مقایسه آموزش و پرورش روسیه و اتریش
روسیه
از آغاز سالهای 1870 میلادی و به ویژه در زمان حکومت الکساندر سوم، دوباره تغییراتی در نظام آموزشی رخ داد. مدارس دوباره طبقاتی شدند. دلیانوف، وزیر جدید آموزش و پرورش در سال 1887 میلادی ، دستورالعملی را صادر کرد که در آن آمده بود: ژیمنازیوم ها و مدارس وابسته به آنها باید « از پذیرش کودکان درشکه چی ها، دربان ها، آشپزها، رختشوها و مغازه داران کوچک و از این قبیل افراد رها شود و فقط کودکان نابغه و دارای استعدادهای خودویژه را بپذیرند. کلاً نباید تعلق به طبقات اجتماعی فراموش شود». آموزش اصلی از حالت فرمال برخوردار شد و تدریس زبان های باستانی با حفظ گرامر ادغام شد. مدارس ابتدایی به منظور « جستجوی تکیه گاه اصلی در روحانیت و کلیسا در آموزش ابتدایی» در همه جا به مدارس کلیسایی مبدل شدند.
اما تا اواخر قرن ، همه چیز در جهت بهتری دچار تغییر شد. برنامه های آموزشی ژیمنازیوم و هنرستان ها به یکدیگر نزدیک تر شدند، درس های لاتین و یونانی در کلاس های ابتدایی ژیمنازیوم ها لغو شدند و دروس زبان روسی، جغرافی و تاریخ روسیه نیز با دروس دیگری عوض شدند. تعداد محصلان ژیمنازیوم ها بیشتر شد و در صد کودکان اشراف زادگان و کارمندان تا سطح 35 درصد تعداد کل محصلان کاهش یافت و کودکان کارگران و دهقانان تا 45 درصد افزایش یافت. از تعداد بیسوادان در روسیه کم شد و توجه به تحصیل افزایش یافت. دانشگاه ها دوباره از خودگردانی برخوردار شدند ( بطور رسمی این اتفاق در سال 1905 میلادی رخ داد)، در تعدادی از دانشکده ها به زنان اجازه تحصیل واگذار شد و دانشگاه های جدید و دیگر مراکز عالی آموزشی گشایش یافتند.
در مناطق زیاد امپراطوری روسیه، در این دهه، مدارسی گشایش یافتند که دروس به زبان ملیت های ساکن در آنجا تدریس می شد. در مدارس نوشتن بر اساس حروف روسی آموخته می شد. معلمانی از بین معلمان همان ملیت برای تدریس در اینگونه مدارس دوره آموزشی تربیت معلم را طی می کردند. علاوه بر این، در سالهای 1880 میلادی ، گرایش روسی سازی آموزش قابل توجه بود. به عنوان مثال، از سال 1876 میلادی زبان اکرائینی در تمام مراکز آموزشی ( از جمله خصوصی) روسیه ممنوع شده بود.
قبل از انقلاب سال 1917 میلادی، تحت رهبری ایگناتییف، اساس اصلاحات جدید طراحی شد که به اجرا درنیامد. ایده های اصلی آن چنین بود: جلب جامعه به اداره آموزش و پرورش، دادن خودمختاری به مدارس و حقوق زیاد به ارگان های خودگردانی محلی در عرصه آموزش ، حمایت از ابتکارات مدارس خصوصی ،ایجاد مدرسه واحد با دارابودن تمام دوره های تحصیلی، جداکردن مدارس از کلیسا، کمک به رشد و توسعه آموزش ملی، لغو تمام محدودیت های طبقاتی، ملی و غیره، آموزش اجباری ابتدایی برای همه، ایجاد مدارس مختلط دختران و پسران، آزادی تدریس و لغو سانسور کتب درسی، احیای مضمون آموزشی.
در این طرح اصلاحات، ایده های تدریسی منعکس شده بودند که در نیمه دوم قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، توسط معلمان مشهور روس، آوشینسکی، تولستوی، واختروف، کاپتروف، چارنولوسکی طراحی شده بودند.
ساختار آموزشي
نظام آموزش و پرورش در فدراسيون روسيه به عنوان يك زنجير پيوسته از سطوح و مراحل مختلف آموزشي است . تحصيلات متوسطه عمومي قلب نظام آموزشي کشور است که پس از آموزش متوسطه پايه و آموزش ابتدايي ارائه مي گردد. مقطع تکميلي متوسطه نيز در ادامة تحصيلات متوسطه پايه به علاقه مندان ارائه مي گردد
 
 
آموزش پيش دبستاني
سياستهاي آموزشي
اصلي ترين سياست آموزشي مراکزپيش دبستاني،تدوين برنامه هاي آموزشي ناحيه اي برخورداراز خصوصيات تاريخي، فرهنگي و جغرافيائي نواحي مختلف كشور است.
سياستهاي حمايتي
حمايت اجتماعي از كودكان
در عرصه حمايت اجتماعي كودكان روسي جهت هاي مذکور در ذيل از ارجحيت برخوردار بوده است :
- حفاظت از حقوق اجتماعي كودكان و عدم فقر اجتماعي آنان درجهت پيش گيري از بروز بزهکاري
- توسعه مدارس شبانه روزي و تاسيسات آموزشي ويزه كودكان جهت جلوگيري ازابتلاي آنان به مشکلات اخلاقي و رفتاري نظيراعتياد به مواد مخدر و .....
- سپارش كودكان بي سرپرست به شهروندان فدراسيون روسيه و افراد خارجي داوطلب جهت مراقبت از ين کودکان
- تشكيل مراکز ويزه كودكان مطرود از کانون خانواده  و مهاجرين اجباري
- برقراري هماهنگي ميان وزارت آموزش و پرورش و نهاد رياست جمهوري درجهت برخورداري كودكان بي سرپرست روسي و كودكان مطرود از کانون خانواده  و مهاجرين اجباري از امکانات مناسب آموزشي و تفريحي
دستاوردهاي آموزشي دهه1990
- تاسيس1425مرکز پيش دبستاني و مدارس شبانه روزي براي4/218هزار نفر ازكودكان بي سرپرست و مهاجر
- تاسيس 566 مدرسه جامع شبانه روزي
- تاسيس35 مدرسه اختصاصي ويزه 6/5 هزار كودك بزهکار
- افزايش تعداد خانه كودكان به 268 مرکز با تحت پوشش قرار دادن 9/11هزار کودک
- افزايش تعداد مدارس شبانه روزي ويزه كودكان عقب مانده بي سرپرست
- افزايش نرخ كودكان بي سرپرست  مدارس شبانه روزي به932/7 نفر  )از ميان اين تعداد، 3495 نفر در مدارس تربيتي حرفه اي حضور يافته اند.(
- تاسيس736 مدرسه کارآموزي و 814 انستيتوي آموزش متوسطه و عالي حرفه اي
- افزايش 3/4درصدي تعداد فارغ التحصيلان خانه هاي كودكان  ومدارس شبانه روزي جهت ورود به انستيتوهاي آموزش عالي
توسعه آموزشي
تخصيص بودجه اختصاصي به تاسيسات آموزش پيش دبستاني اشكال مختلف سازماني و حقوقي
حفظ نظام تاسيساتي آموزش پيش دبستاني در روند انتقال آن از مالكيت فدرال به نوع  شهري
توسعه شبكه آموزش پيش دبستاني و ايجاد ساختار جديد براي آموزش پيش دبستاني
توسعه تاسيسات مختلف آموزش پيش دبستاني و تجربه علوم جديد
توسعه طرح قانون فدراسيون روسيه در حوزه آموزش پيش دبستاني
فراهم سازي قابليت دسترسي کليه كودكان  روسي به برنامه هاي آموزش پيش دبستاني
غناي محتوايي برنامه هاي آموزش پيش دبستاني ازطريق بهره گيري ازامکانات تكنولوژيک آموزشي
تلاش جهت غلبه بر شكاف موجود ميان کانون خانواده و جامعه پيش دبستاني
افزايش75 درصدي مراکز پيش دبستاني شهري
تفکيک مراکزآموزشي پيش دبستاني بواسطه نوع و طبقات آن ازسال 1995
افزايش تعداد مراکز آموزش پيش دبستاني به 288مرکز طي سال1998
اجباري سازي نظام آموزشي پيش دبستاني از سال1995
آماده سازي تعداد 3603مرکز آموزش پيش دبستاني براي كودكان رده سني پيش دبستاني و سنين پائين تر جهت جذب بالغ بر 186083كودك
معضلات آموزشي
عدم كفايت و تاخير درسرمايه گذاري که به نوبه خود برعدم ثبات و ايجاد شرايط بحراني درنظام آموزش پيش دبستاني منجر گرديده است.
تجديد ساختار آموزش پيش دبستاني تنها درشكل و نه نوع فعاليت آموزشي
کاهش نرخ کودکان ثبت نامي مراکزآموزش پيش دبستاني13استان فدراسيون روسيه اعم از(DSKOV،
حور،ماسك،نيومن،تيژني، نوگورد، ساخالين، كالوگا ، روستو، چيتا و...
کاهش نرخ ثبت نامي کودکان عمدتا بواسطه کاهش نرخ تولد و عدم توجه والدين به مقطع آموزش پيش دبستاني به جهت افزايش هزينه نگهداري كودكان در اين مراکز بوده است.
ورود تنها 9/54 % ازكودكان رده هاي سني 6-1سال به مراکز آموزش پيش دبستان طي سال 1996
آمار تحصيلي
طبق آمار بدست آمده طي سال 1998،بالغ بر 60256 مرکزآموزش پيش دبستاني با 4705954کودک (7/4 ميليون نفر) در روسيه فعال بوده اند.اين در حاليست که نرخ مذکورتا سال1992، بر630/2 ميليون کودک بالغ مي گرديد
مقطع آموزش ابتدايي
طول دوره آموزشي : 4 سال
مقطع سني : از 6سالگي تا 10سالگي
آموزش متوسطه
ساختار آموزشي
دولت روسيه امكان دستيابي و بهره مندي رايگان از امکانات آموزش متوسطه مقدماتي را تضمين مي نمايد . مدت زمان تحصيل در كلاسهاي متوسطه مقدماتي 30-32ساعت درهفته ودرمتوسطه تكميلي 34-36ساعت در هفته مي باشد. فارغ التحصيلان آموزش متوسطه به كسب مدرك متوسطه تكميلي پس از5سال تحصيل درمقطع متوسطه مقدماتي ومتعاقب آن دو سال تحصيل در متوسطه تكميلي نائل مي گردند.
ارزيابي تحصيلي
کارنامه تحصيلي
در مدارس روسي هر دانش آموز ملزم به تدارک دفترچه مخصوصي با عنوان ديونيک (diunik)«کارنامه تحصيلي » علاوه برتدارک ديگر ابزارمورد نياز در آغاز سال تحصيلي است.
گفتني است که در صفحه اول اين دفترچه، ضمن الصاق يک قطعه عکس، اطلاعات کاملي اعم از نام و نام خانوادگي ،نشاني منزل، نام پدر و مادر،تلفن محل کار پدر و مادر، تلفن مستقيم مدير مدرسه، نام و نام خانوادگي مدير مدرسه، گروه خوني و RH دانش آموز، شماره بيمه، حساسيت هاي پزشکي و دارويي دانش آموز ثبت مي گردد.علاوه بر اين، تلفن هاي ضروري نظير آتش نشاني، فوريت هاي پزشکي، حوادث گاز، پليس و ساير موارد درصفحه اول دفتر لحاظ مي گردد.درصفحه هاي بعدي دفترچه نيز، برنامه کلاسي هر ترم لحاظ مي گردد. گفتني است که سال تحصيلي به چهار ترم تقسيم مي شود.در هر ترم ممکن است برنامه کلاسي عتغيير يابد.کلاسهاي فوق برنامه نيز در اين دفتر به ثبت مي رسد تا خانواده ها دقيقاً درجريان برنامه مدرسه باشند.
صفحه بعدي اختصاص به مشخصات معلمين هر يک از دروس آموزشي دارد.باقي صفحات - بجز چند صفحه ، تماما به نظارت درسي دانش آموز اختصاص داشته و خود بر جدول برنامه روزانه به تفکيک دروس، تکليف منزل ، نمرات کلاسي و نظر معلم مشتمل مي گردد.والدين دانش آموزان با بررسي روزانه دفترچه مذکور از نحوه عملکرد فرزندان خودآگاهي مييابند.
علاوه براين،درپايان هرهفته،درمحل مخصوصي،ناظم مدرسه به ارائه نظرخود درخصوص عملکرد آموزشي و اخلاقي دانش آموز مي پردازد که بايد به اطلاع والدين کودکان رسده و توسط آنان تاييد گردد.لازم به ذکر است که در مدارس روسي براي هرچند کلاس يک ناظم تعيين مي شود که امور تحصيلي و انضباطي دانش آموزان آن کلاس ها به اين ناظم مربوط است و چنانچه دانش آموزي مشکلي پيدا کند از طريق وي برطرف مي شود. مدير مدرسه بيشتر جنبه اداري داشته  و اوليا به ندرت با مدير در ارتباط مي باشند.
در پايان دفترچه نيز صفحات نتيجه گيري عملکرد دانش آموز در سال تحصيلي وجود دارد که بر ريز نمرات دروس چهار ترم تحصيلي ،معدل نمرات کلاسي، معدل نمرات کلاسي و امتحانات ترمي، نمره انضباط و امضاي ناظم و ولي دانش آموز مشتمل مي گردد.نمره انضباط با نمرات ديگر جمع و معدل گيري نمي شود و نقش مهمي در آينده دانش آموز دارد.در صفحه پاياني کارنامه تحصيلي همچنين نظر کلي مدرسه درخصوص ترم هاي چهارگانه و نظريه کلي درخصوص وضعيت دانش آموز طي سال تحصيلي درج مي گردد.از آنجاييکه اين دفترچه به منزله پرونده تحصيلي غير رسمي دانش آموز بشمار مي رود ، از اين روي طريقه نگهداري مناسب از آن الزامي است.
سيستم نمره دهي
نظام معمول اعطاي نمره در مدارس متوسطه
نمره 2 نمره قبولي ونمره عدم رضايت وكفايت در درس مربوطه
نمره 3 نمره رضايت بخش مرز بين قبولي ومردودي
نمره 4 نمره خوب
نمره 5 نمره عالي
آموزش استثنايي
كودكان معلول ازحمايت اختصاصي دولت روسيه جهت نيل به حقوق آموزشي خويش برخوردار مي باشند.پايه اين چنين تضميني که در طرح قانون فدرال لحاظ گرديده بود، طبق ملاحظات 14مي سال1998تغيير شكل داده و توسط دوماي ايالتي مورد اصلاح قرار گرفت.در اين ارتباط،حفظ و توسعه نظام آموزش استثنايي و بكارگيري معيارهاي ايالتي آموزش عمومي براي اين طبقه ازكودكان و اصلاح مفهوم نظام آموزشي استثنايي صورت گرفت.علاوه بر8موسسه آموزش استثنايي، مراکز ديگري براي افراد مواجه با آسيب مغزي وعقب ماندگي فيزيكي و ذهني،گشايش يافته است.گفتني است که درمراکزآموزش استثنايي،آسايشگاه ها ومراکز توان بخشي كودكان نيز با تعداد 83هزارمربي،4هزاركادرپزشكي و2/2هزاردكتر با تخصصهاي مختلف فعاليت دارند. كميته مشاوره روانشناسي- پزشكي مستقر درمراکز آموزش استثنايي نيز به بررسي كودكان ناتوان پرداخته و به تعيين مسير آموزشي اين افراد از طريق مشاوره با والدين و مربيان آنان مي پردازند
آموزش معلمان
معلمين مقاطع ابتدايي و پيش دبستاني
موسسات آموزشي مقطع غير دانشگاهي(كالجهاي فني و عمومي) معلمين مدارس پيشين دبستاني ودبستاني را آموزش مي دهند.مدت زمان دوره 2 تا 5 سال مي باشد.اين در حاليست که برخي موسسات آموزش معلمان مقطع دانشگاهي،معلمين مدارس ابتدايي را آموزش مي دهند که طول اين دوره ها نيز5سال مي باشد.فارغ التحصيلان دوره هاي موسسات آموزشي فوق ممكن است  حرفه معلمي را به صورت عملي وحرفه اي(كارآموزي) تجربه نمايند.
معلمين مقطع متوسطه
آموزش معلمين مراکزمتوسطه درموسسات آموزش معلم مقطع دانشگاهي صورت ميپذيرد.
برنامه آموزشي موسسات فوق 5سال بطول مي انجامد.فارغ التحصيلان ممكن است بصورت كار آموزي حرفه معلمي را تجربه نمايند.

اساتيد دانشگاهي

اساتيد راهنماي دانشجويان ميبايست ازميان اعضاء هيئت عـلمـي در پـايـه استـادي و فوق دكتري علوم منصوب گردند. در برخي موارد بنا به تصميم هيئت هاي علمي موسسات آموزش عالي، عضو هيئت علمي با درجه دانشياري نيزميتواند بعنوان استادراهنما فعاليت نمايند.دانشجويان اين دوره كه پروژه تحقيقاتي خود را در مـرزهاي عـلـم و تكنولوژي رشته تخصصي خود دنبال ميكنند مجاز به انتخاب دو استاد راهنما و يا يك استاد راهنما و يك استاد مشاور مي باشند كه ممكن است يكي از آنها درمرتبه دانشياري باشند.اساتيد راهنما بر انجام برنـامـه هاي آموزشي و پـروژه هاي تحقيقاتي تصويب شده دانشجـويان نظارت كامل دارند.دانشجويان دوره دكتري موظفند همه ساله گزارش فعاليتهاي يكساله خود را بـه همراه نتايج كسب شده به اعضاء هيئت علمي گروه آموزشي مربوطه ارائه دهند.دانشجوياني كه درمدت تعيين شده ازعهده ارائه برنامه هاي آموزشي و پروژه تحقيقاتي خود برنيايند با حكم رياست موسسه آموزش عالي مربوطه از دوره اخراج مي گردند.دانشجويان اين دوره همچنين براي انجام اقدامات مربوط به رساله تحقيقاتي و تكميل مطالعات خود ميتوانند برابر با سايراعضاء هيئت علمي موسسات آموزش عالي و سازمانهاي علمي از تجهيزات ، آزمايشگاهها ، اتاقهاي كار و كتابخانه ها بهره برداري نموده  و از حق ماموريت به مراكز آموزشي و پژوهشي ديگر جهت تكميل تحقيقات خود برخوردار گردند.انتقال دانشجويان ايـن دوره از يك دانشگاه بـه دانشگاه ديـگر بـا موافقت روساي دو دانشگاه بلامانع است.روسـاي موسسات آمـوزش عالي مكلفند در صورت درخواست دانشجو در حد امـكان تسهيلات و امكانات دولتي لازم را در اختيار وي قـرار داده تـا وي به مهارتهاي حـرفـه اي تكميلي دست يابد.دانشجويان ايـن دوره كه به تحصيل در سيستم حضوري مبادرت مي نمايند، همه ساله به مدت2ماه ازمرخصي تحصيلي(تعطيلات) برخوردار مي گردند.موسسات آموزش عالي مجازند برطبق قرار دادهاي فيمابين با ارگانها ومراكز اعزام دانشجو،در صورت لزوم براي دانشجويان ورودي جديد پيش دوره يا كارآموزي مقدماتي برگزار نمايند.تضمينها و مزاياي اجتماعي ويژه دانشجويان دوره دکتري مطابق قوانين روسيه و تصويب نامه هاي هيئت دولت روسيه فدراتيو تعيين مي گردد.
بررسي آماري اعضاي هيئت علمي موسسات آموزش عالي
بر طبق آمار منتشره بالغ بر700هزار نفر در موسسات آموزش عالي روسيه مشغول بكار ميباشند كه از اين تعداد350هزارنفرمدرس ، 50000 نـفر در امور پژوهشي و 300 هزار نفر در امـور مديـريتي و خدمـات اداري مشغول به فعاليت مي باشند. از تعداد مدرسين150 هزاراستاد (آكادميسين و پرفسور) و77هزار دانشيار و استاديار با مدارك فوق دكتري و دكتري در امور آموزشي و پژوهشي مشغول به فعاليت مي باشند.

 
حقوق و مزاياي معلمين
طبق آمارسال1998،ميزان حقوق رسمي معلمين در فدراسيون روسيه از220 تا 585 روبل متفاوت مي باشد.اين در حاليست که حقوق پرسنل مديريت مدارس بر405 تا 735بالغ مي گردد.لازم به ذکر است که حقوق مكفي براي ادامه زندگي هر فرد 411روبل در ماه ميباشد.حقوق معلمين در مقايسه با حقوق کادر ديگر حوزه هاي اقتصادي ازكمترين مقدارممکن برخوردارميباشد.به عبارت ديگرميتوان گفت که سطح حقوق کادر آموزشي کشور تنها بر30%معدل حقوقي کادر حوزه صنايع کشور بالغ مي گرددکه اين خود به افزايش تمايل تعداد بيشتري از معلمين به کاهش سن بازنشستگي در حوزه آموزش وكاهش نرخ جذب معلمين سطوح مختلف آموزشي از ميان فارغ التحصيلان مراکز آموزش عالي منجر گرديده است.علاوه بر اين حقوق پرداختي معلمين به روز نبوده و با تاخير زياد توام است.مدت زمان تاخير درپرداخت حقوق معلمين در مناطق مختلف کشور از3تا10ماه متغير است. درمقابل ميزان حقوق معلمين مدارس غيردولتي بالاتر از معلمين مدارس دولتي است که اين خود به دليل وجود اختلافات عمده در نسبت معلمين به دانش آموزان است به نحويژه در مدارس دولتي به استثناي مدارس كم ظرفيت حومه شهر، ميانگين نسبت دانش آموزان به معلمين2تا چند برابر اين نسبت درمدارس خصوصي بوده است.
 
اتریش
ساختار آموزشي
نظام آموزش و پرورش دركشور اتريش به عنوان يك زنجير پيوسته از سطوح و مراحل مختلف آموزشي است . تحصيلات متوسطه عمومي قلب نظام آموزشي کشور است که پس از آموزش متوسطه پايه و آموزش ابتدايي ارائه مي گردد. مقطع تکميلي متوسطه نيز در ادامة تحصيلات متوسطه پايه به علاقه مندان ارائه مي گردد
آموزش پيش دبستاني
تاريخچه
در اين گروه مي‌توان از سيستم‌ يتيم خانه‌ها در آغاز عصر جديد نام برد. اولين مؤسسات مراقبت از كودكان با ايجاد كارگاههاي توليدي در سال 1750 و كارهاي ساعتي زنان خانه‌دار اتريش در خارج از خانه و در كارگاههاي صنعتي تشكيل گرديدند.با تأسيس اولين مركز مراقبتي کودکان در اتريش در سال1830 مؤسسه‌اي ايجاد گرديد كه جزء سيستم آموزشي مدارس به حساب نمي‌آمد (و از اينرو هيچگونه حمايتي از جانب صندوق مدارس دريافت نمي‌كرد، بلكه به وسيلة كمكهاي مالي مردم روي پاي خود بود) و تنها به صورت اصولي به امر“حمايت و نگهداري” كودكان و كمتر به امر آموزش مي‌پرداخت. با تأسيس اولين مهدكودك در سال 1863 (بر اساس طرحهاي كومينوس، اوبرلين، پستالوتسي و فريدريش فروبل) يك شكاف اجتماعي رو به رشد ايجاد گرديد: مراكز مراقبت از كودكان خانواده‌هاي كم‌درآمد و مراكز مراقبت از كودكان و فرزندان طبقة متوسط. از سال 1870 تقريباً در همة ايالتهاي اتريش مهدكودكهاي خصوصي و ايالتي وجود داشته است. وظيفة اين مراکز آموزشهاي تربيتي تکميلي در کنار خانواده بود. در سال 1871 اولين اتحاديه شغلي مربيان مهد کودک تشکيل گرديد که قوانين مربوط به تأسيس، برنامه‌ريزي، اداره، نظارت و مراقبتهاي تربيتي، ساختار ظاهري و فضا و مسائل آموزشي آنها در حدود يكصد سال معتبر بودند. تعداد مهدهاي كودك از سال 1885 تا سال 1912 از تعداد 134 به 548 مهدكودك و تعداد مراكز مراقبتي صرف در طي اين مدت از 183 به 244 مركز افزايش يافته است.از سالهاي دهة 1920 به بعد مراكز مراقبتي بيشتر به سمت حاشيه رانده شدند و تفكرات مونته سوري در مهدهاي كودك جايگزين شدند. در آن سالها وين، كه مشاور امور رفاهي آن در شوراي شهر دكتر جوليوس تاندلر بود بسيار بيشتر از ساير پايتختهاي جهان داراي مهدكودك بود. همچنين “كودكستانهاي ملي” با ساعات كاري طولاني‌تر نيز وجود داشتند. كار با كودكان با دورنگري خاصي برنامه‌ريزي شد. در هر “گوشه” (به عنوان مثال: گوشة ساختمان‌سازي، گوشة عروسكها) اسباب‌بازيهاي مقتضي با سن و از نظر تربيتي مفيد براي كودكان قرار داشت. ژيمناستيك و تدريس موسيقي نيز در كودكستانها ارائه مي‌شد.
تحت تأثير جو رواني حاكم از سوي رژيم ناسيونال سوسياليسم (نازي) از سال 1938 تا 1945 در کودکستانها بيشترين تأكيد بر “اطاعت و فداكاري” حكمفرمابود. استعدادهاي بدني بيشترمورد بهره‌برداري قرار مي‌گرفتند. كودكستانهاي اتريش تحت نظارت ادارة رفاه ملي نازيسم درآمدند. در آن زمان (براي “راحت كردن” مادران شاغل از بچه‌هايشان و ايجاد و تضمين سياست اجتماعي فعال) تعداد زيادي مهدكودك در كارگاهها ايجاد شدند.پس از جنگ جهاني دوم و از سال 1948 سياست نوسازي ساختار مراکز پيش دبستاني با بحثهايي دربارة بهبود كيفي مراقبتها آغاز گرديد در (چهارمين نشست روانشناسي تربيتي كودكان كم‌سن و سال اتريش). تدوين قانون مدارس در سال 1962 نيز از اهميت برخوردار بود: وظايف طور ديگري تقسيم‌بندي شدند (بخش كودكستانها و مهدكودكها امري ايالتي و آموزش و تصويب قوانين اصولي دربارة ضرورتهاي استخدامي مسئلة اي دولتي به حساب آمدند) و هدفهاي جديدي مدنظر قرار گرفتند و تعريف شدند (آماده‌سازي براي ورود به مدرسه، اما نه با روشهاي مدرسه‌اي، بلكه با روشهاي متناسب و مخصوص كودكان خردسال)                                              
دهة هفتاد شاهد توسعه و گسترش چشمگيري در حوزه و بخش مهدهاي كودك و كودكستانها بوده است. در آن سالها همچنين قالبهاو روشهاي جانشين و جديدتري در(گروههاي كودكان) به آهستگي ايجاد شدند. از دهة بيست تا آن زمان ميانگين ضريب مراجعة كودكان به اين مراكز بيشتر از چهار برابر افزايش داشت. كلاسهاي پيش‌دبستاني براي كودكان واجب‌التعليم كه هنوز آمادگي رفتن به مدرسه را ندارند، ايجاد گرديدند (به بند 1-12-4 مراجعه كنيد) و بدين‌ ترتيب وظايف و اهداف جديدي در بخش پيش‌دبستاني تعريف شدند.دهة نود فشارهاي بيشتري را براي حرفه‌اي‌تر شدن و متخصص شدن پرسنل مراقبت با افزايش دورة آموزشي از چهار به پنج سال به همراه داشت (فارغ‌التحصيل با مدرك امتحان نهايي ديپلم كه امكان اشتغال و همچنين امكان ادامه تحصيل در مقطع مدارس عالي را مي‌داد).تدابير در خصوص يكپارچه‌سازي مجدد آموزشي مجزا در كل منظر سيستم آموزشي راه يافتندو از اينرو كودكستانهاي يكپارچه متشكل از كودكان سالم و كودكان معلول نيز ايجاد شدند. در حال حاضر آمورش بين فرهنگي و چند فرهنگي يكي از مباحث اصلي آموزش در كودكستانها به شمار مي‌رود.
ساختار آموزشي
مهد كودكها سبك سنتي از آموزش پيش دبستاني براي كودكان 3 تا 6 سال در اطريش مي‌باشند. با اين وجود، اين مهد كودكها شكلي جدا از نظام آموزشي نمي باشند. مهد كودك‌ها اختياري مي باشند و كودكان در وهلة اول با والدينشان حضور مي يابند. در سالهاي 92/ 1991، 6/85 در صد كل كودكان در اطريش از سن 5 تا 6 سالگي در مهد كودكها حضور يافتند (در سال‌هاي 61/1960 اين رقم تنها معادل 5/23 در صد بود)، اختلافات منطقه اي چشمگير در ميزان ايجاد مهد كودك وجود دارند. هر كسي كه تمايل و درخواست ايجاد مهد كودك مي نمايد مجبور به رعايت تعدادي از شروطي است مبني بر اينكه قيمومت مهد كودك آموزشي رعايت گردد. مهد كودك هاي دولتي ( توسط دولت، ايالتها يا شهرداريها تأسيس يافته اند ) و مهد كودك هاي خصوصي وجود دارند. بعضي از مهد كودك هاي خصوصي توسط مربيان و والدين بعنوان گروه هاي مستقل اداره و كنترل مي شوند. اكثر مهد كودكها توسط شهرداريها ( تقريباً 75 درصد) تأسيس يافته‌اند. هزينه هاي اجرائي و كارمندان عموماً توسط بخش اداره كنندگان تأمين و تقبل مي گردد. سهمي كه توسط ايالتها جهت هزينة استقرار و عملكرد يك مهد كودك پرداخت مي شود بطور چشمگيري متغير مي باشد ؛ اين امر بويژه در مهد كودك هاي خصوصي صدق مي نمايد.مهد كودك هاي خصوصي كه توسط انجمن‌ها، كليسا ها يا گروه هاي مذهبي اداره مي‌شوند، كمك هزينه هاي را به منظور هزينة كارمندان و هزينه هاي اضافي تحت شرايط مشخص، يا بر حسب اصل مادة قانون كودكستان يا مطابق ميزان در صد ثابتي بنا بر مادة قانون كودكستان قابل اعمال دريافت مي دارند.  كودكستانهاي خصوصي بجاي اينكه توسط مواردي كه در فوق ذكر گرديد توسط بخش‌هاي ديگر نيز اداره مي شوند و عموماً هيچگونه كمك مالي را دريافت نمي‌كنند.بعضي از مهد كودكها، هنگامي كه بسياري از شهرداريها هزينة مراقبت را مطابق جدول درجه بندي شده مطابق با درآمد خالص خانواده پرداخت مي نمايند، هيچگونه هزينه اي را دريافت نمي‌كنند. مهد كودك هاي خصوصي مقادير متفاوت و متغيري را دريافت مي‌نمايند. آموزش مهدكودك برروي رشد شخصيت كودك بطور اخص تكيه مي نمايد تا اينكه كودكان را براي مدرسه آماده نمايند. براي نائل آمدن به اين مقصود، كودكستانها بصورت دسته جات كوچك، معمولاً بصورت مختلط،‌گروه ها ( با گروه هاي سني و يا گروه هاي به اصطلاح فاميلي 3 و 4 و 5 ساله مختلط ) شيوه ها و روشهاي جداگانه اي را اعمال مي نمايند و از روي قاعده و سبك بازيها و اطلاعات گوناگوني را ارائه مي‌نمايند. در ابتدا و مهم تر از همه يك كودك در مهد كودك بايد شانس كسب تجربيات را از طريق فعاليتهاي مناسب بدون فشار زماني يا كسب از روي فشار دريافت نمايد. مهد كودكها يا بصورت تمام وقت يا نيمه وقت مي باشند. كودكستانهاي نيمه وقت از ساعت 7 صبح تا 12 ظهر با امكان سرو نهار به فعاليت مشغولند. كودكستانهاي تمام وقت از ساعت 7 صبح تا 7 بعد از ظهر با سرو نهار به فعاليت مي پردازند. والدين هر زمان كه بخواهند مي توانند كودكشان را از مهد كودك به خانه ببرند. بسياري از كودكستانها در طول سال باز مي باشند.
سطوح و گروه هاي سني
در مهد كودك ها از بچه هايي مراقبت مي شود كه هنوز 3 سال شان كامل نشده است . هم چنين مهد كودك ها بتازگي كودكان زير 3 سال را نيز قبول مي كنند ، به خصوص به اين جهت كه مهد كودك هاي خاص در همه جا وجود ندارند . در مهد كودك هاي اتريش به طور عموم كودكاني بين سنين 3 تا 6 سالكي و البته در گروه هايي مراقبت مي شوند كه گروه هاي سني هستند . ( يعني بر اساس سن دسته بندي شده اند .) و به عنوان مثال ( صرفا كودكان چهار صاله ) . گلوه هاي سني مختلط هستند . ( گروه هاي سني مختلف در يك گروه‌) . هر گروه توسط مراقب نظارت كنترل مي شود و فضاهاي گروهي مختص به خودش را دارد . غالبا شخص دومي (مربي و يا كمك مربي )مراقبت ومربي اصلي را در اين امور كمك مي كند . اين اهداف در قوانين مربوط به مهد كودك ها در تك تك ايالت ها در سطح گسترده اي مشابهت دارند . مهد كودك ها بايد در ادامه و تكميل و حمايت از تربيت خانوادگي كودكان يك ساله تا 3 ساله مراقبت ، مواظبت ، آموزش هاي اجتماعي و گسترش آموزش را ارائه دهند.
سال تحصيلي
سال تحصيلي پيش دبستاني در بر گيرندة مدرسة دبستاني مي باشد و جهت ترقي و افزايش رشد كودكان با سن ورود به مدرسه اجباري مي باشد كه هنوز به حد كافي براي حضور در مدرسة ابتدايي اصلي به رشد و بلوغ فكري نرسيده اند. با اين وجود، بر خلاف كودكستان، سال تحصيلي پيش دبستاني بخشي از نظام مدرسه تلقي مي گردد.تصميم در مورد حضور و يا عدم حضور كودك در كلاس پيش دبستاني هنگامي صورت مي گيرد كه كودك از طريق والدينش براي ورود به آموزش اجباري ثبت نام شده باشد. در زمان ثبت نام، معلم ارشد (دبير) مدرسة ابتدايي، بلوغ كودك را از طريق يك سري سؤالات ساده، همانند شمارش اشياء، اسامي رنگها و ذكر نام و آدرشي ارزيابي مي نمايد. كودكاني كه معمولاً در اولين سال تحصيلي مدرسة ابتدايي پذيرفته مي شوند ممكن است اگر آنها ثابت نمايند كه به اندازه كافي بالغ نبوده اند، به سال تحصيلي بعدي موكول مي گردند. اين تصميم گيري بايد قبل از 31 دسامبر صورت گيرد. تعداد كودكان مشخص كنندة اين امر است كه آيا دورة پيش دبستاني همانند يك كلاس برگزار گردد يا بعنوان يك گروه تشكيل گردد. كلاسهاي پيش دبستاني با بيش از 10 كودك برگزار مي گردند ؛ كمتر از 10 كودك، گروه پيش دبستاني را شكل مي دهد. 
آموزش ابتدايي
تاريخچه
شروع سيستم آموزشي (مدرسه اي )دولتي در اتريش بر مي گردد به دورة مكتب مطلق گرايي روشنگري. با اطلاعات آموزش ملكه ترزا در سال 1774ساختار مدارس دولتي ايجاد شد و يك دورة آموزش 6 سالة اجباري پيش بيني گرديد كه البته تا مدت ها قابل اجرا نبود و به طور كامل اعمال نشد. اساس اصلي يك سيستم آموزشي نوين در نيمة قرن دوم نوزدهم ميلادي و دورة ليبراليسم پايه ريزي شد قانون ملي آموزش رايش در تاريخ 1869 براي اولين بار تمام سيستم آموزش اجباري را بر روي يك اساس واحد تاسيس كرد . دورة اجباري آموزش به مدت 8 سال افزايش يافت . اين اصلاحيه و حذف شهرية آموزشي مدارس باعث گسترش آموزش و باسواد شدن كل جمعيت اتريش گرديد . قدم هاي مهم بعدي پس ازفروپاشي پادشاهي مجارستان و اتريش و تشكيل اولين جمهوري (سال1918) صورت گرفتند.
مدرسه مي بايستي جمهوري ، دموكراتيك و نهادي اجتماعي مي شد و دانش آموزان را داراي تفكري مستقل و شهرونداني فعال تربيت مي كردند. بنابر اين آموزش در سطح ابتدايي مي بايست تغيير ساختارمي داد تا در كودكان توانايي انديشيدن منتقدانه و شوق انجام كارهاي مستقل را ايجاد كند . با ايجاد آموزش هاي كلي در مدارس ابتدايي شاخه بندي و تنوع رشته هاي مجزا حذف گرديد . از لحاظ مادي اين اصلاحات توسط بخشداري وين و با رايگان شدن آموزش و وسايل كمك آموزشي در مدارس اجباري وين صورت گرفت.اين توسعه اميدوار كننده با واگذاري قدرت به ناسيونال سوسياليست ها وقوع جنگ جهاني دوم به پايان رسيد . بعد از پايان جنگ بحث سر اين بود كه مجددا سيستم آموزشي اتريش را بر بنيان راه حل هاي اساسي پايه ريزي كنند به خاطر تضادهاي شديد فرهنگي و آموزشي ميان دو حزب سياسي بزرگ اتريش ( حزب دموكرات مسيحي و قانوني سوسيال دمكرات ها ) بالاخره در سال 1962 قانون آموزشي گرديد كه امروزه نيز بنيان قانوني سيستم آموزشي كل اتريش را تشكيل مي دهد . در اين قانون مدت تعليمات اجباري مدرسه اي از 8 سال به 9 سال افزايش يافت.در سال 1965 تفكر گسترش آموزش عمومي با ارائه كلاس هاي تقويتي ادامه پيدا كرد.در سال 1979 كلاس هاي تقويتي درتمام چهار پايه آموزشي دورة ابتدائي توسعه يافت . اصول آموزشي به صورت حوزه ها و امور فرا رشته اي اجرا گرديد . در اين زمينه مي توان از درس ((آموزش حرفه اي ))نام برد. در اين زمان براي اولين بار به جاي درس ((آموزش حرفه اي )) براي پسران و دختران جدا بود ، يك درس واحد و مشترك ميان دخترها و پسرها ارائه گرديد . بر اساس تصميمي در سال 1982 دورة پيش دبستاني و يك سال بعد از آن در مدرسه ، به كلي وارد سيستم آموزشي مدرسه اي گرديد . علاوه بر آن آموزش زبان هاي زنده ( انگليسي و فرانسوي ) در پاية سوم و چهارم و نيز آموزش ترافيك در سيستم آموزشي وارد گرديد. برنامه آموزشي پيش دبستاني براي توسعة دوره آموزشي مقطع ابتدائي از اهميت ويژه اي برخوردار بود. يك رفرم و اصلاح اساسي در مقطع ابتدائي در سال 1986 رخ داد. اهداف اصلي اين طرح ارائة آموزش هاي مقدماتي براي همة دانش آموزان ، اولويت دادن به گسترش اصول تربيتي به خصوص در سال اول ورورد به مدرسه ، مرتبط كردن آموزش هاي پيش دبستاني و دورة اول ابتدائي و توجه به تجربيات نوين در اين امر باعث ايجاد يك برنامه آموزشي مبتني بر دموكراسي وسيع و مثمر ثمر گرديد كه در طرح ريزي و اجراي آن بيش از هزار معلم و نيز نمايندگان اوليا در گروه هاي كاري جداگانه مشغول بودند . از آن زمان طرح آموزشي در مدارس ملي از تاريخ 1986 تدريجا ادامه يافت . از قدم هاي عمده در اين زمينه ، تثبيت اصل آموزشي ((آموزش ميان فرهنگي))در سال 1991 بود .همچنين گسترش آموزش  زبان هاي زنده در چارچوب درس ((زبان هاي زنده))به مقطع آموزشي (درسي) سوم و چهارم به زبان هاي اقليت هاي ساكن اتريش و يا كشورهاي همسايه اتريش (1993،1991)با يك پارچه سازي كودكان معلول در مقطع ابتدائي (1993) و قوانين مربوط به ارائه خدمات تمام روزانه (در سال 1994) از ساير اقدامات مي باشند . با تصويب اصلاحية مربوط به قانون برنامه ريزي آموزشي مدارس در تابستان 1998جهت ارائه آزمايش درس ((زبان هاي خارجي زنده )) درمقطع اول ، اين درس از سپتامبر 1998  به طور رسمي در دورة ابتدائي وارد گرديد و با شروع سال تحصيلي 2004-2003 زبان بيگانه درتمامي مدرسه هاي ملياز پايه اول ابتدائي اجباري خواهد بود . براي مدارسي كه به خاطر مشكلات سازماندهي در اين دورة زماني گذر هنوز قادر به ارائة اين درس از پاية اول نيستند هنوز بر اساس طرح (آموزشي ) كه سال تحصيلي 84-1983 معتبر است . ارائه اين درس در مقطع ابتدائي و در كلاس هاي سوم و چهارم مي باشد. مقررات جديد بخش آموزش (مدرسه) از سپتامبر سال 1999 اجرا گرديد از آن زمان مقطع اول ابتدائي مي تواند با اجراي يك مقطع پيش دبستاني ( در صورت نياز ) و نيز دوره هاي دوم و سوم ابتدائي و يا ارائه كلي مقاطع ابتدائي در يكي اجرا گردد.
ساختار آموزشي
طول دورة آموزش ابتدايي 4 سال ( از يك تا 4 سال ) و در مدارس ابتدايي اجراء مي‌گردد. هنگامي كه مدارس ابتدايي عملاً طول دورةشان بيشتراز سطح ابتدايي گردد (سال يك تا هشت، شامل سطح عالي از مدرسة ابتدايي)، اين مدارس تقريباً، تنها مدرسة ابتدايي اصلي (سال 1 تا 4) تلقي مي شوند و همانند سطح عالي، همانند سطح عالي با گذراندن سطح متوسطه، يكسال يا بيشتر از يك سال از طول دورةشان كاسته مي شود. همچنين مدارس ابتدايي يك سال تحصيلي پيش دبستاني به كودكان 6 ساله اي كه بعدها 5 سال تحصيلي را در سطح ابتدايي خواهند گذراند را پيشنهاد مي كنند.كلاسها بصورت مختلط برگزار مي شوند. حداكثر تعداد دانش آموزان در هر كلاس 30 نفر و هر سال تحصيلي ابتدايي مطابق و در حكم يك كلاس مي باشد. اگر تعداد دانش آموزان در هر سال به حد نصاب لازم نرسد، چندين سال ممكن است در يك كلاس ادغام شود. معلمين، معلمين كلاسي مي باشند، و چهار سال را با همان كلاس كودكان سپري مي نمايند. كلاسهاي پيش دبستاني اغلب در مدرسة ابتدايي برگزار مي گردند كه در همان ساختمان يا در ساختماني مجاور به مدرسة متوسطه عمومي، بسته به شرايط محلي، واقع شده باشد.
برنامه هاي آموزشي
 
آموزش يك زبان خارجي (انگليسي، فرانسوي، ايتاليايي، كرواسي، اسلاوي، مجارستاني، چك يا اسلواكي) در اويل سومين سال به عنوان يك تمرين عملي اجباري (ارزيابي موفقيت وجود ندارد) آغاز مي گردد. با اين وجود، آموزش زبان خارجي در بيشتر مدارس زبان انگليسي مي باشد. موضوعات اجباري و تماين عملي اجباري به گروه ها با توانايي مختلط آموزش داده مي شود. تمارين اختياري ممكن است بر مبناي اختياري انتخاب شده باشند. معلمين در بكارگيري شيوه هاي آموزشي و مطالبي كه بكار مي برند آزاد مي باشند. با اين وجود، شكل و محتواي دروس بعدي بايد با برنامة آموزشي سال تحصيلي ويژه و با سن دانش آموزان سال تحصيلي ويژة همخواني و مطابقت داشته باشد.  معلمين ارشد (دبيران) و بازرسان مدرسه ملزم به صدور دستورات و رهنمود به معلمين اين دروس مي باشند. برنامة آموزشي دستوراتي از وزارت آموزش ،‌علوم و فرهنگ و بر اساس قانون برنامه ريزي آموزشي مدارسي هستند و از طرف مدرسه قابل تغير مي باشد . در تنظيم اين برنامه هاي درسي متخصصان بسياري كارهاي اساسي بسياري صورت داده و دست داشته اند . برنامه درس دورة ابتدائي برنامه اي است با ساختاري چارچوبي است . اين چهار چوب در تعيين كردن كلي يك هدف آموزشي ، مسئوليت هاي آموزشي و تربيتي و تهيه لوازم كمك آموزشي براي تك تك دروس و نيز شيوه آموزشي فرا موضوعي عينيت پيدا مي كند . برنامه آموزشي بنيان برنامه ريزي و اجراي مسئولانه مطالب درس توسط معلم را تشكيل مي دهد. در چارچوب قانون استقلال مدارس داراي ساعات خالي در برنامه آمورشي براي امور دلخواه مي باشند. در مدارس اول تا چهارم دورة ابتدائي در چار چوب استقلال مدرسه كلاس هاي تمريني غير اجباري در نظر گرفته شده است ، در صورتي كه اين ساعات در مقاطع بالاي دوره ابتدائي و نيز مدارس راهنمايي براي ساعات و دروس اجباري و نيز دروس آزاد و اختياري در نظر گرفته شده اند . براي دورة ابتدائي در حال حاضر 2 نوع برنامه درسي در نظر گرفته شده است كه فقط در قسمت بندي تعداد ساعات هفته در يكا يك مقاطع آموزشي در مورد درس هاي فني ، خياطي و خواندن زبان آلماني با يكديگر تفاوت دارند. تعداد ساعات كلي براي تمام مقاطع آموزشي 92 ساعت مي باشد . 
علاوه بر اين كلاس هاي تمرينات اجباري بايد در اين برنامه در  نظر گرفته شود ( البته بدون ارزيابي در پايان سال تحصيلي) يك زبان زنده بيگانه (انگليسي ، فرانسوي ، ايتاليايي ، كرواتي ، اسلواكي ، اسلوانيايي ، چكي و يا مجارستاني ) نيز در مقاطع آموزش اول و دوم و به اندازة 32 ساعت در سال در ميان اين برنامه تزريق مي گردد. بدون اين كه تعداد ساعات كل هفته تغير كند . اين امر از سال درسي 2003-2004 اجباري است. تا آن زمان يك فضاي گذر وجود خواهد داشت . علاوه بر اين درس زبان هاي زندة بيگانه با يك ساعت در هفته در مقطع آموزشي سوم و چهارم و درس آموزش ترافيك در مقاطع اول و دوم با 10 ساعت در سال در برنامه هاي آموزشي مقطع ابتدائي مد نظر قرار دارند . آموزش تمام دانش آموزان دروس اجباري و تمرينات اجباري به صورت يكسان و بدون تفاوت صورت مي گيرد. اضافه بر اين دانش آموزان مي توانند به صورت دلخواه  دروس تحت عنوان تمرينات اختياري (آموزش آواز ، موسيقي تفريحي ، تمرينات بدني ، هنري تجسسي ، كلاس هاي زبان آلماني ،‌ ساختار موسيقي ، هنرهاي تصويري ، زبان هاي خارجي زنده و كلاس هاي توسعة‌ علاقه و استعداد) شركت كنند.چهارچوب برنامه درسي در زمينه هاي اهميت ، تقسيم بندي زماني ،‌ تقسيم بندي ساختاري مواد درسي و نيز تعيين شيوه ها و لوازم كمك آموزشي بر اساس اصول آموزشي- تربيتي نوعي آزادي تصميم گيري را براي معلمان فراهم آورده است . البته مواد درسي دورة ابتدائي به صورت درس هاي مختلف تقسيم بندي شده است . وليكن از تفكيك مواد درسي به صورت مواد تخصصي در عمل جلوگيري به عمل آمده است . از آن جائي كه كلاس درسي به طور گسترده از تجارب ، علاقمندي هاي و نيازهاي ككودكان سرچشمه مي گيرد ، از همين رو آموزش متناسب با موقعيت و به صورت فرا رشته اي اعمال مي گردد. علاوه بر اين براي مدرسه وظايف آموزشي و تربيتي نيز تعيين است كه فقط آن ها را مي توان به صورت فرا رشته اي پشت سر گذاشت .  از ميان اين اصول آموزشي مي توان اشاره كرد به : آموزش هاي مربوط به بهداشت ، تقويت قدرت روخواني،‌ آموزش هاي رسانه اي ، آموزش هاي موسيقايي ،‌ آموزش هاي سياسي ( به علاوة‌آموزش هاي مربوط به صلح) ، آموزش هاي مسائل جنسي ، تعليم سخنوري ، آموزش هاي محيط زيست ، آموزش هاي ترافيكي و آموزش هاي علم اقتصاد ( به علاوة آموزش هاي مربوط به رفتار منتقدانه و شيوه صحيح مصرف ) و آموزش هاي مربوط به تساوي حقوق زن و مرد . براي اين كه كلاس درسي دورة ابتدائي متناسب با سن كودكان ، نشاط آور و باعث ايجاد اين انگيزه باشد در برنامه درسي ( آموزشي ) روش هاي آموزشي مختلفي ارائه مي گردند. به غير از روش هاي يادگيري دورة پيش دبستاني كه با بازي سروكار دارند بايد روش آموزشي آگاهانه ، مستقل و هدفمند به كار گرفته شده . اين روش ها مي تواند توسط شيوه هاي آموزشي ذيل ارائه شود:‌يادگيري در هنگام بازي ، يادگيري باز ، يادگيري بر مبناي انجام تحقيقات ، يادگيري اكتشافي (پژوهشي ) ، يادگيري اطلاع رساني ، يادگيري تكراري و تمريني . در هنگام برنامه ريزي و سازماندهي فرآيندهاي يادگيري مي بايستي تجربيات هم پژوهشي – آموزشي براي يادگيري در مدارس مد نظر قرار گيرند . شيوه هاي آموزشي بايد با توجه به موقعيت قابل ارائه و يا تمرين مي باشند. هم چنين مي توان از امكانات رايانه اي براي يادگيري مستقل ، هدف مندانه و فردي و براي كارهاي خلاقيت زا استفاده نمود
اقسام مختلف مؤسسات آموزشي 
نوع ساختار مدارس پايه همان مدرسه ابتدائي است كه مقطع I (اول و دوم ابتدائي و در صورت نياز دورة پيش دبستاني) و مقطع II (سوم و چهارم ابتدائي ) را شامل مي شود.
براي كودكاني با معلوليت هاي مختلف در موازات اين مدارس ، دوره هاي مدارس استثنايي ارائه مي شود. سال تحصيلي 94/1993 يك پارچه سازي كودكان معلول دورة ابتدائي در چهار چوب سيستم آموزشي عادي به طور حقوقي استحكام يافته است . 100 درصد كودكاني كه  آمادگي رفتن به مدرسه را داشتند به هر دو نوع به اين مدارس رفته اند.مدارس ابتدائي عادي و مدارس استثنايي از بخش اوليه فراتر رفته است (مقطع آموزشي اول تا هشتم ، ولي مدرسة ابتدائي و پايه تقريبا فقط توسط دورة ابتدائي ارائه مي شود) چرا كه مقاطع بالاي مدرسة‌ ابتدائي ( مقاطع 5 تا8 فقط در 15 مدرسه ارائه مي شود .
پذيرش تحصيلي
آموزش اجباري در مورد كساني كه تا اول سپتامبر ، سال 6 سال تمام داشته باشند اعمال مي گردد. اصولا پذيرش در مقطع اولين آموزش بر اساس ثبت نام دانش آموزان در نزديك ترين مدرسه اي كه در حوالي منزل قرار گرفته است صورت مي گيرد . مهلت ثبت نام دانش آموزان توسط شوراي آموزش و پرورش ايالتي و با توجه به شرايط هر ايالت مشخص مي شود . كودك مي بايستي در ثبت نام حضورا و با اختيار شركت داشته باشد.مسئول مدرسه تعيين مي كند كه آيا اين كودك آماده به مدرسه رفتن هست يا خير . توان به مدرسه رفتن زماني تصديق مي شود كه كودك توانايي شركت در مقطع اول ابتدائي را داشته باشد ، بدون اين كه فشار بيش از اندازه روي ذهن و جسم كودك وارد شود. تمام كودكاني كه آموزش اجباري شامل شان مي شود در مدارس پذيرفته مي شوند  و مي بايست در هر مدرسة‌ ابتدائي كه خواستند  ثبت نام كنند و پذيرفته شوند . اين امر مي تواند هم چنين به صورت مختلط در مقطع پيش دبستاني و مقطع اول به صورت مجزا در مقطع ابتدائيIو يا مقطع ابتدائي IIصورت پذيرد . اين تصميم ، كه آيا مقطع آموزشي I مشترك و مختلط برگزار گردد و يا مجزا ، وظيفة ادارة آموزش مجري قوانين آموزشي در ايالت مربوط است كه بعد از مشورت با اداره كنندگان مالي مدرسه و شوراي آموزشي منطقه صورت مي گيرد . كودكاني كه براي انجام تكاليف محوله در مدرسه و يادگيري زمان بيشتري نياز دارند ، براي دستيابي به اهداف مورد نظر در مقطع ابتدائي  . (كلاس اول، دوم و در صورت نياز پيش دبستاني ) تا سه سال تحصيلي وقت دارند . اين 3 سال براي كودك مجالي را فراهم مي كند ، تا اهداف آموزشي اش را در فضاي زماني منحصر به فرد به دست بياورد. كودكاني كه نتوانند خواسته هاي دورة ابتدائي را با وجود داشتن امكانات كافي برآورده كنند. بايد امتحان بشوند كه آيا نياز به آموزش ويژه دارند يا خير. اگر بچه اي در بين تاريخ اول سپتامبر و 31 دسامبر 6 سالگي اش تمام شود و از لحاظ ذهني و جسمي در وضعيتي قرار گرفته است كلاس درسي را دنبال كند. (توان مدرسه رفتن) بنابراين مي تواند با تقاضاي والدين قبل از موعد (زودتر) در مقطع آموزشي اول دورة ابتدائي پذيرفته شود ، البته تصميم نهايي بر عهدة مدير مدرسه است اگر تقاضاي پذيرش قبل از موعد رد گردد ، تصميم نهايي بر عهدة‌شوراي آموزش و پرورش منطقه خواهد بود. اگر بعد از پذيرش پيش از موعد كودك در اوايل مقطع آموزشي مشخص گردد كه كودك نمي تواند از عهدة اولين مقطع آموزشي بربيايد پذيرش پيش از موعد لغو مي گردد. اين تصميم تا پايان همان سال تقويمي و از طرف مدير بخش مدرسه اي عنوان مي شود ويا والدين كودك مي توانند ثبت نام كودك خودشان را در مقطع آموزشي 1 لغو كنند . در صورت لغو ثبت نام پيش از موعد و يا در خواست لغو ثبت نام از سوي والدين ، كودك مي تواند با درخواست والدين در دورة پيش دبستاني ثبت نام و شركت كند. شركت كردن پيش از موعد در مقطع اول آموزشي در سابقة آموزش اجباري عمومي محاسبه مي گردد ، در صورتي كه كودك در اين زمان يك سال تحصيلي مقطع اول ( و نه دورة پيش دبستاني) را گذرانده باشد.
سطوح و گروه هاي سني
به صورت معمول در مدارس ابتدائي عادي تا جايي كه تعداد دانش آموزان اجازه دهد هر دورة آموزش شامل يك كلاس مي شود. در مقطع ابتدائي I مي توانند كودكان در گروه هاي سني همسالان جمع آوري شوند تقريبا يك چهارم مدرسه هاي ابتدائي اتريش ( بيشتر در مناطق روستايي خاصي ) مدارس ابتدائي اصطلاحا طبقه بندي شدة هر يك تا 3 كلاس هستند كه هر كلاس شامل بيش از يك مقطع آموزشي هستند . به طور كلي در تمام چهار مقطع آموزشي سيستم هر كلاس يك معلم وجود دارد البته به استثناي دروس همانند ديني و تا حدودي در دروس فني و يا دوزندگي . البته تفاوت رشد بين دانش آموزان نقطة عطفي براي خدمات آموزشي متفاوت و توسعة متنوع خدمات آموزشي مي باشد . تمام اين تدابير و تفاوت هاي دروني به مفهوم نياز و توسعه بر مي گردد. در چهارچوب اين تفاوت ها مي توان در ميان كلاس هاي يك مقطع گروه بنديهاي متفاوت متغير را اعمال كرد . قالب هاي احتمالي اين گروه بندي ها عبارتند از : علاقه مندي – اعتماد به نفس، شرايط يادگيري متفاوت ، روابط دوستانه ، سرعت يادگيري و غيره تحقق بخشيدن به تنوع دروني متوسطك ارائه امكانات مناسب مدرسه و يا كلاس با در اختيار قرار دادن لوازم آموزشي ، ابزار فني و غيره صورت مي پذيرد .
اهداف كلي
در برنامه آموزشي مدارس دولتي اتريش اهداف زير مطرح مي باشد .
در مدارس دولتي مقطع پيش آموزش وظيفه دارد كودكان را با توجه به آمادگي داشتن براي شركت در مقطع پايه آموزشي 1 تربيت كند . شايان ذكر است كه اختلاط اجتماعي كودكان عقب مانده را نيز بايد در نظر گرفت . در 4 مقطع آتي مدرسه وظيقه ارائه آموزش ابتدائي و پايه و هم چنين مشترك براي همه دانش آموزان را دارد ، البته با در نظر گرفتن و رعايت اصل اختلاط دانش آموزان معلول در ميان دانش آموزان سالم. بنابراين بايد براي كودكان يك آموزش اساسي و موزون در زمينة پرورش شخصيت اجتماعي ، احساسي ، فرهنگي . جسمي دانش آموز فراهم گردد.
جدا از شرايط فردي تك تك دانش آموزان ، دورة ابتدائي ملزم به اجراي وظايف زير است :
· ايجاد و گسترش و (تبلور) علاقمندي براي آموزش (يادگيري )، توانايي ها ، علاقه مندي ها و گرايش ها
· تقويت و تكامل اعتماد دانش آموز به قدرت و توانائي هاي فردي
· گسترش و بنيان گذاري قدرت تصميم گيري و استفاده از موقعيت (قدرت بيان ، تقويت روحيه همكاري، نظم ، فراگيري و به رسميت شناختن مقررات و استانداردها ، روحية نقد )
· گسترش توانايي هاي بياني و زباني ( فن برقراري ارتباط ، قدرت بيان نظرات خود ) ، انتقال توسعة دانش هاي پايه ، آمادگي ها ، توانايي ها و نظريات
امور مربوط به فراگيري ابتدايي فرهنگي ( منجمله برخورد درست و صحيح كودك با تكنولوژي نوين ارتباطي و اطلاع رساني ) ، برخورد منطقي و كنار آمدن با محيط زيست اطراف و همچنين رشد و تبلور خلاقيت ها در زمينة موسيقي ،‌قني و زمينة جسمي – ورزشي ، تقويت مرحله به مرحلة توسعة روحية‌فراگيري و فعاليت ( صبرو تحمل ، انظباط ، دقت ،‌ كمك رساني ، مراعات حال ديگران ) تبديل روش هاي يادگيري به شيوة بازي در دورة پيش دبستاني به فراگيري دانسته ،‌ خود آگاه ، مستقل و هدفمند،. در دورة ابتدائي. وظيفة گستردة آموزش دورة ابتدائي خواسته هاي فردي هر كودك هدف خود قرار مي دهد . در اين بخش از  طرفي مي بايستي نياز هاي تربيتي فرد و رشد سواد كودك مد نظر باشد ، از طرف ديگر نزد تمام دانش آموزان گسترش و ادامة آموزش تدريجي ، فراهم شود . بنابراين مي بايستي دوره ابتدائي شرايطي را براي يادگيري موفقيت آميز در مقاطع تحصيلي بعدي فراهم آورد .
ارزيابي تحصيلي
تا آن اندازه كه در مورد شيوه هاي ارزيابي، نمره دهي، تكرار سالها و گزارشات توضيح داده شد، تفاوت و اختلافي بايد بين تداركات عمومي، به كارگيري و اعمال آن در تمامي مدارس و مقررات ويژه اي كه به انواع خاصي از مدارس تعلق دارد، تأمل شد. به عنوان قاعدة كلي، اجراي ارزيابي بايد بطور يكنواخت در سال تحصيلي تقسيم گردد.
اجراي ارزيابي براي موارد ذيل در نظر گرفته شده است :
ـ ارزيابي مشاركت فعال دانش آموزان در كار كلاسي
ـ ارزيابي شفاهي
ـ ارزيابي نوشتاري ( ارزيابي كلاسي، امتحانات، ديكته )
ـ ارزيابي عملي
ـ ارزيابي گرافيكي ( درمورد موضوعاتي شبيه به هندسة ترسيمي )
معلمين مسؤول كلية ارزيابيها مي باشند. آنها عموماً مهارتهاي فردي و تواناييهاي فردي دانش‌آموزان را در موضوعات فردي ارزيابي مي نمايند. مقدار نمرة مورد نظر از 1 تا 5 مي باشد.
به هر دوي موضوعات اجباري و اختياري نمره داده مي شود. گزارشات مدرسه، خلاصه اي از موفقيتهاي دانش آموزان مي باشد. گزارشات مدرسه، خلاصه‌اي از موفقيتهاي دانش آموزان مي‌باشد.
مدرسه گزارشات دوره‌اي (در پايان اولين نيم سال تحصيلي)، گزارشات ساليانه (در پايان سال تحصيلي) و گواهي دوره (بعد از گذراندن سال تحصيلي با موفقيت در نوع ويژه اي از مدرسه) را صادر مي نمايد. گزارش ساليانه در برگيرندة موفقيت دانش آموز در طي سال تحصيلي مي باشد، اما اهميت ويژه‌اي به ارزيابي جديد داده مي شود. نمره دهي به دانش آموز طبق اصول ذيل صورت مي‌پذيرد :
نمرة 1: خيلي عالي، نمرة 2: خوب، نمرة 3: رضايت بخش، نمرة 4: معمولي، نمرة5 : ضعيف
به عنوان قاعدة كلي، اگر دانش آموزان در تمامي موضوعات اجباري ارزيابي شده باشند و نمرة 5 دريافت نكرده باشند اجازة ورود به سال تحصيلي بعدي به آنها داده مي شود.  با اين وجود قانوني وجود دارد مبني براينكه اين حق به معلمين داده مي شود تا به دانش آموزان با وجود نمرة 5 اين اجازه را مي دهند تا در سال تحصيلي بعدي جبران و پيشرفت نمايند. اگر اين دانش آموزان مردود و يا دو نمره 5 دريافت نمايند، مجبور به گذراندن همان سال تحصيلي مي باشند.در مدارس ابتدايي، موفقيت دانش آموزان منوط به ارزيابي دانش آموز در كار كلاسي و امتحاناتي است كه در چهارمين سال تحصيلي از او گرفته مي شود، مي باشد ( ارزيابي نوشتاري ) ارزيابي شفاهي وجود ندارد. مدارس ابتدايي گزارشات ترمي و گزارشات ساليانه را منتشر مي‌نمايند. اولين دو سال آموزش ابتدايي يك چرخه مي باشند.  اولين سالها به ورود در دومين سال بدون در نظر گرفتن ارزيابي دانش آموزان در گزارش ساليانه عنوان بندي شده‌اند. دانش آموزاني كه به آنها اجازة گذراندن سال تحصيلي بعدي اجازه داده نشده ممكن است سالي كه آنها مردود شده‌اند همان سال را مجدداً تكرار نمايند. در مقايسه با تحصيل و آموزش متوسطه، امتحان مجدد به عمل نمي‌آيد. دانش آموزاني كه زبان مادريشان آلماني نمي باشد، بيشتر در زبان آلماني، يا بصورت جداگانه يا بخش از آموزشي كلاسي، آموزش تقويتي مي بينند. دو نوع آموزش تقويتي وجود دارد:
ـ آموزش تقويتي دروس زبان براي توسعه و افزايش مهارتهاي زبان آلماني
ـ معلمين آموزش تقويتي كه به طور عمده بر روي دانش آموزاني كار مي كنند كه مهارتهاي زبان آلماني در آنها ضعيف مي باشد. بعلاوه، معلمين مي توانند تصميم بگيرند كه آموزش كمكي بايد به دانش آموزاني داده شود كه نياز به آموزش تقويتي در رياضيات و زبان آلماني دارند. در دورة سال چهارم، يا در اتمام اولين ترم يا در آغاز دومين ترم از سال تحصيلي، والدين يا قيمها در مورد امكانات آموزشي براي كودكانشان در مورد علائق و استعدادهاي كودك و نائل آمدن در امتحانات آگاه مي شوند.ارزيابي دانش آموزان توسط معلم مربوطه صورت مي گيرد. به طور معمول امور مربوط به ارزيابي كارآيي دانش آموزان در زمان مربوطه به ارزيابي به صورت يكسان تقسيم مي شوند .
روش هاي ارزيابي توانايي هاي دانش آموزان به شرح ذيل مي باشند.
- ارزيابي مشاركت دانش آموزان در كلاس درس .
- ارزيابي شفاهي ( امتحان – تمرين ).
- ارزيابي كتبي ( امتحانات كلاسي ، آزمون هاي كتبي در قالب امتحان و ديكته)
- ارزيابي عملي
- ارزيابي هاي ترسيمي
امتحانات شفاهي معمولا در مدارس ملي در نظر گرفته نشده است و (اعمال نمي گردد) و امتحانات كلاسي از مقطع چهارم به بعد ( باامتحان در هر سال براي هر درس رياضي و آلماني ) پيش بيني شده است. شيوة نمره گذاري پنچ رده را در بر مي گيرد. هر سال تحصيلي به دو ترم تقسيم شده است . در پايان ترم اول گزارش تحصيلي ( كارنامة‌ ميان ترم ) ارائه مي گردد و در پايان سال تحصيلي يك كارنامه سالانه صادر مي شود.
ارتقاء‌ تحصيلي
مقطع پاية I ابتدائي ، متشكل از پيش دبستاني( آمادگي ) و كلاس هاي اول و دوم ابتدائي يك سيستم واحد را تشكيل مي دهد : تمامي دانش آموزان كلاس اول بدون در نظر گرفتن كارنامة كلاس اول مجاز به تحصيل در كلاس دوم مي باشند. در مقطع پاية‌ ابتدائي از سال تحصيلي 2000-1999 اين امكان وجود داردكه دانش آموز در حين سال تحصيلي به كلاس بالاتر يا پائين تر منتقل شود. در حين تحصيل در اين مقطع مي توان يك مقطع آموزشي را جهش وار طي كرد. كل مدت تحصيل در مقطع پاية مدارس ابتدائي نبايد كمتر از 3 سال براي كودك به طول انجامد . دانش آموزاني شايستگي ارتقا به مقطع بالاتر را دارند كه در كارنامة تحصيلي آن ها در هيچ يك از دروس اجباري نمرة ((رضايت بخش نيست))درج نشده باشد. در مقطع ابتدائي نمرات دروس اجباري آموزش موسيقي ،‌ نقاشي /انشاء ، كاردستي / كارهاي نساجي و تربيت بدني در نظر گرفته نمي شود. دانش آموزاني كه در يكي از دروس نمرة ((رضايت بخش نيست )) گرفته اند ، مي توانند با اين وجود به مقطع بالاتر ارتقاء يابند ، به شرطي كه در سال تحصيلي قبل از آن در همان درس اين نمره را نگرفته باشند و شوراي آموزشي مدرسه به اين نتيجه برسد كه دانش آموز ياد شده با توجه به نمرات ساير دروس خود توانايي موفقيت در مقاطع بالاتر را خواهد داشت . امتحان مجدد در مقطع ابتدائي پيش بيني نشده است . دانش آموزاني كه اجازة‌ ارتقاء به مقطع بالاتر را ندارند ،مي توانند مقطع فعلي خود را تكرار كنند. در پايان هر سال تحصيلي براي دانش آموز يك كارنامة سالانه از مقطع آموزشي كه در آن تحصيل كرده است تنظيم مي شود. در اين كارنامه علاوه بر نام و آدرس مدرسه و نيز اطلاعات شخصي دانش آموز كلية اطلاعات مربوط به مقطع مذكور در ارزيابي در نظر قرار گرفته اند . در كنار گواهي كلي تحصيلي درج گرديده است ( اين كه آيا دانش آموز حق ارتقاء به مقطع بالاتر را دارد يا خير و يا اين كه مقطع فعلي قبول شده است و يا  اين كه مقطع مذكور بايد مجددا تكرار شود يا خير ) گزارش مدرسه از كلاس اول مي تواند  شامل مجموع نمرات درسي و يا نمرات باضافه فعاليت هاي جنبي دانش آموز شود. كارنامه هاي ساير كلاس هاي مقطع پاية ابتدائي شامل نمره ها و يا نمره ها باضافة فعاليت هاي جنبي مي شود. نمرات به كار گرفته شده در ارزيابي تحصيلي و كارنامه دانش آموزان عبارتند از: خيلي خوب ( نمرة‌1) ، خوب (نمرة 2) ، رضايت بخش ( نمرة 3)، كافي (4)، و رضايت بخش نيست (5).
والدين تربيتي دانش آموز در انتهاي ترم اول و يا ابتدائي ترم دوم مقطع بر اساس علائق و استعدادها و توانائي هاي دانش آموز به صورت مشروح دربارة مسير ادامة تحصيل وي مورد مشاوره  و  اطلاع  رساني  قرار  مي گيرند.شرط  پذيرفته  شدن  در مدارس  Hauptschule  قبولي در مقطع چهارم ابتدائي مي باشد. شرط پذيرفته شدن در مدارس بالاتر آموزش همگاني اساسا دارا بودن مدرك قبولي مقطع چهارم و هم چنين كسب نمرة ((خيلي خوب (1)))و ((خوب (2))) در دروس آلماني  و رياضي مي باشد . البته دارا بودن نمرة 3 ((رضايت بخش)) در دروس فوق ميتوان با شركت كردن در يك امتحان ورودي به مدارس بالاتر انتقال يافت ، و برگزاري اين امتحا نيز در صورتي است كه شوراي مدرسة ابتدائي با توجه به توانائي هاي دانش آموز شرايط بر آورده كردن خواسته هاي آموزشي مدارس بالاتر آموزش همگاني را در دانش آموز مشاهده كند.
مقطع آموزش متوسطه
تاريخچه
از آنجائي كه تكامل تاريخي در رابطه با انواع مدارس مختلف خيلي به طور متفاوت صورت مي‌گيرد، بدين خاطر انواع مدارس تك‌تك قابل بررسي قرار مي‌گيرند. در دوره اصلاحات آموزشي توسط ترزا در تاريخ 1774؛ در شهرها مدارس راهنمايي با يك تدريس حقيقي وسيعي اجرا گرديدند. نقاط عطف ديگر اين بخش قانون مدارس ملي رايش در سال 1869 و اصلاح مدرسه بعد از تاسيس اولين جمهوري در سال 1918 مي‌باشند. در دهه بيست قرن 20 نزاع‌هاي سياسي جناحي شديدي در مورد ايده “مدارس متوسطه عمومي“ براي سنين 10تا 14 ساله در مقابل ابقاي مدارس راهنمايي در كنار سيستم طولاني دبيرستان از سن 10 سال به بالا وجود داشت. در سال 1927 بجاي مدارس شهروندي سه كلاسه قديم؛ مدرسه راهنمايي چهار كلاسه با دو كلاس متغير مطابق با استعداد دانش‌آموزان ايجاد شد. قانون (اساسي) آموزش در سال 1962 تمام سيستم آموزشي امروز را تشكيل مي‌دهد. از سال 1985 آزمايشهاي مداومي در طول مدت بيش از ده سال براي تاسيس مدارس راهنمايي جديد در سيستم آموزشي اجرا گرديد. نوآوري‌هاي موجود در اين طرح حذف دو كلاس متغير ياد شده و آموزش عمومي در تمام دروس اجباري به استثناي زبان آلماني، رياضي و زبان‌هاي خارجي زنده بودند كه در اين دروس دانش‌آموزان به 3 گروه بر اساس بازده تقسيم مي‌شدند. ساختار محتوا و سازمان‌دهي مدارس اصلي اتريش بخصوص به وسيله اعطاي استقلال به مدارس در سال تحصيلي 94/1993 و ايجاد شيوه آموزش تمام‌وقت در سيستم آموزشي تأثيرات مهمي را در سيستم آموزشي اتريش بر جا گذاشت. يكپارچگي دانش‌آموزان داراي نيازهاي آموزشي ـ تربيتي خاص در مدارس راهنمايي، به طور بنيادين در مدارس ملي (از تاريخ 94/1993 به طور قانوني تصويب شد ) مورد آزمايش قرار گرفت و در سال 98/1997 در سيستم آموزش اجباري مورد قبول واقع شد. در يک سطح گسترده اي از پروژه هاي آزمايشي آموزشي، شيوه هاي جايگزين بجاي شيوه مرسوم و فعلي در بخشهاي زير صورت گرفت :
1. ارائه شيوه هاي آموزشي براي شرايط خاص منطقه اي (بخصوص در مراکز ازدحام مانند وين و گراش تحت عنوان " مدارس راهنمايي" "مدارس راهنمايي مشارکتي "
2. تفاوت علائق (تاکيدات سليقه اي در دروس به عنوان مثال انتخاب زبان خارجي )
3. تفاوت در توانايي ها و فرد گرايي( تفاوت دروني بجاي گروههاي بازده اي)
4. تشخيص توانائي و ارزيابي توانائي(تعداد و نوع آزمونهاي کتبي،اجراي شيوه جايگزين ارزيابي تحصيلي)
5. يکپارچگي دانش آموزان پناهنده در کلاس ها
6. کلاس هاي آموزشي و مجهز به لپتاپ کامپيوتر
با قانون سيستم آموزش که در سال 1962 صورت پذيرفت، تدابير عمده سازماني و ساختاري ايجاد شد،که از آنها به عنوان شروط قانوني براي تکامل و توسعه بيشتر در حوزه مدارس بالاتر آموزش اجباري عمومي ياد مي شود. قانون سازماني مدارس،قانون نظارت بر مدارس فدرال و قانون تعليمات اجباري مدارس و همچنين قانون هاي ديگر در تاريخ مذکور نوعي امنيت حقوقي را ايجاد کردند که به عنوان اساس تکامل و توسعه مداوم و پايدار در اين بخش به حساب مي آيد.ساختارهاي دروني قانون آموزش در سال 1974 تعيين شد و به تصويب رسيد. در سال هاي بعد تکامل ها و تطابق هاي لازم توسط اين قانون به اجرا در آمد. همچنين نياز به در نظر گرفتن گرايشات و علاقه هاي فردي در آموزش از تاريخ 1966 با ايجاد تنوع در شيوه آموزش در زمينه مدراس بالاتر آموزش اجباري عمومي و نيز ايجاد و تعيين چارچوب شرايط و ساختارهاي جديد برنامه هاي آموزشي جهت اعطاي استقلال به مدارس مد نظر قرار گرفتند.حوزه مدارس متوسطه از تاريخ 1971 مدل هاي جديدي آزمايش شده که سرانجام در قانون جديد برنامه ريزي آموزشي در سال 1988 تأثير خود را گذارده اند. ايجاد امکان برنامه ريزي مستقل در مدرسه با ارائه دروس اختياري و ترکيب و تشکيل ساختاري جديد مي باشد.
ساختار آموزشي
آموزش متوسطه به آموزش متوسطة مقدماتي كه چهار سال بطول مي‌انجامد و آموزش متوسطة عالي كه پنج سال بطول مي‌انجامد، تقسيم مي‌شود.
 
آموزش معلمان
آموزش مقدماتي
در اين بخش ميان تحصيلات مقدماتي براي معلمان مقاطع مختلف مهد كودك، مدارس اجباري عمومي، مدارس راهنمايي (mittlere Schule  ) و متوسطه و همچنين مدارس حرفه اي و مدارس عالي تفاوت وجود دارد. براي تدريس برخي از موارد درسي در مدارس حرفه اي راهنمايي و متوسطه، تحصيلات مخصوص به همان رشته در نظر گرفته شده است.
آموزش معلمين پيش دبستاني
در حوزه مهد كودك شخصي به نام معلم وجود ندارد و فعاليتها بر عهده مربي مهد كودك مي باشد. اين مربيان در مؤسسات آموزشي مربيان مهد كوك آموزش مي بينند.
آموزش مربيان مهد كودك
در تاريخ 1868 اولين موسسه آموزش پرستاران مهد کودک، مربيان و دستياران مربيان در مهدهاي کودک وين تأسيس شد. طول اين دوره آموزشي شامل يک دوره يکساله متشکل از 10 ساعت آموزشي در هفته بود. در سال 1872 يک دستورالعمل وزارتي در مورد آموزش مربيان مونث مهدکودک تصويب گرديد. اين مصوبه در ابتدا اين بخش را به عنوان بخشي در ادارات آموزشي مدارس ملي تشکيل و پيش بيني کرده بود. در سال 1914 طول اين دوره آموزشي به دو سال تمديد يافت. اين موسسات از آن پس تحت عنوان «موسسات آموزش مربيان مهد کودک» خوانده مي شوند و مي توانستند مستقل نيز بشوند. در سال 1931 به صورت آزمايشي طرح يکپارچگي آموزش مربيان خانه هاي کودک برگزار گرديد. از سال 1958 دوره آموزشي مربيان مهد کودک 3 ساله شد. از تاريخ 1962 اين نوع مدارس به عنوان (موسسات آموزشي متوسطه ) براي معلمين و مربيان مهد کودک شناخته مي شوند و دوره آنها 4 سال طول مي کشد. از تاريخ 1985 اين دوره 5 ساله شده است وبا برگزاري آزمون ديپلم (معادل مدرک ديپلم مدارس عالي آموزشي عمومي) به پايان ميرسد. اين آموزشها در موسسات آموزشي براي پرورش مربي مهد کودک صورت مي پذيرد. از سپتامبر 1994 يک امکان قانوني وجود دارد تا در موسسات آموزشي براي مهد هاي کودک کالج نيز برگزار شود. از تاريخ 1999 (و در ابتدا به صوتر آزمايشي در مناطق) يک ساختار آموزشي اضافي در اين دوره هاي به عنوان تربيت "مربي پيش دبستاني " ايجاد گرديد. در سال 2000 شکل جديدي از شيوه هاي برگزاري امتحان اجرا شد. برگزاري امتحانات مطابق شرايط و؟ را (تحقيق، پايان نامه به عنوان مقدمه اي براي کارهاي علمي و تحقيقي ممکن مي ساخت. در حال حاضرمعلمين دروس، نمايندگاني از بخش شغلي و اشتغال، متخصصين امر، کارشناسان امورآموزشي، کارشناسان تربيتي مدارس و نيزکارشناسان حقوقي بصورت شفاف و با در نظر (نظارت) مداوم مدارس بر روي طرح و برنامه آموزشي مفيدي براي آينده در حال بررسي هستند. مؤسسات آموزشي براي آموزش مربيان مهدکودک درادامة مقطع آموزشي 8 شروع مي شود و5 مقطع آموزشي رادربرمي گيرد. کالج ها درمؤ‌سسات آموزشي تربيت مربي مهدکودک دريک دورة چهار ترمي فارغ التحصيلان دبيرستانها راباهدف آموزش شغلي درمؤسسات آموزشي تربيت مربيان مهدکودک مورد آموزش قرار ميدهند. علاوه بر اين دوره هاي آموزشي نيز براي آموزش مربيان مهدهاي کودکان استثنايي وجود دارد. مؤسسات آموزشي پنج ساله براي آموزش مربيان مهدکودک درپنج سال تحصيلي با40ساعت آموزش درهفته جهت منتهي به امتحان نهايي ديپلم مي شوند. درکنار آموزش مربيان مهدکودک مي توان دراين مؤسسات تخصص مربوط به مراقبت ويا مربيگري درخانه هاي کودک ويا آموزش هاي گسترده تري رابصورت آزمايشي (ازسال 1999) درزمينة تربيت پيش ازموعد (بويژه درمورد رفتار وکاربردي کودکان زير 3سال ) آموخت وکسب کرد دوره ها ي چهارترمي آموزشي براي تربيت مربيان مهدهاي کودک استثنايي درمؤسسات آموزش مربيان مهدکودک استثنايي باساعات آموزشي تا 24ساعت درهفته منتهي به امتحان ديپلم جهت کسب عنوان مربي مهدکودک استثنايي مي گردد. دوره هايي که تحت عنوان مدارس آموزشي براي افراد شاغل اجرا مي شوند دوره اي 5تا6 ترمي را در برمي گيرند. درمورد کالج هاي واقع درمؤسسات آموزشي براي آموزش مربيان مهدکودک مي توان گفت : بعد از امتحان ديپلم ويا امتحان اجازةتحصيل عالي بمدت 4ترم وبعبارت ديگر درمورد شاغلين 5تا 6ترم بايد کالج ها دردوره هاي آموزشي تا 39ساعت درهفته پشت سرگذاشته شوند. تقريبا 50 درصد پرسنل مراقبتي تحصيلات تخصص دارند . كه بايد امتحان ((توانايي شغلي)) (از سال 1990) و حداقل مدرك را از تاريخ 1997 پشت سر بگذارند . اين نيروهاي متخصص به عنوان وبي مهد كودك ناميده مي شوند و مجاز و قادر هستند. يك گروه را به طور مستقل هدايت كنند و يا يك مهد كودك را اداره كنند. بسياري از اين مربيان مهد كودك يك دورة اضافه بر سازمان جهت كارور مهد كودك هاي استثنايي را نيز پشت سر مي گذارند . از تاريخ 1999 در بخش اعظمي از مؤسسات تربيت مربي مهد  كودك يك دورة تخصصي تر براي دوره هاي آموزش مقدماتي به صورت پژوهشهاي آموزشي ارائه مي گردد ( جهت كار با كودكان زير 3 سال ) با اين دوره ها معلمين (مربيان مهد كودك ) در يك طيف وسيع تر شغلي قابليت جايگزيني پيدا مي كنند. تقريبا 3 درصد مربيان دوره هاي آموزشي ديگر را پشت سر گذاشته اند ، ( معلمين و غيره ) به طور تقريب 26 درصد نيروي كمكي مي باشد ( بخشي از آن ها دوره ديده اند ) 6% نيروي كمكي خارجي هستند و فقط تقريبا 2 درصد از اين نيروها تحصيلات مناسب ندارند . تقريبا 19 درصد امور خانگي و كارهاي آشپزخانه اي مهدهاي كودك فعال هستند. سهم بيشتر از 5/1 درصد مردان در اين بخش كه شغلي است به طور سنتي مخصوص خانم هاست ،‌باب جديدي را در اين حوزه گشوده است . با يك مشاهدة كلي در ساختار سني مربيان مهد كودك در مي يابيم كه اكثر شاغلين در اين بخش كمتر از 45 سال دارند و فقط 11 درصد شاغلين و مراقبين مهد كودك بالاي 45 سال سن دارند .
ساختارآموزشي
مؤسسات آموزش مربيان مهدکودک به طور کل يااز طرف دولت يا از طرف کليساي کاتوليک ـ رومي گردانده مي شوند.درصورتي که هزينه هاي پرسنل آنها از جانب دولت تأمين ميشود.گردانندگان مدرسه مي توانند بخشداريهاو انجمنها هم باشند.اين امر باعث مي شود که اين مؤسسات آموزشي اغلب ازلحاظ مکاني نزديک يادرمجتمع هاي يکسان بامدارس هاي دولتي ديگر هستند.ازسوي ديگراين مؤسسات ميتوانند درمجتمع هايي ايجاد گردند که مدارس خصوصي ديگر باپشتيباني کليسا قرار داشته باشند.اين مؤسسات آموزشي آموزش مربي مهدکودک هريک به يک مؤسسه آموزشي متصل و وابسته هستند.
 پذيرش  تحصيلي
ـ درمؤسسات آموزشي براي آموزش مربيان مهدکودک :
شرايط پذيرش براي ورود به مؤسسات آموزشي براي آموزش مربيان مهدکودک، پشت سرگذاشتن 8سال اول مدارس اجباري آموزش همگاني وهمچنين پشت سرگذاشتن موفق امتحان شايستگي هاوتوانايي هاي مورد نياز.
ـ درکالج که دراين مؤسسات واقع شده :
شرايط پذيرش دراين کالج پشت سرگذاشتن امتحان ديپلم ياامتحان اجازه ادامة تحصيل ونيز موفقيعت درامتحان شايستگي هاوتوانايي هاي مورد نياز است.
ـ دردورة آموزشي مربوطه به مربيان مهدهاي کودکان استثنايي
شرايط پذيرش دراين دوره موفقيعت درامتحان ديپلم (قبلاً امتحان «توانايي»)براي مهدهاي کودک ميباشد. 
سطوح وگروههاي سني آموزشي
دراين مؤسسات 5 ساله کلاسها برحسب سال تحصيلي وبصورت کلاسهاي موازي اداره واجرا مي شوند. کالج ها ودوره هاي آموزش مربيان مهدهاي کودک استثنايي دراين مؤسسات بصورت گروههاي آموزشي درمدت 4تا6ترم به آموزش دانش آموزان مي پردازند.
رشته هاي آموزشي
ـ مهدکودک ها :درسال سوم ازپنج سال آموزش دراين مؤسسات دانش آموزان مي توانند تصميم به شرکت درامتحان ديپلم ونهايي براي مهدکودک ويا مهدکودک وخانه هاي کودک ويا بعبارت ديگر براي مهدکودک وتربيت پيش از موعد (بصورت آزمايشي )بگيرند.
ـ مهدهاي کودک وخانه هاي کودک
اين نوع آموزش اضافي تعداد ساعات هفتگي بيشتري رادر دروس تربيت وتعليم، کارعملي، آلماني، زبان خارجه ورياضي دربرمي گيرند درحال حاضر اين آموزش اضافي درکالج امکان پذير نمي باشد.
ـ مهدهاي کودک استثنايي وتربيت زودهنگام
اين دورة آموزشي 4تا6ترم ميباشد وبرپايةديپلم مربيان مهدکودک بنا شده ودروس تئوري آموزشي وعملي ازحوزة آموزش استثنايي رادر بر مي گيرد.
ـ تعليم وتربيت مهدکودک وتعليم وتربيت کودکان خردسال
اين آموزش اضافي (که درکنار کلاس هاي سوم تا پنجم عادي ارائه مي شود)13ساعت آموزش تئوري، آموزشي وعملي رادربرمي گيرد.
اهداف کلي
درمؤسسات آموزش مربيان مهدکودک بايدنظريات، دانشها وتوانايي هايي راکه براي اجراي شغل مربيگري مهدکودک موردنياز است، به دانش آموزان انتقال دهند. بعنوان متخصصين تعليم وتربيت درحوزة پيش دبستاني (زمان کودکي) وبه عنوان عضوي از اجتماعي باساختار دموکراتيک، مربيان مهدکودک بايد خدماتي راارائه دهند که با الگو قرارگرفتن، قدرت تصميم گيري وارائه توانايي هاي آموزشي در مهدکودک رقم خورده وشناخته مي شود. ازهمين رو اين شغل در دوران تحصيل نياز به توسعة تکامل شخصيتي درفرد دارد. باتوجه به اين امر کلية دروس علاوه برانتقال مطالب تخصصي سهم خود رادر توسعة توانايي تجربه اندوزي وآگاهي ازمشکلات موجود، تفکر مستقل،آموزش زبان درکلية ابعاد، خلاقيت، احساس وتوانايي نوآوري وبلوغ فرهنگي واجتماعي بخوبي ايفا کنند.
اهداف کلي درحوزة شغلي مهدهاي کودک وخانه هاي کودک
دراين حوزه علاوه براهداف يادشده توانايي کارهاي آموزشي وتربيتي درخانه هاي کودک آموزش داده مي شود. خانه هاي دانش آموزو کودک اغلب مؤسسات نيمه وقتي هستندکه دانش آموزان درسن مدرسه اجباري درخارج از ساعات مدرسه دراين مکانها وقت مي گذرانند.
- درحوزة شغلي "مهدهاي کودک استثنايي "وتربيت زودهنگام"
دراين بخش توانايي کاردرمهدهاي مربوط به کودکان معلول جسمي يارواني وياارائه خدمات ويژه براي کودکان معلول درگروههاي يکپارچه (کودکان معلول وغيرمعلول )درکودکستانها و همچنين آموزش پيش از موعد کودکان کوچکتر (خردسالان)کسب مي شود وآموزش داده مي شود.برنامه آموزشي،رشته هاي آموزشي،ساعات درسي
ـ درحوزة "مهدهاي کودک"
دروس اجباري : ديني، آلماني،زبان خارجي،تاريخ واجتماعي، جغرافيا واقتصاد،علوم سياسي،رياضي، فيزيک، شيمي، زيست شناسي ومحيط زيست، همچنين باتوجه به شغل آينده دروس مورد نياز تربيتي، علوم انساني، آموزشي، تخصصي، عملي، موسيقي‌ـ خلاقيتي وحقوقي ونيز تمرينات اجباري،ازاين گذشته تمرينات اجباري مرتبط باشغل، دروس اختياري وتمرينات اختياري و آزاد.
ـ درحوزة"مهدهاي کودک وخانه هاي کودک"
دراين حوزه تعداد ساعات آموزشي علوم تربيتي، آموزشي وعملي درهفته بيشتر شده ونيز ساعات کمکي  در دروس آلماني، زبان خارجي ورياضي اضافه شده اند.
ـ درحوزة "مهدهاي کودک استثنايي"
ازدروس اجباري ميتوان دروس زير رانام برد:ديني، علوم تربيتي، روانشناسي، جامعه شناسي، دروس پاية زيست شناسي، پزشکي، دروس فيزيولوژي ـ پاتولوژي، دروس آموزشي، موسيقي، هنرهاي تجسمي، آموزشهاي حرکتي ودروس متنوع عملي، علاوه براين تمرينات اجباري پشت سرگذاشته مي شوندوتمرينات غير اجباري نيز ارائه ميشوند. براي رشتة آموزشي جايگزين آموزش کودکان خردسال"(درحال حاضر بصورت آموزشي درسطح مدرسه اجرا مي شود):
علوم تربيتي  زودهنگام، اصول فيزيولوژي، علوم آزمايشگاهي، علوم عملي، تمرينات عملي وکلاسهاي تخصصي
معلمين مقطع آموزش پايه
طبق اساسنامه سازمان مدارس، معلمان براي تدريس در مقاطع آموزش اجباري عمومي  ( مدارس ابتدايي، مدارس متوسطه، پلي تكنيك ها، مدارس كودكان استثنايي ) در مؤسسات ويژه اي كه براي اين منظور تأسيس شده اند آموزش مي بينند. اين آكادمي هاي علوم آموزشي زير نظر وزارت آموزش، علوم و فرهنگ فعاليت مي كنند. در هشت ايالت از نه ايالت اتريش آكادمي هاي علوم آموزشي دولتي وجود دارد و در ايالات وين، اتريش سفلي، اتريش عليا، اشتايرمارك و تيرول علاوه بر اين آكادمي ها، آكادمي هاي علوم آموزشي ديگري هم زير نظر كليساي كاتوليك مشغول به فعاليت مي باشند.آكادمي علوم آموزشي ايالت مورگن لند بنيادي است كه زير نظر دولت و كليسا اداره مي شود.
آموزش معلمين ابتدايي
به معلمين سال تحصيلي پيش دبستاني و مدرسة ابتدايي و معلمين مدارس ويژه ( استثنايي ) در كالجهاي آموزشي معلمي سطح غير دانشگاهي آموزش داده مي شود. داوطلبان كالجهاي آموزش معلم بايد در امتحان ورودي در آكادميك متوسطه يا در مدرسة فني و حرفه اي و مدرسة فني متوسطة عالي پذيرفته شده باشند يا بايد امتحان ورودي ويژه را پشت سر بگذارند.دورة آموزشي حداقل 6 نيم سال تحصيلي(ترم ) به طول مي انجامد و با امتحان سطح كيفي آموزشي به اتمام مي رسد. معلمين آيندة مدرسة ابتدايي تمامي مهارتهاي لازم براي آموزش تمامي موضوعات در بخش آموزش دبستاني و پيش دبستاني را فرا مي گيرند. معلمين ممكن است براي رشتة خاصي چون ديني،صنايع دستي و زبانهاي خارجي مشخص و تعيين شده باشند.معلمين مدارس ابتدايي تحت لواي قانوني خصوصي يا قرارداد قانون دولتي،كارمندان ايالتي مي باشند.استخدام نيمه وقت در بعضي موارد امكان پذير مي باشد.قوانين دربرگيرندة حقوق و وظايف معلمين درمورد موضوع آموزش اجباري بسيارمبهم مي باشند و اساساً به ابتكار عمل و برداشت شخصي ارجاع داده مي‌شوند؛يك سوم ازفعاليتهاي آموزشي در طي تعطيلات صورت مي گيرد و دو سوم  طي سال تحصيلي.
آموزش معلمين مقطع متوسطه
معلمين مدارس متوسطه به استثناي Hauptschulen در دانشگاه تحت تعليم و آموزش قرار مي‌گيرند. حداقل مدت زمان تحصيل براي كسب مدرك معلمي چهار سال و نيم مي باشد كه دورة كارآموزي را در بر مي‌گيرد.  در پايان دوره، دانشجويان براي كسب دومين Fung Diplom p در رشتة اصلي و تخصصي شان امتحانات لازم ار پشت سر گذاشته و سپس به آنها مدرك Magister اعطاء مي شود. علاوه بر اين، آنها بايد يكسال تجربة كافي را به عنوان يك معلم آزمايشي كسب نمايند.
تحصيلات معلمان براي تدريس در مقطع دوره متوسطه آموزشي عمومي و همچنين مواد درسي آموزش عمومي در مدارس راهنمايي و متوسطه حرفه اي، در دانشگاهها و يا دانشگاههاي هنر، انجام مي پذيرد. تحصيلات دوره تربيت معلم در دانشگاه ها در سالهاي گذشته در کنار دوره هاي تخصصي گرايش زيادي به سمت و سوي علوم تربيتي و آموزشي داشته است که بايد بعنوان رشته اي اجباري گذرانده شوند.مباني قانوني در اين بخش قانون مصوب در موردرشته هاي دانشگاهي علوم انساني و طبيعي و نيز قانون آموزش و کار آموزي تدريس مي باشند. مرجع مسئول براي تحصيلات دانشگاهي و نيز ورود به شغل معلمي بعد از اتمام تحصيلات در مدارس عالي وزارت آموزش، علوم و فرهنگ مي باشد. معلمين مدرسة متوسطة عمومي و معلمين فني و حرفه‌اي، شبيه به معلمين مدرسة استثنايي و مدرسة ابتدايي، در كالجهاي آموزش معلم دورة آموزش پس از دانشگاه را مي بينند. دورة آموزشي در 6 نيم سال تحصيلي (سه سال) به طول مي‌انجامد و با امتحان صلاحيت آموزشي به اتمام مي‌رسد. معلمين مدارس متوسطة عمومي و فني و حرفه اي در دو نوع رشته (رشتة نظام معلمي) فارغ التحصيل مي شوند. اين معلمين در كلاسهاي مختلف رشته هاي اصليشان را تدريس مي نمايند، مبني بر اينكه اين رشته متعلق به يكي از رشته هاي گروه مستعد باشد. در مدرسة متوسطة عمومي، اغلب معلمين با وجود تغييراتي كه ممكن است به دلايل مختلف لازم باشد رشته‌هايشان را در همان كلاس در طي كل سال تدريس مي نمايند.
از نقطه نظر آموزشي استمرار و تداوم توصيه شده است.با در نظر گرفتن اشتغال و ارائة آموزش، موقعيت دقيقاً شبيه به آموزش ابتدايي مي باشد.معلمين مدارس متوسطه آكادميك در دانشگاهها يا كالجهاي هنرهاي زيبا آموزش مي بينند. دوره هاي تعيين صلاحيت معلم به عنوان دانشنامة تحصيلات شناخته مي شوند. اين دوره ها نه (9) نيم ترم ( چهار سال و نيم ) تحصيلي به طول مي انجامند. دانش آموزان بايد امتحانات دريافت دو مدرك تحصيلي ( ديپلم ) را بگذرانند و به اين دانش آموزان گواهي نامة پايان تحصيلات با عنوان فارغ التحصيل با درجة آكادميك اعطاء مي شود.  دروس و مطالعات اين دوره شامل آموزش آكادميك، عموماً در دو رشته، آموزش تربيتي (آموزش و پرورش) در 5 نيم ترم تحصيلي و Schulpraktikum كه شامل يك دورة مقدماتي چهار هفته اي و هشت هفته تمرين آموزشي مي‌باشند. ديپلم آكادميك، داوطلبان را بطور اجتناب ناپذير مجاز به آموزش دائمي نمي كند. قبل از استخدام دائمي، فارغ التحصيلان بايد با موفقيت يكسال تحصيلي را در مدرسه و دوره هاي اضافي را بگذرانند.  معلمين مدارس متوسطة آكادميك تحت قانون خصوصي يا قانون عمومي، كارمندان  دولت محسوب مي شوند. استخدام نيمه وقت امكان پذير مي باشد البته در همة موارد و هميشه.
 پذيرش تحصيلي
شرط پذيرش در مراكز تربيت معلم براي تدريس در انواع مدارس آموزش اجباري توفيق در امتحانات پاياني دوره متوسطه در مدارس عمومي و يا دارا بودن ديپلم (تخصصي) مدرسه متوسطه حرفه اي بعد از گذراندن حداقل 12 سال تحصيلي مي باشد و به شرط آنكه دانش آموز يك سال و يا بيشتر جهشي نخوانده باشد. شرط ديگر، قبولي در امتحاني است كه توانايي فرد را براي ادامه تحصيل ثابت كند يا آنكه امتحانات پاياني دوره آموزش حرفه اي را گذرانده باشد.
برنامه ها و رشته هاي آموزشي
تحصيلات شغل معلمي، تحصيلات ديپلم محسوب شده و در 2 دوره انجام ميپذيرد. و طول آن حداقل 9 ترم  چهارسال و نيم مي باشد. دوره تحصيلات اول كه دوره غير تخصصي براي شغل معلمي محسوب مي شود از 4 ترم تشكيل شده كه اكثرأ شامل دروس تخصصي مي باشد و با ا متحان اول ديپلم، پايان مي پذيرد دوره پنج ترمي دوم شامل دروس تخصصي، دروس تخصصي علوم و تئوري تدريس، دروس علوم آموزشي و يك دوره كارآموزي 12 ماهه مي باشد. اين دوره با ارائه رساله و امتحان تخصصي دوم (ديپلم) پايان مي پذيرد. با گذراندن تحصيلات شغل معلمي فارغ التحصيلان به دانش حرفه اي اوليه براي تدريس در 2 مورد درسي تخصصي احاطه پيدا ميكنند.حدود 84 درصد مدت تحصيل به دروس تخصصي علمي اختصاص دارد. 10 درصد دروس تخصصي آموزشي و 6 درصد دروس علوم تربيتي و كارآموزي تدريس مي باشد.
ارزشيابي مدارك تحصيلي
فارغ التحصيلي در تحصيلات ليسانس ( بعد از توفيق در امتحان ديپلم تخصصي اول و دوم ) شرايط لازم را براي كسب عنوان (فوق ليسانس) بوجود مي آورد.ولي براي استخدام بايد يك دوره كارآموزي يكساله طي شود و متقاضي كلاسهاي تخصصي شركت کند. شركت در اين دوره كارآموزي تدريس بعد از اتمام دوره تحصيلات دانشگاهي در شغل معلمي، امکان پذير مي شود.
مسئوليت برگزاري دوره كارآموزي تدريس و كلاسهاي مربوطه بر عهده دانشگاه نيست، بلكه ادارات آموزش و پرورش و يا مراكز ادامه تحصيل معلمان مسئول اين گونه آموزش ها مي باشند.