شیوه نوین اموزش دهی
بسمه تعالی
-
20 سال سابقه خدمت دارم
6 سال در نهضت سواد آموزی مشغول به تدریس بوده ام
2 سال مدیر آموزگار بوده ام
12 سال آموزگار بوده ام .
در سال های تدریس استفاده از طرح درس - استفاده از انواع روش های تدریس – شرکت در ضمن خدمت ها
گروه بندی دانش آموزان در کلاس ، استفاده از جدول های تشویقی ، گرفتن جشن ها از جمله جشن تکلیف وجشن الفبا دادن جوایز به بچه ها انجام دادن آزمایشهای کلاس ،برای ایجاد انگیزه
دانش آموزان را به بیرون از مدرسه برای تدریس برده ام و بیشتر کارهایی که انجام داده ام به صورت مصور نشان داده ام . شرکت بچه ها در اردوها
فهرست
چکیده 3
مقدمه 4
انگیزه چیست؟ 5
چگونه با انگیزه باشیم؟ 6
کلیاتی در مورد انگیزش 8
آموزش انگیزه 13
10 روش براي ایجاد انگیزه در دانش آموزان 15
روش هایی جهت به کارگیري توسط والدین 20
روش هایی جهت به کارگیري توسط معلمین 23
با دانش آموزانی که تمایلی به درس خواندن ندارند چه باید کرد؟ 24
روشهاي ایجاد انگیزه در دانش آموزان 27
کنترل محیط مطالعه 29
راههاي ایجاد انگیزه در دانش آموزان و همکاران جهت ارتقاي علمی و فرهنگی مدرسه 33
چگونه انگیزه ام را براي درس خواندن افزایش دهم؟ 42
روش هاي ایجاد انگیزه و ترغیب به درس خواندن 44
پیشنهاداتی در مورد افزایش انگیزه هاي درس خواندن 47
نتیجه گیري 54
منابع و مأخذ 57
چکیده
در این تحقیق سعی شده است به مطالعه روش های نوین یادگیری ایجاد انگیزه و ترغیب دانش آموزان به تحصیل مورد بررسی قرار گیرد.
تحقیق به صورت کتابخانه ای انجام گرفته و با تطبیق نظریه ها و روش های گوناگون ایجاد انگیزه، موضوع را مورد بررسی قرار داده است.چرا برخی از دانش آموزان علاقه زیادی به درس، مدرسه و تحصیل دارند و برخی علاقمند به این امور نیستند بررسی چگونگی و چرایی این انگیزه مورد سؤال و بحث بسیاری ازاولیاء، معلمان ومربیان است.هر پدر و مادر و یا معلمی دوست دارد در دانش آموز ایجاد علاقه ، میل و رغبت به تحصیل را بارور کند تا فراگیر بتواند در امر تحصیل موفق تر و از تحصیل لذت بیشتری ببرد.
انگیزه یعنی چرایی و علت رفتار فرد، نیرویی که فرد را انگیخته و وادار به کاری با میل و رغبت می کند.موفقیت تحصیلی از مسایل مهم آموزشی و روان شناسی است که رابطه تنگاتنگی با انگیزه دارد. داشتن انگیزه و علاقه به تحصیل و مدرسه از دلایل اصلی موفقیت تحصیلی محسوب می شود.در ایجاد انگیزه به تحصیل که موجب ارتقاء موفقیت تحصیلی می گردد عواملی دخیل هستندکه از آن جمله می توان به توان ذهنی، یادگیری های قبلی، علاقه به دروس خاص و...از یک سو واز سوی دیگرسطح درآمدخانواده،میزان تحصیلات ونوع شغل والدین، موقعیت اجتماعی - اقتصادی و فرهنگی خانواده، محیط خانواده و....... اشاره کرد.در بررسی ایجاد انگیزه به تحصیل باید به عوامل مؤثر درونی و بیرونی فردتوجه کرد.وقتی که پدرومادر همه ی زمینه های علاقمندی را برای دانش آموز فراهم کرده اند چه عواملی باعث می شوند که فرزند آنها میلی به درس نشان ندهد؟ در درون او چه می گذرد؟بعد از شکست هایی که برای دانش آموزان(در اموردرسی) بوجود می آید توانایی بهره گیری از این تجربه در افراد متفاوت است بعضی آن را زمینه ساز پیروزی بزرگ می دانند و عده ای آن را پایان راه وبعضی اصلاًواکنشی ندارند وظیفه معلمان و مربیان است که آموزش خوب و ارائه راهکار و روش درست را به دانش آموز نشان دهند.در این تحقیق سعی شده است در حد توان به بررسی چند روش ایجاد انگیزه و دلایل و ریشه های آن پرداخته شود.
مقدمه
نخستین نکته ای که معلمان باید بدانند این است که انگیزش انسانی یک موضوع بسیار پیچیده است صدها روان شناس زندگی خود را صرف کرده اند تاعلت نحوه رفتار انسان راکشف کنند کوشش های آنان به موفقیت های زیادی منجرشده است امروزه مانسبت به چند دهه ی قبل اطلاعات زیادی درباره ی این موضوع داریم اما این موفقیت ها بدین معنا نیست که درک و فهم ماکامل شده است و اکنون می توانیم به این دانش جدید تمام اشکال رفتارها و نگرش های ضد باروری در مدارس کلاسها رامتوقف کنیم اگرموضوع انگیزش انسان اینقدرساده بود معلمان به حل بسیاری از مشکلاتی که با اندک انگیزش دانش آموزان قابل رفع بود فایق می آمدند بنا براین معلمانی که برای افزایش انگیزش تحصیلی دانش اموزان فعالیت می کنند باید بینش و اهدافی متعادل داشته باشئد معلمان باید علاوه برداشتن اهدافی متعادل برای افزایش انگیزش تحصلی دانش آموزان باید آگاه باشند که مجموعه ی یکسانی از شیوه های علمی که در تمام موفقیت موثر باشند وجود ندارد.
از آنجایی که تدارک محیط های مناسب برای دانش آموزان باعث افزایش انگیزش یادگیری آنان می شود از این رو معلمان باید زمان زیادی راجهت آموختن شیوه های آماده سازی محیط مناسب برای دانش آموزان صرف کنند،زیرا این عمل بسیار پیچیده است معلمانی که با تغییر پی در پی روش های تربیتی خود سعی در ایجاد تقویت و پیشبرد انگیزش تحصیلی هستند توصیه می شود که این عمل را بتدریج انجام دهند زیرا ایجاد تغییرات پی درپی حالتی از شوک در افراد ایجاد می کند.
انگيزه چيست؟
در كتاب‌هاي روانشناسي انگيزه را نيروي دروني كه براي رسيدن به هدف مي‌تواند موثر باشد معرفي كرده‌اند. بد نيست مثالي بزنم: شما زماني كه احساس گرسنگي يا تشنگي مي‌كنيد، بدون اينكه كسي به شما چيزي بگويد، براساس نيروي دروني به‌طرف غذا و آب مي‌رويد. يعني نيازي كه در شما ايجاد شده باعث مي‌شود غذا ميل كنيد، يا آب بنوشيد.
بنابر اين شايد لازم است كه قبل از انگيزه، موضوع رسيدن به هدف براي ما به صورت يك نياز مطرح شود. به عبارت ديگر در موضوع درس خواندن بايد هر دانش‌آموزي خود را محتاج درس خواندن بداند و مطالعه و يادگيري را نياز خود بداند؛ در اين صورت انگيزه يا همان نيروي دروني مي‌تواند دانش‌آموز را با رغبت بيشتري به طرف هدف، كه همان يادگيري دقيق است، هدايت كند.
چرا براي درس خواندن انگيزه لازم است؟
درس خواندن سخت‌ترين و راحت‌ترين كار دنياست. سخت‌ترين است چون بايد اطلاعات و معلومات زيادي را در حافظه خود نگه داريد. بايد سختي حل تمرين و كار كردن را تحمل كنيد. بايد ساعتها در كلاس با رعايت نظم و انضباط به صحبت‌هاي معلم گوش بدهيد. از طرف ديگر راحت‌ترين كار دنياست، اگر با ساير كارهاي دنيا مقايسه شود كه در آن صورت متوجه مي‌شويد كه درس خواندن تنها كاري است كه اگر درست انجام شود لذت حاصل از آن با هيچ لذتي قابل مقايسه نيست
چرا براي درس خواندن انگيزه لازم است؟
درس خواندن سخت‌ترين و راحت‌ترين كار دنياست. سخت‌ترين است چون بايد اطلاعات و معلومات زيادي را در حافظه خود نگه داريد. بايد سختي حل تمرين و كار كردن را تحمل كنيد. بايد ساعتها در كلاس با رعايت نظم و انضباط به صحبت‌هاي معلم گوش بدهيد. از طرف ديگر راحت‌ترين كار دنياست، اگر با ساير كارهاي دنيا مقايسه شود كه در آن صورت متوجه مي‌شويد كه درس خواندن تنها كاري است كه اگر درست انجام شود لذت حاصل از آن با هيچ لذتي قابل مقايسه نيست.
چگونه با انگيزه باشيم؟
۱-هنگام تدريس مباحث درسي،توجه وتمركز لازم را من گفته هاي استادومواد آموزشي داشته باشيد.
توجه و تمركز، لازمه هر يادگيري است. چون تمركز در مطالب درسي با انگيزه درارتباط است، غالباً دانشجويان با سطح انگيزه پايين نمي توانند تمركز وتوجه طولاني مدت برروي مباحث درسي داشته باشند، معمولاً پس از چند دقيقه خسته شده و كانون توجه خود را از موضوع درسي باز گرفته و برموضوعات ديگر متمركز مي كنند.
۲-براي ساعات مطالعه وانجام تكاليف خودبرنامه اي منظم ودقيق تدوين كنيد.
اصل برنامه ريزي براي مطالعه بسيار مهم است. چنانچه فردي بخواهد استفاده مناسبي از ساعات روزانه خود داشته باشد بايد برنامه اي كامل و دقيق تهيه نمايد.
۳- در انجام تكاليف پايداري بخرج دهيد و تا اتمام آن دست از كار نكشيد.
اين اصل يكي از اصول بسيار مهم دررسيدن من موفقيت است. گاهي اوقات ديده مي شود، زماني كه فرد يادگيرنده درانجام تكاليف با عدم پيشرفت مواجهه مي گردد. از ادامه آن منصرف شده و در جهت اتمام آن تلاش نمي كند.
۴-سعي كنيدكه در بحثها و مناظره هاي كلاسي فعالانه شركت داشته باشيد.
اين كار چند مزيت دارد. اول اينكه اگر دانشجو بخواهد فعالانه من بحث در باره مطالب درسي بپردازد بايد قبل ازحضور در كلاس درباره مطالب ومباحث مورد نظر اطلاعاتي جمع آوري نمايد. دوم اينكه ازاين طريق مي آموزد چگونه ابراز وجود كرده و فعالانه در حل مسائل تلاش نمايد. سوم اينكه گاهاً تشويق اساتيد و دانشجويان خود نيز باعث افزايش انگيزه در فرد مي گردد.
۵-تلاش كنيد كه مطالعات خود راگسترش دهيد و مطالب جانبي و خارج از مباحث كتاب را مطالعه نمائيد.
با رعايت اين اصل اولاً، بر معلومات شما افزوده شده و مطالب كتاب درسي بيشتر قابل فهم است. دوماً من هنگام شركت دربحثها و مناظره هاي كلاسي خواهيد توانست از معلومات اندوخته خود استفاده كرده و آنها را دراختيارديگران قراردهيد.
۶-در مطالعات خود مطالب را من طور معني دار و درارتباط بامطالب ازقبل آموخته شده بياموزيد.
مطالب جديد را بايد من مطالبي كه از قبل آموخته ايد ربط دهيد. با اين كار يادگيري شما من طور معني دار صورت خواهد گرفت.
۷-نتايج يادگيري هاي خود را من طورمنظم ارزيابي كنيد و رقابت باخود را جايگزين رقابت باديگران سازيد.
در روانشناسي اصلي وجود دارد با اين مضمون كه اگر فرد يادگيرنده از نتايج عملكرد خود اطلاع حاصل كند، عملكردهاي بعدي او دقيق تر و منتر خواهد شد.
۸-سعي كنيد با همكلاسيهاي خود روابط دوستانه و براساس احترام متقابل داشته باشيد.
رعايت اين اصل موجب خواهد شد كه محيطي گرم و صميمي همراه با احساس ايمني درمكان تحصيل خود داشته باشيد.
۹-براي اوقات اضافي خودبرنامه اي مناسب تهيه نمائيد
کلیاتی در مورد انگیزش :
انگیزش از جمله مباحثی است که قرن ها توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است و دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که ارزیابی انگیزش انسان بسیار پیچیده است .اصطلاح انگیزش (motivation)در اصل از ریشه لاتین (movere)مشتق شده است و به معنی تحریک است.یک جاندار انگیخته ،در مقایسه با یک جاندار نا انگیخته با نیرو و کارایی بیشتری در یک فعالیت در گیر می شود.مفهوم انگیزش ممکن است ساده به نظرآیداما تجزیه وتحلیل آن بسیار مشکل است یکی ازمشکلات این است که یک نوع رفتاریاعمل ممکن است با انگیزه های متفاوتی ارتباط داشته باشد و مشکل دیگر در مطالعه انگیزش تمیز دادن انگیزه های اصلی واولیه از انگیزه های ثانویه است سومین مشکل در مطالعه انگیزه ها آن است که افراد ممکن است از دلایلی که پایه واساس یا برانگیزنده اعمالشان می باشد کاملا آگاه نباشند.
موفقیت تحصیلی از جمله مسایل مهمی است که محور بسیاری از پژوهش های آموزشی و روان شناسی است.(براون و کراسی، (1997)؛موس وموس،1990 نایسی و وانیوماکسی 1999).
عوامل بسیاری در موفقیت و پیشرفت تحصیلی کودکان و نوجوانان سهیم هستند که برخی ا ز آنها نظیر هوش، توانایی ویادگیری های قبلی ،شناختی هستند و برخی دیگر نظیر محیط خانوادگی جایگاه اجتماعی – اقتصادی ،غیر شناختی اند.(براون و کراسی، (1997).
الف: عوامل شناختی به این دلیل مهم هستند که فراهم کننده پایه و اساس ذهنی و تجربی برای یادگیری در آینده هستند ورابطه بین آنها و موفقیت تحصیلی کاملاً بارز وقابل مشاهده است. دویک(2000) معتقد است که باورهای هوشی با موفقیت تحصیلی دانش آموزان رابطه دارد.
ب:عوامل غیرشناختی مثل موقعیت خانواده به لحاظ اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی از جمله عوامل مهم در پیشرفت ها و شکست های تحصیلی کودکان به شمار می رود. (گولال1374)
نتایج پژوهش ها نیز نشان دهنده ی وجود ارتباط بین بالا بودن سطح اجتماعی اقتصادی والدین و موفقیت تحصیلی دانش آموزان است و روشلن،1965؛نقل از گولال،1374،موس وموس،1990)
کالجرو(1982) نشان داد که بین سطح درآمد ،میزان تحصیلات و نوع شغل والدین با موفقیت تحصیلی فرزندان آنها رابطه معناداری وجود دارد.بعد از انجام فعالیتی رفتاردانش آموز به یکی از3 طریق زیر نشان داده می شود:
1- تلاش نکند 2- برای کسب موفقیت تلاش کند 3-برای اجتناب از شکست فعالیت کند
چنین فرض شده است که خصوصیت برخی از افراد این است که نوعی انگیزه پیشرفت از خود نشان می دهند حال آنکه برخی دیگر غالباً تحت تاثیر انگیزش منفی گریز از شکست هستند دسته دوم خواهان موفقیت نام گرفته اند و گروه سوم را گریزان از شکست می گویند. (مکللاند،اتکیسون،کلارکو لوئل 1953).تلاش برای موفقیت یا انگیزه پیشرفت ،ازخصوصیات دسته خواهان موفقیت است.طبق نظریه مک للاند،اتکینسون،کلارکو لوئل (1953)، انگیزه پیشرفت یا انگیزه گرایش، از آرزوهای فزاینده کودک ناشی می شود انگیزه مثبت پیشرفت، نیاز به پیشرفت نامیده می شود.
اگردانش آموز با کمی تلاش بتواند بر معمای خود غلبه کند احساس لذت خواهد کرد وبه گسترش انگیزه پیشرفت تمایل خواهد داشت در صورتی که کودک نتواند بر معما غلبه کند در او اثر منفی خواهد داشت و به کسب انگیزه گریز از شکست تمایل خواهد داشت.
معلم دانش آموزی را انگیخته می داند که هم مایل است کارهای مورد نظر وی را انجام دهد و هم اینکه عملا آنها را انجام دهد بر همین منوال معلم دانش آموزی را ناانگیخته می داند که مایل نیست کارهای مورد نظر وی را انجام دهد و یا اینکه باید او را وادار به انجام آنها کرد .
نکته دیگری که بر آن تاکید داریم این است که انگیزش در هر نگره ی تربیتی مفهومی ریشه ای دارد هنگامی که در نظام تربیتی شکستی رخ می دهد غالباً انگیزش نکوهیده می شود.
نظریه پردازان و محققان انگیزش انسانی به دو نوع کلی از انگیزش یعنی درونی و بیرونی اشاره کرده اند.(دسی،1975؛دسی و ریان،1985؛ لپروگرین،1978؛مالون لپر،1987).
انگیزش بیرونی زمانی وجود دارد که افراد به وسیله پیامدی که خارجی است و یا از لحاظ کارکردی مربوط به فعالیتی است که در آن افراد درگیر می شوند برانگیخته می شوند.
دانش آموزان که در فعالیتهای مطلوب خود به صورتی فعال درگیر می شوند برانگیخته شده اند ولی دلیل این سختکوشی آنان با ماهیت خود تکلیف ارتباطی ندارد آنان به این خاطر سختکوش هستند که تکلیف را وسیله ای برای رسیدن به اهداف مطلوب دیگری در نظر می گیرند.
در مقابل انگزش بیرونی،انگیزش درونی وجود دارد بدین معنی که شخص برای انجام موفقیت آمیز تکالیف خود تمایل درونی دارد خواه برای آن ارزش بیرونی وجود داشته باشد و یا نداشته باشد.اگر چه هر دو جهت گیری یعنی انگیزش درونی و بیرونی در اکثر کلاسها وجود دارد،ولی شیوه های عملی مدارس و سیستم کلاسهای ما طوری طرح ریزی می شود که جهت گیری انگیزش بیرونی را بصورت افراطی تسریع می کند.
یکی از راههای اصلی سرعت بخشیدن به انگیزش درونی دانش آموزان برای یادگیری،این است که در محیط های تحصیلی انگیزش درونی با تغییر موقعیتها،از یک روز به روز دیگر حتی دقیقه به دقیقه ادراکات شایستگی و خود تعیین دانش آموزان تغییر خواهد کرد.
انگیزش درونی بطور عمده تابعی از احساس کنترل است. معلمانی که در فکر افزایش انگیزش درونی دانش آموزان هستند باید بیاموزند که برای کنترل محیط های یادگیری خود چگونه برای دانش آموزان فرصتهای واقعی ایجاد کنند. به هر حال، آنان باید فرصتهای کنترل را افزایش دهند.
متأسفانه استفاده ی ناشیانه و نا آگاهانه از روش های ایجاد انگیزش درونی و بیرونی می تواند مشکلات انگیزشی غیر منتظره ای به وجود آورد بروز مشکل عمده بدین علت است که بین جهت گیری های انگیزش بیرونی و انگیزش درونی رابطه ای مثبت وجود ندارد. یعنی، نمی توان با افزایش درجه ی معینی از انگیزش بیرونی باعث افزایش علاقه ی درونی دانش آموز در یک تکلیف شد تا جایی که سطح انگیزش تحصیلی او به بالاترین حد خود برسد. اگر به افرادی که برای انجام فعالیتهای خاصی انگیزش درونی دارند پاداش داده شود سطح انگیزش درونی آنها در آن فعالیتها در آینده کاهش خواهند یافت(دسی، 1971، 1972، 1973،لپروگرین، 1975، لپروگرینو نایسی، 1973).
انگیزش دارای کاربرد مفهومی و درجاتی است وتا اندازه ای نیز از توانائیهای فطری و آموختنی پیروی می کند.معلم به هیچ وجه کنترل همه جانبه بر همۀ فرایندهای انگیزشی کلاس درسی ندارد.ولی دستکاری و کنترل کردن انگیزه های کودک در کلاس به شکل گیری شخصیت او اثر می گذارد.در این مورد بحث تقلید بعنوان الگویی برای یادگیری مطرح می شود.تقلید را می توان یادگیری بدون کوشش به شمار آوردکه بوسیله مشاهده ی الگو و بدون توسل به تمرین موجب تقویت رفتار گرددو تأیید این رفتارها موجب ایجاد انگیزه بیشتر برای تقلید از الگوهای مطلوب گردد. اگر معلمان می خواهند که دانش آموزان آنها کنجکاو و پژوهشگر باشند خود باید کنجکاو و پژوهشگر باشند ذکر این نکته قابل توجه می باشد که هر چه کودک رشد می کند و بطور فزاینده ای خود مختار می شود احتمال اینکه معلم بتواند بطور موفقیت آمیزی با استفاده از فرایندهای یادگیری انگیزه های فراگیر را دست کاری کند، کاهش می یابد.
انگیزه پیشرفت از جمله مسایلی است که باعث ایجاد انگیزش تحصیلی می شود که خود بر دو نوع الف:انگیزه پیشرفت مورد انتظار جامعه ب:انگیزه پیشرفت درونی نمایان می شود.و شکست و موفقیت برای گروه دوم از اهمیت بیشتری برخوردار است کارابنیک (1972). افرادی که انگیزه پیشرفت بالایی دارند علاقه مند به برتری ، به خاطر برتری هستند نه به خاطر پاداشی که به دنبال دارد آنان روی یک تکلیف، به سبب پولی که بعنوان پاداش به دنبال دارد کارنمی کنند .آنها نقشها را بر اساس فرصتهایی که برای برتری فراهم می کنند و نه به خاطر اعتبار آنها ارزیابی می کنند.البته سطح بالای انگیزش پیشرفت تنها هنگامی ظاهر شد که موقعیت نشانه هایی در ارتباط با موفقیت اجتماعی فراهم کند.
والدین در ایجاد انگیزه تحصیلی در فرزندان نقش اساسی دارند؛ هاماچک (1971) نشان داده است که چگونه رفتار والدین می تواند اثر چشمگیری بر،انگیزه تحصیلی کودکان بگذارد. (با توجه به نتایج فرضی آن برای موفقیت تحصیلی آنان)، کودکان یاد می گیرند که نگرشهای افراد با نفوذ (والدین ومعلمان ) نسبت به خود، پیشرفت تحصیلی و توانایی بالقوه آنان را درک کرده و این ارزشیابی را بعنوان حقیقت بپذیرند. نتیجه جالبی از یک مطالعه در ارتباط با این موضوع توسط کتکاوسکی و دیگران (1964) بدست آمده است آنها متوجه نوعی ارتباط نیرومند بین نگرشهای پیشرفت تحصیلی والدین و رفتار آنها نسبت به کودکان خود شدند. ارزشهای مادر بیشتر بارفتار آنها نسبت به پسران مرتبط بودند تا دختران و در مورد پدران بر عکس آن درست بود.
به نظر می رسد که نیاز به پیشرفت تحصیلی، ریشه کاملاً محکمی در نگرشهای والدین نسبت به پیشرفت تحصیلی و رفتار آنها نسبت به فرزندان خود در موقعیت های پیشرفت تحصیلی دارد.
آموزش انگیزه
الشوار و دیگران (1970) شش گام عمده برای آموزش اانگیزش پیشرفت را ارائه کردند این گام ها که به ترتیب مورد توجه قرار خواهند گرفت از این قرارند:
1- توجه خود را به آنچه که اینجا و اکنون رخ می دهد متمرکز کنید.
2- تجربه یکپارچه و عمیق از افکار، اعمال و احساسات را فراهم کنید.
3- به شخص یاری دهید تاازتجربه خود با کوشش درپنداشتن آنچه که رخ داده است سردر بیاورد.
4- تجربه یاد شده را به ارزشها، اهداف ، رفتارها و ارتباطات شخص با دیگران اتباط دهید.
5- به وسیله تمرین و تفکر ، عمل واحساسات تازه را تثبیت کنید.
6- تغییرات به دست آمده را درونی سازید.
همچنین شواهدی دال بر ارتباط انگیزه تحصیلی با کارکرد مدرسه وجود داردکه به صورت کلی وضمنی بر رفتار دانش آموزان تاثیر دارد.البته بعضی از مدارس گامی فراتر رفته و به آموزش و تعلیم انگیزش پرداخته اند که نتایج بدست آمده از مدارس مختلف بسیار پیچیده و گاهاً متعارض می باشند.بعضی از این آموزشها به صورت دوره های کوتاه مدت ارائه شده است که ازآن جمله شیوة بیان از راه وانمود سازی در بازی، واکاوی مورد نگاریها،( سخنرانی مردان موفق)، «آموزش روانی»را می توان نام برد.
مدارس می توانند براساس شایستگی تحصیلی دانش آموزان یک برنامه ی آموزشی که باعث ایجاد انگیزش تحصیلی می شود رادرمورد نظر داشته باشند که خصوصیات آن عبارتست از:
1- تمرکز بر آموزش مستقیم مهارتها و راهبردها و روش هایی که بعداً دانش آموز در یادگیریها، حل مسائل و ایجاد محصول از آنها استفاده کند.
2- فراهم کردن تکالیفی با دشواری متوسط که دانش آموز مهارتها، روشها و راهبردهای خود را تمرین می کند.
3- اجازه دادن به دانش آموزان به منظور گزینش اطلاعات از طریق انجام تکالیف خود
4- فراهم کردن حمایت های آموزشی (الگوسازی، ایجاد اهداف فرعی،تقسیم تکالیف) همزمان با کار دانش آموزان بر روی تکالیفی با دشواری متوسط.
5- تشویق دانش آموزان به منظور حمایت از یکدیگر همزمان با کار روی تکلیفی با دشواری متوسط
6- تشویق دانش آموزان به بیان نظایر خود از محتوای دروس.
7- اجازه دادن به دانش آموزان که بر تکالیف خود کنترل بیشتری داشته باشد همزمان با افزایش شایستگی در تکالیف که انجام می دهد.
8- کاهش امتحاناتی که مبتنی بر روشهای سنتی است جهت ارزشیابی دانش آموزان.
9- ارزشیابی دانش آموزان به صورتی که تشخیص داده شود که آیا آنان می توانند روشها،راهبردهاو مهارت هایی که در درس آموخته شده اند را نشان دهند یا نه همزمان با انجام تکالیف.
10روش برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان
روش هایی جهت به کارگیری توسط والدین :
بدیهی است بچه ها با عادات مطالعه ی مورد نیاز برای موفقیت در مدرسه به دنیا نمی آیند و اغلب آنها تحصیل را بدون كسب مهارت در این زمینه آغاز می كنند. در اینجا راهكارهایی برای آماده كردن كودكان قبل از مدرسه و افزایش عادت به مطالعه، ارائه می شود.
سریع شروع كنید:
هر چند توصیه می شود به كودكان قبل از آغاز مدرسه به صورت رسمی درس داده نشود، اما والدین می توانند الگوی خوبی برای بچه های شان قبل از رفتن به مدرس باشند. این عمل یادیگری را تقویت می كند. پدر و مادر باید هر روز برای بچه ها مطلبی را بخوانند؛ چرا كه مهارت خواندن برای موفقیت در مدرسه بسیار مهم است. كتاب خواندن برای بچه ها باعث می شود آنها كم كم به مطالعه علاقه مند شوند. برای این منظور والدین باید كتاب های جالبی برای كودك تهیه كنند. آنها می توانند با خواندن كتاب، برای كودك یك الگوی خوب باشند. پدر و مادر باید تلاش كنند تا كنجكاوی های طبیعی بچه ها را درباره ی محیط پیرامون ارضا كنند و این كار از طریق صحبت كردن، گوش دادن به صحبت های شان و پاسخ به سوالات آنها امكان پذیر است. همچنین والدین باید چیزهای موجود و مهیج را در صورت امكان در معرض دید آنها قرار دهند.
با بچه ها مشاركت كنید:
پدر و مادر باید در فرایند تحصیل كودكان از طریق انجمن اولیا و مربیان كودكان از طریق انجمن اولیا و مربیان مشاركت كنند. اگر آنها باور داشته باشند كه تحصیل كودكان شان اهمیت بسیاری دارد، كودكان نیز به این باور می رسند. والدین بهتر است این موضوع را با كودكان و معلمان در میان بگذارند و كودكان را در این زمینه ترغیب كنند. همچنین با بچه ها درباره ی كارهایی كه باید در مدرسه انجام دهند، صحبت كنند. این كار به تقویت یادگیری آنها كمك می كند.
زمانی كه تكالیف شروع می شود:
وقتی كه بچه ها به مرحله ای می رسند كه امتحانات و تكالیف بخشی از برنامه ی درسی شان محسوب می شود، والدین برای ارتقا و تقویت عادات مطالعه ی خوب كارهای زیادی می توانند انجام دهند كه بعضی از آنها به قرار زیر است.
تهیه ی برنامه ی زمان بندی:
والدین باید همراه بچه های شان تصمیم بگیرند كه هر روز در چه زمانی به انجام تكالیف بپردازند. اگر بچه ها در سال های اول مدرسه هستند، تقریبا یك ساعت در روز مطالعه كافی است. به همان اندازه كه مسئولیت ها و تكالیف زیاد می شود، زمان بیشتری مورد نیاز خواهد بود. بسیار مهم است كه بچه ها در این تصمیم گیری مشاركت داشته باشند. آنها باید درك كنند كه می توانند برای برنامه ی مطالعه ی خود تصمیم بگیرند. زمانی كه والدین و بچه ها برنامه ی زمان بندی را تعیین كردند، باید حتما آن را اجرا كنند. اگر روزی تكلیفی برای انجام دادن وجود نداشت، كودك می تواند از این زمان برای انجام كار دیگری استفاده كند. (مثلا مطالعه ی كتاب داستان، مجله و ...). بسیار مهم است كه بچه ها هر روز به مطالعه عادت كنند و زمانی از روز را حتما به این امر اختصاص دهند.
یك مكان خاص را برای مطالعه ی كودك در نظر بگیرید:
والدین باید یك جای آرام و راحت برای درس خواندن بچه ها فراهم كنند. همچنین باید مطمئن باشند كه لوازم مورد نیاز كودك برای درس خواندن فراهم شده است (مثل مداد، دفتر، مدادتراش و ...). گاهی اوقات اتاق خواب كودك بهترین جا برای درس خواندن نیست؛ چرا كه عوامل حواس پرتی زیادی در آنجاست.
به سازماندهی كودك كمك كنید:
والدین باید تقویمی در اختیار بچه ها قرار دهند تا در آن تكالیف درسی را بنویسند و وقتی آنها را انجام دادند، علامت بزنند. علاوه بر این می توانند به آنها نشان دهند كه چطور كارهای شان را انجام دهند، وسایل شان را مرتب و تكالیف شان را اولویت بندی كنند.
تشویق ها را درنظر داشته باشید:
والدین باید بچه ها را به انجام كارهای سخت و تكمیل تكالیف تشویق كنند. به یاد داشته باشید كه مشق و تكلیف مدرسه هیچگاه برای دانش آموز لذتبخش نیست.
به كودك كمك كنید:
پدر و مادر را باید توانایی پاسخ به سوالات كودك را داشته باشند. آنها باید بدون اینكه تكالیف را برای فرزندشان انجام دهند، اطلاعاتی در اختیار او بگذارند.
مسئولیت انجام تكالیف را به بچه ها واگذار كنید:
والدین نمی توانند بچه ها را مجبور به درس خواندن كنند. سرزنش و ترساندن نیز اثربخش نیست. بچه ها باید بدانند كه خود مسؤول انجام تكالیف و درس خواندشان هستند. والدین نیز باید این مسئولیت را به آنها واگذار كنند و حتی اجازه دهند عواقب شكست در امتحان را متحمل شوند. در این شرایط نقش آنها حمایت كردن است.اگر برنامه ی زمان بندی مناسبت نبود و كارایی نداشت، برنامه ی دیگری تدوین كنید:
شاید زمان های مطالعه ی كوتاه در هر روز برای كودك شما مناسب تر از یك زمان طولانی در روز باشد و یا بعدازظهر مطالعه كردن بهتر از بلافاصله پس از بازگشت از مدرسه باشد. به خاطر داشته باشید كه والدین و كودكان باید این برنامه را تا زمانی كه كارایی دارد، اجرا كنند. بچه ها باید بدانند كه خودشان مسؤول یادگیری درس ها هستند و والدین می توانند از طریق فراهم كردن شرایط برای آنها ایفای نقش كنند.
روش هایی جهت به کارگیری توسط معلمین:
1- مطلب مورد تدریس چه در خانه و چه در مدرسه را با وسایل مورد علاقه كودك مانند یك اسباب بازی یا یك خوراكی و.... مرتبط نموده و آنرا در جلسه تدریس حاضر نمائیم.
2- نتایج آزمون هایتان را سریعا به اطلاع كودك برسانید لازمه ی ایجاد انگیزه برای آموزشهای بعدی مطلع شدن از نتایج آزمون در سریعترین زمان ممكن می باشد.
3-به منظور افزایش حس کفایت در دانش آموز از او بخواهیم مطالب یاد گرفته شده را به دوستان یا کلاس آموزش دهد.
4-در مورد مشکلات درسی دانش آموز و فرزند دلبندمان و ریشه یابی آن، با او تبادل نظر و گفتوگو کنیم.
5- سعی كنید در فرایند آموزش پیش نیازها را رعایت كنید و مطالب را از ساده به دشوار به كودكان ارائه دهید.
6- فرایند آموزش را با تهدید و ارعاب همراه نكنید سعی كنید كودك را تشنه آموختن كنید ایجاد ترس و وحشت از كلاس و امتحان ناكارآمد ترین روش تربیتی است از آن دوری كنید.
7- با آمادگی كامل در سر كلاس درس حاضر شوید گاه كودك سوالاتی از شما میپرسد كه اگر پاسخ قانع كننده به او ندهید باعث ایجاد حس عدم اعتماد به اطلاعات معلم شده و انگیزه یادگیری را در او خاموش میكند.
8-بین درس و مسائل روزمره زندگی ارتباط برقرار كنیم و كاربرد مسئله ی مورد یادگیری را در زندگی یاد اور شویم تا انگیزه ایجاد شود.
9- به تفاوتهای فردی كودكان توجه وافری داشته باشیم چرا كه هركودك شخصیت خاص خودش را دارد همه كودكان را با یك دید نگاه نكنیم.
10- فرایند یادگیری را با ایجاد پرسش در ذهن كودك همراه نموده و او را در برابر یك معما قرار دهیم تا انگیزه حل معما در او ایجاد شود.
اين است که با تامين بي قيد و شرط خواسته‌هاي بچه‌ها، انگيزه تلاش را در آنها از بين برده‌ايد. شما با اين کار نه تنها امروز انگيزه درس خواندن را از آنها مي‌گيريد و به آنها مي‌آموزيد بدون تلاش هر آنچه بخواهند برايشان مهياست بلکه به غلط به آنها مي‌فهمانيد زندگي يک راه هموار و بدون فراز و نشيب است و بالا و پايين ندارد و هيچ ناکامي و شکستي قرار نيست رخ دهد. اگر دوست داريد فرزندتان نه فقط در تحصيل بلکه در زندگي هم موفق باشد، بايد اين روند اشتباه را کنار بگذاريد. هر چه‌قدر هم تمکن مالي داريد نبايد بدون مناسبت براي فرزندتان هديه بگيريد و يا خواسته او را اجابت کنيد. او بايد براي کسب آنچه مي‌خواهد تلاش کند. اگر امروز به او رشوه مي‌دهيد تا وظيفه‌اش که همان درس خواندن است را انجام دهد، فردا که بزرگ‌تر شد لابد مي‌خواهيد رشوه بدهيد تا شب زودتر به خانه برگردد و لطف کند و به شما و مادرش احترام بگذارد. درست همين‌جاست که عنان اختيار را از کف مي‌دهيد! هداياي شما بايد در قالب تقويت‌کننده‌هايي باشد که او در ازاي آنها زحمت کشيده است. مثلا اگر پنج کارت امتياز داشته باشد مي‌تواند از شما بخواهد سي‌دي مورد علاقه‌اش را بخريد. مي‌توانيد با او شرط بگذاريد که براي دريافت هر کارت امتياز از شما لازم است نمرات بالاي 16 يا 17 کسب کند. او شايد مدت‌ها تلاش کند تا مجموع کارت‌هايش را به 10 برساند تا دوچرخه مورد علاقه‌اش را به دست آورد. در اين راه مي‌آموزد که هدف و انگيزه داشتن چه‌قدر شيرين است و بايد در مقابل ناکامي‌ها که اتفاقا جزو زندگي هستند تسليم نشد. البته در اين راه نظارت‌ها و ترفندهاي مختلفي لازم است که به اختصار آنها را برايتان خواهم گفت.
دلیل دوم :
شما که دليل بي‌انگيزه شدن بچه‌هاست، صحبت‌هايي است که به صورت ضمني در جمع خانواده و يا دوستان عنوان مي‌کنيد. به طور مثال مي‌گوييد: «من که اين همه سال درس خواندم و دکتر يا مهندس شدم درآمدم از اصغر آقا مکانيکي يا فلاني که در بازار است کمتر است. فلاني بي‌سواد است ولي پول ماشينش با کل دارايي من برابري مي‌کند.» شما با اين حرف‌ها که در جمع بزرگ‌ترها مي‌زنيد و بچه‌ها هم مي‌شنوند به آنها نگرش منفي نسبت به درس و ادامه تحصيل مي‌دهيد. به جاي اينکه اگر فرزندتان همچنين صحبت‌هايي کرد به او بگوييد «عزيزم! موقعيت اجتماعي و شعور و آگاهي و شخصيت آدم‌ها با درس خواندن بالا مي‌رود و چنين و چنان مي‌شود»، خودتان از او مي‌خواهيد تلاش بيهوده براي درس خواندن نکند.
دليل سوم :
بي‌انگيزه شدن بعضي از بچه‌ها تلنبار شدن درس‌هايشان است. ناراحت نشويد ولي اين بار هم مقصر والدين هستند! اگر شما بر نحوه درس خواندن و انجام تکاليفشان نظارت داشتيد، آنها دچار اين بي‌نظمي و بي‌برنامگي نمي‌شدند. حساب کنيد اين بچه‌ها تا چه حد رها شده بودند که حالا حس مي‌کنند اين کوه درس‌هاي تلنبار شده بر سرشان آوار خواهد شد.
راه حل:
1.نظارت منظم بر نحوه درس خواندن بچه‌ها اگر متوجه مي‌شويد که فرزند شما وقتي در اتاقش تنها است، تکاليفش را انجام نمي‌دهد و درس نمي‌خواند، برنامه‌اي بريزيد که از فلان ساعت که شما بعد از عصرانه مشغول مطالعه مجله هستيد يا وسايل شام را آماده مي‌کنيد، روي ميز اتاق‌نشمين يا نزديک آشپزخانه تمرينات رياضي‌اش را حل کند. به هيچ‌وجه از برنامه‌اي که بر اساس توانايي و مناسب سن او تنظيم مي‌کنيد و نظرات او را هم موقع برنامه‌ريزي مي‌پرسيد (اگر بزرگ‌تر است) سرپيچي نکنيد.
2. در کنار درس، بازي و تفريح را هم جزو برنامه‌اش بگذاريد براي بچه‌ها تماشاي تلويزيون و کارتون مي‌تواند به‌عنوان يک تشويق در نظر گرفته شود. «اگر تا ساعت 5 تمرين‌هايت را حل کني مي‌تواني علاوه بر کارتون، سي‌دي مورد علاقهات را هم ببيني» براي بزرگ‌ترها که نوجوان محسوب مي‌شوند اين تشويق مي‌تواند در قالب يک ساعت پارک رفتن با دوستانش باشد. اگر بچه‌ها بدانند راس ساعت 7 بعد از ظهر برنامه مشخصي براي تفريح دارند حتما درسها را با لذت تا آن موقع تمام مي‌کنند.
3.انتظارات واقع‌بينانه داشته باشيد گاهي اوقات مي‌بينيم والدين بچه‌هايي که بهره هوشي يا iq کمي دارند، بي‌جهت آنها را تحت فشار قرار مي‌دهند. اگر شما زير نظر يک کارشناس نمره آزمون بهره هوشي او را سنجيده‌ايد به جاي آزار دادنش و تماشاي در جا زدن در درس‌هايي که در آنها ضعف دارد، کمکش کنيد تا توانايي‌هايش را بشناسيد و به سمتي هدايت شود که توانمند است. چه بسا استعداد او در موسيقي يا يک هنر خاص چنان موفقيتي را برايش رقم بزند که سال‌ها درس و دانشگاه نتواند چنين کاري کند. به نظر من علل مختلفی می تواند موجب بی علاقگی دانش آموز به درس خواندن شود و برای هر علتی راه حل خاص خودش را می طلبد ولی عموماً بی علاقگی از بی انگیزگی و نبود انگیزش درونی و یا دریافت های منفی بیرونی ایجاد می شود و به بیان ساده تر یک دانش آموز(دبستان) چون تفکر انتزاعی اش رشد نکرده است و مصالح آینده را به خوبی نمی تواند درک کند باید انگیزه های ملموسی برای درس خواندن وی ایجاد شود. در این بین انگیزه های درونی دوام و اثر گذاری بیشتری خواهند داشت مانند: جلب رضایت، توجه و خشنودی پدر و مادر و یا معلم. احساس یادگیری لذت بخش و این که هر روز دارم چیز های بهتر، بیشتر و مفیدتری را یاد می گیرم. امکان ابراز وجود و نشان دادن خود در فعالیت های گروهی فرآیند یاددهی یادگیری و دلایل دیگر که همکاران دیگر به طور کامل تر به آن واقفند. البته احساس ضعف، ناتوانی و تصور نمودن مطالب درسی به عنوان کوهی از مشکلات و این که من نمی توانم به راحتی مطالب را یاد بگیرم و بدل شدن به این که من نمی توانم چیزی یاد بگیرم و پذیرش این ناتوانی از جانب دانش آموز وی را به طور کامل می تواند از یادگیری و میل و رغبت به درس خواندن دور کند که همکاران گرامی می توانند پله پله و با تشویق های به جا و مناسب و این که این مطلب را تو می توانی به راحتی یاد بگیری اگر ... (ارائه راهکارهای مناسب یادگیری برای هر شخص متناسب با توانایی اش)، دانش آموز را نسبت به یادگیری دلگرم تر و امیدوار نمایند
روشهای ایجاد انگیزه در دانش آموزان
1-طرح مطالب درسی به صورت پرسش های جالب : مطلب یا موضوعی را که می خواهیم کودک و نوجوان یادبگیرد ، به صورت پرسش یا پرسش هایی روشن و جالب که آنها را به فعالیت ذهنی و پویندگی ترغیب نماید ، مطرح کنیم . باید تلاش نمود تا در دانش آموزان احساس نیاز به وجود آید .
2-دانش آموزان در اثر شکست در درسی نسبت به آن نگرش منفی پیدا می کنند باید به آنها کمک کرد تا با کسب موفقیت در درس جدید ، به تصویری مثبت از توانایی خود دست یابند زیرا یادگیری همراه با موفقیت به ایجاد انگیزه منجر می شود .
3-تجربه و تماس مستقیم با مطالب درسی : سعی نمایید تا دانش آموزان آنچه را که می خواهند یادبگیرند با آن تماس پیدا نموده و تجربه مستقیم و عملی داشته باشند .
4-اهداف آموزشی مورد انتظار از دانش آموزان را در آغاز درس برای آنها بازگو نمایید . اهداف باید روشن و متناسب با توانایی دانش آموزان باشد .
5-اجرای نقش : بهتر است در زمینه برخی از موضوعات ازجمله تاریخ ، ادبیات ، دینی و ... دانش آموزان را تشویق نماییم تا موضوع مورد نظر را به صورت نمایش در آورند . اجرای نمایش در تفهیم مسائل تربیتی و اخلاقی بسیار مفید و مؤثر می باشد .
6-در شرایط مقتضی و مناسب از تشویق های کلامی استفاده کنید . مثلا" خوب ، آفرین ، مرحبا و ...
7-باید شرایطی فراهم شود تا دانش آموز موفقیت خود را احساس کند زیرا هیچ چیز همانند خود موفقیت به موفقیت کمک نمی کند .
8-تکالیف ارائه شده نه باید بسیار مشکل باشد و نه ساده ، از ارائه تکالیف یکنواخت باید پرهیز کرد و به عبارتی تکالیف باید خاصیت برانگیختگی داشته باشند .
9-مشخص کردن نحوه انجام کار برای یادگیرنده : کاری را که دانش آموز قرار است انجام دهد باید دقیقا" مشخص شود .
10-تبادل نظر با دانش آموزان در باره مشکلات درسی و شرکت دادن آنها در طرح نقشه های کار و فعالیت .
11-استفاده از نمرات و آزمون هابرای ایجاد انگیزه در دانش آموزان
12-علاقه مندی یاددهنده به موضوع : دربسیاری از مواقع مشاهده می کنیم که بی علاقه بودن یادگیرندگان به موضوعی خاص ناشی از علاقه مند نبودن والدین و مربیان آنهاست . معلمی که در زنگ انشاء ، ورقه های ریاضی را تصحیح می کند یا در ساعت ورزش به بافندگی مشغول می شود ، عملا" به یادگیرندگان می گوید که برای این فعالیت ارزش قائل نیست .
13-مطالب آموزشی را باید از ساده به دشوار ارائه کرد . می توان با فعال سازی دانش آموز به هنگام تدریس در او ایجاد انگیزه نمود .
14-به وضع جسمانی دانش آموزان و وضع ظاهری کلاس باید توجه نمود . کلاس درس را باید از نظر ظاهری و روانی تبدیل به محیطی امن و آرام نمود .
15-از مقایسه نمودن دانش آموزان با یکدیگر خودداری نمایید .
16-قدردانی از کار دانش آموز او را به کوشش و تلاش بیشتر و دلبستگی به درس وادار خواهد نمود .
17-برقراری ارتباط بین مطالب درسی با واقعیات زندگی در ایجاد انگیزه مؤثر می باشد .
18-بلافاصله دانش آموز را از میزان پیشرفت در کارش مطلع نمایید . آگاهی از نتیجه کار در هر مرحله از آموزش ، دانش آموز را از عملکرد خود آگاه نموده و باعث می شود تا به تقویت نقاط مثبت و اصلاح نقاط ضعف و منفی خود بپردازد .
19-استفاده از علائق یادگیرنده : مربیان و والدین می‌توانند با شناسایی علائق دانش آموز از آن استفاده مطلوب نمایند .
20-مقابله با بازدارنده های عاطفی و هیجانی که موجب دلسردی و کاهش علاقه دانش آموز به درس و تحصیل می شود . مثلا" معلمی ممکن است از دانش آموز توقع زیاد داشته باشد و یا پس از ورود به کلاس به هیچ دانش آموزی اجازه ورود ندهد و یا تکالیف سنگین تعیین کند ، زیاد درس بدهد ، سخت نمره دهد و گاهی تبعیض روا دارد .
21-انگیزش از راه سرمشق گیری : معلم در این شیوه از شخصیتی خاص تمجید و تجلیل نموده و او را یک نمونه و سرمشق ارزشمند و قابل احترام معرفی می کند و دانش آموزان نیز از طریق همانند سازی با آن به درس و مدرسه علاقه مند می شوند .
22-تحریک حس کنجکاوی دانش آموزان
23-آموزش برنامه ریزی به دانش اموزان از طریق رفتار و گفتار و کردار خود در کلاس درس و ارائه نظرات مشورتی به آنها درتهیه برنامه
24-در آمیختن درس با تفریح و بازی دانش اموزان را به یادگیری بیشتر علاقه مند می سازد .
کنترل محیط مطالعه
1ـ یک مکان معین را برای مطالعه کرن تخصیص دهید. آیا شما مکانی را در اختیار دارید، که در آن با خودتان خلوت کنید؟
اگر تصمیم به مطالعه کردن دارید، باید بهترین مکان ممکن را برای این کار پیدا کنید. البته این مکان حتما باید آرام و بی سرو صدا باشد و درآن شخص در اثر صداهایی مانند رادیو، تلویزیون و سرو صدای اشخاص دچار گیجی نشود. اما این مسئله کاملا هم قطعی نمی باشد. چون 80% مطالعه دانشجویان در اتاق خودشان انجام میشود نه در کتابخانه.
مکانیکه شما در آن به مطالعه می‌پردازید و هیچ کار دیگری در آن انجام نمی‌دهید، بهترین چیز ممکن در دنیا می باشد. پس از مدتی، مطالعه کردن به رفتاری مناسب با آن محیط ویژه تبدیل میشود. سپس در هرجایی که در این دنیا قرار بگیرید، فکر می‌کنید باید کار متناسب آن محل را انجام دهید. به این روش توجه کنید:
هنگامیکه وارد کلاس درس می‌شوید ومی‌نشینید، کارتان را با توجه به حرفهای استاد شروع می‌کنید،. در این جا نگرشها و توجه و رفتارتان به طور خودکار عمل می‌کنند. برای اینکه قبلا آن اتاق با چیزهایی مانند درس و گوش دادن وغیره مرتبط شده است چنانچه موقعیت این مکان ( کلاس درس ) را برای جاهای دیگر هم بوجود بیاورید، در می‌یابید که در آن مکانها هم آسانتر می‌نشینید و مطالعه می‌کنید.
2ـ قبل از شروع یک تکلیف، زمانی را که برای پایان دادن به آن انتظار دارید برروی یک صفحه بنویسید. گزارشی از اهداف مورد نظرتان تهیه کنید. این مرحله در کل، زمانی را تلف نمی‌کند. اما می‌تواند بسیار مفید باشد. این مرحله ممکن است فشار خیلی کمی بر روی شما داشته باشد و در نتیجه رفتار مطالعه شما به صورت ثابتی بهبود می‌یابد. صفحه‌ای که بر روی آن اهدافتان را یادداشت کرده‌اید، بعنوان شاخصی از کارآمدی روش مطالعه تان نگهداری کنید. سعی کنید هر روز هنگام عصر سطح اهدافتان را بطور جزئی افزایش دهید، سعی نکیند که درجه اهدافتان را به صورت رؤیایی بالا ببرید. فقط اهداف را بافاصله زمانی کم افزایش دهید.
3ـ با انتخاب نمادهای اجتماعی که به مطالعه مربوط است، توانایی تمرکزتان را تقویت کنید. در این رابطه شکل خاصی از لباس مثلا یک کلاه، روسری ، یک مجسمه جدید و یا یک تو‌تم را انتخاب کنید. قبل ازاینکه مطالعه را شروع کنید، کلاه را بپوشید یا مجسمه کوچکتان را بر روی میز قرار دهید. این اعمال از دو راه به تمرکز شما کمک می کنند. اول از همه، علامتی برای اشخاص دیگر است مبنی بر اینکه در حال کارکردن هستید و محترمانه از آنها می‌خواهید که مزاحم شما نشوند ( تمرکزتان را به هم نزنند ). دوم، برگزار کردن این مراسم کوتاه و منظم به شما در انجام دادن کارتان کمک میکند اما به هنگام نامه نوشتن، تخیل کردن و یا پرسه زدن در اطراف،از مجسمه یا کلاهتان استفاده نکنید. استفاده از این روش را فقط به زمان مطالعه اختصاص دهید. اگر جادویتان علاوه بر کتاب با چیزهایی دیگر نیز مرتبط شده بدنبال یک نماد دیگر باشید. باید مواظب باشید که نمادهایتان به نشانه‌ای برای برانگیختن رؤیا ها تبدیل نشوند .
4ـ اگر حواستان پرت شده است، بایستید و رویتان را از کتابهایتان برگردانید: در حالی که به کتاب خیره شده ودر مورد قوی‌تر شدن ضعف تان با خود نجوا می کنید. پشت میزتان ننشینید، اگر این کار را بکنید بعد از مدتی مطالعه با رؤیا پردازی و احساس گناه مرتبط خواهد شد و اگر مجبور به تخیل هستید که همه ما گاهی انجام می دهیم بلند شده و در اتاق قدم بزنید. اتاق را ترک نکنید. فقط بایستد و در حالی که به تکالیف درسی تان نگاه نمی کنید به تخیل بپردازید. عمل فیزیکی ایستادن، فکر شما را بر روی کارتان متمرکز می‌سازد. در این مورد سعی کنید. بزودی متوجه می‌شوید گفتن این جمله به خود که " من بای بایستم"به شما در متمرکز کردن حواستا کمک میکند.
5ـ در آخر هر صفحه مکث کنید. و وقتیکه مشغول خواندن هستید، آهسته تا 10 بشمارید. این ایده‌ای است که زمان مطالعه شما را ممکن است افزایش دهد. اگر هنگام خواندن افکارتان آشفته است و نمی‌توانید تمرکز داشته باشید، این کار برای شما سودمند است. اگر در حین مطالعه کسی از شما سؤال کند که " چقدر خوانده اید " شما تنها به او جواب دهید: " در حدود سی دقیقه ". این روش را به کار ببرید اما به خاطر داشته باشید این راه فقط به عنوان یک راه حل اضطراری برای نداشتن تمرکز به کار می‌رود.
6ـ برای شروع مطالعه، زمان معینی را اختصاص دهید. رفتار و عادات معین همیشه در طی روز در زمان مربوط به خودشان رخ می دهند . اگر یک روز خود را مورد بررسی قرار دهید ، در می یابید که همیشه کارهای معینی را در زمانهای پیش بینی شده ای انجام می دهید . ممکن است که این مسئله درروزهای مختلف، تغییراتی داشته باشد اما عموما بعضی از رفتارهای شما به صورت عادی دارای وقت بخصوصی می‌باشند. اگر با خودتان رو راست وصادق باشید، در می یابید که شروع کردن رفتارهای کنترل شده توسط زمان، کاری نسبتا ساده است. مسئله مورد توجه این است که اگر بتوانید بطور عادتی مطالعه کنید یا حداقل قسمتی از مطالعه روزانه خود را انجام دهید ،بعدها شروع آن آسانتر خواهد بود . سعی کنید زمان مطالعه را به صورت عادتی در آورید و به آنچه که قبل از شروع مطالعه انجام می دهید، دقت کنید. این یک روش برای بهتر کردن تمرکزتان است .
7ـ درست قبل از شروع زمان مطالعه ، هیچ کار ناتمامی را شروع نکنید. بسیاری از مردم در مورد کارهایی که نسبت به انجامشان تعهد دارند و نیمه تمام مانده اند ، فکر می کنند . آنها مجبور هستند که این کار ها را انجام دهند تا از تعهدی که دارند، رهائی یابند . فعالیتهای نیمه تمام معمولا بیشتر از کارهای تکمیل شده ، ذهن را مشغول می‌کنند. اگر عقیده مذکور را درباره عادت تخیل کرد بکار ببرید، متوجه خواهید شد که فعالیت ها و تکالیف ناتمام در مقایسه با آنهایی تمام شده‌اند، بیشتر موجب تخیل ورؤیا پرد ازی می‌گردند. بنابراین وقتیکه می‌دانید به زمان مطالعه که خودتان آن را انتخاب کرده‌اید، نزدیک می‌شوید ذهنتان را درگیر مسائل پیچیده و بحث‌های طولانی نکنید.
سعی کنید که به زمان مخصوص مطالعه عادت کنید وبه اعمالی که قبل از شروع مطالعه انجام می دهید ، توجه کنید . این راهی برای بالا بردن توانایی تمرکز شماست.
8ـ اهداف کوتاه مدت ومنظمی را برای خود در نظر بگیرید. این زمان را به زیر مجموعه‌هایی تقسیم کنید وقتیکه اولین صفحه را تمام کردید، زمان خاصی را برای این کار اختصاص دهید. اگر ریاضی می‌خوانید ، زمانی را برای حل هر مسئله در نظر بگیرید. به عبارت دیگر تکالیف تان را به واحدهای کوچکی تقسیم کنید . برای همه اهداف معین شده زمانی را تعیین کنید . این شیوه توانایی شما را برای مطالعه کردن ، افزایش می دهد بدون اینکه تمرکزتان را از دست بدهید.
9 ـ از یک دفترچه یادداشت به عنوان یاد یار استفاده کنید. ترفند دیگری که به شما در با لا بردن تمر کز کمک می کند ، قرار دادن یک مداد و کاغذ در کنار دفتر یادداشت شما است . اگر در هنگام مطالعه ، ذهنتان مشغول مسائلی می شود که باید آن را انجام دهید آن را در دفترچه یاد داشت کنید در این صورت مطمئن می شوید که در صورت نگاه کردن به دفترچه متوجه کارهایی که باید انجام دهید خواهید شد. نگرانی در مورد فراموش کردن کارهایی که باید انجام دهید، ممکن است موجب اختلال در مطالعه شود.
10ـ قبل از اینکه مطالعه را شروع کنید، استراحت کنید. برای تمرکز داشتن از خودتان بپرسید: آیا مطالعه وکار کردن بر روی کتاب، چیزی است که مرا بترساند؟
اگر مجبور باشید که موارد ناخوشایندی را مطالعه کنید و شما می‌دانید که از خواندن آن مطالب احساس بدی به شما دست می‌دهد، چه عکس العملی نشان می‌دهید ؟ احتمالا مطالعه را متوقف کرده و مشغول خیالبافی می‌شوید ودلایل خوبی برای متوقف کردن مطالعه پیدا می‌کنید.اگراینگونه عمل کنید می‌توان گفت که اضطراب یادگیری دارید،تنهاراه از بین بردن اضطراب یادگیری،یادگرفتن این مطلب است که چگونه استراحت کنیم. اگر از لحاظ حسمی و روحی کاملا استراحت کرده باشید، تقریبا غیر ممکن است که هیچ نگرانی از خواندن به خود راه دهید. کتاب را با آرامش مطالعه کنیدنه با هیجان واضطراب. وقت مطالعه ، مطالعه کنید ونگرانی رابرای زمان خودش بگذارید. هردو را در یک زمان انجام ندهید.
راههاي ايجاد انگيزه در دانش آموزان و همكاران جهت ارتقاي علمي و فرهنگي مدرسه
الف ) راههاي ايجاد انگيزه در دانش آموزان :
1 ) از ارزشيابي به عنوان وسيله اي براي ايجاد انگيزش استفاده مي شود و نه به عنوان ترس و تنبيه
2 ) از تشويق هاي كلامي استفاده كنيم ، اظهاراتي چون : خوب ، خيلي خوب ، عالي پس از عملكرد دانش آموزان درافزايش علاقه بسيار مؤ ثر است
3 )ايجاد مفهوم مثبت در دانش آموزان ، كه من مي توانم . خصوصاً دانش آموزان مردودی.
4 ) مشاركت دادن دانش آموزان در فعاليت هاي گروهي گوناگون مدرسه.
5 )رعايت عدالت در برخوردها ونگاه ها و توجه به كرامت انسانی ایشان
6 ) برخورد منصفانه و صادقانه در فعل و عمل و توجه به ضمير پاك و روح لطيف آنها
7 ) اعطاي پاداش هاي آني در قبال موفقيت حال و دراز مدت به دانش آموزان در آينده
8 ) شركت در فعاليت هاي گروهي دانش آموزان كه خودنظارت مستتررا در پي دارد.
9 ) تشكيل كلاسهاي آموزش خانواده و دعوت از اساتيد مجرب جهت ارتقاي علمي و فرهنگي خانواده هاي دانش آموزان.
ب ) راههاي ايجاد انگيزه در همكاران :
1) نظارت بر حسن اجرا و مراقبت در پيشرفت امور آموزشي و پرورشي مدرسه.
2 ) هدايت كاركنان آموزشي ـ پرورشي و همكاري با آنان در اجراي برنامه ها و راهنمايي آنان در جهت هماهنگ ساختن فعاليت هاي روزانه و جاري.
3 ) فراهم نمودن وسايل ارتقاي فكري ، عملي و ايماني كليه كاركنان مدرسه
4 ) تقسيم كار با توجه به شرح وظايف کارکنان .
5 ) ابلاغ آئين نامه و شرح وظايف شغلي معلمان وکارکنان .
6 ) حضور مدير در مدرسه حداقل نيم ساعت قبل از آغاز كار مدرسه.
7 ) روابط انساتي مطلوب بين همه عوامل انساني داخل مدرسه و درون واحد آموزشي با بيرون محيط آموزشي وجود داشته باشد
8 ) طرح و برنامه جهت با نشاط سازي مدرسه تهيه و تدوین شود.
9 ) همه عواملي كه باعث احساس فشار و ناراحتي ، ايجاد اصطكاك و ناخوشايندي واحد آموزشي مي شوند ، كاهش يافته يا حذف شوند
10 ) به عوامل فيزيكي در ايجاد احساس نشاط در مدرسه كاملاً توجه شود.
11 ) مدرسه از معلمان مجرب ، مسلط و با روابط بالا برخوردا ر باشد.
12 ) به تشويق كاركنان مدرسه اهميت داده شود و توجه لازم در تشويق دانش آموزان وجود داشته باشد.
13 ) براي معلمان احترام قائل بود و به كرامت انساني آنان توجه شود.
14 ) به مسائل عاطفي معلمان توجه شود و در غم و شادي آنان تشريك مساعي نمود.
15 ) تشويق و ترغيب معلمان و مربيان در كلاس هاي باز آموزي و كار آموزي در دوره هايمربوطه و سمينارها و جلسات پرورشي و آموزشي و آشنايي با الگوهاي تدريس برتر و روشهاي نوين تربیتی.
16 ) كوشش و تلاش مستمر در جهت اِعمال موازين اسلامي در مدرسه.
17 ) ايجاد فضايي صميمي در مدرسه بين همكاران و سوق دادن مباحث زنگهاي تفريح به سوي مسائل علمي و مشكلات دانش آموزان به جاي مباحث انحرافي وانتقادهاي گزنده وتخريبي و ايجاد فرصتي جهت آرامش عصبي با يك فعاليت ورزشي سبك .( وجود ميز تنيس در محل مناسب براي بازي همكاران در زنگ هاي تفريح بسيار در اين زمينه مناسب است.)
18 ) مراقبت كامل براي بهبود رفتار و روابط دانش آموزان ، معلمان و مربيان پرورشي و. ساير كاركنان مدرسه.
19 ) كوشش در كسب اطلاع از پيشرفت يا عقب ماندگي تحصيلي دانش آموزان و همكاري و تبادل نظر با اولياء و راهنمايي آنان براي نيل به پيشرفت كار مدرسه
20 ) همكاري و هماهنگي با معلمان و اولياء و دعوت افرد با صلاحيت و مجرب در عرصه تعليم و تربيت .
21) همكاري و اشتراك مساعي با افراد و سازمان هاي ذيصلاح محلی .
22 ) ايجاد ارتباط دائم و مفيد و مؤثر بين مسجد محل و مدرسه.
23 ) مراقبت كامل در تأمين شرايط مطلوب بهداشتي و ايمني دانش آموزان و كاركنان مدرسه .
24 ) شركت فعال درجلسات اداره آموزش و پرورش
25 ) تهيه گزارش حداقل هريك ماه يك بار از چگونگي پيشرفت كارهاي مدرسه و بيان در جلسه شوراي دبيران.
انواع انگیزش
1-انگيزش بيروني :
در انگيزش بيروني يک عامل خارجي فرد را به انجام کاري خاص بر مي انگيزد براي مثال کودکي اتاقش را تميز مي کند تا والدينش او را به سينما ببرند و يا دانش آموزي تکاليفش را به خوبي انجام مي دهد تا اجازه داشته باشد در بازي فوتبال شرکت کند , يا برچسب رنگي يا نمره هاي خوب دريافت کند . اگر چه در اين موارد با انجام خوب کار مواجهيم اما هيچ يک از اين دو کودک , تکليف را به خاطر خود آن کار انجام نداده اند بلکه تلاش براي دستيابي به چيزي ديگر است . (جابجايي هدف)
از آنجا که اين انگيزش در بهبود کيفيت آموزش موثر مي باشد در ادامه به طرح تلاش آفرين که همسو و همگام با اين نوع انگيزش مي باشد پرداخته خواهد شد که لازم است ضمن مطالعه دقيق نسبت به اجراي آن اقدامات لازم صورت گيرد. شايان ذکر است طرح تلاش آفرين در دوره راهنمايي تحصيلي از سال 1379 در مدارس استان اجرا گرديد که بيشتر سمت و سوي توجه آن به انگيزش بيروني بوده است. لذا انتظار مي رود با عنايت به اينکه هدف اصلي افزايش انگيزش دروني در دانش آموزان است به راهکارهاي عملي انگيزش دروني نيز توجه شود .
2- انگيزش دروني :
انگيزش دروني عبارت از يک حالت روان شناسي متغير است و هيچ دانش آموزي همواره نسبت به مناسبتي خاص از انگيزش دروني ثابتي برخوردار نيست مي توان با تفسير شرايط , ادراک کفايت و خود مختاري دانش آموز را نسبت به خود تغيير داد همه دانش آموزان در دوران تحصيل خويش انگيزش دروني را تجربه مي کنند . هنگامي که انسان با انگيزش دروني کاري را به انجام مي رساند صرفاً آن را براي خود آن مي خواهد و نتيجه ي جداگانه اي را نمي طلبد و حتي اگر از کار خود هيچ نتيجه ي مطلوبي هم نگيرد بازهم از اين که آن را انجام داده است احساس پشيماني نمي کند در مورد چنين کسي هرگز به تشويق نياز نيست اين افراد در ضمن پرداختن به فعاليت خود از ديگر امور غافل مي شوند و فقط به کار خود توجه دارند نظريه پردازان چنين حالتي را « در جريان بودن » ناميده اند يعني فرد آنچنان با دقت معطوف به فعاليت خويش است که عاملهاي طبيعي بر وي هيچ تاثيري ندارد . با توجه به مطالب ارائه شده در زمينه ي انگيزش دروني در اين شيوه نامه به برخي از اصول و فنون ايجاد انگيزش دروني در فراگيران اشاره خواهد شد تا از طريق اجراي آنها بتوان به بهبود کيفي آموزش کمک نمود در همين رابطه تجارب ارزنده همکاران محترم مي تواند در تنوع و کيفيت طرح مورد استفاده قرار گيرد .
الف- اصول و فنون ايجاد انگيزش دروني در دانش آموزان :
1- فراگيران براي يادگيري مطالب معني دار , بهتر بر انگيخته مي شوند .
اگر مطلب جديد با ارزشها و علايق فراگيران همخواني داشته باشد , با تجارب قبلي او مرتبط باشد و کاربرد آتي براي فراگيرنده تشريح شده باشد يادگيري از نوع معنادار خواهد بود اينگونه يادگيري فراگيرنده را به فعاليت اکتشافي و انديشيدن برمي انگيزاند .
2- فراگيرندگان براي يادگيري مطالبي که تمام پيش نيازهاي آن را کسب کرده باشند بهتر برانگيخته مي شوند . اگر فراگيرنده پيش نيازهاي لازم براي مجموعه اي از هدفهاي آموزشي را بداند , آماده خواهد بود که آموزش معني دار را دريافت کند و براي درک رابطه آنچه که دارد و آنچه که قرار است کسب کند شايسته تر خواهد بود .
3- فراگيران براي يادگيري مطالبي که ساده صريح و روشن باشد بهتر برانگيخته مي شوند يک مطلب در صورتي براي فراگيران ساده , صريح و روشن است که
الف) پيش از تدريس مطلب , هدفهاي درس براي آنان مطرح شود .
ب) از رسانه هاي مختلف آموزشي براي تفهيم مطلب استفاده شود .
4- فراگيرندگان براي يادگيري مطالبي که به شيوه ي نو ارائه گردد , بهتر برانگيخته مي شوند
استفاده از انواع ارزشيابي , گنجاندن فعاليتهاي تازه و مختلف در لابه لاي مطالب درسي , استفاده از شيوه هاي مختلف تدريس و بهره گيري از رسانه هاي مختلف آموزشي در اين رابطه موثر مي باشد .
5- فراگيران براي يادگيري مطالبي که خود در آن شرکت فعال دارند , بهتر برانگيخته مي شوند براي برانگيختن فراگيران مي توان از روشهايي چون بحث گروهي , بازيهاي آموزشي , تحقيق , گزارشهاي انفرادي و گروهي , گزارش مطالب درسي مانند درس تاريخ به صورت نمايش زنده و تدبير ديگري که فراگيرنده را در فعاليت يادگيري شرکت دهد , استفاده کرد .
6- فراگيران براي يادگيري مطالبي که شرايط آموزشي خوشايند داشته باشند بهتر برانگيخته مي شوند. براي فراهم کردن شرايط خوشايند مي توان :
الف- تکاليفي را طي آموزش براي آنان در نظر گرفت که براي کسب موفقيت در آن تلاش کنند و در نهايت به آن دست يابند .
ب – در زمينه ي تکاليف داده شده بلافاصله به آنان بازخورد داده شود .
ج- به سعي و تلاش فراگيران پاداش داده شود .
7- کلاس را به محيط حمايت کننده تبديل کنيد .
پذيرش هر دانش آموز همچون فردي بي نظير و تحسين صادقانه ي او در برابر تلاشهاي -خوبي که انجام مي دهد در کسب احترام به نفس او نقشي تسهيل کننده دارد .
8- براي يادگيري موفقيت آميز فرصتهاي لازم را فراهم آوريد .
پيشرفت فرد در انجام دادن کارها منبع مهم کسب موفقيت براي اوست . بازخورد اطلاع از نتايج در ايجاد انگيزه در دانش آموز براي استمرار يادگيري و تشخيص ميزان يادگيري خود نقش مهمي دارد .
9- دانش آموزان را در تصميم گيري شرکت دهيد .
10- آنچه را که از فراگيران به عنوان هدف آموزشي انتظار داريد در آغاز درس دقيقاً به آنها بگوييد .
11- در شرايط مقتضي از تشويق هاي کلامي استفاده کنيد . استفاده از کلماتي مانند «خوب » , «عالي » و «مرحبا» پس از عملکرد درست دانش آموز از تدابير موثر انگيزشي است .
12- مطالب آموزشي را از ساده به دشوار ارائه دهيد .
ارائه مطالب درسي به صورت متوالي , از ساده به دشوار موجب مي شود که يادگيرندگان ابتدا در يادگيري مطالب ساده به اندازه ي کافي موفقيت بدست آورند اين کسب موفقيت اوليه , انگيزش يادگيرنده را براي يادگيريهاي بعدي افزايش مي دهد و بر آمادگي او مي افزايد .
13- از ايجاد رقابت و هم چشمي در ميان دانش آموزان جلوگيري کنيد .
14- هنگام آموزش مطالب تازه از مثالهاي آشنا استفاده کنيد و هنگام کاربرد مطالب آموخته شده از موفقيتهاي تازه استفاده نمائيد .
15- از روشهاي مختلف آموزشي در تدريس استفاده کنيد .
پژوهش هاي متعدد نشان داده اند که يکي از بهترين راههاي ايجاد انگيزه در يادگيرندگان شرکت دادن آنها در فعاليتهاي کلاسي است .
16- به دانش آموزان مسائل و تکاليفي بدهيد که نه خيلي ساده و نه خيلي دشوار باشد .
17- تا آنجا که ممکن است مطالب درسي را به صورت معني دار ودر ارتباط با موفقيتهاي واقعي زندگي ارائه دهيد و در حد امکان در انجام فعاليتهاي آموزشي به يادگيرندگان آزادي عمل بدهيد
18- درس را با ارائه ي دليل و براي برانگيختن دانش آموزان آغاز کنيد .
سعي کنيد به دانش آموزان بگوييد که موضوع يا تکليف درسي براي چه چيزي خوب است , چگونه اين موضوع يا تکليف درسي آنها را براي انجام دادن ساير کارها آماده مي کند و چرا مهم و جالب است .
19- بگذاريد دانش آموزان آنچه را قبلاً فرا گرفته اند به کار گيرند .
20- زماني که دانش آموزان خود را توانمند و تکاليف درسي را در کنترل خود بدانند , انگيزش دروني تحصيلي در آنها بيشتر مي شود .
چگونه انگيزه ام را براي درس خواندن افزايش دهم؟
1.براي مطالعه به خودت پاداش بده!
تو هم مي‌تواني از اين روش استفاده کني و به خودت پاداش بدهي. اين جايزه مي‌تواند يک خوراکي يا تماس با يک دوست صميمي يا ديدن قسمتي از فيلم و کارتون مورد علاقهات باشد.
اگر مطالعه با علاقه صورت بگيرد، بسيار سازنده و اثرگذار خواهد بود. مي‌تواني امتحان کني!
2. براي کارهايت برنامه‌ي مشخص داشته باش
در صورتي که براي هر يک از کارهايت وقت مشخصي درنظر بگيري، موفق‌تر خواهي بود؛ زيرا بدن انسان به اين برنامه‌ها عادت مي‌کند.
3. ساکت! دارم تمرکز مي‌کنم
با صداي بلند مطالعه کن تا بتواني مطالعه کردن خودت را ببيني! از گوش دادن به موسيقي هنگام مطالعه پرهيز کن تا تمرکزت از بين نرود و مجبور نشوي جمله‌اي را که با يک بار خواندن برايت قابل فهم است، دوباره و چندباره بخواني.
4. انگيزه داشته باش
به اين فکر کن که براي چه مطالعه مي‌کني؛ براي آن که در آينده در شغل مورد علاقهات موفق باشي، نه به اين خاطر که خانواده يا معلم، تو را مجبور به درس خواندن مي‌کنند.
5. از فرصت‌هايت به خوبي استفاده کن
اجازه نده که زمان از دست برود. طوري برنامه‌ريزي کن که به کارهاي ديگر هم برسي.
6. اگر نمي‌داني، بپرس
اگر درباره‌ي چيزي شک داري، بي‌معطلي آن را بپرس؛ چون يک سؤال بي‌جواب ذهن تو را مشغول مي‌کند و نمي‌تواني با تمرکز به درس خواندن ادامه دهي.
7. ساعت مناسبي از روز را به درس خواندن اختصاص بده
آخرين ساعات شب فرصت مناسبي براي درس خواندن نيست؛ زيرا بسيار خسته‌اي. اين هم خوب نيست که درست بعد از بيدار شدن به سر ميز مطالعه بروي. هم چنين هرگز بعد از غذا خوردن شروع به درس خواندن نکن، چون تمام خون بدنت براي گوارش غذا در شکم جمع شده است و خوابت مي‌گيريد.
8 .به اندازه‌ي کافي بخواب
بر اساس آن چه که در نکته‌ي 2 و 7 گفتيم، همان طور که کارهايت را با برنامه ي مشخصي پيش مي‌بري، بايد بهترين زمان را براي خوابيدن در نظر بگيري تا ذهنت فعال و سالم باشد. 8 ساعت خواب برايت کافي است.
9. ميزان مطالعه‌ات را بالا ببر
اين که مطالعه، دانايي را افزايش مي‌دهد حرف جديدي نيست؛ اما عادت به مطالعه توانايي درک مسائل و تحليل آنها را بالا مي‌برد. هرچند مجبور نيستي کتاب‌هاي خيلي سخت بخواني.
10. پس از مدتي درس خواندن، به کارهاي موردعلاقه‌ات بپرداز.
سخت است که بخواهي مانند يک ماشين بدون وقفه درس بخواني. بهتر است هر 45 -50 دقيقه يک‌بار به خود استراحت بدهي و به کاري که دوست داري بپردازي. نقاشي بکشي، به يک موسيقي گوش بدهي يا با خميربازي، چيزي درست کني تا ذهنت آزاد شود.
روش هاي ايجاد انگيزه و ترغيب به درس خواندن
بديهي است بچه ها با عادات مطالعه ي مورد نياز براي موفقيت در مدرسه به دنيا نمي آيند و اغلب آنها تحصيل را بدون كسب مهارت در اين زمينه آغاز مي كنند. در اينجا راهكارهايي براي آماده كردن كودكان قبل از مدرسه و افزايش عادت به مطالعه، ارائه مي شود.
سريع شروع كنيد:
هر چند توصيه مي شود به كودكان قبل از آغاز مدرسه به صورت رسمي درس داده نشود، اما والدين مي توانند الگوي خوبي براي بچه هاي شان قبل از رفتن به مدرس باشند. اين عمل ياديگري را تقويت مي كند. پدر و مادر بايد هر روز براي بچه ها مطلبي را بخوانند؛ چرا كه مهارت خواندن براي موفقيت در مدرسه بسيار مهم است. كتاب خواندن براي بچه ها باعث مي شود آنها كم كم به مطالعه علاقه مند شوند. براي اين منظور والدين بايد كتاب هاي جالبي براي كودك تهيه كنند. آنها مي توانند با خواندن كتاب، براي كودك يك الگوي خوب باشند. پدر و مادر بايد تلاش كنند تا كنجكاوي هاي طبيعي بچه ها را درباره ي محيط پيرامون ارضا كنند و اين كار از طريق صحبت كردن، گوش دادن به صحبت هاي شان و پاسخ به سوالات آنها امكان پذير است. همچنين والدين بايد چيزهاي موجود و مهيج را در صورت امكان در معرض ديد آنها قرار دهند.
با بچه ها مشاركت كنيد:
پدر و مادر بايد در فرايند تحصيل كودكان از طريق انجمن اوليا و مربيان كودكان از طريق انجمن اوليا و مربيان مشاركت كنند. اگر آنها باور داشته باشند كه تحصيل كودكان شان اهميت بسياري دارد، كودكان نيز به اين باور مي رسند. والدين بهتر است اين موضوع را با كودكان و معلمان در ميان بگذارند و كودكان را در اين زمينه ترغيب كنند. همچنين با بچه ها درباره ي كارهايي كه بايد در مدرسه انجام دهند، صحبت كنند. اين كار به تقويت يادگيري آنها كمك مي كند.
زماني كه تكاليف شروع مي شود:
وقتي كه بچه ها به مرحله اي مي رسند كه امتحانات و تكاليف بخشي از برنامه ي درسي شان محسوب مي شود، والدين براي ارتقا و تقويت عادات مطالعه ي خوب كارهاي زيادي مي توانند انجام دهند كه بعضي از آنها به قرار زير است.
تهيه ي برنامه ي زمان بندي:
والدين بايد همراه بچه هاي شان تصميم بگيرند كه هر روز در چه زماني به انجام تكاليف بپردازند. اگر بچه ها در سال هاي اول مدرسه هستند، تقريبا يك ساعت در روز مطالعه كافي است. به همان اندازه كه مسئوليت ها و تكاليف زياد مي شود، زمان بيشتري مورد نياز خواهد بود. بسيار مهم است كه بچه ها در اين تصميم گيري مشاركت داشته باشند. آنها بايد درك كنند كه مي توانند براي برنامه ي مطالعه ي خود تصميم بگيرند. زماني كه والدين و بچه ها برنامه ي زمان بندي را تعيين كردند، بايد حتما آن را اجرا كنند. اگر روزي تكليفي براي انجام دادن وجود نداشت، كودك مي تواند از اين زمان براي انجام كار ديگري استفاده كند. (مثلا مطالعه ي كتاب داستان، مجله و ...). بسيار مهم است كه بچه ها هر روز به مطالعه عادت كنند و زماني از روز را حتما به اين امر اختصاص دهند.
يك مكان خاص را براي مطالعه ي فرزند خود در نظر بگيريد:
والدين بايد يك جاي آرام و راحت براي درس خواندن بچه ها فراهم كنند. همچنين بايد مطمئن باشند كه لوازم مورد نياز كودك براي درس خواندن فراهم شده است (مثل مداد، دفتر، مدادتراش و ...). گاهي اوقات اتاق خواب كودك بهترين جا براي درس خواندن نيست؛ چرا كه عوامل حواس پرتي زيادي در آنجاست.
به سازماندهي كودك كمك كنيد:
والدين بايد تقويمي در اختيار بچه ها قرار دهند تا در آن تكاليف درسي را بنويسند و وقتي آنها را انجام دادند، علامت بزنند. علاوه بر اين مي توانند به آنها نشان دهند كه چطور كارهاي شان را انجام دهند، وسايل شان را مرتب و تكاليف شان را اولويت بندي كنند.
تشويق ها را درنظر داشته باشيد:
والدين بايد بچه ها را به انجام كارهاي سخت و تكميل تكاليف تشويق كنند. به ياد داشته باشيد كه مشق و تكليف مدرسه هيچگاه براي دانش آموز لذتبخش نيست.
به دانش آموز كمك كنيد:
پدر و مادر را بايد توانايي پاسخ به سوالات كودك را داشته باشند. آنها بايد بدون اينكه تكاليف را براي فرزندشان انجام دهند، اطلاعاتي در اختيار او بگذارند.
مسئوليت انجام تكاليف را به بچه ها واگذار كنيد:
والدين نمي توانند بچه ها را مجبور به درس خواندن كنند. سرزنش و ترساندن نيز اثربخش نيست. بچه ها بايد بدانند كه خود مسؤول انجام تكاليف و درس خواندشان هستند. والدين نيز بايد اين مسئوليت را به آنها واگذار كنند و حتي اجازه دهند عواقب شكست در امتحان را متحمل شوند. در اين شرايط نقش آنها حمايت كردن است.
اگر برنامه ي زمان بندي مناسبت نبود و كارايي نداشت، برنامه ي ديگري تدوين كنيد:
شايد زمان هاي مطالعه ي كوتاه در هر روز براي كودك شما مناسب تر از يك زمان طولاني در روز باشد و يا بعدازظهر مطالعه كردن بهتر از بلافاصله پس از بازگشت از مدرسه باشد. به خاطر داشته باشيد كه والدين و كودكان بايد اين برنامه را تا زماني كه كارايي دارد، اجرا كنند. بچه ها بايد بدانند كه خودشان مسؤول يادگيري درس ها هستند و والدين مي توانند از طريق فراهم كردن شرايط براي آنها ايفاي نقش كنند.
با گذشت بخشي از سال تحصيلي و با پايان امتحانات ممکن است گروهي از دانش‌آموزان نسبت به درس خواندن قدري بي‌انگيزه و بي‌ميل شده باشند. به همين دليل در اين مقاله به طرح چند روش براي افزايش انگيزه‌ي دانش‌آموزان مي‌پردازيم:
- طرح مطالب درسي به صورت پرسش‌هاي جالب: مطلب يا موضوعي را که مي‌خواهيم کودک و نوجوان ياد بگيرد، به صورت پرسش يا پرسش‌هايي روشن و جالب که آنها را به فعاليت ذهني و پويندگي ترغيب کند، مطرح کنيم. بايد تلاش کنيم تا در دانش‌آموزان احساس نياز به وجود آيد.
- تجربه و تماس مستقيم با مطالب درسي: سعي کنيد دانش‌آموزان آنچه را مي‌خواهند ياد بگيرند با آن تجربه‌ي مستقيم و عملي داشته باشند.
- اهداف آموزشي: اهداف آموزشي مورد انتظار از دانش‌آموزان را در آغاز درس براي آنها بازگو کنيد. اهداف بايد روشن و متناسب با توانايي دانش‌آموزان باشد.
- اجراي نقش: بهتر است در زمينه‌ي برخي از موضوعات از جمله تاريخ، ادبيات، ديني و ... دانش‌آموزان را تشويق کنيم تا موضوع مورد نظر را به صورت نمايش درآورند. اجراي نمايش در تفهيم مسائل تربيتي و اخلاقي بسيار مفيد و مؤثر است.
- احساس موفقيت: بايد شرايطي فراهم شود تا دانش‌آموز موفقيت خود را احساس کند؛ زيرا هيچ چيز مانند خود موفقيت به موفقيت کمک نمي‌کند.
- مشخص کردن نحوه‌ي انجام کار براي يادگيرنده: کاري را که دانش‌آموز قرار است انجام دهد بايد دقيقاً مشخص شود.
- تبادل نظر با دانش‌آموزان: تبادل نظر با دانش‌آموزان درباره‌ي مشکلات درسي و شرکت دادن آنها در طرح نقشه‌هاي کار و فعاليت.
- مطالب آموزشي را بايد از ساده به دشوار ارائه دهيد. مي‌توانيد با فعال‌سازي دانش‌آموز به هنگام تدريس در او ايجاد انگيزه کنيد.
- از مقايسه‌ي دانش‌آموزان با يکديگر خودداري کنيد.
- قدرداني از کار دانش‌آموز او را به کوشش و تلاش بيشتر و دلبستگي به درس وادار مي‌کند.
- برقراري ارتباط بين مطالب درسي با واقعيات زندگي در ايجاد انگيزه مؤثر است.
- بلافاصله دانش‌آموز را از ميزان پيشرفت در کارش مطلع کنيد.
- دانش‌آموز را از عملکرد خود آگاه کنيد. اين کار باعث مي‌شود تا به تقويت نقاط مثبت و اصلاح نقاط ضعف و منفي خود بپردازد.
- انگيزش از راه سرمشق‌گيري: معلم در اين شيوه از شخصيتي خاص تمجيد و تجليل مي‌کند و او را يک نمونه و سرمشق ارزشمند و قابل احترام معرفي مي‌کند و دانش‌آموزان نيز از طريق همانندسازي با آن به درس و مدرسه علاقه‌مند مي‌شوند.
نتیجه گیری
معلمان انگیزش را عامل مهمی در یادگیری می دانند و از این رو می خواهند دانش آموزانی با انگیزه داشته باشند.و دانش آموزان نیز خواهان موفقیت و کسب پیروزی هستند در این خصوص معلم می تواند به دانش آموز کمک کند.
راهبرد هایی برای ارضای نیازهای یادگیری فرد
1- تشخیص نیازها، علایق و اهداف منحصر به فرد دانش آموزان.
2- کمک به دانش آموزان برای تعریف اهداف فردی خود و آنچه که به اهداف یادگیری آنها مربوط می شود.
3- مرتبط کردن اهداف کلی یادگیری با علایق و اهداف منحصر به فرد دانش آموزان.
4- سازماندهی اهداف و فعالیت های یادگیری به منظور تشویق دانش آموزان به موفقیت های فردی.
5- استفاده از سرمشق برای آگاه کردن دانش آموزان ازا رزش و منافع حاصل از مهارتهای خاص.
برخی از اصول اساسی بدست آمده از تحقیق عبارتند از:
1- دانش آموزان از طریق یادگیری شرایط و فعالیت هایی برانگیخته می شوند که:
الف: آنها را در هماورد جویی شخصی و فعالانه یادگیری درگیر کند و ب: به آنهااجازه داده شود تا دست به اتنخاب های شخصی بزنند و مقتضیات تکالیف را با ظرفیت های شان هماهنگ سازند.
2- انگیزش دانش آموزان در صورتی افزایش می یابد که دریابند تکالیف یادگیری الف: به طور مستقیم یا غیر مستقیم با نیازها، علایق و اهداف شخصی آنها مرتبط است و ب: سطح دشواری آن به گونه ای است که می توانند به صورتی موفقیت آمیز آنها را انجام دهند.
3- انگیزش ذاتی دانش آموزان به یادگیری در محیط امن، اعتماد بخش و حمایتگرایانه پرورش یابد، که دارای این ویژگی ها باشد: الف بزرگسالان،در روابط کیفی خود توام با توجه به توانمندی های بالقوة جوانان، را دریابند ب: نیازهای منحصر به فرد دانش آموزان از نظر یادگیری و آموزشی مورد حمایت قرار می گیرند و ج: فرصت هایی برای خطر کردن بدون ترس از شکست خوردن برای دانش آموزان فراهم کند.
این اصول اساسی به جنبه هایی از نقش معلمان به عنوان برانگیزاننده اشاره دارد: نخست آنکه به نیاز معلمان برای آگاه شدن از نیازها و علایق شخصی هر دانش آموز اشاره می کند.
دومین جنبه ی نقش تمرکز بر شیوه هایی است که در آن دانش آموزان هم مسئولیت فردی خود را در یادگیری بپذیرند و هم به طور فعالانه در تجارب یادگیری درگیر شود ذکر این نکته ضروری است که دانش آموز به طور ذاتی نسبت به زمینه های مورد علاقه یخود وقت تلاش و انرژی صرف می کند، یا هنگامی که کاری را به طور شخصی معنادار می سازند.
سرانجام آنکه اصول مذکور اشاره بر این دارند که بخش عمده ای از نقش معلمان، ایجاد محیطی امن اعتماد بخش و حمایت آمیز است که با ابراز علاقه، توجه و ملاحظه ی خالصانه به هر دانش آموز بوجود می آید.
یافته های پژوهشی نشان می دهند که بخشی از ضرورت های ایجاد فضای امن و مطمئن برای دانش آموزان بر ساختارهای غیر رقابتی ـ مشارکتی ـ و آن نوع اهداف آموزشی تأکید دارد که مغایر با ساختارهای رقابت آمیز است.
نقش معلم به عنوان برانگیزاننده، در بردارنده ی رشد فزاینده احساسات مثبت دانش آموزان نسبت به خود و ایجاد انگیزه ی یادگیری به عنوان یک عامل مهم خلاقانه و هماورد جویانه است.
هر روز صبح، غزالی در آفریقا بیدار می شود.
او خوب می داند که باید تندتر از سریعترین شیر بدود تا کشته نشود ....
هر روز صبح، شیری در آفریقا بیدار می شود.
او خوب می داند که باید تندتر از کندترین غزال بدود تا از گرسنگی نمیرد.
مهم نیست که شیر هستید یا غزال ...
بهتر است با طلوع خورشید، دویدن را آغاز کنید.
-
20 سال سابقه خدمت دارم
6 سال در نهضت سواد آموزی مشغول به تدریس بوده ام
2 سال مدیر آموزگار بوده ام
12 سال آموزگار بوده ام .
در سال های تدریس استفاده از طرح درس - استفاده از انواع روش های تدریس – شرکت در ضمن خدمت ها
گروه بندی دانش آموزان در کلاس ، استفاده از جدول های تشویقی ، گرفتن جشن ها از جمله جشن تکلیف وجشن الفبا دادن جوایز به بچه ها انجام دادن آزمایشهای کلاس ،برای ایجاد انگیزه
دانش آموزان را به بیرون از مدرسه برای تدریس برده ام و بیشتر کارهایی که انجام داده ام به صورت مصور نشان داده ام . شرکت بچه ها در اردوها
فهرست
چکیده 3
مقدمه 4
انگیزه چیست؟ 5
چگونه با انگیزه باشیم؟ 6
کلیاتی در مورد انگیزش 8
آموزش انگیزه 13
10 روش براي ایجاد انگیزه در دانش آموزان 15
روش هایی جهت به کارگیري توسط والدین 20
روش هایی جهت به کارگیري توسط معلمین 23
با دانش آموزانی که تمایلی به درس خواندن ندارند چه باید کرد؟ 24
روشهاي ایجاد انگیزه در دانش آموزان 27
کنترل محیط مطالعه 29
راههاي ایجاد انگیزه در دانش آموزان و همکاران جهت ارتقاي علمی و فرهنگی مدرسه 33
چگونه انگیزه ام را براي درس خواندن افزایش دهم؟ 42
روش هاي ایجاد انگیزه و ترغیب به درس خواندن 44
پیشنهاداتی در مورد افزایش انگیزه هاي درس خواندن 47
نتیجه گیري 54
منابع و مأخذ 57
چکیده
در این تحقیق سعی شده است به مطالعه روش های نوین یادگیری ایجاد انگیزه و ترغیب دانش آموزان به تحصیل مورد بررسی قرار گیرد.
تحقیق به صورت کتابخانه ای انجام گرفته و با تطبیق نظریه ها و روش های گوناگون ایجاد انگیزه، موضوع را مورد بررسی قرار داده است.چرا برخی از دانش آموزان علاقه زیادی به درس، مدرسه و تحصیل دارند و برخی علاقمند به این امور نیستند بررسی چگونگی و چرایی این انگیزه مورد سؤال و بحث بسیاری ازاولیاء، معلمان ومربیان است.هر پدر و مادر و یا معلمی دوست دارد در دانش آموز ایجاد علاقه ، میل و رغبت به تحصیل را بارور کند تا فراگیر بتواند در امر تحصیل موفق تر و از تحصیل لذت بیشتری ببرد.
انگیزه یعنی چرایی و علت رفتار فرد، نیرویی که فرد را انگیخته و وادار به کاری با میل و رغبت می کند.موفقیت تحصیلی از مسایل مهم آموزشی و روان شناسی است که رابطه تنگاتنگی با انگیزه دارد. داشتن انگیزه و علاقه به تحصیل و مدرسه از دلایل اصلی موفقیت تحصیلی محسوب می شود.در ایجاد انگیزه به تحصیل که موجب ارتقاء موفقیت تحصیلی می گردد عواملی دخیل هستندکه از آن جمله می توان به توان ذهنی، یادگیری های قبلی، علاقه به دروس خاص و...از یک سو واز سوی دیگرسطح درآمدخانواده،میزان تحصیلات ونوع شغل والدین، موقعیت اجتماعی - اقتصادی و فرهنگی خانواده، محیط خانواده و....... اشاره کرد.در بررسی ایجاد انگیزه به تحصیل باید به عوامل مؤثر درونی و بیرونی فردتوجه کرد.وقتی که پدرومادر همه ی زمینه های علاقمندی را برای دانش آموز فراهم کرده اند چه عواملی باعث می شوند که فرزند آنها میلی به درس نشان ندهد؟ در درون او چه می گذرد؟بعد از شکست هایی که برای دانش آموزان(در اموردرسی) بوجود می آید توانایی بهره گیری از این تجربه در افراد متفاوت است بعضی آن را زمینه ساز پیروزی بزرگ می دانند و عده ای آن را پایان راه وبعضی اصلاًواکنشی ندارند وظیفه معلمان و مربیان است که آموزش خوب و ارائه راهکار و روش درست را به دانش آموز نشان دهند.در این تحقیق سعی شده است در حد توان به بررسی چند روش ایجاد انگیزه و دلایل و ریشه های آن پرداخته شود.
مقدمه
نخستین نکته ای که معلمان باید بدانند این است که انگیزش انسانی یک موضوع بسیار پیچیده است صدها روان شناس زندگی خود را صرف کرده اند تاعلت نحوه رفتار انسان راکشف کنند کوشش های آنان به موفقیت های زیادی منجرشده است امروزه مانسبت به چند دهه ی قبل اطلاعات زیادی درباره ی این موضوع داریم اما این موفقیت ها بدین معنا نیست که درک و فهم ماکامل شده است و اکنون می توانیم به این دانش جدید تمام اشکال رفتارها و نگرش های ضد باروری در مدارس کلاسها رامتوقف کنیم اگرموضوع انگیزش انسان اینقدرساده بود معلمان به حل بسیاری از مشکلاتی که با اندک انگیزش دانش آموزان قابل رفع بود فایق می آمدند بنا براین معلمانی که برای افزایش انگیزش تحصیلی دانش اموزان فعالیت می کنند باید بینش و اهدافی متعادل داشته باشئد معلمان باید علاوه برداشتن اهدافی متعادل برای افزایش انگیزش تحصلی دانش آموزان باید آگاه باشند که مجموعه ی یکسانی از شیوه های علمی که در تمام موفقیت موثر باشند وجود ندارد.
از آنجایی که تدارک محیط های مناسب برای دانش آموزان باعث افزایش انگیزش یادگیری آنان می شود از این رو معلمان باید زمان زیادی راجهت آموختن شیوه های آماده سازی محیط مناسب برای دانش آموزان صرف کنند،زیرا این عمل بسیار پیچیده است معلمانی که با تغییر پی در پی روش های تربیتی خود سعی در ایجاد تقویت و پیشبرد انگیزش تحصیلی هستند توصیه می شود که این عمل را بتدریج انجام دهند زیرا ایجاد تغییرات پی درپی حالتی از شوک در افراد ایجاد می کند.
انگيزه چيست؟
در كتاب‌هاي روانشناسي انگيزه را نيروي دروني كه براي رسيدن به هدف مي‌تواند موثر باشد معرفي كرده‌اند. بد نيست مثالي بزنم: شما زماني كه احساس گرسنگي يا تشنگي مي‌كنيد، بدون اينكه كسي به شما چيزي بگويد، براساس نيروي دروني به‌طرف غذا و آب مي‌رويد. يعني نيازي كه در شما ايجاد شده باعث مي‌شود غذا ميل كنيد، يا آب بنوشيد.
بنابر اين شايد لازم است كه قبل از انگيزه، موضوع رسيدن به هدف براي ما به صورت يك نياز مطرح شود. به عبارت ديگر در موضوع درس خواندن بايد هر دانش‌آموزي خود را محتاج درس خواندن بداند و مطالعه و يادگيري را نياز خود بداند؛ در اين صورت انگيزه يا همان نيروي دروني مي‌تواند دانش‌آموز را با رغبت بيشتري به طرف هدف، كه همان يادگيري دقيق است، هدايت كند.
چرا براي درس خواندن انگيزه لازم است؟
درس خواندن سخت‌ترين و راحت‌ترين كار دنياست. سخت‌ترين است چون بايد اطلاعات و معلومات زيادي را در حافظه خود نگه داريد. بايد سختي حل تمرين و كار كردن را تحمل كنيد. بايد ساعتها در كلاس با رعايت نظم و انضباط به صحبت‌هاي معلم گوش بدهيد. از طرف ديگر راحت‌ترين كار دنياست، اگر با ساير كارهاي دنيا مقايسه شود كه در آن صورت متوجه مي‌شويد كه درس خواندن تنها كاري است كه اگر درست انجام شود لذت حاصل از آن با هيچ لذتي قابل مقايسه نيست
چرا براي درس خواندن انگيزه لازم است؟
درس خواندن سخت‌ترين و راحت‌ترين كار دنياست. سخت‌ترين است چون بايد اطلاعات و معلومات زيادي را در حافظه خود نگه داريد. بايد سختي حل تمرين و كار كردن را تحمل كنيد. بايد ساعتها در كلاس با رعايت نظم و انضباط به صحبت‌هاي معلم گوش بدهيد. از طرف ديگر راحت‌ترين كار دنياست، اگر با ساير كارهاي دنيا مقايسه شود كه در آن صورت متوجه مي‌شويد كه درس خواندن تنها كاري است كه اگر درست انجام شود لذت حاصل از آن با هيچ لذتي قابل مقايسه نيست.
چگونه با انگيزه باشيم؟
۱-هنگام تدريس مباحث درسي،توجه وتمركز لازم را من گفته هاي استادومواد آموزشي داشته باشيد.
توجه و تمركز، لازمه هر يادگيري است. چون تمركز در مطالب درسي با انگيزه درارتباط است، غالباً دانشجويان با سطح انگيزه پايين نمي توانند تمركز وتوجه طولاني مدت برروي مباحث درسي داشته باشند، معمولاً پس از چند دقيقه خسته شده و كانون توجه خود را از موضوع درسي باز گرفته و برموضوعات ديگر متمركز مي كنند.
۲-براي ساعات مطالعه وانجام تكاليف خودبرنامه اي منظم ودقيق تدوين كنيد.
اصل برنامه ريزي براي مطالعه بسيار مهم است. چنانچه فردي بخواهد استفاده مناسبي از ساعات روزانه خود داشته باشد بايد برنامه اي كامل و دقيق تهيه نمايد.
۳- در انجام تكاليف پايداري بخرج دهيد و تا اتمام آن دست از كار نكشيد.
اين اصل يكي از اصول بسيار مهم دررسيدن من موفقيت است. گاهي اوقات ديده مي شود، زماني كه فرد يادگيرنده درانجام تكاليف با عدم پيشرفت مواجهه مي گردد. از ادامه آن منصرف شده و در جهت اتمام آن تلاش نمي كند.
۴-سعي كنيدكه در بحثها و مناظره هاي كلاسي فعالانه شركت داشته باشيد.
اين كار چند مزيت دارد. اول اينكه اگر دانشجو بخواهد فعالانه من بحث در باره مطالب درسي بپردازد بايد قبل ازحضور در كلاس درباره مطالب ومباحث مورد نظر اطلاعاتي جمع آوري نمايد. دوم اينكه ازاين طريق مي آموزد چگونه ابراز وجود كرده و فعالانه در حل مسائل تلاش نمايد. سوم اينكه گاهاً تشويق اساتيد و دانشجويان خود نيز باعث افزايش انگيزه در فرد مي گردد.
۵-تلاش كنيد كه مطالعات خود راگسترش دهيد و مطالب جانبي و خارج از مباحث كتاب را مطالعه نمائيد.
با رعايت اين اصل اولاً، بر معلومات شما افزوده شده و مطالب كتاب درسي بيشتر قابل فهم است. دوماً من هنگام شركت دربحثها و مناظره هاي كلاسي خواهيد توانست از معلومات اندوخته خود استفاده كرده و آنها را دراختيارديگران قراردهيد.
۶-در مطالعات خود مطالب را من طور معني دار و درارتباط بامطالب ازقبل آموخته شده بياموزيد.
مطالب جديد را بايد من مطالبي كه از قبل آموخته ايد ربط دهيد. با اين كار يادگيري شما من طور معني دار صورت خواهد گرفت.
۷-نتايج يادگيري هاي خود را من طورمنظم ارزيابي كنيد و رقابت باخود را جايگزين رقابت باديگران سازيد.
در روانشناسي اصلي وجود دارد با اين مضمون كه اگر فرد يادگيرنده از نتايج عملكرد خود اطلاع حاصل كند، عملكردهاي بعدي او دقيق تر و منتر خواهد شد.
۸-سعي كنيد با همكلاسيهاي خود روابط دوستانه و براساس احترام متقابل داشته باشيد.
رعايت اين اصل موجب خواهد شد كه محيطي گرم و صميمي همراه با احساس ايمني درمكان تحصيل خود داشته باشيد.
۹-براي اوقات اضافي خودبرنامه اي مناسب تهيه نمائيد
کلیاتی در مورد انگیزش :
انگیزش از جمله مباحثی است که قرن ها توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است و دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که ارزیابی انگیزش انسان بسیار پیچیده است .اصطلاح انگیزش (motivation)در اصل از ریشه لاتین (movere)مشتق شده است و به معنی تحریک است.یک جاندار انگیخته ،در مقایسه با یک جاندار نا انگیخته با نیرو و کارایی بیشتری در یک فعالیت در گیر می شود.مفهوم انگیزش ممکن است ساده به نظرآیداما تجزیه وتحلیل آن بسیار مشکل است یکی ازمشکلات این است که یک نوع رفتاریاعمل ممکن است با انگیزه های متفاوتی ارتباط داشته باشد و مشکل دیگر در مطالعه انگیزش تمیز دادن انگیزه های اصلی واولیه از انگیزه های ثانویه است سومین مشکل در مطالعه انگیزه ها آن است که افراد ممکن است از دلایلی که پایه واساس یا برانگیزنده اعمالشان می باشد کاملا آگاه نباشند.
موفقیت تحصیلی از جمله مسایل مهمی است که محور بسیاری از پژوهش های آموزشی و روان شناسی است.(براون و کراسی، (1997)؛موس وموس،1990 نایسی و وانیوماکسی 1999).
عوامل بسیاری در موفقیت و پیشرفت تحصیلی کودکان و نوجوانان سهیم هستند که برخی ا ز آنها نظیر هوش، توانایی ویادگیری های قبلی ،شناختی هستند و برخی دیگر نظیر محیط خانوادگی جایگاه اجتماعی – اقتصادی ،غیر شناختی اند.(براون و کراسی، (1997).
الف: عوامل شناختی به این دلیل مهم هستند که فراهم کننده پایه و اساس ذهنی و تجربی برای یادگیری در آینده هستند ورابطه بین آنها و موفقیت تحصیلی کاملاً بارز وقابل مشاهده است. دویک(2000) معتقد است که باورهای هوشی با موفقیت تحصیلی دانش آموزان رابطه دارد.
ب:عوامل غیرشناختی مثل موقعیت خانواده به لحاظ اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی از جمله عوامل مهم در پیشرفت ها و شکست های تحصیلی کودکان به شمار می رود. (گولال1374)
نتایج پژوهش ها نیز نشان دهنده ی وجود ارتباط بین بالا بودن سطح اجتماعی اقتصادی والدین و موفقیت تحصیلی دانش آموزان است و روشلن،1965؛نقل از گولال،1374،موس وموس،1990)
کالجرو(1982) نشان داد که بین سطح درآمد ،میزان تحصیلات و نوع شغل والدین با موفقیت تحصیلی فرزندان آنها رابطه معناداری وجود دارد.بعد از انجام فعالیتی رفتاردانش آموز به یکی از3 طریق زیر نشان داده می شود:
1- تلاش نکند 2- برای کسب موفقیت تلاش کند 3-برای اجتناب از شکست فعالیت کند
چنین فرض شده است که خصوصیت برخی از افراد این است که نوعی انگیزه پیشرفت از خود نشان می دهند حال آنکه برخی دیگر غالباً تحت تاثیر انگیزش منفی گریز از شکست هستند دسته دوم خواهان موفقیت نام گرفته اند و گروه سوم را گریزان از شکست می گویند. (مکللاند،اتکیسون،کلارکو لوئل 1953).تلاش برای موفقیت یا انگیزه پیشرفت ،ازخصوصیات دسته خواهان موفقیت است.طبق نظریه مک للاند،اتکینسون،کلارکو لوئل (1953)، انگیزه پیشرفت یا انگیزه گرایش، از آرزوهای فزاینده کودک ناشی می شود انگیزه مثبت پیشرفت، نیاز به پیشرفت نامیده می شود.
اگردانش آموز با کمی تلاش بتواند بر معمای خود غلبه کند احساس لذت خواهد کرد وبه گسترش انگیزه پیشرفت تمایل خواهد داشت در صورتی که کودک نتواند بر معما غلبه کند در او اثر منفی خواهد داشت و به کسب انگیزه گریز از شکست تمایل خواهد داشت.
معلم دانش آموزی را انگیخته می داند که هم مایل است کارهای مورد نظر وی را انجام دهد و هم اینکه عملا آنها را انجام دهد بر همین منوال معلم دانش آموزی را ناانگیخته می داند که مایل نیست کارهای مورد نظر وی را انجام دهد و یا اینکه باید او را وادار به انجام آنها کرد .
نکته دیگری که بر آن تاکید داریم این است که انگیزش در هر نگره ی تربیتی مفهومی ریشه ای دارد هنگامی که در نظام تربیتی شکستی رخ می دهد غالباً انگیزش نکوهیده می شود.
نظریه پردازان و محققان انگیزش انسانی به دو نوع کلی از انگیزش یعنی درونی و بیرونی اشاره کرده اند.(دسی،1975؛دسی و ریان،1985؛ لپروگرین،1978؛مالون لپر،1987).
انگیزش بیرونی زمانی وجود دارد که افراد به وسیله پیامدی که خارجی است و یا از لحاظ کارکردی مربوط به فعالیتی است که در آن افراد درگیر می شوند برانگیخته می شوند.
دانش آموزان که در فعالیتهای مطلوب خود به صورتی فعال درگیر می شوند برانگیخته شده اند ولی دلیل این سختکوشی آنان با ماهیت خود تکلیف ارتباطی ندارد آنان به این خاطر سختکوش هستند که تکلیف را وسیله ای برای رسیدن به اهداف مطلوب دیگری در نظر می گیرند.
در مقابل انگزش بیرونی،انگیزش درونی وجود دارد بدین معنی که شخص برای انجام موفقیت آمیز تکالیف خود تمایل درونی دارد خواه برای آن ارزش بیرونی وجود داشته باشد و یا نداشته باشد.اگر چه هر دو جهت گیری یعنی انگیزش درونی و بیرونی در اکثر کلاسها وجود دارد،ولی شیوه های عملی مدارس و سیستم کلاسهای ما طوری طرح ریزی می شود که جهت گیری انگیزش بیرونی را بصورت افراطی تسریع می کند.
یکی از راههای اصلی سرعت بخشیدن به انگیزش درونی دانش آموزان برای یادگیری،این است که در محیط های تحصیلی انگیزش درونی با تغییر موقعیتها،از یک روز به روز دیگر حتی دقیقه به دقیقه ادراکات شایستگی و خود تعیین دانش آموزان تغییر خواهد کرد.
انگیزش درونی بطور عمده تابعی از احساس کنترل است. معلمانی که در فکر افزایش انگیزش درونی دانش آموزان هستند باید بیاموزند که برای کنترل محیط های یادگیری خود چگونه برای دانش آموزان فرصتهای واقعی ایجاد کنند. به هر حال، آنان باید فرصتهای کنترل را افزایش دهند.
متأسفانه استفاده ی ناشیانه و نا آگاهانه از روش های ایجاد انگیزش درونی و بیرونی می تواند مشکلات انگیزشی غیر منتظره ای به وجود آورد بروز مشکل عمده بدین علت است که بین جهت گیری های انگیزش بیرونی و انگیزش درونی رابطه ای مثبت وجود ندارد. یعنی، نمی توان با افزایش درجه ی معینی از انگیزش بیرونی باعث افزایش علاقه ی درونی دانش آموز در یک تکلیف شد تا جایی که سطح انگیزش تحصیلی او به بالاترین حد خود برسد. اگر به افرادی که برای انجام فعالیتهای خاصی انگیزش درونی دارند پاداش داده شود سطح انگیزش درونی آنها در آن فعالیتها در آینده کاهش خواهند یافت(دسی، 1971، 1972، 1973،لپروگرین، 1975، لپروگرینو نایسی، 1973).
انگیزش دارای کاربرد مفهومی و درجاتی است وتا اندازه ای نیز از توانائیهای فطری و آموختنی پیروی می کند.معلم به هیچ وجه کنترل همه جانبه بر همۀ فرایندهای انگیزشی کلاس درسی ندارد.ولی دستکاری و کنترل کردن انگیزه های کودک در کلاس به شکل گیری شخصیت او اثر می گذارد.در این مورد بحث تقلید بعنوان الگویی برای یادگیری مطرح می شود.تقلید را می توان یادگیری بدون کوشش به شمار آوردکه بوسیله مشاهده ی الگو و بدون توسل به تمرین موجب تقویت رفتار گرددو تأیید این رفتارها موجب ایجاد انگیزه بیشتر برای تقلید از الگوهای مطلوب گردد. اگر معلمان می خواهند که دانش آموزان آنها کنجکاو و پژوهشگر باشند خود باید کنجکاو و پژوهشگر باشند ذکر این نکته قابل توجه می باشد که هر چه کودک رشد می کند و بطور فزاینده ای خود مختار می شود احتمال اینکه معلم بتواند بطور موفقیت آمیزی با استفاده از فرایندهای یادگیری انگیزه های فراگیر را دست کاری کند، کاهش می یابد.
انگیزه پیشرفت از جمله مسایلی است که باعث ایجاد انگیزش تحصیلی می شود که خود بر دو نوع الف:انگیزه پیشرفت مورد انتظار جامعه ب:انگیزه پیشرفت درونی نمایان می شود.و شکست و موفقیت برای گروه دوم از اهمیت بیشتری برخوردار است کارابنیک (1972). افرادی که انگیزه پیشرفت بالایی دارند علاقه مند به برتری ، به خاطر برتری هستند نه به خاطر پاداشی که به دنبال دارد آنان روی یک تکلیف، به سبب پولی که بعنوان پاداش به دنبال دارد کارنمی کنند .آنها نقشها را بر اساس فرصتهایی که برای برتری فراهم می کنند و نه به خاطر اعتبار آنها ارزیابی می کنند.البته سطح بالای انگیزش پیشرفت تنها هنگامی ظاهر شد که موقعیت نشانه هایی در ارتباط با موفقیت اجتماعی فراهم کند.
والدین در ایجاد انگیزه تحصیلی در فرزندان نقش اساسی دارند؛ هاماچک (1971) نشان داده است که چگونه رفتار والدین می تواند اثر چشمگیری بر،انگیزه تحصیلی کودکان بگذارد. (با توجه به نتایج فرضی آن برای موفقیت تحصیلی آنان)، کودکان یاد می گیرند که نگرشهای افراد با نفوذ (والدین ومعلمان ) نسبت به خود، پیشرفت تحصیلی و توانایی بالقوه آنان را درک کرده و این ارزشیابی را بعنوان حقیقت بپذیرند. نتیجه جالبی از یک مطالعه در ارتباط با این موضوع توسط کتکاوسکی و دیگران (1964) بدست آمده است آنها متوجه نوعی ارتباط نیرومند بین نگرشهای پیشرفت تحصیلی والدین و رفتار آنها نسبت به کودکان خود شدند. ارزشهای مادر بیشتر بارفتار آنها نسبت به پسران مرتبط بودند تا دختران و در مورد پدران بر عکس آن درست بود.
به نظر می رسد که نیاز به پیشرفت تحصیلی، ریشه کاملاً محکمی در نگرشهای والدین نسبت به پیشرفت تحصیلی و رفتار آنها نسبت به فرزندان خود در موقعیت های پیشرفت تحصیلی دارد.
آموزش انگیزه
الشوار و دیگران (1970) شش گام عمده برای آموزش اانگیزش پیشرفت را ارائه کردند این گام ها که به ترتیب مورد توجه قرار خواهند گرفت از این قرارند:
1- توجه خود را به آنچه که اینجا و اکنون رخ می دهد متمرکز کنید.
2- تجربه یکپارچه و عمیق از افکار، اعمال و احساسات را فراهم کنید.
3- به شخص یاری دهید تاازتجربه خود با کوشش درپنداشتن آنچه که رخ داده است سردر بیاورد.
4- تجربه یاد شده را به ارزشها، اهداف ، رفتارها و ارتباطات شخص با دیگران اتباط دهید.
5- به وسیله تمرین و تفکر ، عمل واحساسات تازه را تثبیت کنید.
6- تغییرات به دست آمده را درونی سازید.
همچنین شواهدی دال بر ارتباط انگیزه تحصیلی با کارکرد مدرسه وجود داردکه به صورت کلی وضمنی بر رفتار دانش آموزان تاثیر دارد.البته بعضی از مدارس گامی فراتر رفته و به آموزش و تعلیم انگیزش پرداخته اند که نتایج بدست آمده از مدارس مختلف بسیار پیچیده و گاهاً متعارض می باشند.بعضی از این آموزشها به صورت دوره های کوتاه مدت ارائه شده است که ازآن جمله شیوة بیان از راه وانمود سازی در بازی، واکاوی مورد نگاریها،( سخنرانی مردان موفق)، «آموزش روانی»را می توان نام برد.
مدارس می توانند براساس شایستگی تحصیلی دانش آموزان یک برنامه ی آموزشی که باعث ایجاد انگیزش تحصیلی می شود رادرمورد نظر داشته باشند که خصوصیات آن عبارتست از:
1- تمرکز بر آموزش مستقیم مهارتها و راهبردها و روش هایی که بعداً دانش آموز در یادگیریها، حل مسائل و ایجاد محصول از آنها استفاده کند.
2- فراهم کردن تکالیفی با دشواری متوسط که دانش آموز مهارتها، روشها و راهبردهای خود را تمرین می کند.
3- اجازه دادن به دانش آموزان به منظور گزینش اطلاعات از طریق انجام تکالیف خود
4- فراهم کردن حمایت های آموزشی (الگوسازی، ایجاد اهداف فرعی،تقسیم تکالیف) همزمان با کار دانش آموزان بر روی تکالیفی با دشواری متوسط.
5- تشویق دانش آموزان به منظور حمایت از یکدیگر همزمان با کار روی تکلیفی با دشواری متوسط
6- تشویق دانش آموزان به بیان نظایر خود از محتوای دروس.
7- اجازه دادن به دانش آموزان که بر تکالیف خود کنترل بیشتری داشته باشد همزمان با افزایش شایستگی در تکالیف که انجام می دهد.
8- کاهش امتحاناتی که مبتنی بر روشهای سنتی است جهت ارزشیابی دانش آموزان.
9- ارزشیابی دانش آموزان به صورتی که تشخیص داده شود که آیا آنان می توانند روشها،راهبردهاو مهارت هایی که در درس آموخته شده اند را نشان دهند یا نه همزمان با انجام تکالیف.
10روش برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان
| گاهی دانش آموز دچار بی انگیزگی در درس خواندن و حتی در یادگیری میشود. حوصله درس خواندن ندارد، به صحبت‌های معلمش گوش میکند، اما تمام حواسش جایی دیگر است، در خانه لای کتاب را بی هیچ حوصله‌ای باز میکند، اما نمی‌تواند با کتاب ارتباط برقرار کند و مطالب را به ذهن بسپارد. این حالت اگر به حالتی پایدار تبدیل شود و در او بماند، هم برای خودش نگران‌کننده و خطرناک میشود، هم برای مدرسه و معلم و هم برای خانواده.برای آن که دانش آموز در این موقعیت قرار نگیرد و شرایط را برای خود و دیگران سخت نکند 10 روش و راهکار پیشنهاد میشود که به کار بستن آنها بی ثمر نیست. |
|
روش هایی جهت به کارگیری توسط والدین :
بدیهی است بچه ها با عادات مطالعه ی مورد نیاز برای موفقیت در مدرسه به دنیا نمی آیند و اغلب آنها تحصیل را بدون كسب مهارت در این زمینه آغاز می كنند. در اینجا راهكارهایی برای آماده كردن كودكان قبل از مدرسه و افزایش عادت به مطالعه، ارائه می شود.
سریع شروع كنید:
هر چند توصیه می شود به كودكان قبل از آغاز مدرسه به صورت رسمی درس داده نشود، اما والدین می توانند الگوی خوبی برای بچه های شان قبل از رفتن به مدرس باشند. این عمل یادیگری را تقویت می كند. پدر و مادر باید هر روز برای بچه ها مطلبی را بخوانند؛ چرا كه مهارت خواندن برای موفقیت در مدرسه بسیار مهم است. كتاب خواندن برای بچه ها باعث می شود آنها كم كم به مطالعه علاقه مند شوند. برای این منظور والدین باید كتاب های جالبی برای كودك تهیه كنند. آنها می توانند با خواندن كتاب، برای كودك یك الگوی خوب باشند. پدر و مادر باید تلاش كنند تا كنجكاوی های طبیعی بچه ها را درباره ی محیط پیرامون ارضا كنند و این كار از طریق صحبت كردن، گوش دادن به صحبت های شان و پاسخ به سوالات آنها امكان پذیر است. همچنین والدین باید چیزهای موجود و مهیج را در صورت امكان در معرض دید آنها قرار دهند.
با بچه ها مشاركت كنید:
پدر و مادر باید در فرایند تحصیل كودكان از طریق انجمن اولیا و مربیان كودكان از طریق انجمن اولیا و مربیان مشاركت كنند. اگر آنها باور داشته باشند كه تحصیل كودكان شان اهمیت بسیاری دارد، كودكان نیز به این باور می رسند. والدین بهتر است این موضوع را با كودكان و معلمان در میان بگذارند و كودكان را در این زمینه ترغیب كنند. همچنین با بچه ها درباره ی كارهایی كه باید در مدرسه انجام دهند، صحبت كنند. این كار به تقویت یادگیری آنها كمك می كند.
زمانی كه تكالیف شروع می شود:
وقتی كه بچه ها به مرحله ای می رسند كه امتحانات و تكالیف بخشی از برنامه ی درسی شان محسوب می شود، والدین برای ارتقا و تقویت عادات مطالعه ی خوب كارهای زیادی می توانند انجام دهند كه بعضی از آنها به قرار زیر است.
تهیه ی برنامه ی زمان بندی:
والدین باید همراه بچه های شان تصمیم بگیرند كه هر روز در چه زمانی به انجام تكالیف بپردازند. اگر بچه ها در سال های اول مدرسه هستند، تقریبا یك ساعت در روز مطالعه كافی است. به همان اندازه كه مسئولیت ها و تكالیف زیاد می شود، زمان بیشتری مورد نیاز خواهد بود. بسیار مهم است كه بچه ها در این تصمیم گیری مشاركت داشته باشند. آنها باید درك كنند كه می توانند برای برنامه ی مطالعه ی خود تصمیم بگیرند. زمانی كه والدین و بچه ها برنامه ی زمان بندی را تعیین كردند، باید حتما آن را اجرا كنند. اگر روزی تكلیفی برای انجام دادن وجود نداشت، كودك می تواند از این زمان برای انجام كار دیگری استفاده كند. (مثلا مطالعه ی كتاب داستان، مجله و ...). بسیار مهم است كه بچه ها هر روز به مطالعه عادت كنند و زمانی از روز را حتما به این امر اختصاص دهند.
یك مكان خاص را برای مطالعه ی كودك در نظر بگیرید:
والدین باید یك جای آرام و راحت برای درس خواندن بچه ها فراهم كنند. همچنین باید مطمئن باشند كه لوازم مورد نیاز كودك برای درس خواندن فراهم شده است (مثل مداد، دفتر، مدادتراش و ...). گاهی اوقات اتاق خواب كودك بهترین جا برای درس خواندن نیست؛ چرا كه عوامل حواس پرتی زیادی در آنجاست.
به سازماندهی كودك كمك كنید:
والدین باید تقویمی در اختیار بچه ها قرار دهند تا در آن تكالیف درسی را بنویسند و وقتی آنها را انجام دادند، علامت بزنند. علاوه بر این می توانند به آنها نشان دهند كه چطور كارهای شان را انجام دهند، وسایل شان را مرتب و تكالیف شان را اولویت بندی كنند.
تشویق ها را درنظر داشته باشید:
والدین باید بچه ها را به انجام كارهای سخت و تكمیل تكالیف تشویق كنند. به یاد داشته باشید كه مشق و تكلیف مدرسه هیچگاه برای دانش آموز لذتبخش نیست.
به كودك كمك كنید:
پدر و مادر را باید توانایی پاسخ به سوالات كودك را داشته باشند. آنها باید بدون اینكه تكالیف را برای فرزندشان انجام دهند، اطلاعاتی در اختیار او بگذارند.
مسئولیت انجام تكالیف را به بچه ها واگذار كنید:
والدین نمی توانند بچه ها را مجبور به درس خواندن كنند. سرزنش و ترساندن نیز اثربخش نیست. بچه ها باید بدانند كه خود مسؤول انجام تكالیف و درس خواندشان هستند. والدین نیز باید این مسئولیت را به آنها واگذار كنند و حتی اجازه دهند عواقب شكست در امتحان را متحمل شوند. در این شرایط نقش آنها حمایت كردن است.اگر برنامه ی زمان بندی مناسبت نبود و كارایی نداشت، برنامه ی دیگری تدوین كنید:
شاید زمان های مطالعه ی كوتاه در هر روز برای كودك شما مناسب تر از یك زمان طولانی در روز باشد و یا بعدازظهر مطالعه كردن بهتر از بلافاصله پس از بازگشت از مدرسه باشد. به خاطر داشته باشید كه والدین و كودكان باید این برنامه را تا زمانی كه كارایی دارد، اجرا كنند. بچه ها باید بدانند كه خودشان مسؤول یادگیری درس ها هستند و والدین می توانند از طریق فراهم كردن شرایط برای آنها ایفای نقش كنند.
روش هایی جهت به کارگیری توسط معلمین:
1- مطلب مورد تدریس چه در خانه و چه در مدرسه را با وسایل مورد علاقه كودك مانند یك اسباب بازی یا یك خوراكی و.... مرتبط نموده و آنرا در جلسه تدریس حاضر نمائیم.
2- نتایج آزمون هایتان را سریعا به اطلاع كودك برسانید لازمه ی ایجاد انگیزه برای آموزشهای بعدی مطلع شدن از نتایج آزمون در سریعترین زمان ممكن می باشد.
3-به منظور افزایش حس کفایت در دانش آموز از او بخواهیم مطالب یاد گرفته شده را به دوستان یا کلاس آموزش دهد.
4-در مورد مشکلات درسی دانش آموز و فرزند دلبندمان و ریشه یابی آن، با او تبادل نظر و گفتوگو کنیم.
5- سعی كنید در فرایند آموزش پیش نیازها را رعایت كنید و مطالب را از ساده به دشوار به كودكان ارائه دهید.
6- فرایند آموزش را با تهدید و ارعاب همراه نكنید سعی كنید كودك را تشنه آموختن كنید ایجاد ترس و وحشت از كلاس و امتحان ناكارآمد ترین روش تربیتی است از آن دوری كنید.
7- با آمادگی كامل در سر كلاس درس حاضر شوید گاه كودك سوالاتی از شما میپرسد كه اگر پاسخ قانع كننده به او ندهید باعث ایجاد حس عدم اعتماد به اطلاعات معلم شده و انگیزه یادگیری را در او خاموش میكند.
8-بین درس و مسائل روزمره زندگی ارتباط برقرار كنیم و كاربرد مسئله ی مورد یادگیری را در زندگی یاد اور شویم تا انگیزه ایجاد شود.
9- به تفاوتهای فردی كودكان توجه وافری داشته باشیم چرا كه هركودك شخصیت خاص خودش را دارد همه كودكان را با یك دید نگاه نكنیم.
10- فرایند یادگیری را با ایجاد پرسش در ذهن كودك همراه نموده و او را در برابر یك معما قرار دهیم تا انگیزه حل معما در او ایجاد شود.
با دانش آموزانی که تمایلی به درس خواندن ندارند چه باید کرد؟
دليل اول:اين است که با تامين بي قيد و شرط خواسته‌هاي بچه‌ها، انگيزه تلاش را در آنها از بين برده‌ايد. شما با اين کار نه تنها امروز انگيزه درس خواندن را از آنها مي‌گيريد و به آنها مي‌آموزيد بدون تلاش هر آنچه بخواهند برايشان مهياست بلکه به غلط به آنها مي‌فهمانيد زندگي يک راه هموار و بدون فراز و نشيب است و بالا و پايين ندارد و هيچ ناکامي و شکستي قرار نيست رخ دهد. اگر دوست داريد فرزندتان نه فقط در تحصيل بلکه در زندگي هم موفق باشد، بايد اين روند اشتباه را کنار بگذاريد. هر چه‌قدر هم تمکن مالي داريد نبايد بدون مناسبت براي فرزندتان هديه بگيريد و يا خواسته او را اجابت کنيد. او بايد براي کسب آنچه مي‌خواهد تلاش کند. اگر امروز به او رشوه مي‌دهيد تا وظيفه‌اش که همان درس خواندن است را انجام دهد، فردا که بزرگ‌تر شد لابد مي‌خواهيد رشوه بدهيد تا شب زودتر به خانه برگردد و لطف کند و به شما و مادرش احترام بگذارد. درست همين‌جاست که عنان اختيار را از کف مي‌دهيد! هداياي شما بايد در قالب تقويت‌کننده‌هايي باشد که او در ازاي آنها زحمت کشيده است. مثلا اگر پنج کارت امتياز داشته باشد مي‌تواند از شما بخواهد سي‌دي مورد علاقه‌اش را بخريد. مي‌توانيد با او شرط بگذاريد که براي دريافت هر کارت امتياز از شما لازم است نمرات بالاي 16 يا 17 کسب کند. او شايد مدت‌ها تلاش کند تا مجموع کارت‌هايش را به 10 برساند تا دوچرخه مورد علاقه‌اش را به دست آورد. در اين راه مي‌آموزد که هدف و انگيزه داشتن چه‌قدر شيرين است و بايد در مقابل ناکامي‌ها که اتفاقا جزو زندگي هستند تسليم نشد. البته در اين راه نظارت‌ها و ترفندهاي مختلفي لازم است که به اختصار آنها را برايتان خواهم گفت.
دلیل دوم :
شما که دليل بي‌انگيزه شدن بچه‌هاست، صحبت‌هايي است که به صورت ضمني در جمع خانواده و يا دوستان عنوان مي‌کنيد. به طور مثال مي‌گوييد: «من که اين همه سال درس خواندم و دکتر يا مهندس شدم درآمدم از اصغر آقا مکانيکي يا فلاني که در بازار است کمتر است. فلاني بي‌سواد است ولي پول ماشينش با کل دارايي من برابري مي‌کند.» شما با اين حرف‌ها که در جمع بزرگ‌ترها مي‌زنيد و بچه‌ها هم مي‌شنوند به آنها نگرش منفي نسبت به درس و ادامه تحصيل مي‌دهيد. به جاي اينکه اگر فرزندتان همچنين صحبت‌هايي کرد به او بگوييد «عزيزم! موقعيت اجتماعي و شعور و آگاهي و شخصيت آدم‌ها با درس خواندن بالا مي‌رود و چنين و چنان مي‌شود»، خودتان از او مي‌خواهيد تلاش بيهوده براي درس خواندن نکند.
دليل سوم :
بي‌انگيزه شدن بعضي از بچه‌ها تلنبار شدن درس‌هايشان است. ناراحت نشويد ولي اين بار هم مقصر والدين هستند! اگر شما بر نحوه درس خواندن و انجام تکاليفشان نظارت داشتيد، آنها دچار اين بي‌نظمي و بي‌برنامگي نمي‌شدند. حساب کنيد اين بچه‌ها تا چه حد رها شده بودند که حالا حس مي‌کنند اين کوه درس‌هاي تلنبار شده بر سرشان آوار خواهد شد.
راه حل:
1.نظارت منظم بر نحوه درس خواندن بچه‌ها اگر متوجه مي‌شويد که فرزند شما وقتي در اتاقش تنها است، تکاليفش را انجام نمي‌دهد و درس نمي‌خواند، برنامه‌اي بريزيد که از فلان ساعت که شما بعد از عصرانه مشغول مطالعه مجله هستيد يا وسايل شام را آماده مي‌کنيد، روي ميز اتاق‌نشمين يا نزديک آشپزخانه تمرينات رياضي‌اش را حل کند. به هيچ‌وجه از برنامه‌اي که بر اساس توانايي و مناسب سن او تنظيم مي‌کنيد و نظرات او را هم موقع برنامه‌ريزي مي‌پرسيد (اگر بزرگ‌تر است) سرپيچي نکنيد.
2. در کنار درس، بازي و تفريح را هم جزو برنامه‌اش بگذاريد براي بچه‌ها تماشاي تلويزيون و کارتون مي‌تواند به‌عنوان يک تشويق در نظر گرفته شود. «اگر تا ساعت 5 تمرين‌هايت را حل کني مي‌تواني علاوه بر کارتون، سي‌دي مورد علاقهات را هم ببيني» براي بزرگ‌ترها که نوجوان محسوب مي‌شوند اين تشويق مي‌تواند در قالب يک ساعت پارک رفتن با دوستانش باشد. اگر بچه‌ها بدانند راس ساعت 7 بعد از ظهر برنامه مشخصي براي تفريح دارند حتما درسها را با لذت تا آن موقع تمام مي‌کنند.
3.انتظارات واقع‌بينانه داشته باشيد گاهي اوقات مي‌بينيم والدين بچه‌هايي که بهره هوشي يا iq کمي دارند، بي‌جهت آنها را تحت فشار قرار مي‌دهند. اگر شما زير نظر يک کارشناس نمره آزمون بهره هوشي او را سنجيده‌ايد به جاي آزار دادنش و تماشاي در جا زدن در درس‌هايي که در آنها ضعف دارد، کمکش کنيد تا توانايي‌هايش را بشناسيد و به سمتي هدايت شود که توانمند است. چه بسا استعداد او در موسيقي يا يک هنر خاص چنان موفقيتي را برايش رقم بزند که سال‌ها درس و دانشگاه نتواند چنين کاري کند. به نظر من علل مختلفی می تواند موجب بی علاقگی دانش آموز به درس خواندن شود و برای هر علتی راه حل خاص خودش را می طلبد ولی عموماً بی علاقگی از بی انگیزگی و نبود انگیزش درونی و یا دریافت های منفی بیرونی ایجاد می شود و به بیان ساده تر یک دانش آموز(دبستان) چون تفکر انتزاعی اش رشد نکرده است و مصالح آینده را به خوبی نمی تواند درک کند باید انگیزه های ملموسی برای درس خواندن وی ایجاد شود. در این بین انگیزه های درونی دوام و اثر گذاری بیشتری خواهند داشت مانند: جلب رضایت، توجه و خشنودی پدر و مادر و یا معلم. احساس یادگیری لذت بخش و این که هر روز دارم چیز های بهتر، بیشتر و مفیدتری را یاد می گیرم. امکان ابراز وجود و نشان دادن خود در فعالیت های گروهی فرآیند یاددهی یادگیری و دلایل دیگر که همکاران دیگر به طور کامل تر به آن واقفند. البته احساس ضعف، ناتوانی و تصور نمودن مطالب درسی به عنوان کوهی از مشکلات و این که من نمی توانم به راحتی مطالب را یاد بگیرم و بدل شدن به این که من نمی توانم چیزی یاد بگیرم و پذیرش این ناتوانی از جانب دانش آموز وی را به طور کامل می تواند از یادگیری و میل و رغبت به درس خواندن دور کند که همکاران گرامی می توانند پله پله و با تشویق های به جا و مناسب و این که این مطلب را تو می توانی به راحتی یاد بگیری اگر ... (ارائه راهکارهای مناسب یادگیری برای هر شخص متناسب با توانایی اش)، دانش آموز را نسبت به یادگیری دلگرم تر و امیدوار نمایند
روشهای ایجاد انگیزه در دانش آموزان
1-طرح مطالب درسی به صورت پرسش های جالب : مطلب یا موضوعی را که می خواهیم کودک و نوجوان یادبگیرد ، به صورت پرسش یا پرسش هایی روشن و جالب که آنها را به فعالیت ذهنی و پویندگی ترغیب نماید ، مطرح کنیم . باید تلاش نمود تا در دانش آموزان احساس نیاز به وجود آید .
2-دانش آموزان در اثر شکست در درسی نسبت به آن نگرش منفی پیدا می کنند باید به آنها کمک کرد تا با کسب موفقیت در درس جدید ، به تصویری مثبت از توانایی خود دست یابند زیرا یادگیری همراه با موفقیت به ایجاد انگیزه منجر می شود .
3-تجربه و تماس مستقیم با مطالب درسی : سعی نمایید تا دانش آموزان آنچه را که می خواهند یادبگیرند با آن تماس پیدا نموده و تجربه مستقیم و عملی داشته باشند .
4-اهداف آموزشی مورد انتظار از دانش آموزان را در آغاز درس برای آنها بازگو نمایید . اهداف باید روشن و متناسب با توانایی دانش آموزان باشد .
5-اجرای نقش : بهتر است در زمینه برخی از موضوعات ازجمله تاریخ ، ادبیات ، دینی و ... دانش آموزان را تشویق نماییم تا موضوع مورد نظر را به صورت نمایش در آورند . اجرای نمایش در تفهیم مسائل تربیتی و اخلاقی بسیار مفید و مؤثر می باشد .
6-در شرایط مقتضی و مناسب از تشویق های کلامی استفاده کنید . مثلا" خوب ، آفرین ، مرحبا و ...
7-باید شرایطی فراهم شود تا دانش آموز موفقیت خود را احساس کند زیرا هیچ چیز همانند خود موفقیت به موفقیت کمک نمی کند .
8-تکالیف ارائه شده نه باید بسیار مشکل باشد و نه ساده ، از ارائه تکالیف یکنواخت باید پرهیز کرد و به عبارتی تکالیف باید خاصیت برانگیختگی داشته باشند .
9-مشخص کردن نحوه انجام کار برای یادگیرنده : کاری را که دانش آموز قرار است انجام دهد باید دقیقا" مشخص شود .
10-تبادل نظر با دانش آموزان در باره مشکلات درسی و شرکت دادن آنها در طرح نقشه های کار و فعالیت .
11-استفاده از نمرات و آزمون هابرای ایجاد انگیزه در دانش آموزان
12-علاقه مندی یاددهنده به موضوع : دربسیاری از مواقع مشاهده می کنیم که بی علاقه بودن یادگیرندگان به موضوعی خاص ناشی از علاقه مند نبودن والدین و مربیان آنهاست . معلمی که در زنگ انشاء ، ورقه های ریاضی را تصحیح می کند یا در ساعت ورزش به بافندگی مشغول می شود ، عملا" به یادگیرندگان می گوید که برای این فعالیت ارزش قائل نیست .
13-مطالب آموزشی را باید از ساده به دشوار ارائه کرد . می توان با فعال سازی دانش آموز به هنگام تدریس در او ایجاد انگیزه نمود .
14-به وضع جسمانی دانش آموزان و وضع ظاهری کلاس باید توجه نمود . کلاس درس را باید از نظر ظاهری و روانی تبدیل به محیطی امن و آرام نمود .
15-از مقایسه نمودن دانش آموزان با یکدیگر خودداری نمایید .
16-قدردانی از کار دانش آموز او را به کوشش و تلاش بیشتر و دلبستگی به درس وادار خواهد نمود .
17-برقراری ارتباط بین مطالب درسی با واقعیات زندگی در ایجاد انگیزه مؤثر می باشد .
18-بلافاصله دانش آموز را از میزان پیشرفت در کارش مطلع نمایید . آگاهی از نتیجه کار در هر مرحله از آموزش ، دانش آموز را از عملکرد خود آگاه نموده و باعث می شود تا به تقویت نقاط مثبت و اصلاح نقاط ضعف و منفی خود بپردازد .
19-استفاده از علائق یادگیرنده : مربیان و والدین می‌توانند با شناسایی علائق دانش آموز از آن استفاده مطلوب نمایند .
20-مقابله با بازدارنده های عاطفی و هیجانی که موجب دلسردی و کاهش علاقه دانش آموز به درس و تحصیل می شود . مثلا" معلمی ممکن است از دانش آموز توقع زیاد داشته باشد و یا پس از ورود به کلاس به هیچ دانش آموزی اجازه ورود ندهد و یا تکالیف سنگین تعیین کند ، زیاد درس بدهد ، سخت نمره دهد و گاهی تبعیض روا دارد .
21-انگیزش از راه سرمشق گیری : معلم در این شیوه از شخصیتی خاص تمجید و تجلیل نموده و او را یک نمونه و سرمشق ارزشمند و قابل احترام معرفی می کند و دانش آموزان نیز از طریق همانند سازی با آن به درس و مدرسه علاقه مند می شوند .
22-تحریک حس کنجکاوی دانش آموزان
23-آموزش برنامه ریزی به دانش اموزان از طریق رفتار و گفتار و کردار خود در کلاس درس و ارائه نظرات مشورتی به آنها درتهیه برنامه
24-در آمیختن درس با تفریح و بازی دانش اموزان را به یادگیری بیشتر علاقه مند می سازد .
کنترل محیط مطالعه
1ـ یک مکان معین را برای مطالعه کرن تخصیص دهید. آیا شما مکانی را در اختیار دارید، که در آن با خودتان خلوت کنید؟
اگر تصمیم به مطالعه کردن دارید، باید بهترین مکان ممکن را برای این کار پیدا کنید. البته این مکان حتما باید آرام و بی سرو صدا باشد و درآن شخص در اثر صداهایی مانند رادیو، تلویزیون و سرو صدای اشخاص دچار گیجی نشود. اما این مسئله کاملا هم قطعی نمی باشد. چون 80% مطالعه دانشجویان در اتاق خودشان انجام میشود نه در کتابخانه.
مکانیکه شما در آن به مطالعه می‌پردازید و هیچ کار دیگری در آن انجام نمی‌دهید، بهترین چیز ممکن در دنیا می باشد. پس از مدتی، مطالعه کردن به رفتاری مناسب با آن محیط ویژه تبدیل میشود. سپس در هرجایی که در این دنیا قرار بگیرید، فکر می‌کنید باید کار متناسب آن محل را انجام دهید. به این روش توجه کنید:
هنگامیکه وارد کلاس درس می‌شوید ومی‌نشینید، کارتان را با توجه به حرفهای استاد شروع می‌کنید،. در این جا نگرشها و توجه و رفتارتان به طور خودکار عمل می‌کنند. برای اینکه قبلا آن اتاق با چیزهایی مانند درس و گوش دادن وغیره مرتبط شده است چنانچه موقعیت این مکان ( کلاس درس ) را برای جاهای دیگر هم بوجود بیاورید، در می‌یابید که در آن مکانها هم آسانتر می‌نشینید و مطالعه می‌کنید.
2ـ قبل از شروع یک تکلیف، زمانی را که برای پایان دادن به آن انتظار دارید برروی یک صفحه بنویسید. گزارشی از اهداف مورد نظرتان تهیه کنید. این مرحله در کل، زمانی را تلف نمی‌کند. اما می‌تواند بسیار مفید باشد. این مرحله ممکن است فشار خیلی کمی بر روی شما داشته باشد و در نتیجه رفتار مطالعه شما به صورت ثابتی بهبود می‌یابد. صفحه‌ای که بر روی آن اهدافتان را یادداشت کرده‌اید، بعنوان شاخصی از کارآمدی روش مطالعه تان نگهداری کنید. سعی کنید هر روز هنگام عصر سطح اهدافتان را بطور جزئی افزایش دهید، سعی نکیند که درجه اهدافتان را به صورت رؤیایی بالا ببرید. فقط اهداف را بافاصله زمانی کم افزایش دهید.
3ـ با انتخاب نمادهای اجتماعی که به مطالعه مربوط است، توانایی تمرکزتان را تقویت کنید. در این رابطه شکل خاصی از لباس مثلا یک کلاه، روسری ، یک مجسمه جدید و یا یک تو‌تم را انتخاب کنید. قبل ازاینکه مطالعه را شروع کنید، کلاه را بپوشید یا مجسمه کوچکتان را بر روی میز قرار دهید. این اعمال از دو راه به تمرکز شما کمک می کنند. اول از همه، علامتی برای اشخاص دیگر است مبنی بر اینکه در حال کارکردن هستید و محترمانه از آنها می‌خواهید که مزاحم شما نشوند ( تمرکزتان را به هم نزنند ). دوم، برگزار کردن این مراسم کوتاه و منظم به شما در انجام دادن کارتان کمک میکند اما به هنگام نامه نوشتن، تخیل کردن و یا پرسه زدن در اطراف،از مجسمه یا کلاهتان استفاده نکنید. استفاده از این روش را فقط به زمان مطالعه اختصاص دهید. اگر جادویتان علاوه بر کتاب با چیزهایی دیگر نیز مرتبط شده بدنبال یک نماد دیگر باشید. باید مواظب باشید که نمادهایتان به نشانه‌ای برای برانگیختن رؤیا ها تبدیل نشوند .
4ـ اگر حواستان پرت شده است، بایستید و رویتان را از کتابهایتان برگردانید: در حالی که به کتاب خیره شده ودر مورد قوی‌تر شدن ضعف تان با خود نجوا می کنید. پشت میزتان ننشینید، اگر این کار را بکنید بعد از مدتی مطالعه با رؤیا پردازی و احساس گناه مرتبط خواهد شد و اگر مجبور به تخیل هستید که همه ما گاهی انجام می دهیم بلند شده و در اتاق قدم بزنید. اتاق را ترک نکنید. فقط بایستد و در حالی که به تکالیف درسی تان نگاه نمی کنید به تخیل بپردازید. عمل فیزیکی ایستادن، فکر شما را بر روی کارتان متمرکز می‌سازد. در این مورد سعی کنید. بزودی متوجه می‌شوید گفتن این جمله به خود که " من بای بایستم"به شما در متمرکز کردن حواستا کمک میکند.
5ـ در آخر هر صفحه مکث کنید. و وقتیکه مشغول خواندن هستید، آهسته تا 10 بشمارید. این ایده‌ای است که زمان مطالعه شما را ممکن است افزایش دهد. اگر هنگام خواندن افکارتان آشفته است و نمی‌توانید تمرکز داشته باشید، این کار برای شما سودمند است. اگر در حین مطالعه کسی از شما سؤال کند که " چقدر خوانده اید " شما تنها به او جواب دهید: " در حدود سی دقیقه ". این روش را به کار ببرید اما به خاطر داشته باشید این راه فقط به عنوان یک راه حل اضطراری برای نداشتن تمرکز به کار می‌رود.
6ـ برای شروع مطالعه، زمان معینی را اختصاص دهید. رفتار و عادات معین همیشه در طی روز در زمان مربوط به خودشان رخ می دهند . اگر یک روز خود را مورد بررسی قرار دهید ، در می یابید که همیشه کارهای معینی را در زمانهای پیش بینی شده ای انجام می دهید . ممکن است که این مسئله درروزهای مختلف، تغییراتی داشته باشد اما عموما بعضی از رفتارهای شما به صورت عادی دارای وقت بخصوصی می‌باشند. اگر با خودتان رو راست وصادق باشید، در می یابید که شروع کردن رفتارهای کنترل شده توسط زمان، کاری نسبتا ساده است. مسئله مورد توجه این است که اگر بتوانید بطور عادتی مطالعه کنید یا حداقل قسمتی از مطالعه روزانه خود را انجام دهید ،بعدها شروع آن آسانتر خواهد بود . سعی کنید زمان مطالعه را به صورت عادتی در آورید و به آنچه که قبل از شروع مطالعه انجام می دهید، دقت کنید. این یک روش برای بهتر کردن تمرکزتان است .
7ـ درست قبل از شروع زمان مطالعه ، هیچ کار ناتمامی را شروع نکنید. بسیاری از مردم در مورد کارهایی که نسبت به انجامشان تعهد دارند و نیمه تمام مانده اند ، فکر می کنند . آنها مجبور هستند که این کار ها را انجام دهند تا از تعهدی که دارند، رهائی یابند . فعالیتهای نیمه تمام معمولا بیشتر از کارهای تکمیل شده ، ذهن را مشغول می‌کنند. اگر عقیده مذکور را درباره عادت تخیل کرد بکار ببرید، متوجه خواهید شد که فعالیت ها و تکالیف ناتمام در مقایسه با آنهایی تمام شده‌اند، بیشتر موجب تخیل ورؤیا پرد ازی می‌گردند. بنابراین وقتیکه می‌دانید به زمان مطالعه که خودتان آن را انتخاب کرده‌اید، نزدیک می‌شوید ذهنتان را درگیر مسائل پیچیده و بحث‌های طولانی نکنید.
سعی کنید که به زمان مخصوص مطالعه عادت کنید وبه اعمالی که قبل از شروع مطالعه انجام می دهید ، توجه کنید . این راهی برای بالا بردن توانایی تمرکز شماست.
8ـ اهداف کوتاه مدت ومنظمی را برای خود در نظر بگیرید. این زمان را به زیر مجموعه‌هایی تقسیم کنید وقتیکه اولین صفحه را تمام کردید، زمان خاصی را برای این کار اختصاص دهید. اگر ریاضی می‌خوانید ، زمانی را برای حل هر مسئله در نظر بگیرید. به عبارت دیگر تکالیف تان را به واحدهای کوچکی تقسیم کنید . برای همه اهداف معین شده زمانی را تعیین کنید . این شیوه توانایی شما را برای مطالعه کردن ، افزایش می دهد بدون اینکه تمرکزتان را از دست بدهید.
9 ـ از یک دفترچه یادداشت به عنوان یاد یار استفاده کنید. ترفند دیگری که به شما در با لا بردن تمر کز کمک می کند ، قرار دادن یک مداد و کاغذ در کنار دفتر یادداشت شما است . اگر در هنگام مطالعه ، ذهنتان مشغول مسائلی می شود که باید آن را انجام دهید آن را در دفترچه یاد داشت کنید در این صورت مطمئن می شوید که در صورت نگاه کردن به دفترچه متوجه کارهایی که باید انجام دهید خواهید شد. نگرانی در مورد فراموش کردن کارهایی که باید انجام دهید، ممکن است موجب اختلال در مطالعه شود.
10ـ قبل از اینکه مطالعه را شروع کنید، استراحت کنید. برای تمرکز داشتن از خودتان بپرسید: آیا مطالعه وکار کردن بر روی کتاب، چیزی است که مرا بترساند؟
اگر مجبور باشید که موارد ناخوشایندی را مطالعه کنید و شما می‌دانید که از خواندن آن مطالب احساس بدی به شما دست می‌دهد، چه عکس العملی نشان می‌دهید ؟ احتمالا مطالعه را متوقف کرده و مشغول خیالبافی می‌شوید ودلایل خوبی برای متوقف کردن مطالعه پیدا می‌کنید.اگراینگونه عمل کنید می‌توان گفت که اضطراب یادگیری دارید،تنهاراه از بین بردن اضطراب یادگیری،یادگرفتن این مطلب است که چگونه استراحت کنیم. اگر از لحاظ حسمی و روحی کاملا استراحت کرده باشید، تقریبا غیر ممکن است که هیچ نگرانی از خواندن به خود راه دهید. کتاب را با آرامش مطالعه کنیدنه با هیجان واضطراب. وقت مطالعه ، مطالعه کنید ونگرانی رابرای زمان خودش بگذارید. هردو را در یک زمان انجام ندهید.
راههاي ايجاد انگيزه در دانش آموزان و همكاران جهت ارتقاي علمي و فرهنگي مدرسه
الف ) راههاي ايجاد انگيزه در دانش آموزان :
1 ) از ارزشيابي به عنوان وسيله اي براي ايجاد انگيزش استفاده مي شود و نه به عنوان ترس و تنبيه
2 ) از تشويق هاي كلامي استفاده كنيم ، اظهاراتي چون : خوب ، خيلي خوب ، عالي پس از عملكرد دانش آموزان درافزايش علاقه بسيار مؤ ثر است
3 )ايجاد مفهوم مثبت در دانش آموزان ، كه من مي توانم . خصوصاً دانش آموزان مردودی.
4 ) مشاركت دادن دانش آموزان در فعاليت هاي گروهي گوناگون مدرسه.
5 )رعايت عدالت در برخوردها ونگاه ها و توجه به كرامت انسانی ایشان
6 ) برخورد منصفانه و صادقانه در فعل و عمل و توجه به ضمير پاك و روح لطيف آنها
7 ) اعطاي پاداش هاي آني در قبال موفقيت حال و دراز مدت به دانش آموزان در آينده
8 ) شركت در فعاليت هاي گروهي دانش آموزان كه خودنظارت مستتررا در پي دارد.
9 ) تشكيل كلاسهاي آموزش خانواده و دعوت از اساتيد مجرب جهت ارتقاي علمي و فرهنگي خانواده هاي دانش آموزان.
ب ) راههاي ايجاد انگيزه در همكاران :
1) نظارت بر حسن اجرا و مراقبت در پيشرفت امور آموزشي و پرورشي مدرسه.
2 ) هدايت كاركنان آموزشي ـ پرورشي و همكاري با آنان در اجراي برنامه ها و راهنمايي آنان در جهت هماهنگ ساختن فعاليت هاي روزانه و جاري.
3 ) فراهم نمودن وسايل ارتقاي فكري ، عملي و ايماني كليه كاركنان مدرسه
4 ) تقسيم كار با توجه به شرح وظايف کارکنان .
5 ) ابلاغ آئين نامه و شرح وظايف شغلي معلمان وکارکنان .
6 ) حضور مدير در مدرسه حداقل نيم ساعت قبل از آغاز كار مدرسه.
7 ) روابط انساتي مطلوب بين همه عوامل انساني داخل مدرسه و درون واحد آموزشي با بيرون محيط آموزشي وجود داشته باشد
8 ) طرح و برنامه جهت با نشاط سازي مدرسه تهيه و تدوین شود.
9 ) همه عواملي كه باعث احساس فشار و ناراحتي ، ايجاد اصطكاك و ناخوشايندي واحد آموزشي مي شوند ، كاهش يافته يا حذف شوند
10 ) به عوامل فيزيكي در ايجاد احساس نشاط در مدرسه كاملاً توجه شود.
11 ) مدرسه از معلمان مجرب ، مسلط و با روابط بالا برخوردا ر باشد.
12 ) به تشويق كاركنان مدرسه اهميت داده شود و توجه لازم در تشويق دانش آموزان وجود داشته باشد.
13 ) براي معلمان احترام قائل بود و به كرامت انساني آنان توجه شود.
14 ) به مسائل عاطفي معلمان توجه شود و در غم و شادي آنان تشريك مساعي نمود.
15 ) تشويق و ترغيب معلمان و مربيان در كلاس هاي باز آموزي و كار آموزي در دوره هايمربوطه و سمينارها و جلسات پرورشي و آموزشي و آشنايي با الگوهاي تدريس برتر و روشهاي نوين تربیتی.
16 ) كوشش و تلاش مستمر در جهت اِعمال موازين اسلامي در مدرسه.
17 ) ايجاد فضايي صميمي در مدرسه بين همكاران و سوق دادن مباحث زنگهاي تفريح به سوي مسائل علمي و مشكلات دانش آموزان به جاي مباحث انحرافي وانتقادهاي گزنده وتخريبي و ايجاد فرصتي جهت آرامش عصبي با يك فعاليت ورزشي سبك .( وجود ميز تنيس در محل مناسب براي بازي همكاران در زنگ هاي تفريح بسيار در اين زمينه مناسب است.)
18 ) مراقبت كامل براي بهبود رفتار و روابط دانش آموزان ، معلمان و مربيان پرورشي و. ساير كاركنان مدرسه.
19 ) كوشش در كسب اطلاع از پيشرفت يا عقب ماندگي تحصيلي دانش آموزان و همكاري و تبادل نظر با اولياء و راهنمايي آنان براي نيل به پيشرفت كار مدرسه
20 ) همكاري و هماهنگي با معلمان و اولياء و دعوت افرد با صلاحيت و مجرب در عرصه تعليم و تربيت .
21) همكاري و اشتراك مساعي با افراد و سازمان هاي ذيصلاح محلی .
22 ) ايجاد ارتباط دائم و مفيد و مؤثر بين مسجد محل و مدرسه.
23 ) مراقبت كامل در تأمين شرايط مطلوب بهداشتي و ايمني دانش آموزان و كاركنان مدرسه .
24 ) شركت فعال درجلسات اداره آموزش و پرورش
25 ) تهيه گزارش حداقل هريك ماه يك بار از چگونگي پيشرفت كارهاي مدرسه و بيان در جلسه شوراي دبيران.
انواع انگیزش
1-انگيزش بيروني :
در انگيزش بيروني يک عامل خارجي فرد را به انجام کاري خاص بر مي انگيزد براي مثال کودکي اتاقش را تميز مي کند تا والدينش او را به سينما ببرند و يا دانش آموزي تکاليفش را به خوبي انجام مي دهد تا اجازه داشته باشد در بازي فوتبال شرکت کند , يا برچسب رنگي يا نمره هاي خوب دريافت کند . اگر چه در اين موارد با انجام خوب کار مواجهيم اما هيچ يک از اين دو کودک , تکليف را به خاطر خود آن کار انجام نداده اند بلکه تلاش براي دستيابي به چيزي ديگر است . (جابجايي هدف)
از آنجا که اين انگيزش در بهبود کيفيت آموزش موثر مي باشد در ادامه به طرح تلاش آفرين که همسو و همگام با اين نوع انگيزش مي باشد پرداخته خواهد شد که لازم است ضمن مطالعه دقيق نسبت به اجراي آن اقدامات لازم صورت گيرد. شايان ذکر است طرح تلاش آفرين در دوره راهنمايي تحصيلي از سال 1379 در مدارس استان اجرا گرديد که بيشتر سمت و سوي توجه آن به انگيزش بيروني بوده است. لذا انتظار مي رود با عنايت به اينکه هدف اصلي افزايش انگيزش دروني در دانش آموزان است به راهکارهاي عملي انگيزش دروني نيز توجه شود .
2- انگيزش دروني :
انگيزش دروني عبارت از يک حالت روان شناسي متغير است و هيچ دانش آموزي همواره نسبت به مناسبتي خاص از انگيزش دروني ثابتي برخوردار نيست مي توان با تفسير شرايط , ادراک کفايت و خود مختاري دانش آموز را نسبت به خود تغيير داد همه دانش آموزان در دوران تحصيل خويش انگيزش دروني را تجربه مي کنند . هنگامي که انسان با انگيزش دروني کاري را به انجام مي رساند صرفاً آن را براي خود آن مي خواهد و نتيجه ي جداگانه اي را نمي طلبد و حتي اگر از کار خود هيچ نتيجه ي مطلوبي هم نگيرد بازهم از اين که آن را انجام داده است احساس پشيماني نمي کند در مورد چنين کسي هرگز به تشويق نياز نيست اين افراد در ضمن پرداختن به فعاليت خود از ديگر امور غافل مي شوند و فقط به کار خود توجه دارند نظريه پردازان چنين حالتي را « در جريان بودن » ناميده اند يعني فرد آنچنان با دقت معطوف به فعاليت خويش است که عاملهاي طبيعي بر وي هيچ تاثيري ندارد . با توجه به مطالب ارائه شده در زمينه ي انگيزش دروني در اين شيوه نامه به برخي از اصول و فنون ايجاد انگيزش دروني در فراگيران اشاره خواهد شد تا از طريق اجراي آنها بتوان به بهبود کيفي آموزش کمک نمود در همين رابطه تجارب ارزنده همکاران محترم مي تواند در تنوع و کيفيت طرح مورد استفاده قرار گيرد .
الف- اصول و فنون ايجاد انگيزش دروني در دانش آموزان :
1- فراگيران براي يادگيري مطالب معني دار , بهتر بر انگيخته مي شوند .
اگر مطلب جديد با ارزشها و علايق فراگيران همخواني داشته باشد , با تجارب قبلي او مرتبط باشد و کاربرد آتي براي فراگيرنده تشريح شده باشد يادگيري از نوع معنادار خواهد بود اينگونه يادگيري فراگيرنده را به فعاليت اکتشافي و انديشيدن برمي انگيزاند .
2- فراگيرندگان براي يادگيري مطالبي که تمام پيش نيازهاي آن را کسب کرده باشند بهتر برانگيخته مي شوند . اگر فراگيرنده پيش نيازهاي لازم براي مجموعه اي از هدفهاي آموزشي را بداند , آماده خواهد بود که آموزش معني دار را دريافت کند و براي درک رابطه آنچه که دارد و آنچه که قرار است کسب کند شايسته تر خواهد بود .
3- فراگيران براي يادگيري مطالبي که ساده صريح و روشن باشد بهتر برانگيخته مي شوند يک مطلب در صورتي براي فراگيران ساده , صريح و روشن است که
الف) پيش از تدريس مطلب , هدفهاي درس براي آنان مطرح شود .
ب) از رسانه هاي مختلف آموزشي براي تفهيم مطلب استفاده شود .
4- فراگيرندگان براي يادگيري مطالبي که به شيوه ي نو ارائه گردد , بهتر برانگيخته مي شوند
استفاده از انواع ارزشيابي , گنجاندن فعاليتهاي تازه و مختلف در لابه لاي مطالب درسي , استفاده از شيوه هاي مختلف تدريس و بهره گيري از رسانه هاي مختلف آموزشي در اين رابطه موثر مي باشد .
5- فراگيران براي يادگيري مطالبي که خود در آن شرکت فعال دارند , بهتر برانگيخته مي شوند براي برانگيختن فراگيران مي توان از روشهايي چون بحث گروهي , بازيهاي آموزشي , تحقيق , گزارشهاي انفرادي و گروهي , گزارش مطالب درسي مانند درس تاريخ به صورت نمايش زنده و تدبير ديگري که فراگيرنده را در فعاليت يادگيري شرکت دهد , استفاده کرد .
6- فراگيران براي يادگيري مطالبي که شرايط آموزشي خوشايند داشته باشند بهتر برانگيخته مي شوند. براي فراهم کردن شرايط خوشايند مي توان :
الف- تکاليفي را طي آموزش براي آنان در نظر گرفت که براي کسب موفقيت در آن تلاش کنند و در نهايت به آن دست يابند .
ب – در زمينه ي تکاليف داده شده بلافاصله به آنان بازخورد داده شود .
ج- به سعي و تلاش فراگيران پاداش داده شود .
7- کلاس را به محيط حمايت کننده تبديل کنيد .
پذيرش هر دانش آموز همچون فردي بي نظير و تحسين صادقانه ي او در برابر تلاشهاي -خوبي که انجام مي دهد در کسب احترام به نفس او نقشي تسهيل کننده دارد .
8- براي يادگيري موفقيت آميز فرصتهاي لازم را فراهم آوريد .
پيشرفت فرد در انجام دادن کارها منبع مهم کسب موفقيت براي اوست . بازخورد اطلاع از نتايج در ايجاد انگيزه در دانش آموز براي استمرار يادگيري و تشخيص ميزان يادگيري خود نقش مهمي دارد .
9- دانش آموزان را در تصميم گيري شرکت دهيد .
10- آنچه را که از فراگيران به عنوان هدف آموزشي انتظار داريد در آغاز درس دقيقاً به آنها بگوييد .
11- در شرايط مقتضي از تشويق هاي کلامي استفاده کنيد . استفاده از کلماتي مانند «خوب » , «عالي » و «مرحبا» پس از عملکرد درست دانش آموز از تدابير موثر انگيزشي است .
12- مطالب آموزشي را از ساده به دشوار ارائه دهيد .
ارائه مطالب درسي به صورت متوالي , از ساده به دشوار موجب مي شود که يادگيرندگان ابتدا در يادگيري مطالب ساده به اندازه ي کافي موفقيت بدست آورند اين کسب موفقيت اوليه , انگيزش يادگيرنده را براي يادگيريهاي بعدي افزايش مي دهد و بر آمادگي او مي افزايد .
13- از ايجاد رقابت و هم چشمي در ميان دانش آموزان جلوگيري کنيد .
14- هنگام آموزش مطالب تازه از مثالهاي آشنا استفاده کنيد و هنگام کاربرد مطالب آموخته شده از موفقيتهاي تازه استفاده نمائيد .
15- از روشهاي مختلف آموزشي در تدريس استفاده کنيد .
پژوهش هاي متعدد نشان داده اند که يکي از بهترين راههاي ايجاد انگيزه در يادگيرندگان شرکت دادن آنها در فعاليتهاي کلاسي است .
16- به دانش آموزان مسائل و تکاليفي بدهيد که نه خيلي ساده و نه خيلي دشوار باشد .
17- تا آنجا که ممکن است مطالب درسي را به صورت معني دار ودر ارتباط با موفقيتهاي واقعي زندگي ارائه دهيد و در حد امکان در انجام فعاليتهاي آموزشي به يادگيرندگان آزادي عمل بدهيد
18- درس را با ارائه ي دليل و براي برانگيختن دانش آموزان آغاز کنيد .
سعي کنيد به دانش آموزان بگوييد که موضوع يا تکليف درسي براي چه چيزي خوب است , چگونه اين موضوع يا تکليف درسي آنها را براي انجام دادن ساير کارها آماده مي کند و چرا مهم و جالب است .
19- بگذاريد دانش آموزان آنچه را قبلاً فرا گرفته اند به کار گيرند .
20- زماني که دانش آموزان خود را توانمند و تکاليف درسي را در کنترل خود بدانند , انگيزش دروني تحصيلي در آنها بيشتر مي شود .
چگونه انگيزه ام را براي درس خواندن افزايش دهم؟
| روش هاي زيادي براي مطالعه‌ي بهتر وجود دارد و حتي کتاب هاي زيادي هم در اين باره نوشته شده‌اند؛ اما اين جا ده روش را درنظر گرفته‌ايم که اميدواريم به شما در يادگيري درس کمک کند. |
تو هم مي‌تواني از اين روش استفاده کني و به خودت پاداش بدهي. اين جايزه مي‌تواند يک خوراکي يا تماس با يک دوست صميمي يا ديدن قسمتي از فيلم و کارتون مورد علاقهات باشد.
اگر مطالعه با علاقه صورت بگيرد، بسيار سازنده و اثرگذار خواهد بود. مي‌تواني امتحان کني!
2. براي کارهايت برنامه‌ي مشخص داشته باش
در صورتي که براي هر يک از کارهايت وقت مشخصي درنظر بگيري، موفق‌تر خواهي بود؛ زيرا بدن انسان به اين برنامه‌ها عادت مي‌کند.
3. ساکت! دارم تمرکز مي‌کنم
با صداي بلند مطالعه کن تا بتواني مطالعه کردن خودت را ببيني! از گوش دادن به موسيقي هنگام مطالعه پرهيز کن تا تمرکزت از بين نرود و مجبور نشوي جمله‌اي را که با يک بار خواندن برايت قابل فهم است، دوباره و چندباره بخواني.
4. انگيزه داشته باش
به اين فکر کن که براي چه مطالعه مي‌کني؛ براي آن که در آينده در شغل مورد علاقهات موفق باشي، نه به اين خاطر که خانواده يا معلم، تو را مجبور به درس خواندن مي‌کنند.
5. از فرصت‌هايت به خوبي استفاده کن
اجازه نده که زمان از دست برود. طوري برنامه‌ريزي کن که به کارهاي ديگر هم برسي.
6. اگر نمي‌داني، بپرس
اگر درباره‌ي چيزي شک داري، بي‌معطلي آن را بپرس؛ چون يک سؤال بي‌جواب ذهن تو را مشغول مي‌کند و نمي‌تواني با تمرکز به درس خواندن ادامه دهي.
7. ساعت مناسبي از روز را به درس خواندن اختصاص بده
آخرين ساعات شب فرصت مناسبي براي درس خواندن نيست؛ زيرا بسيار خسته‌اي. اين هم خوب نيست که درست بعد از بيدار شدن به سر ميز مطالعه بروي. هم چنين هرگز بعد از غذا خوردن شروع به درس خواندن نکن، چون تمام خون بدنت براي گوارش غذا در شکم جمع شده است و خوابت مي‌گيريد.
8 .به اندازه‌ي کافي بخواب
بر اساس آن چه که در نکته‌ي 2 و 7 گفتيم، همان طور که کارهايت را با برنامه ي مشخصي پيش مي‌بري، بايد بهترين زمان را براي خوابيدن در نظر بگيري تا ذهنت فعال و سالم باشد. 8 ساعت خواب برايت کافي است.
9. ميزان مطالعه‌ات را بالا ببر
اين که مطالعه، دانايي را افزايش مي‌دهد حرف جديدي نيست؛ اما عادت به مطالعه توانايي درک مسائل و تحليل آنها را بالا مي‌برد. هرچند مجبور نيستي کتاب‌هاي خيلي سخت بخواني.
10. پس از مدتي درس خواندن، به کارهاي موردعلاقه‌ات بپرداز.
سخت است که بخواهي مانند يک ماشين بدون وقفه درس بخواني. بهتر است هر 45 -50 دقيقه يک‌بار به خود استراحت بدهي و به کاري که دوست داري بپردازي. نقاشي بکشي، به يک موسيقي گوش بدهي يا با خميربازي، چيزي درست کني تا ذهنت آزاد شود.
روش هاي ايجاد انگيزه و ترغيب به درس خواندن
بديهي است بچه ها با عادات مطالعه ي مورد نياز براي موفقيت در مدرسه به دنيا نمي آيند و اغلب آنها تحصيل را بدون كسب مهارت در اين زمينه آغاز مي كنند. در اينجا راهكارهايي براي آماده كردن كودكان قبل از مدرسه و افزايش عادت به مطالعه، ارائه مي شود.
سريع شروع كنيد:
هر چند توصيه مي شود به كودكان قبل از آغاز مدرسه به صورت رسمي درس داده نشود، اما والدين مي توانند الگوي خوبي براي بچه هاي شان قبل از رفتن به مدرس باشند. اين عمل ياديگري را تقويت مي كند. پدر و مادر بايد هر روز براي بچه ها مطلبي را بخوانند؛ چرا كه مهارت خواندن براي موفقيت در مدرسه بسيار مهم است. كتاب خواندن براي بچه ها باعث مي شود آنها كم كم به مطالعه علاقه مند شوند. براي اين منظور والدين بايد كتاب هاي جالبي براي كودك تهيه كنند. آنها مي توانند با خواندن كتاب، براي كودك يك الگوي خوب باشند. پدر و مادر بايد تلاش كنند تا كنجكاوي هاي طبيعي بچه ها را درباره ي محيط پيرامون ارضا كنند و اين كار از طريق صحبت كردن، گوش دادن به صحبت هاي شان و پاسخ به سوالات آنها امكان پذير است. همچنين والدين بايد چيزهاي موجود و مهيج را در صورت امكان در معرض ديد آنها قرار دهند.
با بچه ها مشاركت كنيد:
پدر و مادر بايد در فرايند تحصيل كودكان از طريق انجمن اوليا و مربيان كودكان از طريق انجمن اوليا و مربيان مشاركت كنند. اگر آنها باور داشته باشند كه تحصيل كودكان شان اهميت بسياري دارد، كودكان نيز به اين باور مي رسند. والدين بهتر است اين موضوع را با كودكان و معلمان در ميان بگذارند و كودكان را در اين زمينه ترغيب كنند. همچنين با بچه ها درباره ي كارهايي كه بايد در مدرسه انجام دهند، صحبت كنند. اين كار به تقويت يادگيري آنها كمك مي كند.
زماني كه تكاليف شروع مي شود:
وقتي كه بچه ها به مرحله اي مي رسند كه امتحانات و تكاليف بخشي از برنامه ي درسي شان محسوب مي شود، والدين براي ارتقا و تقويت عادات مطالعه ي خوب كارهاي زيادي مي توانند انجام دهند كه بعضي از آنها به قرار زير است.
تهيه ي برنامه ي زمان بندي:
والدين بايد همراه بچه هاي شان تصميم بگيرند كه هر روز در چه زماني به انجام تكاليف بپردازند. اگر بچه ها در سال هاي اول مدرسه هستند، تقريبا يك ساعت در روز مطالعه كافي است. به همان اندازه كه مسئوليت ها و تكاليف زياد مي شود، زمان بيشتري مورد نياز خواهد بود. بسيار مهم است كه بچه ها در اين تصميم گيري مشاركت داشته باشند. آنها بايد درك كنند كه مي توانند براي برنامه ي مطالعه ي خود تصميم بگيرند. زماني كه والدين و بچه ها برنامه ي زمان بندي را تعيين كردند، بايد حتما آن را اجرا كنند. اگر روزي تكليفي براي انجام دادن وجود نداشت، كودك مي تواند از اين زمان براي انجام كار ديگري استفاده كند. (مثلا مطالعه ي كتاب داستان، مجله و ...). بسيار مهم است كه بچه ها هر روز به مطالعه عادت كنند و زماني از روز را حتما به اين امر اختصاص دهند.
يك مكان خاص را براي مطالعه ي فرزند خود در نظر بگيريد:
والدين بايد يك جاي آرام و راحت براي درس خواندن بچه ها فراهم كنند. همچنين بايد مطمئن باشند كه لوازم مورد نياز كودك براي درس خواندن فراهم شده است (مثل مداد، دفتر، مدادتراش و ...). گاهي اوقات اتاق خواب كودك بهترين جا براي درس خواندن نيست؛ چرا كه عوامل حواس پرتي زيادي در آنجاست.
به سازماندهي كودك كمك كنيد:
والدين بايد تقويمي در اختيار بچه ها قرار دهند تا در آن تكاليف درسي را بنويسند و وقتي آنها را انجام دادند، علامت بزنند. علاوه بر اين مي توانند به آنها نشان دهند كه چطور كارهاي شان را انجام دهند، وسايل شان را مرتب و تكاليف شان را اولويت بندي كنند.
تشويق ها را درنظر داشته باشيد:
والدين بايد بچه ها را به انجام كارهاي سخت و تكميل تكاليف تشويق كنند. به ياد داشته باشيد كه مشق و تكليف مدرسه هيچگاه براي دانش آموز لذتبخش نيست.
به دانش آموز كمك كنيد:
پدر و مادر را بايد توانايي پاسخ به سوالات كودك را داشته باشند. آنها بايد بدون اينكه تكاليف را براي فرزندشان انجام دهند، اطلاعاتي در اختيار او بگذارند.
مسئوليت انجام تكاليف را به بچه ها واگذار كنيد:
والدين نمي توانند بچه ها را مجبور به درس خواندن كنند. سرزنش و ترساندن نيز اثربخش نيست. بچه ها بايد بدانند كه خود مسؤول انجام تكاليف و درس خواندشان هستند. والدين نيز بايد اين مسئوليت را به آنها واگذار كنند و حتي اجازه دهند عواقب شكست در امتحان را متحمل شوند. در اين شرايط نقش آنها حمايت كردن است.
اگر برنامه ي زمان بندي مناسبت نبود و كارايي نداشت، برنامه ي ديگري تدوين كنيد:
شايد زمان هاي مطالعه ي كوتاه در هر روز براي كودك شما مناسب تر از يك زمان طولاني در روز باشد و يا بعدازظهر مطالعه كردن بهتر از بلافاصله پس از بازگشت از مدرسه باشد. به خاطر داشته باشيد كه والدين و كودكان بايد اين برنامه را تا زماني كه كارايي دارد، اجرا كنند. بچه ها بايد بدانند كه خودشان مسؤول يادگيري درس ها هستند و والدين مي توانند از طريق فراهم كردن شرايط براي آنها ايفاي نقش كنند.
| پیشنهاداتی در مورد افزایش انگیزه های درس خواندن اولین شرط برای درس خواندن جدی این است که انگیزه کافی برای این کار داشته باشیم. درس خواندن آن هم به مقدار زیاد و گرفتن نتایج عالی و رقابت کار سختی است که فقط با داشتن هدف و انگیزه می توان این سختی را تحمل کرد. 1- جهت رقابت با خودتان برای پیشبرد فعالیت مورد نظر، این پیشرفت را برای خودتان یک هدف قرار دهید. قبل از همه، مشخص سازید که وضعیت کنونی شما نسبت به آن فعالیت چگونه است و چگونه می توانید این وضعیت را بهتر کنید. آیا می خواهید کمیت را افزایش دهید؟ آیا می خواهید سرعت را بالا ببرید؟ آیا به فکر پیشرفت در کیفیت کارتان هستید؟؟؟ 2- برای رسیدن به اهدافتان، برنامه های عملی تدارک ببینید. به این منظور، همیشه تصویر رسیدن به اهدافتان را در ذهنتان داشته باشید و با تمسک به این تصویر، تا زمان رسیدن به آن اهداف، در این مسیر گام بردارید. به این ترتیب، شما با پرداختن به رقابت با خودتان، پس از کسب موفقیت در این رقابت، قادر خواهید شد موفق شدن و برنده بودن را برای خودتان، تبدیل به عادت کنید که نتیجه ی آن چیزی نخواهد بود، مگر افزایش اعتماد به نفس در شما. 3- مثبت بیاندیشیم: مغز ما درست مانند یک کامپیوتر است. شما از ورودی هر کامپیوتر هر چه را که وارد کنید باید انتظار داشته باشید که خروجی شما تشکیل شده باشد از همان اطلاعات ورودی، پس اگر ما اندیشه های منفی را وارد مغز خود بکنیم آنها را مانند یک فرمان می‌پذیرد. اگر شما به این نتیجه برسید که ناتوان و شکست خورده اید مغز شما این را مانند یک فرمان و دستور تلقی کرده و به تمامی اعضای بدن شما از غدد گرفته تا دستگاه گردش خون و تنفس و سیستم حرکتی فرمان می‌دهد که خود را با فرمان شکست تطبیق داده و مطابق آن عمل کنند و این شما را وارد یک حلقه معیوب میکند که نتایجی دائماً بدتر و بدتر برایتان حاصل میکند. در حالی که پیروزمندان با دادن فرمان پیروزی، تمامیت وجودی خود را به سمت پیروزی نشانه می‌روند. امروزه ثابت شده که تفکر ما مستقیماً بر سیستم بدن ما موثر است یعنی به محض آنکه ما فکر منفی و ذهنیت بدی داشته باشیم عملکرد غدد درون ریز بدن و همین طور دیگر ارگانها، از این ذهنیت تبعیت می‌کنند و با اختلال در عملکرد طبیعی هورمون‌ها و مواد ضد استرس و هیجان در بدن، ما به افسردگی و احساس منفی شدیدی دچار می‌شویم و در این سیر به جسم خود نیز ضربه می‌زنیم. 4- RAS یا سیستم فعال کننده مشبک این سیستم تشکیلات تورینه ای است به اندازه یک چهارم سیب در مغز انسان که وظیفه آن پالایش اطلاعات بخصوصی از میان اطلاعاتی است که به ما می‌رسد .مثلاً اگر شما یک ماشین سمند قرمز بخرید، پس از آن وقتی به خیابان می‌روید دائماً ماشین هایی از نوع ماشین خود می‌بینید. گویی سمندهای قرمز در سطح شهر بیشتر شده اند. در صورتی که چنین نیست. تنها سیستم RAS شما ماشین های سمند قرمز را از میان انبوه ماشین های دیگر برمی گزیند و به رایانه شما وارد میکند. وظیفه RAS نیز همین انتخاب و گزینش اطلاعات است از میان محیط و نتایج عملکردهای شما، با توجه به آنچه شما می‌خواهید. مثلاً اگر تصمیم گرفته باشید که فکر کنید همه چیز در دنیا خراب است و یا شما آدم بدشانسی هستید، RAS مشغول جمع آوری شواهدی مبتنی بر بدشانسی شما از محیط میشود و سپس آنها را در اختیار رایانه ذهن شما قرار می‌دهد تا آن هم به روش خود به شما ثابت کند که حق با شما است و واقعاً بدشانس هستید. در حالی که پیروزمندان به RAS وظیفه متفاوتی واگذار می‌کنند. RAS آنها شواهدی مبتنی بر هوشمندی، توانمندی، موفقیت و قدرت آنها را از محیط بر می‌گزیند تا به آنها ثابت کند که پیروزند. پس می‌بینید این که شما احساس پیروزی و شکست کنید به طور کامل در دست خود شما است و تنها بستگی به چگونگی برنامه ریزی رایانه ذهن توسط خودتان و تصمیم هایی دارد که با توجه به اطلاعات رایانه خود می‌گیرید. پس شما هم می‌توانید به پیروزمندان بپیوندید فقط کافیست بخواهید. 5- دانشمندان دریافته اند وقتی که ما خود را لبریز از خودپنداری مثبت و تفکر مثبت می‌سازیم ماده ای در مغز ما ساخته میشود به نام اندروفین که توسط جریان خون به تمامی بدن منتقل میشود و احساسی از وجد و شادی وصف ناشدنی در ما پدید می‌آورد. پیروزمندان پیوسته با نشاط، پرانرژی و سرزنده اند زیرا با داشتن تفکراتِ مثبتِ پیوسته، مسرور از ترشح مداوم اندروفین در سیستم حیاتی خود هستند. پس اجازه ندهیم تحت هیچ عنوان تفکرات منفی و تصور شکست به ذهن ما راه یابد! 6- در این روزها مبادا به توهمات منفی اجازه دهید که رایانه شما را آلوده سازند. شاید یادآوری این نکته لازم باشد که هنوز هم جامعه بهترین پاداش های خود را به بهترین های خود هدیه می دهد و این بهترین‌ها، نوابغی هستند که نبوغ آنها استعداد فراوانی است که در تلاش کردن و پشتکار از خود بروز می‌دهند. این عبارت را که گفته یکی از انسانهای موفق قرن ماست از خاطر نبریم : « از تحصیلات، کاری در جهان ساخته نیست زیرا دنیا پر از انسانهای تحصیل کرده ولی شکست خورده و ناامید است. از استعداد هم کاری در جهان ساخته نیست زیرا انسان های با استعداد فراوانی وجود دارند که مأیوس و شکست خورده اند. حتی از نبوغ هم کاری ساخته نیست زیرا اصطلاح نابغه آس و پاس تقریباً به شکل یک ضرب المثل درآمده است. تنها چیزی که کیفیت حقیقی زندگی انسان‌ها را مشخص می‌سازد همانا مفهوم طلایی پشتکار است » عواملی که در ایجاد انگیزه، افراد باید به آن توجه کنند عبارتند از: 1- هدف‌گزینی: تعیین اهداف کوتاه‌مدت در آغاز هدف‌ها اهمیت بسیار دارد. ابتدا اهداف بایستی شناسایی شوند و واقعی و قابل حصول باشند زیرا دسترسی به آنها غالباً ساده‌تر است و همچنین حس موفقیت بیشتری را در فرد ایجاد میکند و او را به سوی اهداف بزرگ‌تر رهنمون می‌سازد. 2- انتظارات: انتظارات ما از خودمان و انتظارات دیگران از ما، می‌تواند منبع استرس باشد. انتظارات باید واقعی باشند. همچنین باور‌های‌مان درباره‌ی توانایی دسترسی به اهداف، بایستی مطابق با واقعیات فعلی باشد. انتظار بیش از اندازه از خویشتن باعث کاهش انگیزه میشود. 3- رغبت: آنچه را که مایلید واقعاً به آن دست یابید، مشخص کنید و در جهت آن حرکت کنید. تشخیص اینکه چه چیزی واقعاً در ما ایجاد رقابت میکند، می‌تواند مفید باشد،ولی ما نمی‌توانیم فقط به این اکتفا کنیم. سعی کنید آن چیزی را که دوست دارید به دست آورید وگرنه مجبورید چیزهایی را که دارید دوست داشته باشید. 4- محیط: از موانع موجوددرانجام خواسته‌‌های‌تان آگاه شوید.اگربرای مثال سعی کنید که مطالعه را آغاز کنید، محیطی آرام و بدون هرگونه مزاحمت برای مطالعه انتخاب کنید. چیزهایی را که ممکن است تأثیر منفی در انگیزه داشته باشند، بشناسید. مثلاًهنگام مطالعه، عوامل منفی درحفظ انگیزه عبارتنداز: تلویزیون، تلفن، موبایل و برنامه‌های پیش‌بینی نشده. 5- از اشتباهات مان درس بگیریم. اگر درسها را به روز نمی خواندیم از الان تغییر رویه دهیم. اگر به قدر کافی تمرین نمی کردیم تمرینات مان را افزایش دهیم. اگر سر کلاس دل به درس نمی دادیم از امروز سر تا پا گوش باشیم. اگر وقتمان پای کامپیوتر و تلویزیون و بازی و ... هدر می رفت مدیریت وقت کنیم. 6- انگیزه و عملکرد با یکدیگر در تعامل‌اند. انگیزه منجر به عملکرد بهتر شده و عملکرد بهتر نیز می‌تواند انگیزه را افزایش دهد. 7- در انجام تکالیف، جدیت و پشتکارداشته باشید وتااتمام آن دست از کار نکشید. این کار اراده شما را تقویت می کند. 8- نتایج یادگیری های خود را به طور منظم ارزیابی کنید و رقابت با خود را جایگزین رقابت با دیگران نمایید. یعنی سعی کنید هر روز بهتر از روز قبل باشید. 9- برای حفظ انگیزه هایتان، میزان پیشرفت تان را با هدفتان مقایسه نکنید بلکه همیشه با سطح قبلی تان مقایسه کنید. به این ترتیب همواره رشد و پیشرفت خودتان را ملاحظه خواهید کرد و انگیزه های بالاتری را بدست خواهید آورد. حتی اگر این پیشرفت بسیار کم و یا کند باشد. مثلاً 5/0 نمره یا 1 نمره رشد در هر درس می تواند قابل توجه باشد. 10- انگیزة بالا همیشه توأم با دقت و توجه و تمرکز بالا خواهد بود. پس اگر از عدم تمرکز یا حواس پرتی و بی دقتی در یادگیری درسی رنج می برید به انگیزه هایتان مراجعه کنید. 11- بعضی از انگیزه ها مغایر و متضاد با پاره ای از انگیزه های شماست. شیوه های کنترل انگیزه های مخالف را فرا بگیرید. مثلاً درس خواندن و بازی با رایانه یا تماشای تلویزیون از جمله انگیزه های مهم مغایر هستند. هرگز اجازه ندهید انگیزه های مغایر یا متضاد بر انگیزه های اصلی و پیش برنده و آینده ساز غلبه کنند. در برابر این انگیزه ها مقاومت کنید و تسلیم آنها نشوید. 12- یادگرفتن، تمرین کردن، تسلط پیدا کردن و پیشرفت کردن زحمت دارد. بنابراین برای دستیابی به این اهداف مقدس باید تلاش کرد، باید انگیزه داشت و باید از این انگیزه مراقبت کرد. 13- انگیزه های ما متأثر از تجربیات موفق و ناموفق قبلی ماست. پس اگر در امتحانی یا کلاسی نتیجة دلخواهتان را نگرفتید به شدت مراقب انگیزه هایتان باشید. اجازه ندهید این شکست انگیزه را از شما بگیرد. 14- تصوری که از خودتان در زمینه های تحصیلی دارید را مثبت کنید. نگویید من اصلاً ریاضی و عربی را نمی فهمم. این تصور باعث می شود انگیزة یادگیری ریاضیات یا عربی در شما از بین برود. 15- فهرستی از انگیزه های خود را تهیه کنید و آنها را به صورت مکتوب و در برابر چشمان تان قرار دهید. اجازه بدهید که این انگیزه ها همیشه زنده و پررنگ باقی بمانند. 16- در بحث ها و مناظره های کلاسی شرکت کنید و از این مشارکت لذت ببرید. تلاش کنید تا هم بر کیفیت و هم بر کمیت این مشارکت بیافزایید. این کار انگیزه های پیشرفت تحصیلی شما را بالاتر می برد. 17- در مطالعات خود مطالب را بطور معنی دار و در ارتباط با مطالب از قبل آموخته شده قرار دهید. این کار یادگیری شما را آسان و لذت بخش و مفید می سازد و به افزایش انگیزه منجر می شود. 18- با دبیران و مسئولان مدرسه ارتباط خوشایندی برقرار کنید. مطمئن باشید اگر رابطه شما با دبیران خوب باشد برای یادگیری درس آنها علاقه و انگیزه و اشتیاق بیشتری خواهید داشت و نتیجة بهتری هم خواهید گرفت. 19- انگیزه، رابطه‌ی خیلی نزدیکی با میزان تشویق شدن ما در موفقیت‌های‌مان دارد. هنگامی که در کاری موفقیتی کسب می‌کنیم و تشویق می‌شویم، ناخودآگاه انگیزه‌ی بیشتری برای تکرار مجدد آن کار و رسیدن به آن موفقیت خواهیم داشت. این تشویق می‌تواند توسط دیگران صورت گیرد و یا از همه مهم‌تر، توسط خودمان انجام شود. چه خوب که همواره خودمان را در موفقیت‌ها (هر چند کوچک) تحسین و تشویق کنیم. 20- برای غلبه بر ناکامی های تحصیلی و یا پیشگیری از روبرو شدن با آن لازم است در عادات خودمان تجدید نظر کنیم. گاهی عادات غلط و بازدارنده مانع رسیدن فرد به پیروزی و موفقیت می شوند. مثلاً ساعتها پای اینترنت نشستن یا ساعت ها تماشای تلویزیون و ماهواره و بازی کردن با کامپیوتر و ور رفتن به تلفن همراه و ... بدون شک مانعی عمده در راه رسیدن شما به موفقیت است.عادت به نداشتن برنامه، برنامه ریزی نداشتن برای درس خواندن، عادت به خواندن در شب های امتحان، عادت نداشتن به اینکه درسهای هر روز را همان روز بخوانیم، عادت به استفاده و پناه بردن به دیگران برای انجام تمرین ها و تکلیف ها و دهها مورد دیگر همه و همه نیاز به بازنگری جدی را در ما ایجاد می کنند. زیرا همة شما استعداد لازم و کافی را دارید اما عادات غلط مانع بهره وری از استعدادتان می شود.
|
- طرح مطالب درسي به صورت پرسش‌هاي جالب: مطلب يا موضوعي را که مي‌خواهيم کودک و نوجوان ياد بگيرد، به صورت پرسش يا پرسش‌هايي روشن و جالب که آنها را به فعاليت ذهني و پويندگي ترغيب کند، مطرح کنيم. بايد تلاش کنيم تا در دانش‌آموزان احساس نياز به وجود آيد.
- تجربه و تماس مستقيم با مطالب درسي: سعي کنيد دانش‌آموزان آنچه را مي‌خواهند ياد بگيرند با آن تجربه‌ي مستقيم و عملي داشته باشند.
- اهداف آموزشي: اهداف آموزشي مورد انتظار از دانش‌آموزان را در آغاز درس براي آنها بازگو کنيد. اهداف بايد روشن و متناسب با توانايي دانش‌آموزان باشد.
- اجراي نقش: بهتر است در زمينه‌ي برخي از موضوعات از جمله تاريخ، ادبيات، ديني و ... دانش‌آموزان را تشويق کنيم تا موضوع مورد نظر را به صورت نمايش درآورند. اجراي نمايش در تفهيم مسائل تربيتي و اخلاقي بسيار مفيد و مؤثر است.
- احساس موفقيت: بايد شرايطي فراهم شود تا دانش‌آموز موفقيت خود را احساس کند؛ زيرا هيچ چيز مانند خود موفقيت به موفقيت کمک نمي‌کند.
- مشخص کردن نحوه‌ي انجام کار براي يادگيرنده: کاري را که دانش‌آموز قرار است انجام دهد بايد دقيقاً مشخص شود.
- تبادل نظر با دانش‌آموزان: تبادل نظر با دانش‌آموزان درباره‌ي مشکلات درسي و شرکت دادن آنها در طرح نقشه‌هاي کار و فعاليت.
- مطالب آموزشي را بايد از ساده به دشوار ارائه دهيد. مي‌توانيد با فعال‌سازي دانش‌آموز به هنگام تدريس در او ايجاد انگيزه کنيد.
- از مقايسه‌ي دانش‌آموزان با يکديگر خودداري کنيد.
- قدرداني از کار دانش‌آموز او را به کوشش و تلاش بيشتر و دلبستگي به درس وادار مي‌کند.
- برقراري ارتباط بين مطالب درسي با واقعيات زندگي در ايجاد انگيزه مؤثر است.
- بلافاصله دانش‌آموز را از ميزان پيشرفت در کارش مطلع کنيد.
- دانش‌آموز را از عملکرد خود آگاه کنيد. اين کار باعث مي‌شود تا به تقويت نقاط مثبت و اصلاح نقاط ضعف و منفي خود بپردازد.
- انگيزش از راه سرمشق‌گيري: معلم در اين شيوه از شخصيتي خاص تمجيد و تجليل مي‌کند و او را يک نمونه و سرمشق ارزشمند و قابل احترام معرفي مي‌کند و دانش‌آموزان نيز از طريق همانندسازي با آن به درس و مدرسه علاقه‌مند مي‌شوند.
نتیجه گیری
معلمان انگیزش را عامل مهمی در یادگیری می دانند و از این رو می خواهند دانش آموزانی با انگیزه داشته باشند.و دانش آموزان نیز خواهان موفقیت و کسب پیروزی هستند در این خصوص معلم می تواند به دانش آموز کمک کند.
راهبرد هایی برای ارضای نیازهای یادگیری فرد
1- تشخیص نیازها، علایق و اهداف منحصر به فرد دانش آموزان.
2- کمک به دانش آموزان برای تعریف اهداف فردی خود و آنچه که به اهداف یادگیری آنها مربوط می شود.
3- مرتبط کردن اهداف کلی یادگیری با علایق و اهداف منحصر به فرد دانش آموزان.
4- سازماندهی اهداف و فعالیت های یادگیری به منظور تشویق دانش آموزان به موفقیت های فردی.
5- استفاده از سرمشق برای آگاه کردن دانش آموزان ازا رزش و منافع حاصل از مهارتهای خاص.
برخی از اصول اساسی بدست آمده از تحقیق عبارتند از:
1- دانش آموزان از طریق یادگیری شرایط و فعالیت هایی برانگیخته می شوند که:
الف: آنها را در هماورد جویی شخصی و فعالانه یادگیری درگیر کند و ب: به آنهااجازه داده شود تا دست به اتنخاب های شخصی بزنند و مقتضیات تکالیف را با ظرفیت های شان هماهنگ سازند.
2- انگیزش دانش آموزان در صورتی افزایش می یابد که دریابند تکالیف یادگیری الف: به طور مستقیم یا غیر مستقیم با نیازها، علایق و اهداف شخصی آنها مرتبط است و ب: سطح دشواری آن به گونه ای است که می توانند به صورتی موفقیت آمیز آنها را انجام دهند.
3- انگیزش ذاتی دانش آموزان به یادگیری در محیط امن، اعتماد بخش و حمایتگرایانه پرورش یابد، که دارای این ویژگی ها باشد: الف بزرگسالان،در روابط کیفی خود توام با توجه به توانمندی های بالقوة جوانان، را دریابند ب: نیازهای منحصر به فرد دانش آموزان از نظر یادگیری و آموزشی مورد حمایت قرار می گیرند و ج: فرصت هایی برای خطر کردن بدون ترس از شکست خوردن برای دانش آموزان فراهم کند.
این اصول اساسی به جنبه هایی از نقش معلمان به عنوان برانگیزاننده اشاره دارد: نخست آنکه به نیاز معلمان برای آگاه شدن از نیازها و علایق شخصی هر دانش آموز اشاره می کند.
دومین جنبه ی نقش تمرکز بر شیوه هایی است که در آن دانش آموزان هم مسئولیت فردی خود را در یادگیری بپذیرند و هم به طور فعالانه در تجارب یادگیری درگیر شود ذکر این نکته ضروری است که دانش آموز به طور ذاتی نسبت به زمینه های مورد علاقه یخود وقت تلاش و انرژی صرف می کند، یا هنگامی که کاری را به طور شخصی معنادار می سازند.
سرانجام آنکه اصول مذکور اشاره بر این دارند که بخش عمده ای از نقش معلمان، ایجاد محیطی امن اعتماد بخش و حمایت آمیز است که با ابراز علاقه، توجه و ملاحظه ی خالصانه به هر دانش آموز بوجود می آید.
یافته های پژوهشی نشان می دهند که بخشی از ضرورت های ایجاد فضای امن و مطمئن برای دانش آموزان بر ساختارهای غیر رقابتی ـ مشارکتی ـ و آن نوع اهداف آموزشی تأکید دارد که مغایر با ساختارهای رقابت آمیز است.
نقش معلم به عنوان برانگیزاننده، در بردارنده ی رشد فزاینده احساسات مثبت دانش آموزان نسبت به خود و ایجاد انگیزه ی یادگیری به عنوان یک عامل مهم خلاقانه و هماورد جویانه است.
هر روز صبح، غزالی در آفریقا بیدار می شود.
او خوب می داند که باید تندتر از سریعترین شیر بدود تا کشته نشود ....
هر روز صبح، شیری در آفریقا بیدار می شود.
او خوب می داند که باید تندتر از کندترین غزال بدود تا از گرسنگی نمیرد.
مهم نیست که شیر هستید یا غزال ...
بهتر است با طلوع خورشید، دویدن را آغاز کنید.
- مشخصات
- دانلود
نظرات خود را اینجا بنویسید
