعم از تجارت خصوصی و یا مدیریتهای دولتی منتهی می‌شود.
برنامه ساختمانی که طی آموزش پایه به استخدام افراد در صنایع ساختمان سازی و مهندسی عمران منتهی می‌شود.
برنامه تفریحی کودکان که طی آموزش پایه به استخدام افراد در بخش پرستاری کودکان، فعالیتهای تفریحی و پس از مدرسه، مراقبت بهداشتی، اداره کتابخانه‌ها و ورزشگاه‌ها منتهی می‌شود.
برنامه مهندسی برق که طی آموزش پایه به استخدام افراد در نصب، تعمیر و نگهداری ابزارهای الکترونیکی، مخابراتی و الکترونیکی منتهی می‌شود.
برنامه انرژی که طی آموزش پایه به استخدام افراد در نیروگاهها، تاسیسات تهویه و فاضلاب منتهی می‌شود.
برنامه غذایی که طی آموزش پایه به استخدام افراد در صنایع پردازش، فروش و توزیع مواد غذایی منتهی می‌شود.
برنامه صنایع دستی که طی آموزش پایه به استخدام افراد در مشاغل تجاری و صنایع دستی منتهی می‌شوند. گفتنی است که بخش اعظم آموزش‌های مذکور در کارگاه‌های عملی ارائه می‌شود.
برنامه مراقبت‌های بهداشتی که طی آموزش پایه به استخدام افراد در بخش خدمات بهداشتی، دندانپزشکی وخدمات پشتیبانی منتهی می‌شود.
برنامه هتل‌داری که طی آموزش پایه به استخدام افراد به عنوان مسئول پذیرش هتل و ترتیب‌دهنده کنفرانس‌ها، خدمتکار و یا سرآشپز منتهی می‌شود.
برنامه علوم طبیعی که به کسب دانش بیشتر افراد در زمینه ریاضیات، موضوعات علمی و تکنولوژی منتهی می‌شود.
برنامه علوم اجتماعی که به مطالعه بیشتر افراد در زمینه‌های علوم اجتماعی، اقتصاد و زبان منتهی می‌شود.
برنامه مهندسی وسایل نقلیه که به استخدام افراد در بخش تعمیر و نگهداری اتومبیل و ماشین‌‌آلات منتهی می‌شود. برنامه رسانه‌ها که به استخدام افراد در حوزه تبلیغات، طراحی و تولید رسانه‌های تصویری منتهی می‌گردد. اهداف آموزشی برنامه‌های ملی در اهداف هر برنامه ذکر شده است. در هر برنامه آموزش پایه‌ای وسیعی در زمینه شغلی به دانش‌آموزان ارائه می‌گردد.
همچنین دانش‌آموزان باید بتوانند از طریق این برنامه‌ها پایه لازم برای مطالعات بیشتر و تکمیل تحصیلات مقطع متوسطه خود کسب کنند.

گفتنی است که برنامه مذکور با همکاری مدارس و دانش‌آموزان برای کل مدت تحصیلات افراد، طراحی می‌شود. دانش‌آموزانی که به تصمیم درخصوص رشته تحصیلی خود مبادرت کنند، می‌توانند از برنامه‌های فردی بهره‌برداری نمایند.
پس از گذراندن برنامه‌های مذکور، دانش آموزان می‌توانند تحت یکی از برنامه‌های ملی، برنامه‌های ویژه و یا آموزشهای حرفه‌ای آموزش ببینند.
دانش‌آموزان می‌توانند در عوض گذراندن سال سوم آموزشی به گذراندن یک واحد تکمیلی مبادرت کنند.
در این واحد مهارتهایی به دانش‌آموزان داده می‌شود که با برنامه‌های انتخابی وی در ابتدا تفاوت دارد. برنامه آموزشی کارورزی شامل آموزشهای حرفه‌ای که توسط صاحبان مشاغل ارائه می‌گردد و نیز تحصیل در مراکز آموزشی متوسطه عمدتاً در زمره مباحث پایه محسوب می‌شوند.
تمامی دانش‌آموزانی که به تحصیل در یک برنامه ملی مبادرت می‌نمایند، از حق گذراندن تحصیل در تمامی مدارس داخل کشور برخوردار می شوند.
مسئولان مناطق نیز موظف به فراهم آوردن انتخاب یک برنامه ملی برای تمامی دانش‌آموزان و تعیین ظرفیت برنامه‌های گوناگون با توجه به علائق و سلایق دانش‌آموزان هستند. اگر یک منطقه نتواند شرایط را برای تحصیل دانش‌آموزان تمامی برنامه‌ها فراهم آورد، مسئولان منطقه‌ای می‌توانند همکاری با سایر مناطق را به بحث بگذارند.
دو یا چند منطقه‌ای که با همکاری یکدیگر به آموزش یک برنامه ملی مبادرت می‌نمایند، در واقع به پدید آوردن زمینه همکاری برنامه‌های آموزشی مبادرت می‌نمایند، برنامه‌های ملی ـ محلی از واحدهای درسی مختلفی تشکیل یافته‌اند.
اهداف واحدهای درسی در هر بخش تعیین می‌گردد که این اهداف برای تمامی مراکز آموزش متوسطه و آموزش بزرگسالان یکسان است.
● آموزش تکمیلی متوسطه
نخستین مدارس مقطع تکمیلی آموزش متوسطه کشور سوئد با تصویب قوانین جدید آموزشی آغاز به فعالیت نمودند، دانش‌آموزان دختر نیز به گذراندن مقطع آموزشی مذکور در مدارس خصوصی ویژه دختران که طی قرن ۱۸ تاسیس یافت، نایل آمدند، در طول قرن نوزدهم، مدارس مقطع تکمیلی آموزش متوسطه، با مدارسی که بیشتر جهت‌گیری عملی داشتند، ادغام شده و مراکز آموزش متوسطه شکل گرفت. در آغاز قرن بیستم، مقطع آموزش متوسطه خود به ۲ مقطع مقدماتی، متوسطه و تکمیلی تقسیم شد. در مراکز مقدماتی متوسطه زبان لاتین تدریس نشده و بر آموزش عمومی تاکید می‌شود. این در حالی است که در مراکز تکمیلی آموزش متوسطه، دانش‌آموزان برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی آماده می‌شوند. مقطع آموزش مقدماتی متوسطه با اخذ گواهینامه پایان دوره به پایان می‌رسد. در بسیاری از شهرهای کشور سوئد مدارس مختلط مقدماتی متوسطه ویژه دانش‌آموزان پسر و دختر تشکیل یافته است. در نتیجه اعمال اصلاحات آموزشی طی سال ۱۹۲۷ دانش‌آموزان دختر از امکان ورود به مراکز آموزش متوسطه عمومی برخوردار شدند.
مـراکز آموزش فـنـی و مـدارس فـنی و حـرفه‌ای نیـز به واسـطه حـمایت‌هـای دولت و شهرداری‌ها در پایان قرن ۱۹ احداث شد.
گفتنی است، دوره‌های آموزش حرفه‌ای در دانشگاه‌های بازرگانی و دانشکده‌های اقتصاد گسترش یافت.
در این اثنا حمایت‌های دولتی نسبتاً محدود بوده و انواع متعددی از مدارس محلی فعالیت داشتند. آموزش مقطع تکمیلی متوسطه در طول ۲۵ سال گذشته شاهد تغییرات زیادی بوده است.
برنامه‌های آموزشی مقطع تکمیلی متوسطه در قالب ۱۷ برنامه ملی سازماندهی شده و بر ۸ هسته موضوعی اعم از زبان سوئدی به عنوان زبان دوم، زبان انگلیسی، علوم اجتماعی، علوم مذهبی، ریاضیات، تربیت بدنی، علوم بهداشتی و علوم هنری مشتمل می‌شود.
▪ برنامه‌های آموزش ملی
از برنامه‌های آموزش ملی که ۲۵۰۰ واحد درسی مقطع تکمیلی آموزش متوسطه را زیر پوشش قرار می‌دهند، می‌توان تحت عنوان برنامه‌هایی یاد نمود که در آن دانش‌آموزان از فرصت انتخاب تخصص‌های متنوع و متعدد برخوردار می‌شوند. ۸ هسته موضوعی در تمامی برنامه‌های آموزش ملی وجود دارد، با انتخاب دوره‌ها و ترم‌های آموزش اختیاری، امکان تخصص‌گرایی در تمامی برنامه‌ها وجود دارد. هیات آموزش مسئولیت تصمیم‌گیری در خصوص فراهم نمودن دوره‌ها و ترم‌های آموزش اختیاری را عهده‌دار است.
آن دسته از دانش‌آموزانی که به برنامه‌های آموزشی غیر از برنامه‌های ملی علاقه‌مند باشند، گزینه دیگری نیز در اختیار دارند که از آن تحت عنوان برنامه‌های آموزشی ویژه یاد می‌شود. برنامه مذکور نیز قاعدتاً مدت زمان ۳ سال به طول انجامیده و با برنامه‌های آموزش ملی برابر است. برنامه آموزشی مذکور شامل ۲۵۰۰ واحد آموزشی ویژه مقطع آموزش تکمیلی متوسطه بوده و دانش‌آموزان از حق یکسان برخورداری از زمان آموزش تضمینی نظیر برنامه‌های آموزش ملی برخوردار هستند. برنامه‌های آموزشی ویژه مشتمل بر ۸ هسته موضوعی مشابه به علاوه فعالیت‌های تحقیقاتی است. برنامه‌های آموزشی ویژه شامل ترم‌های تحصیلی ارائه شده مشابه برنامه‌های ملی با ترم‌های آموزش محلی است.
▪ ارزشیابی تحصیلی
معیارهای نمره‌گذاری خاصی برای تعیین نمرات در مقطع آموزش تکمیلی متوسطه وجود دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ـ قبولی با امتیاز عالی (MVG)
ـ قبولی با امتیاز متوسط (VG)
ـ قبولی (G)
ـ عدم قبولی (مردودی (IG))
به دانش‌آموزان دوره آموزش تکمیلی متوسطه در ازای گذراندن دوره‌های آموزشی نمراتی اعطا می‌شود. از لحاظ نظری، نقطه زمانی خاص برای درج نمرات تحصیلی دانش‌آموزان وجود ندارد و این در حالی است که در صورت لزوم، دانش‌آموزان از حق دریافت کارنامه نمرات خود طی ترم‌های آموزشی برخوردار می شوند.
نمرات تحصیلی در اسناد جداگانه درج شده و معلمان از مجوز اعطای نمرات قبولی به آن دسته از دانش‌آموزانی که مدت کافی در کلاس‌های درسی حضور نیافته‌اند، برخوردار نیستند، برای اعطای نمرات در دروس سوئدی به عنوان زبان دوم، زبان انگلیسی و ریاضیات، معلمان باید به برگزاری آزمون‌های ملی مبادرت کنند.
برگزاری آزمون‌های مذکور در مدارس، اختیاری بود اما از جولای ۲۰۰۱ به صورت اجباری درآمده است.