ابتدا از به كار بردن واژه سرقت معذرت خواهي مي‏كنم و اميدوارم موجب ناراحتي خوانندگان نگردد. اين مبحث از جهاتي اهميت دارد و لزوماً بايد به آن توجه داشت. زيرا سرقت در عرصه فرهنگ و ادب يكي از علل و زمينه‏هاي افول و انحطاط فرايند‏هاي فكري و حتي ديني شده است. تاريخ انديشه مسلمانان نشانگر خلاقيت و نوآوري‏هاي متنوع به ويژه در پنج سدة اول پس از هجرت است. اين پيشرفت‏ها در كنار خود، پديدة اقتباس و اخذ قالب يا محتواي آثار علمي و ادبي از الگوهاي برتر را به همراه داشت. بدين گونه بود كه پديده انتحال نيز مطرح شد.

عادت اينگونه بودكه نويسندگان نوشتة خود را به يك نويسنده معروف، به خاطر ترويج دادن آن اثر نسبت مي‏دادند. «همان گونه كه جاحظ در برخي كتاب‏هاي خود اين كار را كرده است يا شاعراني مانند حمّاد بن سابور، خلف بن حيّان و ابن دأب عيسي بن يزيد، شعرهاي خود را به ديگران نسبت داده‏اند. گاهي اوقات اين پديده به خاطر شرايط تاريخي ناشي از اختلاط و مشتبه شدن اسناد و مدارك اتفاق مي‏افتد كه اين امر به دليل فاصلة زماني زياد بين دو اثر رخ مي‏دهد؛ همان طور كه براي بعضي از كتاب‏هاي ارسطو اتفاق افتاده است. به عنوان نمونه مي‏توان به كتاب قوم شناسي وي اشاره كرد كه اخيراً روشن شده است اين انتساب ناروا و اشتباه است؛ چرا كه در واقع اين كتاب قسمتي از مجلدات رسالات نه‏گانه فلوطين مي‏باشد.

مي‏توان همة اين‏ها را در ضمن پديده‏هاي عادي ادبي گنجاند و در كنار اين پديده، تاريخ فكري در اسلام شاهد و ناظر پديده‏اي از نوع ديگر به نام سرقت‏هاي ادبي بوده است، كه اين نوع در چارچوب نسبتاً محدودي رخ مي‏دهد، و كتاب‏هاي قديمي كه به مسئلة نقد ادبي مي‏پردازد، مانند نوشته‏هاي آمِدي، جرجاني، ثعالبي، ابن هلال عسكري و اصفهاني و غير اين‏ها ما را از حجم محدود و كم, از سرقت آگاه مي‏سازند، چيزي كه شاعران بزرگ نيز از آن جان سالم به در نبرده‏اند و اتهام‏هاي أبي فراس حمداني بر «متنبّي» معروف و مشهور است.