نقش مشارکت اولیا در امور مدرسه
نقش مشارکت اولیا در امور مدرسه
گربخواهیم با رویکرد سیستمی به یک نظام آموزشی بنگریم، خواهیم دید که عوامل متعدی در یک نظام آموزشی به عنوان اجزای تشکیل دهندهاین سیستم دخالت داشته و با هم در تعامل خواهند بود از این رو می بایستطراحان آموزشی و برنامه ریزان آموزشی طوری برنامه ریزی نمایند که این تعاملباهماهنگی تمامی اجزا سیستم برای رسیدن به اهداف مورد نظر صورت پذیرد تابرون داد سیستم همان چیزی باشد که نظام آموزشی برای آن طراحی شده است.
برای ایجاد یک مدرسه ی استاندارد تمامی اجزا آموزشیاز جمله عوامل انسانی از قبیل مدیر، عوامل اجرایی، آموزگاران و اولیا،می بایست براساس یک برنامه ریزی منظم و از پیش تعیین شده و بانظارت و سرپرستی مدیریت آموزشگاهعمل نموده تا ضمن فراهم نمودن سایر امکانات مورد نیاز سیستم آموزشی بصورتمتحد و هماهنگ عمل نمایند از این رو شناخت اجزا و نحوه هماهنگی و آشنایی با شرح وظایف تمامی عوامل سیستم آموزشی می بایست مشخص و برنامه ریزی شده باشد.
تکنولوژیست های آموزشی برای طراحی یک نظام آموزشی،ابتدا اقدام به شناسایی سیستم موجود (وضعیت موجود) نموده آنگاه بعد ازبررسی وضعیت موجود و با مقایسه آن با نظام آموزشی برتر مورد نظر اقدام بهطراحی، اجرا و ارزشیابی از سیستم خود می نمایند.
آنچه که مسلم است مشخص نمودن وضع موجود و طراحی نظامآموزشی جدید برای رسیدن به وضع مطلوب (نیاز) مستلزم مقایسه سیستم فعلیبا یک سیستم برتر و فراهم نمودن امکانات و شرایط مطلوب و برنامه ریزی دقیقبرای رسیدن به آن می باشد.
یکی از اجزا سیستم آموزشی و به عبارتی دیگر موثرترینعامل در پیشرفت نظام آموزشی نقش اولیای دانش آموزان می باشد زیراخانواده بیشترین نقش را در تعلیم و تربیت کودک ایفا می نماید. از این رو توجه مسئولین نظام آموزشی به مشارکت اولیا و حضور آنان در انجمن اولیا ومربیان بسیار حائز اهمیت بوده ومی بایست اولیا را در جهت چگونگی ایفا نقشخود و وظایف محوله آگاه سازند.
از طرفی مدرسه جولانگاه تغییر رفتار است چرا که تعلیمیعنی تغییر رفتار، و پایه و اساس تغییر نیز عشق و محبت است، پس شرایط و جوحاکم بر مدرسه یکی از عوامل غیر قابل انکار وموثر بر نظام آموزشی خواهدبود.
در این مقاله سعی برآن شده است تا راه های مشارکتاولیا و چگونگی فعالیت آنان در امور مدرسه، و شناسایی موانع و عدم مشارکتآنان را بیان گردد.
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزان درقلمرو آموزش و تدريس
همكاري در ايجاد هماهنگی بين فعاليت های آموزشی و پرورشی مدرسه و خانواده
شركت در جلسات مشترك با معلمان براي بهبود فعاليت هاي مدرسه
مساعدت در شناسايی مشاغل و هدايت تحصيلی و شغلي دانش آموزان
مساعدت در شناسايی نيازهاي آموزشی و پرورشی دانش آموزان
همكاری در برگزاري مسابقات گوناگون آموزشی و پرورشی مدرسه
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزاندر قلمرو مربوط به امور دانش آموزان
همكاري در تهيه هدايا و جوايز به منظور تشويق و ترغيب دانش آموزان
همكاري در ارائه خدمات رفاهي به دانش آموزان كم بضاعت
همكاري در برگزاري گردش هاي علمي، آموزشي، تفريحي وتربيتي دانش آموزان
مشاركت در برگزاري مراسم مذهبي و تشويق دانش آموزان به انجام فرايض ديني
همكاري در ارائه خدمات بهداشتي براي تامين بهداشت جسمي و رواني دانش آموزان
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزاندر قلمرو امور مربوط به كاركنان مدرسه
همكاري در برگزاري هرچه باشكوه تر مراسم بزرگداشت مقام معلم
تقدير و تشكر از فرهنگيان و معلمان فعال و دلسوز بازنشسته
همكاري و مساعدت در انجام سفرهاي زيارتي و سياحتي فرهنگيان
مساعدت در تاسيس صندوق قرض الحسنه مدرسه
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزاندر قلمرو ارتباط مدرسه و اجتماع
حضور فعال در انجمن اوليا و مربيان و مشاركت در فعاليت هاي مدرسه
همكاري در انعكاس نظرات و انتظارات مردم از مدرسه
مساعدت در برقراري ارتباط موثر مدرسه با اماكن مذهبي و ديني جامعه
همكاري در استفاده مدرسه از مراكز فرهنگي، تربيتي و آموزشي موجود در جامعه
مساعدت در انتقال صحيح مطالب و موضوعات فرهنگي، ديني و ملي به دانش آموزان
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزاندر قلمرو امور مالي و اداري
ارائه كمك هاي مالي و مادي به مدرسه
مساعدت فكري به مديريت مدرسه در اداره بهتر واحد آموزشي
همكاري در زمينه حسابداري و ثبت دفاتر مالي مدارس
همكاري در جذب و جلب كمك هاي مالي و مادي خيرين به مدرسه
همكاري در تامين هزينه هاي مصرفي مدارس از قبيل قبض هاي آب و برق، تلفن و گاز
مشاركت اقتصادي اوليا براي مساعدت مسئولان مدارس درزمينه ي رفع نيازهاي دانش آموزان و فراهم نمودن زمينه هاي رشد و اعتلايتعليم و تربيت در آنها
ايجاد بستر مناسب براي جلب مشاركت هاي مردمي و استمرار كمك هاي خير خواهانه آنان
بهره گيري از موقوفات،موقوفاتيوجود دارد كه از درآمد سرشار آنها مي توان براي گسترش آموزش و پرورش و كمكبه دانش آموزان بي بضاعت و رفع ساير نيازهاي آموزش و پرورش استفاده كرد.
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزاندر قلمرو تسهيلات و تجهيزات آموزشي و كمك آموزشي مدارس
همكاري در تامين امكانات بهداشتي و كمك هاي اوليه مدارس
مساعدت در تهيه وسايل آموزشي و كمك آموزشي مدارس
مشاركت در بهسازي و زيباسازي محيط و فضاهاي مدارس
همكاري در مرمت و تعمير وسايل و امكانات و تجهيزات مدارس
تهيه و تامين وسايل و امكانات و تجهيزات مورد نياز مدارس
موانع و علل عدم مشاركت اوليا در امور مدرسه
موانع مشاركت اوليا در امور مدرسه، در قالب انجمن اوليا و مربيان را، مي توان از دو منظرمورد توجه قرار داد :
موانع مشاركت اوليا از سوي مدرسه
در هر مجموعه اي مدير به عنوان اثرگذار ترين عامل در موفقيت آن سیستم در دست يابي به اهداف سیستم قلمداد مي شود.ازاين رو نگاه مدير مدرسه به انجمن اوليا و مربيان و مشاركت اوليا در امور مدرسه (بعنوان یکی از اجزا تاثیر گذار بر سیستم آموزشی) نقش اساسي در نزديكييا دوري اوليا به مدرسه ايفا مي كند.نگاهمشاركت جويانه ي مديران موجب استفاده ي مطلوب از ظرفيت ها ي اوليا مي گرددو آ نها نيز با نگاه خدمت به فرزندان خويش بامدرسه ارتباط صميمي برقرارنمو ده، در رفع موانع و مشكلات آموزشي و پرورشي، از هر گونه اقدامي دريغنمي كنند. برعكس، نگاه منفي مديران به مشاركت اوليا موجب فاصله گرفتن آ نها از مدرسه ميشود و عملأ حل مسائل و مشكلات آموزشي و پرورشي مدرسه به آساني صورت نميگيرد.
به طور خلاصه موانعي كه از سوي مدرسه بر سر راه مشاركت اوليا در امور ايجاد مي شود، به قرار زير است:
نگاه سنتي مدير به اداره ي مدرسه
آشنا نبودن مربيان به مزاياي مشاركت اوليا
احساس نا تواني در هدايت اوليا به سمت فعاليت هاي آموزشي و پرورشي
ترس از مداخله ي بي جاي اوليا در امور مدرسه
نگاه منفي مدير به حضور اوليا در مدرسه
ترس از كم شدن قدرت مدیر به عبارتي قدرت طلبي مدير
نگاه سنتي به انجمن اوليا و مربيان مدرسه
عدم انگيزه ي مدير در جلب مشاركت اوليا
موانع مشاركت از سوی اوليا
عدممشاركتاوليا در امور مدرسه به عوامل متعددي بستگي دارد كه از جمله ي مهم ترينآنها عوامل فرهنگي و اجتماعي و عدم آگاهي اوليا نسبت به حقوق خويش است.بسياري از اوليا معتقدند كه مسئولان مدرسه ارزشي براي عقايد و نظرات آموزشي وپرورشي آنها قائل نيستند.بسياري از اوليا نيز تعليم و تربيت را وظيفه ي دولت مي دانند و هر گونه مسئوليتي در اين زمينه را از خود سلب مي كنند.برخيبه تجربه دريافتند كه مسئولان مدرسه از طريق انجمن اوليا و مربيان مدرسهتنها نگاه اقتصادي به آنها دارند و در ديگر امور هيچ حقي برايشان قائلنيستند.عواملياز اين نوع و عدم آگاهي اوليا نسبت به حقوق خويش و فرزندخود موجب گرديدهاست كه ارتباط اوليا و مربيان از انسجام لازم برخوردار نباشد.در نتيجه ي اين امر، عدم موفقيت لازم درتعليم و نربيت كودكان، نوجوانان و جوانان بوده است.
به طور خلاصه، برخي موانع مشاركت از سوي اوليا عبارتند از:
عدم آگاهي از حقوق خويش در قبال مدرسه
ترس از درخواست كمك مالي به مدرسه
ترس از موضع گيري خشونت آميز مسئولين مدرسه در قبال ارائه ي عقايد و نظريات آموزشي و پرورشي
نداشتن فرصت مشاركت
عدم آگاهي نسبت به چگونگي مشاركت
باور داشتن به مسئوليت پذير بودن فرزند در دوره ي راهنمايي، به ويژه دبيرستان
احساس بي توجهي نسبت به عقايد و نظريات آنها توسط مسئولين مدرسه
عدمآگاهي از مزاياي مشارکت در امور مدرسه
بهجز موانعفوق كه در ارتباط اوليا با مدرسه مورد توجه قرار گرفتند، موانع ديگري نيزباعث عدم مشاركت اوليا در امور مدرسه مي گردد كه از جمله ي آنها فقدان مكانمناسب براي حضور اوليا در مدرسه و برقراري ارتباط با مربيان، فقدانقوانين ومقررات شفاف در زمينه ي حقوق اوليا، كم توجهي برخي مديران آموزش وپرورش در استان ها و مناطق به انجمن اوليا و مربيا ن، عدم استفاده ي مناسباز رسانه هاي ارتباط جمعي از جمله تلويزيون در جهت اطلاع رساني در اينزمينه كمبود منابع و امكانات انجمن اوليا و مربيان را مي توان ذكر كرد.
کاستی هاي جلب مشارکت مردمی:
كاستي هاي جلب مشاركت مردمي را در عوامل ذيل مي توان یافت:
ضعف مدارس در برقراري ارتباط با اولياء و اطلاع رساني صحیح و به موقع
ضعف در برنامه ريزي و عملكرد یا ناهماهنگي در نگرش ها و تصميم گيري هابا توجه به گوناگوني مدارس از نظر آموزشي، اجتماعي و فرهنگی
فعال نبودن دانش آموزان در امر مشاركت
فعال نبودن معلمان در امر مشارکت
نبود تبليغاتو آگاه سازي براي جلب مردم به مشارکت
همانطوری که در بحث قبلی نیز مطرح گردیدیکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر سیستم آموزشی نقش و چگونگی مشارکتاولیا دانش آموزان در امور مدرسه است از این رو برای رسیدن به یک نظام آموزشی مطلوب استفاده از نظرات و توانایی های بالقوه اولیا، به عنوان یکیاز مهمترین برنامه های اجرایی یک مدیر می تواند باشد.
مديران با شناخت ارزش و نقش خانواده در شكوفائي استعدادها، تربيت، آموزش و چگونگي ارتباط آنها با مدرسه زيربنايي ترين گام را در ايجاد رابطه حسنه با اوليا بر مي دارند.
روش ايجاد رابطه حسنه با اوليا
مديران باشناخت ويژگي ها وخصوصيات اجتماعي، سياسي، مذهبي، اخلاقي و فرهنگي جامعه و خانواده در جلب مشاركت اوليا، با شركت دادن آنان در وظايف، مسئوليت ها وعمليات، باید تلاش كند به طوري که در آنان احساس تعلق و مؤثر بودن بوجودآورد و در اين مسير نيز بايد كليد اصلي ارتباط و حلقه اتصال خانه و مدرسهيعني دانش آموز را دريابد.مديران بايد بدانند كه اصل اساسي استحكام رابطه با اوليا بر پايه پيوند هاي رواني، عاطفي و فكري است. بياناحساسات مثبت و سازنده و دلسوزي نسبت به سر نوشت دانش آموزان و ايجاد نگرشمثبت در اوليا نسبت به مديريت و مدرسه راهي مؤثر در برقراري روابط انسانياست. همچنین مشاركت در صورتي تحقق مي يابد كه بهترين روابط، يعني حسن تفاهم، اعتماد، همدلي، همانديشي و صميميت ميان اولياء و مربيان برقرار باشد.
مشاركت هاي مردمي، تجلي عشق و درك مردم از تعليم و اهميت والاي آن در جهان معاصر و تمدن كنوني به شمار مي آيد. عشق وعلاقه به آموزش و پرورش كودكان، نوجوانان و جوانان زيباترين و بهترين زمينه هاي مشاركت مردم در امر تعليم و تربيت را فراهمآورده است.
راه هاي گسترش مشاركت اوليا و مربيان
الف: توجه به انتظارات اوليا
يكي از راهكارهاي گسترش مشاركت اوليا در فعاليت هاي متنوع مدرسه، توجه به انتظارات اولياست. در تحقيقات انجام شده تحت عنوانبررسي نگرش مديران مدارس، اولياي دانش آموزان و كارشناسان، انجمن اوليا و مربيان سراسر كشور درباره، طرح جامع مشاركت،انتظار متقابل اوليا و مربيان مورد توجه قرار گرفت.
مهم ترين انتظارات اوليا از مديران بر اساس نتايج بدست آمده عبارتند از:
حضور همه جانبه اوليا و مربيان در تصميم گيري هاي آموزشي، پرورشي و اداره مدرسه
اطلاع رساني دقيق و به موقع درباره ي وضعيت تحصيلي و تربيتي دانش آموزان، مسائل و مشكلات مدرسه
قدرداني از فعاليت ها و همكاري هاي مدرسه
ايجاد فضاي لازم براي رشد و شكوفايي استعداد هاي دانش آموزان
استفاده مناسب از تواناييهاي تخصصي و مهارتي اولیا
برگزاري جلسات مشترك اوليا و مربيان به طور مستمر
كيفيت بخشي به امر آموزش در مدارس
ب: برگزاری کلاس های آموزش خانواده
نقش كلاسهاي آموزش خانواده در جهت افزايش مشاركت هاي مردم در آموزش و پرورش بسيار اساسي است. وزارتآموزش و پرورش به عنوان بزرگترين نهاد تعليم و تربيت در كشور كه بيشترين فصل مشترك را با جامعه يعني خانواده دارد موثرترين رسالت خود را جلب مشاركتهاي پدران و مادران در امر فرهنگ سازي از طريق ارتباط بيشتر خانه و مدرسه وارتباط مستمر با خانواده هاو دانش افزايي آنان مي داند آموزش خانواده درجهت آشنا نمودن آنان با وظايف رفتاري خود براي انجام مشاركت هاي لازم درامرتعليم و تربيت فرزندانشان به حساب مي آيد.
اين كار بسيار مفيد باعث شفاف شدن رابطه معلم و دانش آموزان از يك سو و اوليا و مربيان از سوي ديگر مي شود. بسياري از اوليا راه و شيوه هاي راهنمايي كودكان خود را نمي دانند. آنها علاقه وافري در ياري دادن به فرزندان خود دارند.
ديده شدهاست خانواده هايي كه مرتب در كلاس ها آموزش خانواده حضور مي يابند، افتتحصيلي دانش آموزانشان (مردود شدن و تكرار پايه، ترك زودرس تحصيل و ياتجديد شدن نمود مي يابد) بسيار كاهش يافته است و در مسايلجدي مربوط به فرزندانشان سهيم شده و با آگاهي و درايت براي حل مسايل آنان همكاري مي نمايند.
راه كارهاي افزايش مشاركت اوليا در مدرسه
براي مشاركت اوليا در امور مدرسه، تدوين راهبردي مبتني بر سازمان دهي و اتخاذ سياست ها و خط مشي هايي كه بتواندمشاركت حد اكثري اوليا را به دنبال داشته باشد، از اهميت و ضرورت خاص برخوردار است. البته سياست مشاركتي بايد باسياست هاي تغيير نگرش مديران و اوليا نسبت به برقراري ارتباط با هم، با افزايش انگيزه در آنها همراه باشد تا نتايج اثر بخشحاصل شود.در كنار اقدامات فوق برخي از راه هايي كه موجب افزايش مشاركت اوليا مي شود عبارتند از:
زمان كافي براي مشاركت اوليا وجود داشته.در اين جهت، دولت مي تواند با تصويب قانوني، حضور اوليا، به ويژهپدران را در زمان برگزاري انتخابات انجمن اوليا و مربيان مدرسه و نيز تشكيل جلسات عمومي انجمن در طي سال، به مدت۸ساعت قانون مند نموده و جزء زمان كار آنها به حساب آورد.
بازنگري در قوانين و مقررات موجود در زمينه ي ارتباط اوليا با مدارس و تدوين قوانين مرتبط با موضوع، در سطحيبالاتر از آموزش و پرورش، از جمله در هيأ ت محترم دولت يا مجلس محترم شوراي اسلامي و با توجه به نياز ها و الزامات فراروي جامعه صورت پذیرد.
هدايت قانون مندمديران آموزش و پرورش از جمله مديرا ن مدارس در جهت جلب مشاركت هاي اوليا و ارزيابي از عملكرد مدیران بعمل آید.
پخش برنامه هاي مناسب از طريق رسانه هاي ارتباط جمعي، به ويژه تلويزيون، براي تبيين مزاياي مشاركت اوليا در امور مدرسه صورت پذیرد.
افزايش منابع و امكانات انجمن اوليا و مربيان براي اجراي برنامه هاي مرتبط با جذب مشاركت هاي اوليا بعمل آید.
پيشنهادات
استفاده از مهارت ها و توانايي هاي اوليا به شکل عملی
راه اندازي نشريه يا گاهنامه ي انجمن مدرسه براي ارتباط بيشتر با اولياي دانش آموزان
بر پايي روز مشاركت در مدرسه
آشنا نمودن والدين با وظايف رفتاري شان براي انجام مشاركت هاي لازم در امر تعليم و تربيت فرزندانشان از طريق آموزش خانواده
نهادينه كردن اقدامات خيرين در برنامه ريزي هاي آموزشي و پرورشي
سازماندهي خودياري اوليا در آموزش و پرورش
آگاه نمودن والدين از چگونگي مشاركت آنان در امر آموزش و پرورش به منظور فعال نمودن مشاركت آنان
اطمينان دادن به والدين دانش آموزان مبني بر اينكه ارايه مشاركت آنها مستمر و جدي است
استفاده از مهارت ها و تخصص والدين براي انجام خدمات مورد نياز مدرسه
ايجاد آمادگي براي مشاركت فكري اوليا در زمينه رفتار مناسب و هم سو با تربیت مدرسه
تدوين قانون انجمن هاي اوليا و مربيان براي جذب مشاركت هاي اوليا و تحقق آموزش و پرورش مطلوب
آموزش همگاني در زمينه هدف هاي قانون در تمامي سطوح جامعه و تعيين نقش احاد ملت در اجراي صحيح قانون
گربخواهیم با رویکرد سیستمی به یک نظام آموزشی بنگریم، خواهیم دید که عوامل متعدی در یک نظام آموزشی به عنوان اجزای تشکیل دهندهاین سیستم دخالت داشته و با هم در تعامل خواهند بود از این رو می بایستطراحان آموزشی و برنامه ریزان آموزشی طوری برنامه ریزی نمایند که این تعاملباهماهنگی تمامی اجزا سیستم برای رسیدن به اهداف مورد نظر صورت پذیرد تابرون داد سیستم همان چیزی باشد که نظام آموزشی برای آن طراحی شده است.
برای ایجاد یک مدرسه ی استاندارد تمامی اجزا آموزشیاز جمله عوامل انسانی از قبیل مدیر، عوامل اجرایی، آموزگاران و اولیا،می بایست براساس یک برنامه ریزی منظم و از پیش تعیین شده و بانظارت و سرپرستی مدیریت آموزشگاهعمل نموده تا ضمن فراهم نمودن سایر امکانات مورد نیاز سیستم آموزشی بصورتمتحد و هماهنگ عمل نمایند از این رو شناخت اجزا و نحوه هماهنگی و آشنایی با شرح وظایف تمامی عوامل سیستم آموزشی می بایست مشخص و برنامه ریزی شده باشد.
تکنولوژیست های آموزشی برای طراحی یک نظام آموزشی،ابتدا اقدام به شناسایی سیستم موجود (وضعیت موجود) نموده آنگاه بعد ازبررسی وضعیت موجود و با مقایسه آن با نظام آموزشی برتر مورد نظر اقدام بهطراحی، اجرا و ارزشیابی از سیستم خود می نمایند.
آنچه که مسلم است مشخص نمودن وضع موجود و طراحی نظامآموزشی جدید برای رسیدن به وضع مطلوب (نیاز) مستلزم مقایسه سیستم فعلیبا یک سیستم برتر و فراهم نمودن امکانات و شرایط مطلوب و برنامه ریزی دقیقبرای رسیدن به آن می باشد.
یکی از اجزا سیستم آموزشی و به عبارتی دیگر موثرترینعامل در پیشرفت نظام آموزشی نقش اولیای دانش آموزان می باشد زیراخانواده بیشترین نقش را در تعلیم و تربیت کودک ایفا می نماید. از این رو توجه مسئولین نظام آموزشی به مشارکت اولیا و حضور آنان در انجمن اولیا ومربیان بسیار حائز اهمیت بوده ومی بایست اولیا را در جهت چگونگی ایفا نقشخود و وظایف محوله آگاه سازند.
از طرفی مدرسه جولانگاه تغییر رفتار است چرا که تعلیمیعنی تغییر رفتار، و پایه و اساس تغییر نیز عشق و محبت است، پس شرایط و جوحاکم بر مدرسه یکی از عوامل غیر قابل انکار وموثر بر نظام آموزشی خواهدبود.
در این مقاله سعی برآن شده است تا راه های مشارکتاولیا و چگونگی فعالیت آنان در امور مدرسه، و شناسایی موانع و عدم مشارکتآنان را بیان گردد.
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزان درقلمرو آموزش و تدريس
همكاري در ايجاد هماهنگی بين فعاليت های آموزشی و پرورشی مدرسه و خانواده
شركت در جلسات مشترك با معلمان براي بهبود فعاليت هاي مدرسه
مساعدت در شناسايی مشاغل و هدايت تحصيلی و شغلي دانش آموزان
مساعدت در شناسايی نيازهاي آموزشی و پرورشی دانش آموزان
همكاری در برگزاري مسابقات گوناگون آموزشی و پرورشی مدرسه
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزاندر قلمرو مربوط به امور دانش آموزان
همكاري در تهيه هدايا و جوايز به منظور تشويق و ترغيب دانش آموزان
همكاري در ارائه خدمات رفاهي به دانش آموزان كم بضاعت
همكاري در برگزاري گردش هاي علمي، آموزشي، تفريحي وتربيتي دانش آموزان
مشاركت در برگزاري مراسم مذهبي و تشويق دانش آموزان به انجام فرايض ديني
همكاري در ارائه خدمات بهداشتي براي تامين بهداشت جسمي و رواني دانش آموزان
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزاندر قلمرو امور مربوط به كاركنان مدرسه
همكاري در برگزاري هرچه باشكوه تر مراسم بزرگداشت مقام معلم
تقدير و تشكر از فرهنگيان و معلمان فعال و دلسوز بازنشسته
همكاري و مساعدت در انجام سفرهاي زيارتي و سياحتي فرهنگيان
مساعدت در تاسيس صندوق قرض الحسنه مدرسه
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزاندر قلمرو ارتباط مدرسه و اجتماع
حضور فعال در انجمن اوليا و مربيان و مشاركت در فعاليت هاي مدرسه
همكاري در انعكاس نظرات و انتظارات مردم از مدرسه
مساعدت در برقراري ارتباط موثر مدرسه با اماكن مذهبي و ديني جامعه
همكاري در استفاده مدرسه از مراكز فرهنگي، تربيتي و آموزشي موجود در جامعه
مساعدت در انتقال صحيح مطالب و موضوعات فرهنگي، ديني و ملي به دانش آموزان
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزاندر قلمرو امور مالي و اداري
ارائه كمك هاي مالي و مادي به مدرسه
مساعدت فكري به مديريت مدرسه در اداره بهتر واحد آموزشي
همكاري در زمينه حسابداري و ثبت دفاتر مالي مدارس
همكاري در جذب و جلب كمك هاي مالي و مادي خيرين به مدرسه
همكاري در تامين هزينه هاي مصرفي مدارس از قبيل قبض هاي آب و برق، تلفن و گاز
مشاركت اقتصادي اوليا براي مساعدت مسئولان مدارس درزمينه ي رفع نيازهاي دانش آموزان و فراهم نمودن زمينه هاي رشد و اعتلايتعليم و تربيت در آنها
ايجاد بستر مناسب براي جلب مشاركت هاي مردمي و استمرار كمك هاي خير خواهانه آنان
بهره گيري از موقوفات،موقوفاتيوجود دارد كه از درآمد سرشار آنها مي توان براي گسترش آموزش و پرورش و كمكبه دانش آموزان بي بضاعت و رفع ساير نيازهاي آموزش و پرورش استفاده كرد.
مهمترين راه هاي مشاركت اولياي دانش آموزاندر قلمرو تسهيلات و تجهيزات آموزشي و كمك آموزشي مدارس
همكاري در تامين امكانات بهداشتي و كمك هاي اوليه مدارس
مساعدت در تهيه وسايل آموزشي و كمك آموزشي مدارس
مشاركت در بهسازي و زيباسازي محيط و فضاهاي مدارس
همكاري در مرمت و تعمير وسايل و امكانات و تجهيزات مدارس
تهيه و تامين وسايل و امكانات و تجهيزات مورد نياز مدارس
موانع و علل عدم مشاركت اوليا در امور مدرسه
موانع مشاركت اوليا در امور مدرسه، در قالب انجمن اوليا و مربيان را، مي توان از دو منظرمورد توجه قرار داد :
موانع مشاركت اوليا از سوي مدرسه
در هر مجموعه اي مدير به عنوان اثرگذار ترين عامل در موفقيت آن سیستم در دست يابي به اهداف سیستم قلمداد مي شود.ازاين رو نگاه مدير مدرسه به انجمن اوليا و مربيان و مشاركت اوليا در امور مدرسه (بعنوان یکی از اجزا تاثیر گذار بر سیستم آموزشی) نقش اساسي در نزديكييا دوري اوليا به مدرسه ايفا مي كند.نگاهمشاركت جويانه ي مديران موجب استفاده ي مطلوب از ظرفيت ها ي اوليا مي گرددو آ نها نيز با نگاه خدمت به فرزندان خويش بامدرسه ارتباط صميمي برقرارنمو ده، در رفع موانع و مشكلات آموزشي و پرورشي، از هر گونه اقدامي دريغنمي كنند. برعكس، نگاه منفي مديران به مشاركت اوليا موجب فاصله گرفتن آ نها از مدرسه ميشود و عملأ حل مسائل و مشكلات آموزشي و پرورشي مدرسه به آساني صورت نميگيرد.
به طور خلاصه موانعي كه از سوي مدرسه بر سر راه مشاركت اوليا در امور ايجاد مي شود، به قرار زير است:
نگاه سنتي مدير به اداره ي مدرسه
آشنا نبودن مربيان به مزاياي مشاركت اوليا
احساس نا تواني در هدايت اوليا به سمت فعاليت هاي آموزشي و پرورشي
ترس از مداخله ي بي جاي اوليا در امور مدرسه
نگاه منفي مدير به حضور اوليا در مدرسه
ترس از كم شدن قدرت مدیر به عبارتي قدرت طلبي مدير
نگاه سنتي به انجمن اوليا و مربيان مدرسه
عدم انگيزه ي مدير در جلب مشاركت اوليا
موانع مشاركت از سوی اوليا
عدممشاركتاوليا در امور مدرسه به عوامل متعددي بستگي دارد كه از جمله ي مهم ترينآنها عوامل فرهنگي و اجتماعي و عدم آگاهي اوليا نسبت به حقوق خويش است.بسياري از اوليا معتقدند كه مسئولان مدرسه ارزشي براي عقايد و نظرات آموزشي وپرورشي آنها قائل نيستند.بسياري از اوليا نيز تعليم و تربيت را وظيفه ي دولت مي دانند و هر گونه مسئوليتي در اين زمينه را از خود سلب مي كنند.برخيبه تجربه دريافتند كه مسئولان مدرسه از طريق انجمن اوليا و مربيان مدرسهتنها نگاه اقتصادي به آنها دارند و در ديگر امور هيچ حقي برايشان قائلنيستند.عواملياز اين نوع و عدم آگاهي اوليا نسبت به حقوق خويش و فرزندخود موجب گرديدهاست كه ارتباط اوليا و مربيان از انسجام لازم برخوردار نباشد.در نتيجه ي اين امر، عدم موفقيت لازم درتعليم و نربيت كودكان، نوجوانان و جوانان بوده است.
به طور خلاصه، برخي موانع مشاركت از سوي اوليا عبارتند از:
عدم آگاهي از حقوق خويش در قبال مدرسه
ترس از درخواست كمك مالي به مدرسه
ترس از موضع گيري خشونت آميز مسئولين مدرسه در قبال ارائه ي عقايد و نظريات آموزشي و پرورشي
نداشتن فرصت مشاركت
عدم آگاهي نسبت به چگونگي مشاركت
باور داشتن به مسئوليت پذير بودن فرزند در دوره ي راهنمايي، به ويژه دبيرستان
احساس بي توجهي نسبت به عقايد و نظريات آنها توسط مسئولين مدرسه
عدمآگاهي از مزاياي مشارکت در امور مدرسه
بهجز موانعفوق كه در ارتباط اوليا با مدرسه مورد توجه قرار گرفتند، موانع ديگري نيزباعث عدم مشاركت اوليا در امور مدرسه مي گردد كه از جمله ي آنها فقدان مكانمناسب براي حضور اوليا در مدرسه و برقراري ارتباط با مربيان، فقدانقوانين ومقررات شفاف در زمينه ي حقوق اوليا، كم توجهي برخي مديران آموزش وپرورش در استان ها و مناطق به انجمن اوليا و مربيا ن، عدم استفاده ي مناسباز رسانه هاي ارتباط جمعي از جمله تلويزيون در جهت اطلاع رساني در اينزمينه كمبود منابع و امكانات انجمن اوليا و مربيان را مي توان ذكر كرد.
کاستی هاي جلب مشارکت مردمی:
كاستي هاي جلب مشاركت مردمي را در عوامل ذيل مي توان یافت:
ضعف مدارس در برقراري ارتباط با اولياء و اطلاع رساني صحیح و به موقع
ضعف در برنامه ريزي و عملكرد یا ناهماهنگي در نگرش ها و تصميم گيري هابا توجه به گوناگوني مدارس از نظر آموزشي، اجتماعي و فرهنگی
فعال نبودن دانش آموزان در امر مشاركت
فعال نبودن معلمان در امر مشارکت
نبود تبليغاتو آگاه سازي براي جلب مردم به مشارکت
همانطوری که در بحث قبلی نیز مطرح گردیدیکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر سیستم آموزشی نقش و چگونگی مشارکتاولیا دانش آموزان در امور مدرسه است از این رو برای رسیدن به یک نظام آموزشی مطلوب استفاده از نظرات و توانایی های بالقوه اولیا، به عنوان یکیاز مهمترین برنامه های اجرایی یک مدیر می تواند باشد.
مديران با شناخت ارزش و نقش خانواده در شكوفائي استعدادها، تربيت، آموزش و چگونگي ارتباط آنها با مدرسه زيربنايي ترين گام را در ايجاد رابطه حسنه با اوليا بر مي دارند.
روش ايجاد رابطه حسنه با اوليا
مديران باشناخت ويژگي ها وخصوصيات اجتماعي، سياسي، مذهبي، اخلاقي و فرهنگي جامعه و خانواده در جلب مشاركت اوليا، با شركت دادن آنان در وظايف، مسئوليت ها وعمليات، باید تلاش كند به طوري که در آنان احساس تعلق و مؤثر بودن بوجودآورد و در اين مسير نيز بايد كليد اصلي ارتباط و حلقه اتصال خانه و مدرسهيعني دانش آموز را دريابد.مديران بايد بدانند كه اصل اساسي استحكام رابطه با اوليا بر پايه پيوند هاي رواني، عاطفي و فكري است. بياناحساسات مثبت و سازنده و دلسوزي نسبت به سر نوشت دانش آموزان و ايجاد نگرشمثبت در اوليا نسبت به مديريت و مدرسه راهي مؤثر در برقراري روابط انسانياست. همچنین مشاركت در صورتي تحقق مي يابد كه بهترين روابط، يعني حسن تفاهم، اعتماد، همدلي، همانديشي و صميميت ميان اولياء و مربيان برقرار باشد.
مشاركت هاي مردمي، تجلي عشق و درك مردم از تعليم و اهميت والاي آن در جهان معاصر و تمدن كنوني به شمار مي آيد. عشق وعلاقه به آموزش و پرورش كودكان، نوجوانان و جوانان زيباترين و بهترين زمينه هاي مشاركت مردم در امر تعليم و تربيت را فراهمآورده است.
راه هاي گسترش مشاركت اوليا و مربيان
الف: توجه به انتظارات اوليا
يكي از راهكارهاي گسترش مشاركت اوليا در فعاليت هاي متنوع مدرسه، توجه به انتظارات اولياست. در تحقيقات انجام شده تحت عنوانبررسي نگرش مديران مدارس، اولياي دانش آموزان و كارشناسان، انجمن اوليا و مربيان سراسر كشور درباره، طرح جامع مشاركت،انتظار متقابل اوليا و مربيان مورد توجه قرار گرفت.
مهم ترين انتظارات اوليا از مديران بر اساس نتايج بدست آمده عبارتند از:
حضور همه جانبه اوليا و مربيان در تصميم گيري هاي آموزشي، پرورشي و اداره مدرسه
اطلاع رساني دقيق و به موقع درباره ي وضعيت تحصيلي و تربيتي دانش آموزان، مسائل و مشكلات مدرسه
قدرداني از فعاليت ها و همكاري هاي مدرسه
ايجاد فضاي لازم براي رشد و شكوفايي استعداد هاي دانش آموزان
استفاده مناسب از تواناييهاي تخصصي و مهارتي اولیا
برگزاري جلسات مشترك اوليا و مربيان به طور مستمر
كيفيت بخشي به امر آموزش در مدارس
ب: برگزاری کلاس های آموزش خانواده
نقش كلاسهاي آموزش خانواده در جهت افزايش مشاركت هاي مردم در آموزش و پرورش بسيار اساسي است. وزارتآموزش و پرورش به عنوان بزرگترين نهاد تعليم و تربيت در كشور كه بيشترين فصل مشترك را با جامعه يعني خانواده دارد موثرترين رسالت خود را جلب مشاركتهاي پدران و مادران در امر فرهنگ سازي از طريق ارتباط بيشتر خانه و مدرسه وارتباط مستمر با خانواده هاو دانش افزايي آنان مي داند آموزش خانواده درجهت آشنا نمودن آنان با وظايف رفتاري خود براي انجام مشاركت هاي لازم درامرتعليم و تربيت فرزندانشان به حساب مي آيد.
اين كار بسيار مفيد باعث شفاف شدن رابطه معلم و دانش آموزان از يك سو و اوليا و مربيان از سوي ديگر مي شود. بسياري از اوليا راه و شيوه هاي راهنمايي كودكان خود را نمي دانند. آنها علاقه وافري در ياري دادن به فرزندان خود دارند.
ديده شدهاست خانواده هايي كه مرتب در كلاس ها آموزش خانواده حضور مي يابند، افتتحصيلي دانش آموزانشان (مردود شدن و تكرار پايه، ترك زودرس تحصيل و ياتجديد شدن نمود مي يابد) بسيار كاهش يافته است و در مسايلجدي مربوط به فرزندانشان سهيم شده و با آگاهي و درايت براي حل مسايل آنان همكاري مي نمايند.
راه كارهاي افزايش مشاركت اوليا در مدرسه
براي مشاركت اوليا در امور مدرسه، تدوين راهبردي مبتني بر سازمان دهي و اتخاذ سياست ها و خط مشي هايي كه بتواندمشاركت حد اكثري اوليا را به دنبال داشته باشد، از اهميت و ضرورت خاص برخوردار است. البته سياست مشاركتي بايد باسياست هاي تغيير نگرش مديران و اوليا نسبت به برقراري ارتباط با هم، با افزايش انگيزه در آنها همراه باشد تا نتايج اثر بخشحاصل شود.در كنار اقدامات فوق برخي از راه هايي كه موجب افزايش مشاركت اوليا مي شود عبارتند از:
زمان كافي براي مشاركت اوليا وجود داشته.در اين جهت، دولت مي تواند با تصويب قانوني، حضور اوليا، به ويژهپدران را در زمان برگزاري انتخابات انجمن اوليا و مربيان مدرسه و نيز تشكيل جلسات عمومي انجمن در طي سال، به مدت۸ساعت قانون مند نموده و جزء زمان كار آنها به حساب آورد.
بازنگري در قوانين و مقررات موجود در زمينه ي ارتباط اوليا با مدارس و تدوين قوانين مرتبط با موضوع، در سطحيبالاتر از آموزش و پرورش، از جمله در هيأ ت محترم دولت يا مجلس محترم شوراي اسلامي و با توجه به نياز ها و الزامات فراروي جامعه صورت پذیرد.
هدايت قانون مندمديران آموزش و پرورش از جمله مديرا ن مدارس در جهت جلب مشاركت هاي اوليا و ارزيابي از عملكرد مدیران بعمل آید.
پخش برنامه هاي مناسب از طريق رسانه هاي ارتباط جمعي، به ويژه تلويزيون، براي تبيين مزاياي مشاركت اوليا در امور مدرسه صورت پذیرد.
افزايش منابع و امكانات انجمن اوليا و مربيان براي اجراي برنامه هاي مرتبط با جذب مشاركت هاي اوليا بعمل آید.
پيشنهادات
استفاده از مهارت ها و توانايي هاي اوليا به شکل عملی
راه اندازي نشريه يا گاهنامه ي انجمن مدرسه براي ارتباط بيشتر با اولياي دانش آموزان
بر پايي روز مشاركت در مدرسه
آشنا نمودن والدين با وظايف رفتاري شان براي انجام مشاركت هاي لازم در امر تعليم و تربيت فرزندانشان از طريق آموزش خانواده
نهادينه كردن اقدامات خيرين در برنامه ريزي هاي آموزشي و پرورشي
سازماندهي خودياري اوليا در آموزش و پرورش
آگاه نمودن والدين از چگونگي مشاركت آنان در امر آموزش و پرورش به منظور فعال نمودن مشاركت آنان
اطمينان دادن به والدين دانش آموزان مبني بر اينكه ارايه مشاركت آنها مستمر و جدي است
استفاده از مهارت ها و تخصص والدين براي انجام خدمات مورد نياز مدرسه
ايجاد آمادگي براي مشاركت فكري اوليا در زمينه رفتار مناسب و هم سو با تربیت مدرسه
تدوين قانون انجمن هاي اوليا و مربيان براي جذب مشاركت هاي اوليا و تحقق آموزش و پرورش مطلوب
آموزش همگاني در زمينه هدف هاي قانون در تمامي سطوح جامعه و تعيين نقش احاد ملت در اجراي صحيح قانون
- مشخصات
- دانلود
نظرات خود را اینجا بنویسید
