فهرست مطالب
مقدمه:.........................................................................................................................................................................................5
مربی تربیتی.................................................................................................................................................................................6
ویژگی مربی.................................................................................................................................................................................9
هویت مربی پرورشی..................................................................................................................................................................11
آشنایی با نقش هنر در پیشبرد فعالیت پرورشی...............................................................................................................13
فعالیت پرورشی..........................................................................................................................................................................13
مفهوم ومعنای هنر از دیدگاه تربیتی........................................................................................................................  ............. 14  
بعد پرورشی هنر.........................................................................................................................................................................18
هدف از فعالیتهای هنری در مدارس..........................................................................................................................................19
کارکرد های عمومی هنر در تربیت.............................................................................................................................................20
نقش مربیان پرورشی در کار هنر................................................................................................................................................23
تاثیر هنر در تربیت..........................................................................................................................................................................31
تاثیر سرود وهم آوایی در تربیت..............................................................................................................................................34
تاثیر نمایش زنده وعروسکی در تربیت....................................................................................................................................35
بر پایی نمایشگاه در مدرسه.............................................................................................................................................................36
راههای جذب دانش آموزان به نماز...................................................................................................................................................38
مراسم آغازین.....................................................................................................................................................................................47
کلام آخر ............................................................................................................................................................................................51
منابع وماخذ......................................................................................................................................................................................52
 
 
 
 
 
 
 
 
مقدمه
دستگاه آموزش و پرورش در هر كشوري جزو دستگاههاي توسعه افرين و تسهيل كننده ي مسير تحول مي باشد.در واقع بنيادي ترين مجموعه در بين عناصر يك نظام را دستگاه تعليم وتربيتي ان تشكيل مي دهد. در بين عناصر و  مولفه هاي تاثير گذار اموزشي وپرورشي در نظام هاي مختلف معلمان و مربيان .برجسته ترين و ذي نفوذ ترين عناصر مي باشند و اين خصيصه نيز به تعاملات و كار كرد هاي پيدا وپنهان منابع انساني دستگاه هاي تعليم و تربيتي وابسته است .
سوال اين است كه معلمان از چه قدرت و نقش هايي در تربيت و شكل دهي شخصيت دانش اموزان مدد مي جويند ؟
براي معلمان و مربيان قدرت هاي چهار گانه را عنوان داشته اند هر يك از اين قدرت ها به تنهايي و يا تركيبي از انها حالات و درجات متفاوتي از تربيت را رقم مي زند .اين قدرت ها عبارتند از :الف- علمي –تخصصي   ب- شخصيتي     ج- حقوقي     د- اجتماعي
چنانچه معلمان از قدرت هاي چهار گانه بهره ي كافي داشته باشند و موقعيت هاي يادگيري و الگو پذيري را به گونه ي شايسته تدارك نمايند اين اميد مي رود كه با توجه و عنايت دانش اموزان بستر لازم فراهم ايد
26 سال خدمت در کسوت معلمی ومعاونت هرروز برگی بر دانش وتجربات من اندوخت ،سعی شد هر سال  مدرسه ای بنا کنیم از شعر شعور وشاگردانی تربیت نماییم از جنس نور ، مدرسه خواستنی ماشالوده ای داشت براساس محبت به معلمان ودانش آموزان  ، وسعی شد هرکس در جایگاه خود قدر بیند وارج . واما در گذر زمان مسیر گاه  آسان وزیبا وگاه سخت وجان فرسا  ، با یاری خداوند ومدد همکاران وراهنمایی های مسولان دلسوز در آموزش وپرورش سعی کردیم  دخترکان معصومی را که به ما سپرده اند به سر منزل مقصود برسانیم . وبه اختصار چند نمونه از  پیشنهاد ت وتجربیات خویش را در ذیل می آوریم امید که مقبول افتد.
مربي تربيتي
قبل از پرداختن به نقش مربي پرورشي در سيستم اجتماعي مدرسه لازم است به يك نكته بسيار مهم و با اهميت كه در اصل زيربنا و پايه و اساس كارمربي تربيتي را تشكيل مي دهد اشاره كرد،زيرا بدون توجه به اين مطلب بسيار مهم واساسي،مربي پرورشي نمي تواند نقش خود را ايفا نمايد. و آن مطلب «الگو»،«نمونه»،«سرمشق»و«اسوه» بودن مربي تربيتي است.
الگو و اسوه بودن مربي
امام علي(ع) آن الگو و اسوه تمام نماي انسان كامل و مربي بزرگ براي همه انسانها درطول تاريخ دراين زمينه در حكمت 70 نهج البلاغه چنين مي فرمايند:
 *كسي كه خودراپيشوا و مربي ديگران قرار مي دهد لازم است كه قبل تعليم دادن ديگران نخست به تعليم نفس خويش بپردازد،وپيش از آنكه بوسيله زبان ديگران را ادب كرده و تربيت نمايد،لازم است كه بوسيله عمل خود ديگران راادب و تربيت نمايد  *                                                                                       
دراينجا به دونكته بايد اشاره كرد،نكته اول ضروريت وجود الگو و نمونه دانش آموزان و ديگري پرداختن به خود وتربيت نفس خود و سپس عمل كردن مربي پرورشي به گفته ها و رهنمودهاي خود است. در مورد ضروريت وجود الگو،بايد به قرآن كريم مراجعه كرد كه در اين زمينه مي فرمايد: همانا رسول خدا براي شما سرمشق نيكويي است.
درباره ضرورت عمل كردن به گفته ها و رهنمود هاي خود نيز قرآن كريم چنين مي فرمايد:
 اي كساني كه ايمان آورده ايد چه را مي گوئيد آن چيزي راكه به آن عمل نمي كنيد،بزرگ است ازروي شدت و غضب نزد خدا اين كه بگوييد آنچه را كه عمل نمي كنيد. ودر جاي ديگر مي فرمايد
 آيا مردم را به نيكي فرمان مي دهيد و خود را فراموش مي كنيد؟
امام صادق (ع) در اين زمينه مي فرمايد: مردم را با عمل و رفتار خود(به حق) دعوت كنيد نه با زبان خود. با توجه مطالب فوق بايد گفت مربي پرورشي قبل برقراري روابط انساني با ديگران ابتدا بايد به خود پرداخته  و با ساختن خود (خود سازي)وبهره گيري از علوم و  معارف و عمل به آنها، يك الگو و سرمشق مناسب براي ديگران باشد. زيرا به قول هاتف اصفهاني:
                ذات نايافته از هستي بخش                           كي تواند كه شود هستي بخش
نكته اي كه بايد برآن تاكيد كرد اين است كه مربي پرورشي مي بايست با افراد مختلف ازجمله،معلمان،دانش آموزان،
اولياء دانش آموزان،كاركنان آموزشي،اداري و دفتري،كاركنان و مسئولان اداره آموزش و پرورش ،نهادها و سازمانها
وغيره ارتباط قرار نمايد، بر اين اساس اين جنبه الگويي مي بايست در همه موارد مد نظر باشد.
با توجه به نكات فوق مي توان نقشهاي اساسي مربي پرورشي در مدرسه را به شرح ذيل خلاصه كرد:
1-     برقراري روابط مطلوب و مناسب انساني با كليه ي افرادي كه با آنها در ارتباط مي باشد.
2-    همكاري و هماهنگي با مدير مدرسه در زمينه هاي مختلف از قبيل:برنامه ريزي،سازماندهي امور مربوطه،آماده سازي مدرسه براي شروع فعاليتها،تشكيل شوراهاوانجمن هاي مختلف و...
  3 .حضور فعال در جلسات شوراها و انجمن هاي مربوطه از قبيل شوراي معلمان،شوراي مدرسه،انجمن اولياء و مربيان و...
   4- سعي در شناخت دانش آموزان از جهات گوناگون: ويژگيها، نيازها، و...
  5- سعي در شناخت مسائل و مشكلات دانش آموزان و رفع و حل آنها
   6- سعي در جلب اعتماد و اطمينان دانش آموزان نسبت به خود.
   7- سعي در ايجاد انگيزه در دانش آموزان براي شركت در برنامه ها و فعاليت هاي مختلف.
 8- مشاركت دادن دانش آموزان در برنامه ها و فعاليتهاي مختلف و دادن مسئوليت به آنها براي تهيه واجراي برنامه ها.
9- ايجاد فضاي گرم، عاطفي، صميمي و سرشار از مهر و محبت در مدرسه
10- تدارك فعاليت هاي مختلف براي دانش آموزان مختلف با توجه به ذوق، علاقه، رغبت و استعداد و توان آنها.
11- تشكيل جلسات فردي و گروهي با دانش آموزان و اولياء دانش آموزان در زمينه هاي مربوطه
12- برقراري ارتباط با نهادها و سازمان هاي مرتبط و بهره گيري از امكانات آنها
13- حضور فعال در دوره هاي آموزش ضمن خدمت و ساير برنامه هايي كه موجب دانش افزايي آنها مي شود.
14- عمل كردن به عنوان يك فرد مرجع براي معلمان، كاركنان، دانش آموزان، اولياي دانش آموزان و... بديهي است براي ايفاي اين نقش مربي مي بايست طوري رفتار كرده باشد كه مورد قبول و پذيرش ديگران باشد.
به امید آنکه از لا به لای این بحث‌ها بتوانیم بهترین روش ایجاد انگیزه، یا نحوه ارتباط صحیح با متربی و یا روش‌های بالا بردن بهره‌وری در کلاس و افزایش موفقیت مربی یا متربی را بیابیم.
در مورد علم و اهمیت آن از بیانات لطیف حضرت علی (ع) می‌توانیم سود ببریم آنجا که در ستایش دانش می‌فرمایند: هر ظرفی تنگ می‌گردد (پر می‌شود) به آنچه درون آن می‌گذارند مگر علم و دانش (سینه دل) که چون علم در آن راه یافت فراخ می‌گردد و گنجایش دارد برای پذیرفتن علم دیگر، این دل‌ها ظرف‌های علوم و اسرارند و بهترین آن دل‌ها، نگهدارنده‌ترین آنهاست (که سپرده شده را خوب نگهدارد) پس هوشیار باش و از من نگاهدار و به یاد داشته باش آنچه به تو می‌گویم: ای کمیل: علم بهتر از مال است. زیرا علم، ترا از گرفتاری‌های دنیا و آخرت نگاه دارد و تو مال را از تباه شدن نگاه می‌داری، مال را بخشیدن کم می‌گرداند ولی علم در اثر بخشیدن و یاد دادن به دیگران فزونی می‌یابد.
 دو خورنده هستند که سیر نمی‌شوند، خواهان علم که هر چه بر او کشف و هویدا شود باز مجهول دیگری را می‌خواهد معلوم کند و خواهان دنیا که آنچه از کالای دنیا بیابد باز می‌خواهد کالای دیگری به دست آورد.
ویژگی مربی
وسوسه های شیطانی
بهترین ویژگی برای مربی تربیتی آن است که پس از انتخاب کار تربیتی به عنوان یک هدف و مسیر ودر صورت اطمینان از درستی این انتخاب ،نه بهانه گیری ها و بی مهری ها ونه حتی تشویق ها و تعریف های دیگران ،هیچ کدام در او اثر نگذارد.
 تربیت عملی
وقتی یک مربی،خود به گفته هایش عمل می کند،با یک تیر چند نشانه را هدف گرفته:
الف)در سیر خود سازی قدم برداشته است.
ب)تاثیر جادویی کلامش بیشتر می شود.
ج)عمل او در مقابل متربی یک نوع یادآوری یا تکرار تذکرات است.
نبینید
تا جایی که فسادی در پی نداشته به گونه ای عمل کنید که متربی گمان کند شما اصلا متوجه اشتباه او نشده ای. این کار باعث می شودقبح عمل در ذهن متربی از بین نرود و ابهت شما نیز نشکند.
هنر خوب شنیدن
یک مربی می تواند با خوب شنیدن و کم حرف زدن به نتایج زیر برسد:
الف)از آفات بدزبان که از بین برنده شخصیت انسانی است دوری کند.
ب) با کمتر سخن گفتن ارزش سخنان خود را در نزد شنوندگان ارتقاء بخشد.
ج)اطلاعات خوبی را از میان حرف های متربی کشف کند که درارتباط . تربیت بسیار موثر باشند.
کشف علاقه ها
عموما انسانها از آن چه دوست دارند،بیشتر صحبت می کنند و با اشتیاق زیادی به سوال هایی که در این رابطه از آن ها می شود پاسخ می دهند. این هنر مربی است که بتواند علاقه های مخاطب را با زیرکی و بدون سوال مستقیم از خود او،به دست آوردو به صحبت پیرامون آن بپردازد و حتی برخی طرح های تربیت خود را با توجه به این علاقه ها برنامه ریزی و اجرا کند.
منبع:کتاب (سرنخ های تربیتی)
مربی و ایجاد صمیمیت !!!
یک نقاش تا صفحه مناسبی برای نقش زدن نداشته باشد ، هرگز هنرش به مرحله ظهور و بروز نمی رسد . یک کشاورز تا زمانی که به سختی زمین غلبه نکرده و در آن نفوذ ننموده باشد ، تا شخمی نزند و بذری نکارد ، هرگز امید جمع آوری محصول ندارد .
غالباً شخصیت انسان ها در دوران نوجوانی ، به خاطر وجود قوه تفکر و تعقل ، و وجود غرایزی همچون ترس ، خجالت و حجب و حیا ، بسیار سخت بوده و نفوذ در آن مشکل است ، ولی اگر به وسیله ابزار و تکنیک های مناسب از این پوسته ظاهری شخصیت افراد عبور کرده خود را به زمین بایر قلب انسان برسانیم ، هر نوع بذری را پذیراست و مانند یک خمیر بازی در دست قابل تغییر خواهد بود .
برای همین است که امیر المومنین (ع) وقتی می خواهند مهم ترین تجربیات خود را در قالب نامه هایی برای فرزندشان امام حسن مجتبی(ع)  بنویسند و ایشان را از برخی اسرار آگاه کنند ، همین دوره نوجوانی را انتخاب می کنند که قلب آمادگی بیشتری دارد و اوج آمادگی دل برای پذیرش است و می فرمایند :
« قلب نوجوان همچون زمین خالی است که هرچه در آن افکنده شود ، می پذیرد…» . نهج البلاغه، نامه ۳۱
ایجاد صمیمیت و نفوذ در قلب افراد و داشتن ارتباطی موثر ، یک هنر است که مربی حتما از آن برخوردار باشد و چقدر سخت است اعتراف به این مساله که متاسفانه گاهی والدین در برقراری این ارتباط با فرزندان خویش مشکل دارند .
از میان تکنیک ها و روش های متعددی که توسط روانشناسان و نویسندگان تربیتی ارائه شده ، فقط به موارد ارتباطی که  بیشترین تاثیر را بر ایجاد صمیمیت یا افزایش آن می گذارد ، اشاره خواهیم کرد :
الف ) خوب شنیدن را تمرین کنیم .
ب ) کشف علاقه های مخاطب .
ج ) اصول انعطاف پذیری .
 
 
هویت مربی پرورشی
مربی پرورشی شخصی است ، آراسته به مظاهر اخلاق اسلامی ، نمونه انسان کامل که ماموریت دارد مفاهیم و نماد های اخلاق اسلامی همانند صداقت و نجابت و حقیقت و صدها صفات دیگر، رابا روشی خاص و معلم گونه به دانش آموزان منتقل نماید ، او خود آراسته به صفات پاک اسلامی است و بزرگترین سلاح موفقیت او ، در عمل به حرف هایی است که به دانش آموزان انتقال می دهد . او در مدرسه نگهبان و پرورش دهنده فطرت پاک دانش آموزی است که جامعه صدها دام تزویر برای او پهن کرده است .
 آنچه مربی پرورشی باید بداند :
 مربی پرورشی در درجه اول باید یک ایدئولوژی مناسب و اسلامی برای خود انتخاب نماید . باید به هر آنچه که به دانش آموز می گوید یقین داشته باشد . او باید جهت عینیت بخشیدن به افکار خود از شالوده یقین نهایت استفاده را ببرد . زیرا فقط در زمانی می تواند موفق باشد که بتواند در افکار خود  که قصد انتقال آن به دانش آموزان را دارد ، پالایش عمیق انجام دهد . عمل انسان ها زاییده افکار انهاست به قول شاعر : ای برادر تو همان اندیشه ای مابقی خود استخوان و ریشه ای . پس  این افکار انسان هاست که حکومت می کند و نه خود انسانها ، افکار یک مربی پرورشی باید منبعث از کلام وحی و برگرفته از کتاب منزل همان قران کریم و احادیث و روایات ائمه باشد . او باید همواره از چهارده نور امامت و نبوت بهره فراوان ببرد . او باید همواره در دنیای واقعی و حال زندگی کند و آگاه به مسایل روز جهان ، کشور و منطقه باشد و به قولی دیگر تهدید های دانش آموز فعلی را بشناسد و خلاصه این که او باید بداند مربی پرورشی واقعی همان پیامبران و امامان اند که اکنون یکی از آنان در پرده غیبت و برکت هستی است . اللهم عجل لولیک الفرج
دبیرخانه خادمین شهر بهشت در۲۷ اسفند , ۱۳۹۱ درویژه مربیان
 
 
آشنایی با نقش هنر در پیشبرد فعالیت های پرورشی مدارس و دست یابی  به اهداف تربیتی
اهمیت دوران کودکی و نوجوانی در شکل گیری شخصیت و تربیت پذیری انسان به اندازه ای است که پیامبر گرامی اسلام(ص)فرموده است: «فراگیری علم در کودکی همچون نقشی است که بر سنگ حک شود»
آموزش وپرورش که وظیفه ی تربیت کودکان و نوجوانان را بر عهده دارد این مهم بیش از هر چیز با بهره گیری از قالب ها و واسطه های جذاب هنری قابل دست یابی است.
مسولیت مربیان  در عرصه هنری و استفاده از آن در جهت اهداف تربیتی از دو منظر قابل بررسی است:
1-در این روزگار عوامل پلید کفر با بهره گیری از اندیشه های شیطانی خود برای محو ارزش های دینی و اسلامی به وسیله هنراقدام کرده اند ما نیز باید از این ابزار ارزشمند استفاده کنیم.
2- بهترین راه برای حفظ ارزش های اسلامی استفاده از هنر و به کارگیری این ابزار موثر در تعلیم و تربیت است،زیرا«دین»و«هنر» هر دو ریشه در فطرت انسانی دارند و از کشش های درونی برخوردارند.
وجود حس زیبا پرستی و جمال خواهی در فطرت انسان ،عاملی است که مربیان با استفاده از می توانند رغبت وگرایش های دانش آموزان را به مباحث تربیتی،پرورشی و به ویژه«تربیت دینی»افزایش دهند و این ابزار قوی و کارآمد تاثیر غیر مستقیم و ماندگاری در مسائل تربیتی دارد.
اکنون که بناست مربیان با نگاهی تازه و رویکردی جدید به عرصه ی تربیت وارد شوند،جا دارد که این ابزار قدرتمند را شناخت و از شیوه های کارآمد و اثرگذار این ابزاردر حوزه کارهای پرورشی بهره بهتری بگیریم.
 
 
مفهوم و معنای هنر از دیدگاه تربیتی
هنر برخاسته از فطرت پاک بشر است و می تواند به اعماق وجود انسان نفوذ کندو بیشتر به تناسب و موزون بودن کارها نظر دارد مقصود هنر ایجاد جوهره ی «حسن»و«لطف»است که هر دو ،تعبیری از «جمال » هستند و درنهایت به کمال نزدیک می شوند.
هنر شکل یا فرم و فرهنگ شاکله یا محتوا است و کارکرد آن هدایت مخاطب از صورت به سوی معنا است.هنر باید بتواند به زندگی معنا بدهد و در آن معنویت ایجاد کند و ما را به مقصد و مقصود برساند.هنر اسلامی ،هنر معناگراست و محو در صورت نمی شود ،در حالی که هنر مغرب زمین امروز«صورت گرا»است و در محتوا به پوچ گرایی می رسد.
جوهره ی هنر آموختنی نیست،فهمیدنی است،وجدان کردنی است.پایگاه کار هنر در درون انسان است آن چه به بیرون می رسد «صورت هنر»که در قالب شکل ،نشانه ها و...
در حقیقت هنر ،فهم را هدایت می کند و فهم با کمک ذهن و با یاری مهارت ها،نقشی را در بیرون به مشهود در می آورد.
مفهوم زیبایی و احساس در هنر
هنر که زیبایی را در باطن خود جای می دهد و اصولا نمی تواندو نباید غیر از زیبا باشدزیباجذاب صفت دائمی است و زیبنده وجودی است که نمایش بیرونی آن زیبا و باشد.
مفهوم تربیت هنری
—  فرایند حرکت از مسیر دل و ذهن به دست و چشم در جریان فعالیت هنری نوعی تحول و تغییر به وجود می آورد که می توان آن را تربیت هنری نامید.
—  هنر تربیتی هنری است که بتوانداحساسات پاک ،فطری و اصیل انسان را برای رسیدن به کمال معنوی از طریق زیبایی و
زیبندگی دنبال کند و با نفوذ از طریق احساس و چشم سر به چشم دل و از آن طریق به بصیرت و معرفت نزدیک شود.
ایجاد تحول به واسطه هنر در تعلیم وتربیت
—   مربیان برای استفاده از هنر در کار تربیت،هم باید هنر را بشناسند و هم تاحدودی روانشناسی بدانند .و تلاش کند تاشرایط ذهنی و عاطفی و دلی را همراه با آزادی و فراغت در محیط پرورشی ایجاد کند و دانش آموزان به صورت خودجوش و همراه با رغبت و لذت به سوی فعالیت های هنری جذاب و زیبا کشانده شوند و بدین وسیله بستری مناسب برای رشد هنری ،معنوی و فکری آن فراهم شود. باید دانست که اجبار و تحمیل در کار هنری موجب ملال و تکرار و دوری از خلاقیت می شود.
در آفرینش هنری ابتکار و ابداع که حاصل کار ذهن است با تلطیف که کار دل است ،تلفیق می شود.
هنرهای مختلف اعم از هنرهای دستی ،تجسمی و نمایشی و تصویری و... واسطه هایی برای ابراز وجود هنرمند و انتقال معنا از طریق صورت است اثر هنری قبل از مخاطب بر وجود هنرمند اثرگذاری دارد و در او جوشش به وجود می آورد
باید در حوزه تعلیم وتربیت ،به واسطه ی هنر تحول و دگرگونی عمیق ایجاد شود و با ورود هنر به عرصه ی آموزش و پرورش ،شاهد شکوفایی و تحول در نوع نگاه و عملکرد مربیان و دانش آموزان باشیم .هنرها با این معانی و مفاهیم می توانند روحیه ای تازه در محیط های آموزشی و پرورشی پدیدآورند.
اهمیت و نقش هنر در تربیت و لزوم واسطه برای تعلیم وتربیت
بچه ها غالبا پند وتاکیدهای گفتاری را نمی پذیرند و احساس ناشی از این تحکم نامقبول است این نوع تربیت که شبیه فرماندهی و فرمانبری است جز خستگی روحی حاصلی ندارد. به عبارت دیگر تعلیم تربیت بدون واسطه ممکن نیست . هنر ،ادبیات و بازی یا فعالیتهای بدنی،بهترین واسطه ها برای تعلیم وتربیت کودکان است و از طریق این واسطه ها توجه ،آشنایی ،انس رغبت ،علاقه و عشق پیدا می کنند تا به عواطف که سرچشمه محبت و دیانت است راه یابند.
علاقمندی درونی بچه ها به بازی ،هنر و ادبیات بهانه خوبی برای آغاز کار تربیتی و برای ورورد به باطن آنها است مربی این امکان را می یابد که با اینها بر جان و دل آنها اثر گذار باشد به خاطر درونی بودن پایگاه این گونه اثرگذاری ها پایدار خواهد بود.
این سه واسطه در صورت کاربرد صحیح موجب افزایش معرفت و بصیرت در دانش آمنوزان می شود.ارزش هر فعالیت هنری وابسته به هدف و نحوه ی اجرای آن است مربی برای این فعالیت برنامه ریزی کند و در خدمت اهداف تربیتی خود بگیرد.
نقش و اهمیت هنر در زندگی
هنر از جمله پدیده های است که از دیرباز نقشی بسزا در زندگی انسان داشته است .هنر موجب ایجاد امید و نشاط در مردم است و همچنین دوست داشتن زندگی را به انسان می فهماند و زندگی با معنا را به او نشان می دهد.در ادیان مختلف از آن به عنوان وسیله ای کارآمد و موثر در جهت ترویج و تبلیغ اندیشه ها و رفتار موردنظر خود ازآن استفاده کرده اند.
نقش هنر در تربیت کودکان
هنر زبان دل و هم جهت با ویژگی های عاطفی و علایق کودکان است و می تواند نقش بسیار زیادی در زنده نگه داشتن و باروری ابعاد مختلف شخصیت کودکان و نوجوانان داشته باشد و تاثیری ژرف و ماندگار در آن ها بگذارد.
هر فعالیت هنری براساس ویژگی های خاص تکنیکی و محتوایی خود،می توانند نقشی متفاوت در تربیت داشته باشد. در حال حاضر اغلب فعالیت های هنری و ادبی برای دانش آموزان ،چه در مدارس و چه در مراکز تربیتی بیش تر تحت تاثیر شکل اجرا است اگر از مربیان تربیتی سوال شود و چه سودی برای بچه ها دارد؟اغلب می گویند برای سرگرمی  یا لذت بردن در حالی که یکی از بهترین واسطه ها لایق برای تربیت است
 
افزایش اثر بخشی پیام های تربیتی از راه هنر
امروزه علاوه بر کاربرد هنر در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی از ان در حوزه های مختلف تعلیم وتربیت و همچنین هنر درمانی که در حوزه بهداشت روانی انسان کاربرد زیادی دارد.پیام های تربیتی اگر با جادبه های هنری و ادبی همراه باشد موفقیت و اثربخشی آن چند برابر می شود.براین اساس باید این واسطه ارزشمند را شناخت.برای اثرگذاری هنر مربیان با هدفمندی و رعایت ترتیب و توالی آموزشی به سراغ آن بروند.
لذا مربیان پرورشی آستین همت بالا بزنند و با شناخت دقیق هنرهای مختلف و مجهز شدن به مهارت های لازم برای بهره گیری بهتر از آن از این ابزار قدرتمند برای پیاده کردن ارزش های متعالی و تربیتی موردنظر خود سود بجویند.
ارزش هنر در غنی سازی اوقات فراغت
لحظاتی است که دل فارغ و آسوده باشد ،آماده ی خوب دیدن ،خوب فکر کردن وقبول باورها .قرآن می فرماید فاذا فرغت فانصب یعنی آنگاه که دل توا از همه بندها وارست آن وقت به عبادت خدا بپرداز که دل مناسب به رابطه با خداست.برای غنی سازی اوقات فراغت استفاده از واسطه های مختلف همه موجب ایجاد بصیرت و بینش در دانش آموزان می شوند.
نقش هنر در آموزش رسمی و غیر رسمی
صاحب نظران هنر را وسیله ای در جهت انگیزش ،یادگیری و شکوفایی استعداد های کودکان و نوجوانان می دانند و یکی از نقش های مهم هنر در آ»وزش و پرورش ،پرورش حواس است این کار به مانند ابزار شناخت و پیوند دهنده ی کودکان با جهان  خارج ودریافت جهان درون تلقی می شود.
هنر در فرایند یادگیری به علت بار عاطفی و هیجانی و درنتیجه تاثیر پایدار آن مورد توجه قرار گرفته است و استفاده از شاخه های مختلف آن باعث به یادسپردن وبه خاطر آوردن ،رشدکلام،انگیزش و... در امر آموزش می شود.بسیاری از مدافعان نظرات جدید تعلیم وتربیت معتقدند که هنر بیش از هر رشته دیگری از دانش بشری می تواند به آموزش غیر مستقیم یاری برساند.
در اموزش و پرورش کودکان ،کاربردهای هنر اعم از آموزشی،پرورشی ،تربیتی ،درمانی و فرهنگی از جمله مسائلی است که باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.
بعد پرورشی هنر
بعد مهم هنر بعد پرورشی آن است نه بعد آموزشی آن.در اموزش ابتدایی نیز هنر از جایگاه واقعی  برخوردار نیست .حتی درنظام تربیت-خانوادگی نیز دچار اشکال بزرگی هستیم و آن این است که ما فرزند خوب و با تربت را فرزندی حرف شنو،مطیع و آرام است و در برابر هر ساز ما ،رقصی متناسب را آغاز کند.و کودک خلاق و صاحب اندیشه را گوستاخ می پنداریم و با چنین طرز تفکر کودک را به جای پرداختن به هنر تنها به خواندن علوم، ریاضی ،تاریخ و جغرافیا تشویق می کنیم بیایید به کودکانمان اجازه ی اظهار نظر ،داسان گویی و ... بدهیم واقعیت این است که بوعلی ها بسیارند ،آن ها در خانه و مدرسه و در کنار ما هستند .فقط باید اجازه دهیم که استعداد ها و خلاقیت های آنان شکوفا شود. بدون تردید بخشی از اجازه ما تنها با درک اهمیت جایگاه هنر در نظام آموزش ابتدایی میسر می شود.
کارایی عام هنر در تربیت و ضرورت شناخت کارایی هریک از هنرها
مربیان با شناسایی نیازهای معنوی و عاطفی دانش آموزان و نیز شناخت کارایی هریک از هنرها ،آن ها را درخدمت تربیت بگیرند.هریک از هنر کاهرایی خاصی دارد و دانش آموزان نباید صرفا جنبه های تخصصی وآموزشی هنر را مدنظر داشته باشند.
هریک از هنر ها به تربیت جنبه خاصی از وجود انسان می پردازد.
 
 
 
هدف از فعالیت هنری در مدارس
—خلاقیت در دانش آموز ایجاد کند، توهمی مفید بیافریند،بینشی را حکایت کند،باطنی از یک انسان را به نمایش بگذارد یا یک واقعه را تجسم دهد. هنر می تواند توانایی ترکیب و ساخت را در دانش آموزان تقویت کند ،تخیل آنها را توسعه دهد یا زیرسازی برای تفکر باشد.
هنر می تواند موجب ایجاد فضایی باشد که در آن فضا فعالیت هنری ،روحیه ی همکاری با دیگران ،روحیه کرامت و امیدبخشی رشد یابد. یکی از کارهای تربیتی،تفهیم علاقه ها و ذوق های دانش آموزان به آن هاست و این که به چه مصادیقی از علاقه ها رسیده اند،کدام یک را فهمیده اند،به کدام یک عمل کرده اند و در عمل در کدام یک مهارت یافته و انجام آن برایشان راحت و آسان شده است؟
تفاوت تربیت هنری ودانش هنری
تفاوت زیادی در نحوه کار و شیوه های اجرایی آموزش هنر توسط معلمان مدرسه با بحث تربیت هنری که مدنظر مربیان پرورشی است، وجود دارد.در حیطه ی تربیت به ویژه از طریق هنر و در سنین پایین تر،پرهیز از هرگونه آموزش مستقیم،مخصوصا مطرح کردن فنون وتکنیک های هنری ضروری است،زیرا تاثیر نامطلوبی در آفرینش ناب هنری کودکان و نوجوانان دارد .
در تربیت هنری مربی پرورشی باید تلاش کند با توجه به فهم دانش آموزان،خود را با او هماهنگ و همراه سازد و از دریچه ی نگاه وی به دنیا و دریافت هایش بنگرد در این صورت حاصل کار مربی پرورشی خلاقیت و آفرینش هنری و در نهایت ،پرورش صحیح خواهد بود.
اما در تعلیم هنری معلم هنر فنون و تکنیک هنری را به دانش آموز بیاموزد در حالی که مربی باید به ایجاد فهم هنری دانش آموزان کمک کند .و تجربه نشان داده که افزایش فهم هنری به خلق اثر هنری منجر خواهد شد در حالی که دانش هنری لزوما به چنین نتیجه منجر نمی شود. هنگامی باید به آموزش تکنیک ها ودانش هنری پرداخت که امکان بروز روح هنری و خلاقیت در دانش آموزان وجود داشته باشد.در این صورت آموزش نیز در خدمت تربیت هنری قرار می گیرد و آفرینش هنری خلاق صورت می پذیرد
مربی پرورشی وظیفه دارد که به منظور استفاده از هنر در کار تربیت فضای مناسب برای ایجاد خلاقیت در دانش آموزان را فراهم کند و زمینه های تربیت نگاه ،هنر خوب دیدن،صحیح دیدن،گزینش درست مناسب،را در آنها تقویت کند.
کارکردهای عمومی هنر در تربیت
1-هنر راهی برای بیان احساسات
یکی از ویژگی های کار هنری این است که می تواند راهی برای بیان احساسات و اندیشه های دانش آموزان باشد. بدین منظور هرچه مربیان زمینه ی آزادی و فراهم کردن فضای بدون هراس را بیش تر فراهم کنند در کار تربیت بیش تر موفق خواهند بود.هر قدر بچه ها راه بیشتری برای بیان احساسات داشته باشند مستعد نشاط و سلامتی بیشتر خواهند بود.بنابراین ایجاد فرصت برای بیان احساسات موجب شادی ونشاط می شود.
2-تاثیر هنر در پرورش خلاقیت
کودکان ذاتا خلاق به دنیا می آیند.و زمانی خلاقیت آنها رشد می کند که از سوی بزرگسالان پذیرفته و تشویق شوند و همچنین روش مناسبی برای کمک به رشد خلاقیت کودکان است.بدین منظور مربیان باید روی جمله تو می توانی تاکید و دانش آموزان را تشویق کنند.
اساس کار هنری کودکان دبستانی آن است که به آنها فرصت اکتشاف داده شود در این صورت غیر مستقیم به آنها فهمانده می شود که ممکن است بیان تجربه ها برایشان مشکل آفرین باشد. امروزه نقش هنرهای موسیقی ،شعر ،طراحی ،نقاشی،سینما،مجسمه سازی،نمایش،معماری و طراحی صنعتی در پرورش خلاقیت های کودکان و نوجوانان بر هیچ کس پوشیده نیست.
3-هنر و آموزش خوب دیدن
نقش مهم تربیتی هنر برای دانش آموزان اینست که هرچه بتوانیم از گفتنی های زبانی کم و شنیدنی ها را به دیدنی و کار عملی تبدیل کنیم بهره بیش تری از کار خود خواهیم گرفت و مطالب بهتر فهمیده می شود.
آموزش چگونه دیدن و یا خوب دیدن ،سرچشمه و منشا بسیاری از اقدام های مهم تربیتی و آموزشی به شمار می رودو بعد از این موضوع قابل دیدن برای دانش آموزان مطرح است در وهله اول باید فرصت داد که راز درست دیدن را کشف کنند.
4-هنر و درک محیط پیرامون  
هنر واسطه و روشی است که می تواند به کودکان کمک کند تا به درک و شناخت عمیق محیط پیرامون خود دست یابند. هنر موجب می شود که آنها بتوانند با این محیط هماهنگ شوند یا در حد خود آن را تغییر دهند.
5-هنر و تقویت توانایی کلامی
کودکان در هنگام فعالیت های هنری دوست دارند حرف بزنند آن ها در این هنگام از احساسات ،تجربه ها ،دستاوردها و ادراکات خود نسبت به محیط گفت وگو می کنند.اغلب فعالیت های هنری مانند سرود، قصه گویی و... هم در بهره گیری از کلام و هم در قدرت بخشیدن به کلام سهم بسزایی دارند.
سایر فعالیت ها نیز خود بیانگر تفکر و احساسات دانش آموزان هستند
6-هنر و رشد عاطفی و اجتماعی
ارتباط ها و برخوردها فرصت خوبی برای رشد عاطفی و اجتماعی دانش آموزان هست 
هر گونه روابط بر کودکان تاثیر می گذارد فعالیت های هنری در مدارس فرصت خوبی برای بیان احساسات ،بازگویی حالات درونی و انعکاس تاثیرهای محیط است.و موجب تخلیه روانی بررسی، بازنگری،و درنهایت تکامل عواطف خواهد شد.
7-نقش هنر در تفکر واگرادر جوهره هنر بیشتر از تفکرا همگرا تفکر واگرا نقش وهدایت اساسی را ایفا می کند.نقطه قوت اساسی هنر همگرایی آن با خلاقیت و در بطن آن عنصری از نوگرایی و تازه جویی نهفته است و هنر برای ظهور و بروز خود نیازمند به تفکر واگرایانه است. ایجاد حصارهای غیر قابل انعطاف در اطراف هنر به معنای توخالی و پوچ کردن و ناکار ساختن هنر است.
8-طرح مسائل باوری از طریق هنر
بهترین وسیله است برای تحریک دل است و به منظور ترغیب کودکان به سوی حق ،خیر و ایجاد بصیرت در آنان است. باهنر توجه کودکان را به سمت نیکویی ها می توان جذب کرد و موجب ایجاد عاطفه های خوب در آن ها شد و در نهایت اورا به سوی غایت های مطلوب هدایت کرد.
هنر می تواند موضوع معنویت های اعتقادی و... را در انسان مصداق دهی کند و بصیرت بوجود آورد چون هنر این خاصیت را دارد که مسائل را به صورت دلخواه کودک عرضه کند به گونه ای که به محض ملاحظه عینی به مطالعه ی قلبی سوق داده می شود.هنر درون کودک را آزاد می سازد،به گونه ای که او در این حالت هرچه را ببیند می خواهد،با انصاف می نگرد و بدون عایق و مانع می پذیرد و باور می کند و این بهترین حاصل است.مثال و قتی به کودک گفته می شودبه درختان ،گیاهان،محیط اطراف خوب نگاه کن،بعد نقاشی بکش زمینه بسیار خوبیبرای تحریک حس کنجکاوی و مشاهده ای آثار خداوند در هستی و با هدایت غیر مستقیم مربی موجب قبول مسائل ایمانی می شود.
9- آموزش کار گروهی از طریق هنر
شروع کارگروهی در کودکان از سن هشت سالگی است. کودکان در این سنین بیش تر تمایل به تشکیل دسته و گروه دارند.برخی فعالیت های هنری مانند نمایش ،سرود،نمایش ماهیت فردی ندارند و ذاتا گروهی هستند این فعالیت ها زمینه مناسبی برای آموزش کارهای اجتماعی و کارگروهی به حساب می آیند.
10-کاربردهای هنر درمانی
اضطراب ،بی نظمی،پرخاشگری،ناآرامی،خجالت،اعتماد به نفس ،افسردگی ،خشونت از جمله مواردی هستند که می توان به کمک رشته های متنوع هنری ،آن ها را درمان کرد.
11-فعالیت های هنری زمینه ساز طرح مسائل زندگی
یکی از مشکلات بزرگ آموزشی و تربیتی کشور ما این است که بسیاری از فارغ التحصیلان ،از به کارگیری بسیاری از آموخته های خود در زندگی روزمره عاجزند.از روبه رو شدن با شرایط جدید و ارائه راه حل برای مشکلات پیش آمده ناتوانند.شاید علت مهم آن ،در مدت تحصیل در شرایط ناشناخته و پیش بینی نشده از خلاقیت خودشان نتوانستند استفاده کنند.یا شاید ریشه های این مشکلات در کیفیت نظام آموزشی  باشدما درسها را آموزش می دهیم ،اما به راستی در کدام درس به  او می آموزیم که چگونه توانایی های خودش رابشناسد و باور کند؟یا حرف های تازه برای گفتن داشته باشد؟یاشیوه های گفت وگو را در کدام درس به او یاد می دهیم؟یا چگونه نظر خویش را ابراز کند؟ —              
تردیدی نیست که طرح بسیاری از این آموزه های زندگی ،با انجام فعالیت های هنری تحت نظارت مربیان پرورشی مدارس امکان پذیر است ولی متاسفانه جدی گرفته نمی شود.
 
 
 
نقش مربیان پرورشی در فعالیت های هنری
استفاده از هنر در تعلیم وتربیت کشور ما کارنامه درخشانی ندارد.شاید بتوان گفت ازبین رفتن استعداد ها و خلاقیت های هنری دانش آموزان یکی از نتایج سیستم فعلی آموزشی است.یکی از دلایل این امر آن است که جایگاه هنر ونقش پرورشی آن برای معلمان و مربیان روشن نیست —              
هنر باید در مدارس توسط مربیان پرورشی ابزاری برای تربیت محسوب شود نه درسی برای آموزش.معلم فقط به فکر این است که برای مثال درس نقاشی را چگونه بدهد و در حقیقت معلم نقاشی فن نقاشی کردن را به می آموزد و کار تربیتی نمی کند.
اما در تربیت هنری مربی پرورشی بیش از همه به این فکر می کند که چه گونه کار کند تا اخلاق کودک یا نوجوان از طریق این هنر ،خوب شود.رفتارش تغییر کند ،حالاتش متحول شود و...
مربیان پرورشی می توانند از طریق فعالیت های هنری به ایجاد تفکر واگرا کمک کنند به دانش اموزان فرصت دهند که یافته های خود را در قالب نو وبا ساختی جدید به نمایش بگذارند و خلاقیت را تجربه کنند.به این ترتیب کودکان و نوجوانان فرصت می یابند که اعتماد به نفس پیدا کنند و توانایی های خودشان راباورداشته باشند.
اجرای یک برنامه کیفی هنری ،به یک مربی علاقمند،خلاق و متعهد نیازمند است ،همه ی تلاش مربی باید آن باشد که شوق و رغبت نسبت به فعالیت های هنری را برانگیزاند،به گونه ای که مثلا  از سرود خسته و دل زده نشوند.
—  مربی باید دانش آموزان را به خوب دیدن ترغیب و سپس آن ها رابه کندوکاو با ابزار مختلف تشویق کند آن گاه محیط پرورشی را متناسب با شرایط سنی و ویژگی های رشد آن ها آماده سازد،سپس کار هنری خود را آغاز کند.
 
 
توانایی های مربی پرورشی در کار هنر
علاوه بر ویژگی های عمومی برای کسب توفیق در استفاده از هنر باید دارای توانایی های زیر باشد:
1-آشنایی با مسائل هنر وتربیت
اولین انتظار از مربی برای به کارگیری هنر در تربیت این هست که هم با مسائل تربیتی و هم با هنرهایی که قصد واسطه قرار دان آن ها را دارد آشنا باشد.بی تردید اگر کودکان با مربیان متخصص و آگاه مواجه شوند ،خلاقیت و اعتماد به نفس بیش تری پیدا خواهند کرد.
2-داشتن روحیه ای شاد و با نشاط
یکی از شرایط انجام فعالیت های هنری ،داشتن روحیه شاد است.مربی موفق آن است که هنگام استفاده از هنر از روحیه شاد و با نشاط برخوردار باشد.مربی افسرده و بی ذوق نه تنها از هنر بهره ای نخواهد برد ،بلکه روحیه ی شاداب بچه ها را نیز کسل خواهد کر .کار با کودکان و نوجوانان نیازمند انرژی ،حوصله ،تحمل روحی و استقامت بسیار زیاد است.
3-دقت در رفتار بچه ها
بهره گیری از هنرها در تربیت ،مستلزم دقت در رفتار دانش آموزان است. مربی باید بدون این که دانش آموزان متوجه باشند رفتارشان را زیرنظر داشته و متوجه هرنوع تغییر و تحولی در رفتار آنان بشود؛درست مثل باغبانی که همه ی گل ها و گیاهان باغ خود را زیر نظر گرفته و با هر کدام رفتاری متناسب با رشدش دارد.
4-برخورداری از خلاقیت و وسعت دید
مربی باید دارای خلاقیت ،انرژی و فرصت کافی باشد تا بتواند موفق شود لزوما نباید هنرمند خوبی در همه رشته ها باشد،اما باید از تفکر خلاق و وسعت دید بهره داشته باشد. او باید از هر نوع ایده یا رکت تازه ی دانش آموزان استقبال کند.
توصیه های اجرایی در استفاده از هنر در فعالیت های پرورشی استفاده از زبان هنر در تربیت
فعالیت های هنری نه به عنوان درس بلکه به عنوان فعالیت های اساسی در مجموع نظام پرورشی مدرسه مورد توجه قرار گیرد و منجر به پرورش افرادی خلاق،مبتکر و نوآور شود.
برای بهبود کیفی فعالیت های هنری نکته های اجرای زیر باید رعایت شود:
1-دوره ی دبستان بهترین دوران استفاده از هنر است کودک در این دوره بیش تر از هر زمان برای رشد هنری آمادگی داردزیرا روح هنری و دید هنری بسیار خوبی دارد ،گرچه از قدرت اجرایی وتکنیکی هنر برخوردار نیست از دوره راهنمایی شروع شود تکنیک بوجود می آید ولی روح هنری در دانش آموزان شکل نمی گیرد.بهره گیری از هنر از دوره ی دبستان آغاز شود و در مقاطع بعدی نیز متناسب به نیاز سنی دانش آموزان ادامه یابد.
2-شناخت و انتخاب واسطه هنری مناسب
استفاده از زبان هنری نیازمند شناخت ویژگی های رشد کودکان و نوجوانان از لحاظ  مشخصات روانی ،عاطفی،اجتماعی و عقلانی آنان. و همچنین باید واسطه های هنری
را خوب بشناسند و با برنامه و مقصد تربیتی حرکت کنند.
گزینش واسطه برای انتقال پیام مورد نظر یا ایجاد تربیت خاص باید آن واسطه متناسب با انتظارات تربیتی باشد. مثال اگر مربی می خواهد تمرکز و دقت بچه هارا زیاد کند خوب است از نقاشی استفاده کند .
هنگام استفاده از هنر مربی باید از خود بپرسد که فایده تربیتی و آموزشی آن برای دانش آموزان چیست؟کارایی ها و کارکردهای هنر را بررسی و هنگام عمل مدنظر قرار دهد.مثال هنر نقاشی در هر مرحله سنی عهده دار کدام یک از موضوعات و مسائل تربیتی است
3-حفظ مجموعیت هنر ،ادبیات و ورزش
حفظ مجموعیت و همراهی «هنرها»،«ادبیات»،«ورزش» و دیگر واسطه هایی که برای تربیت دانش آموزان از آن بهره گرفته می شود،از مهم ترین نکات اجرایی کار است. این مجموعیت باید در عمل نشان داده شود.اگر هنر یا ادبیات بتواند برای ترغیب نوجوانان به ورزش نقش داشته باشد،خودبه خود بین آن ها ارتباطی لایق ایجاد می کند و همین حرکت موجب هماهنگی و همراهی آن ها می شود.
4-تهیه شناسنامه تربیتی به وسیله مربی
از آن جا که تربیت امری مستمر و پیوسته است هرگونه برنامه ریزی برای بچه مستلزم شناخت روحیات و حالات آن هاست.بدین منظور مربی باید ارزیابی درستی از صفات و رفتار متربیان داشته باشد،تا بتواند «حسن ها» و صفات خوب را در آن ها تقویت کند و «عیب های »آنان را بر طرف سازد.
در صورت امکان  مربی ،برای شناسایی دانش آموزان باید شناسنامه تربیتی فراهم کند.با این شناسنامه مربی ارزیابی درستی از «فهم ها»،«استعدادها»،«ذوق ها»،غرایز،انس ها،توانمندی ها،زمینه های وجودی و علایق دانش آموزان خواهد داشت و همه این شناخت ها زمینه جلب اعتماد دانش آموزان و ارتباط صمیمانه با آنان را فراهم می کند.
5-ایجاد زمینه ی انتخاب برای دانش آموزان
فعالیت هنری زمانی ارزش تربیتی دارد که بچه ها در انتخاب و ادامه فعالیت ها احساس آزادی کند.اگر فعالیت اجباری شود دیگر ارزش هنری و خلاقانه خود را ازد ست می دهد.
6-دست نبردن در آثار دانش آموزان
پذیرش و احترام به کار خلاقانه ی دانش آموزان یک اصل مهم تربیتی است.طبیعتا شیوه ی کار مربیان و دانش آموزان متفاوت است،مربیان باید به این تفاوت توجه کنند و از این که دانش آموزان به طور مستقل کار می کنند راضی باشند،به همین جهت نباید در آثار خلق شده آن ها دست ببرند. این کار باعث کاهش پیشرفت هنری آنان می شود باید به دانش آموزان فرصت بدهیم و آن ها را برای بیان آزادانه ی اندیشه و احساسشان تشویق کنیم.
7-پرهیز از تقلید در کار هنری
مربی نباید نظرات خودش را دیکته کند که چه بیافریند،چه گونه بسازند،از چه موادی استفاده کنندو... مربی باید به دانش آموزان اختیار و آزادی عمل بدهد تا خودشان تجربه کسب کنند.مربی باید قدرت تخیل کودکان را درک کند و به آن ها شهامت و جسارت ارائه و بیان بدهد.
اساس رشد دانش آموزان از طریق هنری این است که به او فرصت اکتشاف و تجربه داده شودو گاهی نتیجه کار هنری دانش آموزان از نظر ما خیلی ارزشمند نیست ،در این صورت نباید او را مسخره یا تحقیر کنیم چون این کار برای همیشه ذوق هنری او را ازبین  می برد.
8-شادی و تحرک در کلاس های پرورشی
منظور از نشاط ،خنده  و شادی بی مورد نیست،بلکه ایجاد یک فضای روحی است که هر کسی با بهره وری از آن انگیزه و انرژی لازم و کافی برای تلاش داشته باشد.فضای شاد برای ایجاد خلاقیت از هر فضای دیگری مساعدتر است.برقراری نشاط در کلاس به معنای ایجاد بی نظمی و اختلال نیست.نظم باید در خدمت کلاس و تربیت باشد نه کلاس در خدمت نظم و انضباط خشک و بی روح.
 
 
9-تنوع در کلاس ها و کارگاه
ایجاد این تنوع به موضوع زمان و کار بستگی دارد.گاهی نیاز است که دانش آموزان به یک قطعه سرود یا موسیقی گوش بدهد ،گاهی لازم است سکوت برقرار شود.تا بتوانند درباره یک موضوع بیندیشد،یا ضرورت دارد چیزی را با دقت مشاهده کند و... همه این حالت ها به تصمیم مربی خلاق بستگی دارد.
10-ملموس و قابل درک بودن موضوعات کار هنری
برای ملموس کردن موضوع برای دانش آموزان راه های مختلفی وجود دارد که مربی باید از آنها استفاده کند.برخی ازاین روشها عبارتند از :
فراهم کردن امکان مشاهده مستقیم ،مانند بازدید از نمایشگاه و موزه دیدن نمایش یا فیلم ،تماشای تصویرهای کتاب ها و مجلات،دیدن اسلاید،مشاهده یک موضوع از نزدیک در کلاس و... این روش ها دقت لازم و دوباره نگری را به دانش آموزان می دهد.
11-نمره دادن به آثار هنری دارای جنبه تربیتی
علاقه مربی به ارزیابی برای اطمینان از اینکه به اهداف تربیتی خود رسیده و جود دارد.اما باید دانست که ارزش حقیقی فعالیت های هنری که به قصد تربیت انجام می شوند به نتایجی بستگی دارد که در نگرش و رفتار دانش آموزان ایجاد می شود نه محصول کار آنها.پس مربی نباید مثل سایر معلمان به ارزیابی فعالیت ها بپردازد.ارزش یابی با استفاده از معیارهای کیفی که حکایت از تغییررفتار دارد بسیار موثرتر است.
 
 
12-توجه به اصل شاگرد محوری
مربی باید بداند که تنها او نیست که به شاگردش چیزی می آموزد ،بلکه دانش آموزان نیز ممکن است برای او حرفی داشته باشد و بتواند به وی چیزی بیاموزد.
13-تشویق به کار گروهی
کار گروهی انگیزه و تمرین بسیار خوبی برای ایجاد بسیاری از تربیت های اجتماعی موردنظر مربیان است . این نوع کار احساس همبستگی با دیگران را تقویت می کند و میزان اعتماد به نفس دانش آموزان را افزایش می دهد. علاوه براین نیاز روحی به پذیرفته شدن از سوی دیگران را برآورده می سازد.
14-توجه به افات فعالیت های هنری
با همه ی اهمیتی که فعالیت های هنری،ادبی و ورزشی دارند،متاسفانه این فعالیت ها بدون آفت و آسیب هم نیستند. اگر مربی یا معلم رویه های غلط به کار بندد،حاصل تخریبی خواهد داشت. برای مثال،بارزترین آفت قابل مشاهده،به ویژه در نوجوانی که به کار هنری ،ادبی یا ورزشی می پردازند،پیدا کردن «شخصیت کاذب» و دچار غرور نابجا شدن است و حرف شنوی و احترام معقول قبلی را ندارد. واسطه های تربیتی همانند شمشیرهای دولبه ای هستند که یک سوی آن ها خودمان را نشانه می گیرندا اگر ما لباس تدافعی مناسبی بر باطن وجود خود نپوشانده باشیم ،طبعا با این سلاح ،زخمی کاری بر وجود خود و متربیان خویش خواهیم زد.
ممکن است این زخم ها در کودکی و نوجوانی سرباز نکنند و عفونتی نداشته باشند،یقینا در بزرگی بروز پیدا خواهند کرد.به همین جهت در میان هنرمندان ،ادیبان  و ورزشکاران با چهره های بیماری روبه رو می شویم که بسیار «خودباور»،«مغرور»،بی حیا و متکبر هستند این ها زخم خورده ی همین شمشیرند!
ریشه اصلی این آفت ها از آنجا ناشی می شود که این دانش آموزان قبل از تربیت لازم ،تکنیک کار آموخته اند.در حالی که بنا به رهنمودها و دریافت های مکتبی که ما از کار تعلیم وتربیت داریم،تزکیه باید قبل از تعلیم صورت پذیرد و مقدمه ی حرکت معنوی فرد شود.
تاثیر هنر نقاشی در تربیت
1-نقاشی یکی ازرشته های  تجسمی وبسیارموردعلاقه وتوجه کودکان ونوجوانان است.به همین جهت می تواندواسطه اثربخشی درتعلیم وتربیت،به ویژه برای کودکان محسوب شود.
2-از نقاشی می توان از دوجهت سودجست:یکی نقاشی هایی که خود کودک کشیده می شود،ودیگرنقاشی هایی که دیگران برای کودکان  می کشند.
3-درمجموع هنر نقاشی باتوجه به زبان تصویری وتجسمی خود،کارایی های بسیاری درامرتعلیم وتربیت دارد که برخی ازآنها بدین شرح است:
الف)کودک از طریق فعالیتهای نقاشی به شناخت وجهان نائل می شود
ب)ازطریق و با در نظر گرفتن شرایط وخصوصیات زندگی او موردتجزیه وتخلیل قرار گیرد،می توان حالات او راشناخت.
ج)ازدیگرویژگی های نقاشی،قابلیت ان در انتقال دانش های کودک است
  د)ایجاد سرگرمی سالم و لذت بخشیدن به کودک ازدیگر اثاراین هنراست.
ه)کشیدن نقاشی منجر به پرورش تخیل کودک می شود.
و)نقاشی وعمل خلاقانه،حس بودن را درکودک ایجاد می کند.
ز)کودک که نقاشی می کند چشم ودلش با دیدنی ها ما نوس می شودونگاهش عوض می شودوبهتر می بیندوبهتر عمل می کند.
ح)تلطیف هیجانات روحی وبرطرف کردن مشکلات کودک در برقراری ارتباط اجتماعی ونظم گروهی از دیگرکابردهای تربیتی این هنراست.
ط)از دیگر کارکرد های این مهم نقاشی،شناخت محیط وفضای زندگی است که توسط کودک به دست می اید.
ی)توجه ودقت کودک درنقاشی   ،به«زیبایی ها»،در مقابل«زشتی ها>»،«خوبی ها»در مقابل «بدی ها»،و«حسن ها»درمقابل «قبح ها»موجب شناخت ارزش ها دروی می شود
4 -موضوع دیگری که در این بخش مطرح  شد توجه به برخی  توصیه های عملی درهنگام اجرای این فعالیت هنری برای دانش آموزان است.ازجمله این توصیه هامی توان موارد زیر رابرشمرد:
-استفاده از روش های غیر مستقیم-ارائه ی موضوعات مربوط به زندگی دانش آموزان باتوجه به سن،کلاس،مدرسه،جنسیت
-استفاده از جاذبه ی مسابقات وتشکیل نمایشگاه درررونق بخشیدن به فعالیت نقاشی
5-درست است که نقاشی ممکن است حاوی نکات خوبی درباره ی کودک ونیازهای او باشد اما بدان معنانیست که هرکس به راحتی بتواند از روی یک یاچندنقاشی کودک دربارهی شناخت او قضاوت کند.
تاثیر هنر خوشنویسی  در تربیت
1-هنر خوشنویسی ازهنرهی خاص مورد علاقه وتوجه برخی دانش آموزان است که می تواند مورد استفاده مربیان قرارگیرد.
2-هنر خوشنویسی باتوجه به قدمت تاریخی درهنر ایرانی-اسلامی وارزش های سنتی-تربیتی واخلاقی،ثمرات بسیاری درپیشبرد اهداف تربیتی دارد.
3-خوشنویسی(خط) یکی ازهنر ایرانی-اسلامی ارزشمند است که می تواند درخدمت«تعلیم وتربیت»دانش آموزان قرارگیرد.برخی ازتاثیرات تربیتی این هنر ارزشمند بدین شرح برشمرد:
الف)سرمشق پذیری وانتقال مضامین ارزشمند تربیتی از طریق تکراروتمرینآن ها:
ب)اعتدال پذیری ونرمش وایجادانعطاف درروحیات ورفتار:
ج)نظم آموزی وایجاددقت:
د)ایجاد نشاط درونی دردانش آموزان:
4)زیبایی پذیری وپرورش حس جمال:
و)فهم مطالب وتوجه به مضامین نیکو:
ز)لذت از کارخلاق ئاحساس رضایت:
ح)قاعده پذیری و ایجادرفتارقاعده مندی درزندگی:
ط)ایجاد دقت وشکیبایی وافزایش حوصله.
- چندنکته ای اجرایی در زمینه ی استفاده از این هنرنیز از جمله:توجه به نیازهای سنی دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی ،تنوع در شیوه های آموزش،قابل درک وساده بودن موضوعات ومحتوای مضامین وسرمشق ها،ایجادرقابت سازنده وسالم درمسابقات خوشنویسی و...
تاثیرسرودخوانی  وهم آوایی درتربیت
1-با توجه به اثرات مثبت وسازنده فعالیت سود خوانی،این فعالیت به عنوان یکی ازبرنامه های هنری جذاب در مدارس پیشنهاد می شود.این فعالیت حتی بدون ابزارموسیقی نیزقابل اجرا است.
2-کارایی هاوکاربرد هایی تربیتی فعالیت سرود خوانی را می توان بدین شرح برشمرد:
الف)از ان جاکه کودکان ونوجوانان درسرود خوانی مورد توجه دیگران قرار می گیرند تشویق می شوند وشخصیت پیدا می کنند.
ب)«هم آوایی»و«هماهنگی»موجود در فعالیت سرود،موجب پرورش روحیه ی کار جمعی وایجاد وحدت می شود.
ج)حضور در مقابل دیگران وخواندن سرود همراه با بیرون راندن صدا،نیروی اعتماد به نفس را در دانش آموزان تقویت می کند.
د)موسیقی وسرود اگر در مناسب درک و فهم ذهنی کودکان و نوجوانان باشد موجب پرورش مایه های عاطفی و توجه به زیبایی ها جمال ها می شود.
ه)استفاده از نیروی بیان ،اماده سازی دستگاه صوتی و تنفسی، تاکید بر نحوه ی ادای کلمات ، موجب تقویت گفتاری و بهتر سخن گفتن می شود.
و) عناصر ادبی وهنری موجود در برنامه ی سرود خوانی، زمینه ی بسیار مساعدی برای عواطف و علایق و ذهن دانش اموزان می شود.
ز)سرود خوانی موجب آشنای دانش آموز با «ریتم» ، «ضرب»و«ملودی» می شود که از عناصر اصلی و سازنده موسیقی هستند.
ح)این فعالیت زمینه ی افزایش گنجینه ی لغات دانش آموزان را فراهم میکند .
ط)سرود و موسیقی مناسب زمینه ی درک موزونیت را درزندگی فراهم می کند
3.فعالیت سرود خوانی (بدون موسیقی) نیازمند امکانات خیلی خاص نیست و در اغلب مدارس و کانون های پرورشی قابل اجرا است.
4.در خصوص شیوه ی اجرای این فعالیت نیز باید گفت که موضوع و محتوا سرودها باید متناسب با
نیاز کودکان و نوجوانان باشد.
تاثیر نمایش زنده وعروسکی در تربیت
1-هنرهای نمایشی ازجمله فعالیت های بسیارمفیدوموثردربرنامه های مدارس وکانون های پرورشی است که درشاخه های متنوع ومتعدد نظیرنمایش زنده،نمایش عروسکی ،و...قابل اجراست.
2-این فعالیت به عنوان یک واسطه ی قوی تربیتی می توانددرخدمت بسیاری ازفعالیت های آموزشی قرارگیردواهداف تربیتی مختلف،ازجمله موارد زیر رادنبال کند.
الف)ایجاد عطف وتوجه وتقویت مایه های درونی وقلبی:
ب)ایجاد اعتماد به نفس از طریق رفتن روی «صحنه»یا شرکت در بازی ها ی نمایشی:
ج)ایجاد هم زاد پنداری باشخصیت های مثبت نمایش؛
د)فراهم سازی زمینه تخیله ی روحی مشکلات تربیتی ومسائل دانش آموزان:
ه)پرورش خلاقیت ونیروی تفکر دانش آموزان با استفاده از عناصری چون تصور،تخیل وتوهم؛
3-نمایش ونمایش عروسکی درهرسه مقطع دبستان،راهنمایی ودبیرستان قابل طرح واجراست
4-مربیان پرورشی بایدخود شان با این هنراشنا باشند تا بهتر بتوانند از ان درجهت مقاصد تربیتی خودشان استفاده کنند.
5-«نمایش خلاق»نیز یکی از شیوه های علمی وارزشمند تجربه شده است که در کلاس درس ومدرسه نیز قابل اجراست.
6-تئاتر دانش آموزی باید در پی تجربه های خلاق و افریننده باشد و از همه ی روش های شناخته شده بهره ببرد.
7-ارائه آثار نمایشی دانش اموزان برای دیدن دیگران در حد تشویق و ترغیب به فعالیت بیش تر،
مجاز و قابل توجیه است ، ولی استفاده از کودکان و نوجوانان به عنوان بازیگر در اجراهای متعدد نمایشی و شبه حرفه ای ، اثار سوء و آفات تربیتی زیادی به دنبال دارد .
برپایی نمایشگاه در مدارس
1-یکی مهم ترین واسطه های انتقال مفاهیم تربیتی ، دیدنی های مناسب برای کودکان و نوجوانان
است که این مهم در نمایشگاه ها به خوبی اتفاق می افتد و زمینه ی برگزاری آن ها دراغلب مدارس فراهم است.
2-برگزاری درست نمایشگاه ها در مدارس به عنوان یک ابزار بیانی تصویری ، نیاز به شناخت کارکردهای این فعالیت دارد. به همین جهت مربیان پرورشی باید با اهداف و انتظارات و
نحوه ی برگزاری نمایشگاه ها و... آشنایی لازم را پیدا کنند.
3-نمایشگاه های مدارس انواع متفاوت دارند که هر کدام از آن ها می تواند به منظور خاصی تشکیل شود . از جمله نمایشگاه های آثار هنری دانش آموزان ، نمایشگاه های تاریخی و مذهبی در مناسبت های مختلف ، تشکیل نمایشگاه های کتاب و...
4-نمایشگاه های مدارس دارای اهداف و کارکردهای مختلف تربیتی است که از جمله ی آن ها به موارد زیر می توان اشاره کرد:
الف)ارائه دیدنی های مناسب به قصد تربیت دانش آموزان ؛
ب)تقویت روحیه ی گروهی و همکاری از طریق مشارکت دانش آموزان در آماده سازی نمایشگاه ؛
ج)تقویت حس «زیباشناسی و زیبا فهمی »دانش آموزان ؛
د)ایجاد حس اعتماد به نفس در دانش آموزان و افزایش باور والدین آن ها نسبت به فرزندانشان؛
ه)ایجاد زمینه مشارکت در دانش آموزان برای حضور فعال آن ها در کلاس های پرورشی؛
و)دادن برخی آموزش های غیر مستقیم در زمینه ی موضوعات تربیتی ؛
ز)فراهم کردن زمینه ی تقویت دقت و توجه در دانش آموزان ؛
ح)پر ساختن لحظات فراغت دانش آموزان ؛
ط)ایجاد لذت و سرگرمی سالم.
5-در خصوص نحوه ی تشکیل نمایشگاه , نکات اجرایی زیادی باید مد نظر قرار گیرد که برخی از آن ها عبارت اند از :
الف) مشارکت دادن دانش آموزان در تهیه ی مواد نمایشگاهی و برگزاری ؛
ب) به کار گیری درست دانش آموزان و بهره گیری از آثار آن ها براساس یک طراحی درست و برنامه ریزی دقیق؛
ج)برگزاری مسابقات فرهنگی و هنری در مدارس به منظور جمع آوری آثار خوب دانش آموزی برای استفاده در نمایشگاه ها ؛
د)توجه به اصول فضا سازی و تزئین محیط نمایشگاهی به منظور جذاب تر کردن آن و انتقال بهتر مفاهیم تربیتی مورد نظر ، برای مثال ، توجه به عوامل انسانی ، در نظر داشتن عوامل هنری ،توجه به عوامل فیزیکی و محیطی و...
راههای جذب دانش آموزان به نماز
گاهي اوقات در گفتگو با دوستان و يا حين سخنراني در جلسات انجمن اوليا و مربيان اين نكته را ياد آور مي شوم كه درنظام جمهوري اسلامي هنر ما اين است كه بتوانيم همانگونه كه پدران ومادران ما نماز را به ما آموختند ومارا نمازي بار آوردند اين رسالت را به فرزندانمان منتقل كنيم در واقع فرمايش پربار مقام معظم رهبري كه فرمودند : «يك انقلاب اگر نتواند فرزند خودش را تربيت كند قابل سرزنش وملامت است» مبناي حركت خود قرار دهيم چرا كه  نماز عصاره همه فضايل اخلاقي است و در واقع قله پيروزي بر هواي نفس و راه يافتن به جاده صالحان است  هرچقدر يك معاون پرورشي روي برپايي آن تكيه كند وتمام سعي وتلاش وهمت خود را به كاربندد تا دانش آموزان را با نماز پيوند دهد كار بجا يي انجام داده است خير دنيا و آخرت براي مربي ،پدرومادر و خود دانش آموز درا نجام موفق اين امر نهفته است اگر جايي ديديم ومشاهده كرديم كار تربيتي ابتر مانده يا كار فرهنگي به سرانجام نرسيده وياحتي يك كار عمراني آنطور كه بايد وشايد نتيجه بخش نبوده به يقين قوانين حاكم بر شرايط و كار باروح نماز فاصله داشته .دراينجا يك اجمالي از راهكارهايي كه يا به تجربه دريافته ام يا از ديگران آموخته ام بيان مي كنم ناگفته نماند تعدادي از اين روشها را درجلسه اي در آبان ماه سال 1390 در جمع مربيان ومعاونين پرورشي ارائه كردم ومورد استقبال همكاران و ستاد اقامه نماز مديريت آموزش و پروش قرار گرفت .
 1- رويكرد مسئولين آموزشگاه به نماز جماعت
هرچند در تحقيقات بدست آمده شرايط فيزيكي و امكانات نامناسب از قبيل زمان برگزازي نماز و ...تاحدود 45درصد ازعوامل عدم اقبال دانش آموزان به نماز جماعت است اما آنچه در صدر اين تحقيق آماري قرار گرفته است دوگا نگي رفتاري مسئولين آموزشگاه وعدم رويكرد نماز محور در بين مدير ومعلم حتي  اولياء است كه به تبع آن كمرنگ شدن مساله مهم نماز جماعت را در دانش آموزان در پي دارد لذا در اين راستا سعي ميكردم در برنامه ريزي هاي كلان آموزشگاه و برنامه سالانه مساله نماز جماعت به نحوي منعكس شود كه بتواند رويكرد نماز محور را در راس برنامه هاي تربيتي هدف گيري نمايد .برگزاري جشن هاي نماز جماعت ، جشن تكليف بامحتوي و مستمر نمايشگاه اختصاصي نماز جماعت ، برگزاري همايش خادمان نماز جماعت مدارس و... از اهم اين موارد است .
اعتقاد به اين اصل كه حضور فعال مدير ومعلم ها در صف اول نماز جماعت مي تواند تاثير بسيار مهمي در ايجاد انگيزه براي دانش آموزان فراهم كند مرا به اين فكر واداشت تا تمام سعي و تلاشم را بكار گيرم تا موانع عدم حضور همكاران در نماز جماعت كمرنگ جلوه كند .اقداماتي از قبيل تغيير ساعت برگزاري نماز . ترغيب همكاران به نماز .مطبوع نمودن نمازخانه و...از اين جمله مي باشند .
2-  انتخاب خادمين نماز
انتخاب تعدادي از دانش آموزان علاقمند به نماز جماعت و نصب كارت براي آنها ، براي نظم بخشيدن به صفوف نماز جماعت تحت عنوان « خادمين نماز »كار جالبي است كه پياده مي شود والبته اين بچه ها هر چند مدت يكبار عوض مي شوند در ابتداي كار براي آنها    جلسه ي توجيهي گذاشته مي شود و دستورالعمل هايي مانند احترام به دانش آموزان نماز گزار وتاكيد براي  استفاده از شيوه ي امر به معروف لساني به آنها تذكر داده مي شود.
3 -  طرح معرفت  
دانش آموزان آگاهي چنداني با احكام به خصوص ا حكام نماز جماعت ندارند كه البته اين معضل بزرگتر ها هم مي باشدامروزه كمتر منبري هاي ما به بيان احكام مي پردازند ومردم هم كمتر حوصله به خرج مي دهند تا رساله  بخوانند يا بشنوند لذا با يد  بچه ها را با احكام آشنا كر د اگر كنار نماز خانه مساجد به نظاره بنشيني متوجه مي شوي دانش آموزي كه به ركعت دوم يا سوم نماز جماعت مي رسد سردر گم است وچگونگي اتصال به جماعت را نمي داند لذا هفته اي دو بار و هربار پنج دقيقه امام جماعت بين الصلا تين بيان احكام مي كند ودر آخر سئوالاتي كه غالبا هم كوتاه جواب است مطرح مي كند  تابلويي هم تحت عنوان طرح معرفت درب نمازخانه نصب شده است كه سئوال مطرح شده توسط امام جماعت مجددا روي آن نوشته مي شود انش آموزان هم جواب سئوال را داخل صندوق مي اندازند .وبرندگان در نماز جماعت معرفي مي شوند. وجوايزي براي آنها در نظر گرفته مي شود.
4 -  مسابقه حضوري احكام  
در بين نماز يا بعد از نماز تعدادي از دانش آموزان را كه سه تا پنج نفر هستند انتخاب مي كنيم واز دانش آموزا ن مي خواهيم سئوالات ومسائل شرعي خود را به جاي اينكه از امام جماعت بپرسند از شركت كنندگان در مسابقه بپرسند وهر جواب صحيح مي تواند براي آنها امتياز آور باشد نكته مهمي كه لازم به ذكر است اينكه اين مسابقه بايد در حضور امام جماعت برگزار شود تاهم  صحت وسقم جوابها معلوم شود و هم جواب تكميلي توسط ايشان بيان شود .
 5 -  همراه داشتن مهر و جانماز  
هر چند در جامهري آموزشگاه مهر به تعداد كافي موجود است اما من هميشه تاكيد دارم كه بچه ها جانماز يا جا مهري جيبي با مهر همراه داشته باشند تشويق دانش آموزان به اين امر از چند نظر حائز اهميت است اول اينكه از نظر بهداشتي كاري قابل توجيه است مهر اختصاصي ميتواند از انتشار بعضي از بيماريهاي جلوگيري كند . ثانيا اهتمام دانش آموز به اين مساله خود باعث ايجاد انگيزه و درپي آن دلبستگي به نماز است بديهي است كه همراه داشتن تسبيح وعطر داخل جانماز براين علاقمندي مي افزايد نكته ظريفي كه اينجا وجود دارد اينكه به بچه هاسفارش كنيم تا از مهر تربت استفاده كنند  و احاديث و روايات را در باب استحباب آن براي بچه ها مي خوانيم .گرچه اين ملاك كاملي براي تشخيص نماز خواندن دانش آموز نيست ولي مي توان به جرات اذعان كرد دانش آموزي كه به صورت داوطلبانه اين آداب را حفظ مي كند اگر تشويق كنيم  ارتباط خوبي با نماز پيدامي كند .
6 -  هديه هاي آسماني
به انواع روشها ميتوان ازتقويت كننده  جايزه  براي  گسترش نماز در بين دانش آموزان كمك گرفت جايزه وهديه دادن يكي از روشهايي است كه در حين انجام رفتار هاي شايسته مي تواند بخوبي آنرا تقويت كرده وآن رفتار رادر فرد نهادينه كند .درجايزه دادن نبايد دانش آموز شرطي شود اينكه مرتب ما به او بگوييم اگر مشاركت در نماز داشته باشي جايزه دريافت مي كني درواقع بعد از مدتي او طلبكار ما مي شود و منتظر باج دادن ما مي ماند حال اگر جايزه دادن اولا به صورت تصادفي ثانيا بعد از انجام بهينه عمل انجام شود جنبه خوشايندتري خواهد داشت ديگر اينكه جايزه بهتر است اندك ولي مستمر باشد جايزه مي تواند يه شكل اقلام و اجناس داده شود ويا به صورت كارت امتياز داده شود تا از تابلو جايزه به اختيار خود انتخاب نمايند .نكته مهم اينكه جايزه بايد متناسب با سن و شرايط دانش آموز باشد بچه هاي ابتدايي و راهنمايي بيشتر اقلام فانتزي را مي پسندند.
يكي از همكاران ما در مدرسه ابتدايي كار جالبي انجام مي داد به اين طريق كه جوايزي را به طور تصادفي داخل كفش بعضي از بچه ها مي گذاشت تا بچه ها بعداز نماز با آن روبه رو شوند وآن را هديه ي فرشته ها بدانند .
تجربه ي ديگري كه در زمينه تشويق به نظرم آمداينكه روزهايي كه هوا سرد است يا برف و باران مي آيد يا به دلايلي فقط بچه هاي خيلي مشتاق به نمازخانه مي آيند بهترين زمان براي تشويق دسته جمعي نمازگزاران است.
7-اذان و اقامه
وقتي پسر بچه اي بيش نبوديم يكي از علاقه مندي هاي ما رفتن به مسجد براي گفتن اذان و اقامه بود الان هم در بين بچه هاي مدرسه اين علاقه نسبت به گفتن تكبير و اذان وجود دارد درست است كه صداي خوب ودلنشين يكي از عوامل مهم در تبليغ وجذب مستمعين به طرف برنامه هاي عبادي مي باشد اما در مدرسه بخاطر بسط وگسترش فعاليت هاي دانش آموزي ناچاريم از اين امتياز تا جايي كه مي توانيم چشم پوشي كنيم بچه ها خيلي دوست دارند هنگام نماز اقامه و تكبير بگويند من هم به اين علاقه ي آنها جواب مثبت مي دهم وزياد به جهت نداشتن صداي خوش به آنها سخت نمي گيرم گاهي وقتها اتفاق مي افتد برسر تقسيم روزها براي گفتن اقامه و تكبير مشكل دارم به دليل اينكه تعداد دانش آموزان متقاضي زياد است مجبورم نو بت ماهانه به بچه ها بدهم نكته اي را كه بايد عرض كنم اينكه من يكي از مخالفان پخش صداي امام جماعت از بلندگوي مسجد ودر پي آن كنار گذاشتن بچه ها از برنامه اقا مه و تكبير هستم چرا كه خيلي از بچه ها حداقل به اين بهانه هم كه شده به مسجد رفت و آمد مي كنند .
يكي از جنبه هاي مهم مشاركت دانش آموزان مدرسه در اين امر پرورش حس اعتماد به نفس آنها و در واقع نوعي آموزش مهارت هاي زندگي است استفاده از اين مزيت براي راه انداختن و مشاركت دانش آموزان گوشه گير كم حرف و گريزان از فعاليت مناسب است فراموش نمي كنم مادر دانش آموزي را كه طي دوسال مرتب به من تاكيد مي كرد پسرم را در فوق برنامه مشاركت بده ومن هر چه سعي كردم تا شايد در مسابقات  و يادر برنامه هاي صبحگاه مشاركت دهم  نا موفق بودم تا اينكه يك روز اورا با اصرار وادار به تكبير گفتن كردم اولش مي گفت بلد نيستم ومن در جواب گفتم هيچ كاري ندارد فقط هر حركتي امام جماعت انجام داد تو الله اكبر بگو، باور كنيد فردا مادرش آمد مدرسه تا از من تشكر كند .
ابتداي  سال تحصيلي  اين مساله را از بچه ها مي خواهم وبه خانواده ها هم در اولين جلسه قول مي دهم روي افزايش مهارتهاي دانش آموزان كار كنم يكي از راه هاي رسيدن به اين هدف اين است كه همه ي  دانش آموزان مدزسه حداقل  يك بار بايددر  برنامه صبحگاه ،نماز جماعت و...  حضور يابند و اجراي برنامه داشته باشند .
يكي از طرح هاي ابتكاري كه در زمينه اذان اجرا مي شود اذان دسته جمعي است به اين صورت كه موذن به آرامي اذان مي گويد و ديگر دانش آموزان حاضر در نماز خانه با او همراهي كرده وعبارات اذان را زمزمه مي كنند وبه اين طريق فضاي معنوي خاصي در جمع دانش آموزان ايجاد مي شود . 
8 - تهيه دمپايي 
يكي از مشكلاتي كه دانش آموزان براي خواندن نماز در در مدرسه دارند كفش هاي آنها ست براي آنها سخت است تا كفش و جوراب را كه عمدتا كتاني است از پا در آورندو وضو بسازند تازه اگر هم اين اتفاق بيافتد بوي بد پا فضاي نمازخانه را مي گيرد ووضع ناخوشايندي براي ورود دانش آموزان و همكاران به نمازخانه  پديد مي آورد.كه اين معضل را مي توان با تهيه دمپايي به اندازه كافي بر طرف كرد .تا دانش آموز با خيال راحت كفش هاي خود را عوض كند و پاهاي خودرا به راحتي بشويد وبوي نا مطبوع آنرا بر طرف كرده وبا آرامش روحي حاصل از آن وارد نماز خانه شود .البته تهيه دمپايي ممكن است از وسعت مالي آموزشگاه خارج باشد ولي اين كار به قدري مهم بوده و جذابيت ايجاد مي كند كه براحتي مي توان براي آن باني جور كرد ويا به دانش آموز بگوييم خودش از منزل دمپايي بياورد كه آنها هم در اين زمينه استقبال خوبي از خود نشان مي دهند .
9 – برگزاري جشن نماز
يكي از راه هاي جذب مخاطب در كارهاي تربيتي انجام برنامه هايي است كه بيشتر جنبه تبليغاتي دارد يا به نوعي تظاهر  است شايد گفته شود ايناز مصاديق  رياكاري است و تاثير مقطعي دارد اما واقعيت اين است كه امروزه با هجمه ي تبليغات وانواع طرفندها و جذابيت هايي كه دشمن براي جذب جوانان ما انجام مي دهد درگير كردن دانش آموز با برنامه هايي است كه بتواند ايجاد انگيزش كند وبه دنبال آن عادت به يك رفتار اخلاقي را در مخاطب افزايش دهد ودر نتيجه آن حركت را در او نهادينه كند اين دست حركات  راهكار خوبي است تا با استفاده از  ظرفيت آن درانجام كارهاي پرورشي به خصوص نماز جماعت كمك بگيريم جشن نماز ،جشن تكليف و بسياري از برنامه هاي ديگر ما شامل اين مورد مي شوند .
هدف ازبرگزاري جشن نماز اين است كه دانش آموز ان در محيطي فراگير و همگاني به همراه كليه مسئولين و دانش آموزا ن آموزشگاه يك جشن همگاني كه محوريت آن نماز جماعت است را تجربه كنند اين جشن اگر چه مي تواند با هزينه كم هم برگزار شود اما اجراي نتيجه بخش آن برنامه ريزي همه مسولين مدرسه و همت مضاعف آنها را مي طلبدكه هماهنگي براي تعطيلي كلاس درس هنگام  اجرا، هماهنگي براي حضور كليه همكاران ،اعضاي انجمن و احتمالا مسولين و... از اين نمونه است .
 براي زمان اجراي اين برنامه ميتوان از
روز هاي  خاصي استفاده كرد  مثل ايام الله ملي ومذهبي و تبليغات گسترده اي هم  روي آن انجام  داد   . امام جماعت جشن نماز مي تواندمتفاوت باشد . تعداد اجراي آن در طول سال تحصيلي محدود به يك يا دو مورد نباشد .برنامه هاي جانبي مثل پذيرايي ، سخنراني ،و...ميتواند به پرشور كردن برنامه كمك كند .
جشن نماز فرصت خوبي است براي مدارسي كه نماز آنها پايان كلاس ها  برگزار مي شود ونماز جماعت آنها خلوت است .
 10- همايش خادمان نماز
عده اي از دانش آموزان جز ستاد اقامه نماز  آموزشگاه هستند و كمك يار مربي و معاون آموزشگاه، در امر برگزاري نماز جماعت هستند كه بايد از  آنها به نوعي تشويق بعمل آيد عده اي ديگر  از دانش آموزان هم در خواندن نماز پيشگام هستند و بدون هيچ تذكر و حتي چشم داشتي به تشويق، در امر نماز فعالند در واقع صف اول نمازند اين ها شايسته ي تقدير ويزه هستند تا باعث ترغيب ديگران گردد و بهتر است برنامه تشويق  آنها در طي مراسم وهمايشي با شكوه برگزار گردد يا اينكه يك اردوي سياحتي تفريحي براي  آنها درنظرگرفته شود .
11 –  نمايشگاه نماز
نمايشگاه نماز يكي ازبرنامه هايي است كه مي تواند روي قسمت محتوايي وفلسفه نماز كار كند وبه نوعي دانش آموز وحتي  خانواده ي او را درگير نمايد .به اين صورت كه طي يك دوره زماني دو الي سه ماهه از دانش آ موزان مي خواهيم روي موضوعات مختلف نماز ودر غالب هايي كه خود آنها مايلند مثل شعر ، مقاله ، انشا نماز ، نقاشي نماز ، روزنامه ديواري ، كاردستي  ، خوشنويسي و... ارائه ي آثار نمايند و كار هاي دانش آموزان را در نمايشگاهي براي بازديد قرار مي دهيم از آثار برتر تجليل مي كنيم .
12 - طرح انس با مساجد
حديث جالبي از معصو م است كه مي فرمايد: «هركس از مسجد رويگردان شود از غافلان خواهد بود »اين كلام گهر بار به خوبي ميتواند نقش به سزاي پايگاه مسجد را در تربيت انسان بيان كند وسازندگي نوجوانان از طريق نقش معنوي مسجد مي تواند روح و جسم آنها را براي هميشه در برابر دسيسه هاي دشمنان محا فظت كند چرا كه ارتباط آنها با پايگاه مستحكمي مانند مسجد وجماعت برقرار شده است در حين توضيح اذان و اقامه اشاره كردم حضور دانش آموزان به بهانه مكبري يكي از راه هاي كشش بچه ها به مسجد است وبه خاطر همين نقش هاي كارآمد مسجد است كه ادعا مي كنم  حذف آن به صلاح نيست ما پرورشي ها بخوبي مي توانيم دراين ايجاد ارتباط مدرسه و مسجد سهيم باشيم .
طرح انس با مساجد يك كار خيلي نتيجه بخش  و اضافه تر از  برنامه هاي فوق برنامه وكلاسيك داخل مدرسه است كه به صورت غير رسمي انجام مي شود والبته ثمر بخشي برنامه هاي غير رسمي بسيار بيشتر است. من سعي كردم در اين برنامه فارغ از همه دستورالعمل هاي كليشه اي در فضايي معنوي رسالت تربيتي پيوند دانش آموزان را با مسجد انجام دهم شيوه ي انجام كار خيلي ساده است به دانش آموزان اعلام مي كنم كه امروز فرضا به فلان مسجد براي اداي نماز جماعت مغرب و عشا حاضر مي شوم از دانش آموزان هم مي خواهم سعي كنند قبل از نماز در مسجد حاضر باشند تا به اتفاق در نماز جماعت آن مسجد شركت كنيم اين اعلام حضور بيشتر متوجه همسايه ها ونزديكان مسجد است و بديهي است بچه ها  با شور وهيجاني كه براي انجام اين امور دارند از ديگر محلات هم مي آيند اگر بتوانيم بچه ها را ترغيب كنيم به اتفاق ولي حضور يابد كه خيلي عاليست . امام جماعت راهم در جريان قرار مي دهيم  تا در بين نماز نامي از مدرسه وميهمانان ويزه نماز ببرد .بعضي از روزها كه اوضاع مناسب باشدبعد از نماز يك حلقه معرفت تشكيل مي دهيم و اگر امكانش بود امام جماعت را به جمع خودمان دعوت مي كنيم تا براي ما سخناني كوتاه عنوان كند. بعد از نماز هم اگر امكانات ما اجاز داد مي توانيم از شركت كننده ها پذيرايي كنيم  همين تشويق و ترغيب هايي كه حاصل از حضور نوجوانان در مسجد نصيب آنها مي شود در تقويت ارتباط با مسجد مفيد است  .به  طرح انس با مساجد خيلي علاقمندم  و اميددارم .چرا كه نتايج حاصل آن فراتر از اثر اقامه نماز در آموزشگاه است.
13 – وضو گرفتن همراه دانش آموز
يكي از نكته هاي ظريفي كه مي تواند نماز در مدرسه را دوست داشتني كند همراهي مربيان با دانش آموزان است هم در وضو گرفتن و هم نماز خواندن. ممكن است درنگاه اول مربي به دانش آموز بگويد وضو بگير و برو نماز خانه و خودش هم وضو را در آبدار خانه مدرسه بگيرد. واقعيت اين است كه مي شود به نحو احسن  از همين چند لحظه همراهي و وضوگرفتن در معيت دانش آموز  براي ايجاد انگيزه در او استفاده كرد حالا تصور كنيم هوا هم سرد باشد ودانش آموز بايد با آب سرد هم وضو بگيرد تصور كنيم چه فاصله اي بين آنها ايجاد
مي شود دانش آموز فكر مي كند آيامعلم به آنچه مي گويد عمل مي كند  . مابايد اين ديواري كه بين معلم و دانش آموز ناخواسته ايجاد مي شود را برداريم .احساس دانش آموز نسبت به ما وقتي نزديك تر خواهد شد كه بدون تكلف آنها را در وضو خانه همراهي كنيم با آنها وضو بگيريم .اين يعني همان تبليغ به نماز اما به شكلي عيني و دلنشين، ضمن اينكه ما به آن مقدار از جسم و روح دانش آموز مي توانيم دست يابيم كه با برنامه وايجاد  ارتباطي عميق آن را فتح كرده باشيم ارتباطي كه نه تنها با رفتار درخور و شايسته مربي حاصل مي شود بلكه همراهي و نزديكي هم از ملزومات آن است اگر به اينجا رسيد يم آن وقت با اندك اشاره ي ما بچه ها با سر مي دوند .
14- فضاي فيزيكي نمازخانه
بچه ها احساس خوبي از زيارت رفتن دارند هم بري آنها  تفريح است و سياحت وهم زيارت وعباد ت، هرچند  مانمي توانيم  اين حال و هوا را مدرسه ايجاد كنيم ولي تميز بودن، مطبوع و معطرو خوشبو  بودن، محراب زيبا داشتن ،رنگ ديوارو... همه از مواردي است كه مي تواند تداعي چنين مكان هاي مقدسي را در نمازخانه ايجاد كند ونوعي احساس آرامش عرفاني به دانش آموز بدهد چه بسا با هزينه اندك بتوان به اين مفهوم دست پيدا كرد كه البته در برنامه ريزي كلان خيلي كار و سرمايه لازم است تا نماز خانه مدرسه در راس باشد وبا سالن اجتماعات و امتحانات تلاقي پيدا نكند به ياد داشته باشيم براي كار فرهنگي هر چقدر هم هزينه كنيم جادارد .
15 -  حضور اوليا در نماز جماعت آموزشگاه
با برنامه ريزي و و اطلاع رساني مطلوب مي توان هر چند وقت يكبار چند تن از اوليا را در نماز جماعت مدرسه ميهمان كرد حس خوبي از حضور ولي درنماز به دانش آموز دست مي دهد مضافا اينكه براي مسئولين آموزشگاه هم رهاورد خوبي دارد تا هم برنامه نماز را جدي و با برنامه برگزار كنندو احيا نا شرايط نا مطلوبي كه در برپايي نماز وجود دارد به نحو احسن تغيير دهند تانماز جماعت مدرسه با شكوه جلوه نمايد .
 
مراسم آغازین
همه ساله در مراسم صبحگاهی مدارس برنامه هایی توسط خود دانش آموزان اجرا می شود که متاسفانه رنگ تکرار به خود گرفته است و به همین سبب از اهمیت آن و توجه این عزیزان کاسته شده است.در حالی که می توانیم با ایجاد تنوع و عمق در برنامه ها، بازخورد بهتری از عملکردمان از دانش آموزان بگیریم و غیر مستقیم و ناخود آگاه مسائل اعتقادی مهمی را به آنان گوشزد نماییم.
یکی از این برنامه ها "نیایش صبحگاهی" می باشد که همکاران از اهمیت اجرای آن به خوبی مطلع هستند.با اجرای کارآمد مراسم نیایش در صف اصول اعتقادی زیادی از جمله موارد زیر به دانش آموزان عزیز آموزش داده می شود:                   
**شروع یک روز کاری بانام خدا
**درخواست حاجات از درگاه خداوند نه از بندگانش
*تقسیم بندی آیه های سوره های موردنظر برای تلاوت و اعلام آن ها به دانش آموزان ، برای بهره مندی بیشتر و با برنامه از آیات قرآنی استفاده از شیوه های گوناگون برای تلاوت قرآن ؛ مانند: خواندن قرآن توسط دانش آموزان قاری، پخش تلاوت های معروف از نوار ، تلاوت قرآن توسط معلمان و سایر همکاران فرهنگی در مناسبت های گوناگون ، تلاوت قرآن به صورت گروهی و هم خوانی در بیان معانی آیات ، و حفظ روزانه چند آیه از قرآن در ماه مبارک رمضان ( گفتنی است که در اجرای همه فعالیت های مربوط به مدیریت برنامه های آغازین ، *کوتاه بودن زمان برنامه ، دانش آموز پسند بودن ، جذابیت، غیر تکراری بودن و..
گروه بندی کلاس ها برای اجرای برنامه آغازین و سپردن کل مسئولیت *اجرای مراسم به کلاس ها؛
*خواندن داستانک ها ی آموزنده در برنامه های آغازین ؛ خواندن اشعار دلنشین و اثر گذار در برنامه های آغازین
*برگزاری مسابقه های درسی ، اعتقادی، هنری، بهداشتی، و انضباطی  با پرسش های هدف دار و جایزه به برگزیدگان
*معرفی متولدین هر ماه در پایان همان ماه ، تبریک گفتن به آن ها و انتخاب تعدادی از آن ها با قرعه کشی و اهدای هدیه (با در نظر گرفتن متولدین تابستان و تبریک به آن ها در پایان سال تحصیلی و یا آغاز سال تحصیلی جدید).
*معرفی دانش آموزان موفق از ابعاد گوناگون در روزهای متعدد هفته *خواندن سرود توسط گروههای دانش آموزی ویا پخش نوار های سرود مورد علاقه دانش آموزان ؛
*اجرای برنامه نیایش توسط دانش آموزان در روزهای مشخصی از هفته(مثلا"اول یا آخر هفته)؛
*محدود کردن حضور مدیر مدرسه در برنامه های آغازین به هفته ای مثلا” یک روز و بهره گرفتن از توان سایر همکاران ،ازجمله معلمان ، کتابداران ، مربیان تربیتی ، مربیان ورزش ، مشاوران و...؛
*توجه ویژه به ورزش ، و ورزش کردن معاونان و کادر مدرسه با دانش آموزان و نیز توجه به بازی های شاد و کودکانه ؛
*استفاده از سر گروههای کلاسی برای کمک به معاونان در اجرای مراسم آغازین
*استفاده از نمایش نامه های عروسکی (عمدتا" طنز ) در برنامه های آغازین دوره ی ابتدایی به منظور ارائه ی پیام های بهداشتی و انضباطی به دانش آموزان
معرفی کادر مدرسه در برنامه های آغازین (صبحگاه و یا عصرگاه)،در روزهای اول بازگشایی مدرسه
تجربه های مفید درباره شیوه مناسب اجراء برنامه های آغازین
بهترین تجربه مفید وموثر من در این زمینه که برای اولین بار در سه سال پیش که بدلیل کاهش آمار دانش آموزی یکی از معاونین آموزشی حذف ومعاونت پرورشی آموزشگاه نیز بدلیل ادامه تحصیل از آموزشگاه ما رفته بود ومن به همراه مدیر می بایست در کنار مسائل انظباط ودرس دانش آموزان کارهای پرورشی رانیز می بایست هماهنگ می نمودیم به فکرم رسید وآن اینکه گروه بندی کلاس ها برای اجرای برنامه آغازین و سپردن کل مسئولیت اجرای مراسم به کلاس ها بوده است به این ترتیب که ازهر کلاس سه نفر به عنوان مسئولین مراسم آغازین انتخاب وسپس یک روز هفته(این امر به تناسب تعداد کلاسها متغیرمی باشد)به آن کلاس اختصاص داده می شود که می بایست درزمان مشخص15دقیقه(می تواند این زمان به نوع مدرسه  متغیر باشد) مراسم مناسبی را به دلخواه اجراء نمایند.
واین شیوه عملکرد ابتدا برای مسئولین هر کلاس کاملا تشریح وجهت همکاری سایر دانش آموزان در سرصف نیز یک بار توضیح داه شود.
هرچند ممکن است در ابتدا اشکالاتی در اجراء مشاهده گرددولی با صبر معاونین وتشویق کلاسهای که به نحو مطلوبی مراسم را اجراء می کنند مراسم آغازین روز به روز جالبتر دانش آموز پسند تر ،با جذابیت، وغیر تکراری خواهد بود.
ضمنا بهتر است در ابتدا اجراء این طرح برخی از عناوین قابل اجراءمانند روشهای زیرکه برخی ازآنها از کتاب معاون یک مدیر است تالیف مرتضی مجد فر برداشت گردیده  برای دانش آموزان مسئول جهت اجراء بیان گردد. البته با این تاکید که آنها در اجراء این عناوین یا روشهای دیگر با نظارت معاون مختار خواهند بود.
1-قراعت قرآن به شیوه های مختلف مانند1 -به صورت مراسم حلقه نور (دانش آموزان پیش تاز در این باره آشنایی دارند)2-به صورت تواشیح3-تقسیم بندی آیه های سوره های موردنظر برای تلاوت و اعلام آن ها به دانش آموزان ، برای بهره مندی بیشتر و با برنامه از آیات قرآنی4-خواندن قرآن توسط دانش آموزان قاری5- پخش تلاوت های معروف از نوار یاکامپیوتر6- تلاوت قرآن توسط معلمان و سایر همکاران فرهنگی در مناسبت های گوناگون 7- تلاوت قرآن به صورت گروهی و هم خوانی در بیان معانی آیات و...................
2-خواندن داستان ها ی کوتاه وآموزنده در برنامه های آغازین3-خواندن اشعار دلنشین و اثر گذار در برنامه های آغازین
4-انجام حرکات نمایشی ورزشی توسط دانش آموزان مستعد .5-برگزاری مسابقه های درسی ، اعتقادی، هنری، بهداشتی، و انضباطی ؛ با پرسش های هدف دار و جایزه به برگزیدگان ؛6-معرفی متولدین هر روز و تبریک گفتن مجری مراسم اجراءبه آن ها
7- معرفی دانش آموزان موفق از ابعاد گوناگون از نظر مسئولین مراسم کلاسی در روزهای متعدد هفته ؛
8-خواندن سرود توسط گروههای دانش آموزی ویا پخش نوار های سرود مورد علاقه دانش آموزان ؛
9-اجرای برنامه نیایش توسط دانش آموزان در روزهای مشخصی از هفته(مثلا"اول یا آخر هفته)؛
10-محدود کردن حضور مدیر مدرسه در برنامه های آغازین به هفته ای مثلا” یک روز و بهره گرفتن از توان سایر همکاران ،ازجمله معلمان ، کتابداران ، مربیان تربیتی ، مربیان ورزش ، مشاوران و...؛
11-توجه ویژه به ورزش ، و ورزش کردن معاونان و کادر مدرسه با دانش آموزان و نیز توجه به بازی های شاد و کودکانه ؛
12-استفاده از کلمات دلنشین توسط معاون مدرسه ، هنگام گشت و گذار در حیاط ؛
13-اختصاص زمان مناسب و حساب شده به تلاوت برخی از دعاها و زیارت نامه ها ( توسل ، کمیل ، آل یاسین ، عاشورا و...)، همراه با برنامه های جذاب ، اثر گذار و کوتاه مدت؛
14-استفاده از نمایش نامه ها به منظور ارائه ی پیام های بهداشتی و انضباطی به دانش آموزان؛
15-معرفی کادر مدرسه در برنامه های آغازین (صبحگاه و یا عصرگاه)،در روزهای اول بازگشایی مدرسه؛
16-انتخاب شعار هفته ، همراه با کار هفتگی در کلاس ، مانند نگارش مقاله ، انشا، تهیه روزنامه دیواری

تذکر:با توجه به تجربیاتم درباره قاریان قرآن مراسم آغازین متذکر می شوم بهتراست قاریان ازبین دانش آموزان مستعد کلاسها باشد.

تذکر بسیار مهم اینکه بهتر است در فصلهای مناسب سال بعد از مراسم آغازین 10دقیقه به ورزش صبح گاهی همراه با پخش آهنگهای ورزشی وبا اجراء دبیر ورزش یا یکی از دبیران علاقه مند ویا توسط دانش آموزان مستعد
 
 
 
 
كـــلام اخــــــر
در زماني مي توانيم بگوييم يك مربي پرورشي در انجام امور محوله خود موفق بوده است كه بتوان تغيير رفتاري در دانش آموزان آن مربي در گرايش آنان به امور مذهبي و پرورشي مشاهده نمود به عنوان مثال دانش آموزي كه ميل به خواندن نماز نداشت اكنون با ميل و رغبت  به نماز مي ايستد  ونتيجه اين كه زماني يك مربي موفق بوده است كه توانسته  باشد انجام واجبات و ترك محرمات را به دانش آموزانش آموخته باشد  و خلاصه تر اين كه هرچند اندك توانسته باشد دانش آموزانش را به خدا نزديكتر كند.وهمچنین یک مربی با هنر های مختلف هرچند درسطح بسیار بالانباشد ولی اطلاعات کافی  در مورد هنرها داشته باشد تا بتواند دانش آموزان را راهنمایی نماید
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست منابع

1. دبيرخانه شوراي عالي آموزش و پرورش . تاريخچه مختصر تشكيل شوراي عالي آموزش و پرورش و دبيرخانه آن . فصلنامه تعليم و تربيت ، شماره 4 زمستان 1364.
2. کفاش ، حميد رضا . برنامه پرورشي مدارس غير انتفاعي کشور . تهران : معاونت مشارکتهاي مردمي و امور مدارس غير انتفاعي وزارت آموزش و پروسرش ، 1374
3. صراف ، حميد . اظهار نظر كارشناسي در باره طرح : احياي معاونت پرورشي . گزارش مركز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي دوره هفتم . كد موضوعي 190 شماره مسلسل 7369. سال اول 1384.
4. امين فر، مرتضي . تاريخچه برنامه ريزي آموزش و پرورش . فصلنامه تعليم و تربيت شماره 1 بهار 1364
5. مجيدي، موسي . تاريخچه مختصر كتابهاي درسي در ايران از دارالفنون تا به امروز1364 . فصلنامه تعليم و تربيت ، شماره 4 زمستان 1364.
6. عبادي ، رحيم . امور تربيتي در آيينه زمان . تربيت ، سال چهاردهم ، شماره هشتم.
7. عالمي ، سيد كمال. جايگاه معلم پرورشي . تربيت ، سال 79 شماره 9