ویژگی دبیران متوسطه
چکيده
به دليل نقش استراتژيك مديريت آموزشي و نظام آموزش و پرورش به عنوان يكي از عناصر مهم توسعه درجوامع انساني، هدف اصلي در اين تحقيق، بررسي نظرات افراد و گروههائي است كه در ارتباط مستقيم با مديريتآموزشي هستند و ويژگيهاي رفتاري مدير آموزشي را مورد داوري و ارزشيابي قرار ميدهند
موضوع تحقيق بررسي ويژگيهاي رفتاري مدير آموزشي موفق از ديدگاه مسئولان ادارات آموزش و پرورش،مديران دبيرستانها، دبيران و اولياء دانشآموزان دوره متوسطه شهر اصفهان ميباشد
آگاهي يافتن از نظرات اين گروهها در مورد ويژگيهاي رفتاري مدير آموزشي موفق ميتواند زمينه لازم برايانجام پژوهشهاي گستردهتر در مسائل مديريت آموزشي و بازنگري عميق در ملاكها و معيارهاي گزينش و انتخابمديران آموزشي را با اتكاء بر يافتههاي علمي فراهم سازد
در اين تحقيق، نظرات مسئولان ادارات در مورد ويژگيهاي رفتاري و توانائيهاي شخصي مدير آموزشي موفقاز طريق يك پرسشنامه 20 سوالي و به صورت شاخصسازي در 7 فرضيه تحقيق مورد بررسي قرار گرفتهاست
تعدادي از فرضيههاي تحقيق عبارتند از
ـ بين نظرات مسئولان ادارات آموزش و پرورش، مديران و نظرات دبيران، اولياء دانشآموزان در مورد ويژگي«مهارت در برقراري روابط انساني و ايجاد روحيه تفاهم و همكاري» تفاوت معنيداري وجود ندارد
ـ بين نظرات مسئولين، مديران و نظرات دبيران، اولياء در مورد ويژگي «دارا بودن نگرشي علمي، پژوهشي» مديرآموزشي موفق، تفاوت معني داري وجود ندارد
ـ بين نظرات مسئولين، مديران و نظرات دبيران، اولياء در مورد ويژگي «درك روابط متقابل خانواده، مدرسه،جامعه و مشكلات كلي نظام آموزشي و جامعه» مدير آموزشي موفق، تفاوت معنيداري وجود ندارد
جامعه آماري اين پژوهش شامل: مسئولين ادارات آموزش و پرورش نواحي پنجگانه شهر اصفهان، مديراندبيرستانهاي دخترانه و پسرانه شهري،دبيران دبيرستانهاي دخترانه و پسرانه شهري، و اولياء دانشاموزاندبيرستاني شهر اصفهان بودهاست. در اين بررسي با استفاده از روش نمونهگيري تصادفي، طبقهاي متناسب باحجم، نمونه مناسب و لازم هر يك از چهار گروه مورد نظر انتخاب گرديده است
روش تحقيق: روش توصيفي «پيمايشي» بوده و به منظور بررسي آماري از روشهاي آمار توصيفي، اعلام فراواني،نسبتها و درصدها، نمودارها و آزمونهاي ناپارامتري مان - وتيني و مجذور خي استفاده شدهاست
يافتههاي تحقيق: با توجه به اهداف پژوهش، بين افراد و گروههاي چهارگانه مورد نظر در مورد اغلب ويژگيهايرفتاري و توانائيهاي مدير آموزشي، اتفاق نظر وجود دارد ولي يك نكته مهم و قابل توجه اين است كه در مورديك ويژگي اساسي و لازم براي مدير آموزشي يعني ويژگي «مهارت در برقرار روابط انساني و ايجاد روحيه تفاهمو همكاري» بين نظرات مسئولين، مديران و نظرات دبيران، اولياء تفاوت معنيداري مشاهده ميشود، كه اين نكتهدر خور تعمق و توجه ميباشد ضمناً يافتههاي اين پژوهش با مطالعات ديگري كه در زمينههاي مشابه و بااستفاده از آزمونهاي استاندارد تاكنون انجام گرفته، همسو و هماهنگ ميباشد
پارهاي از پيشنهادهاي تحقيق عبارتند از
ـ لزوم تجديد نظر و بازنگري اساسي در سيستم مديريت آموزشي
ـ استفاده موثر و مناسب از نظرات افراد و گروههائي كه در ارتباط مستقيم با مديريت آموزشي هستند نظير دبيران
و اولياء دانشآموزان به عنوان بخش مهمي از نظام آموزشي در مورد مديريت مدارس و سيستم اموزشي
ـ گزينش مديران آموزشي توسط هيئتهاي متشكل از افراد متعهد، متخصص كاردان و پويا، تا اين اقدام جدي باتوجه به ويژگيهاي لازم براي مدير آموزشي، توانمنديهاي شخصي وشغلي و مهارتهاي حرفهاي، انساني، اداراكيصورت گيرد و در زمينه رعايت ضوابط و شرايط مديريتها دقت بيشتري به عمل آيد
ـ انجام تحقيقات بعدي به منظور بررسي ميزان اختلاف يا تشابه ويژگيهاي مديران آموزشي فعلي با استانداردهايطراحي شده مورد نياز مديريت آموزشي در سه دوره ابتدائي، راهنمائي و متوسطه
دبيران اين دوره علاوه بر مهارتهاى انساني، ادراکى و فنى بايد با خصوصيات دانشآموزان دورهٔ متوسطه و فرآيند رشد ابعاد وجود آنان آشنا باشند و سعى کنند، وظايف خود را در دبير ستان بشناسند و بهخوبى انجام دهند و به ويژگىهاى شخصيتى و حرفهاى يک معلم خوب، ماهر و موفق بهشرح ذيل توجه کنند:(سيماى معلم؛ ص ۷۳ به نقل از نوشته دکتر صديقي، کتابهاى روش تدريس، نظرخواهى از دانشآموزان )
- در شناخت خويش از جنبههاى جسماني، عاطفي، عقلاني، اجتماعى و اخلاقى و نيازها و مشکلات خود توانائى دارد.
- به خودسنجى و ارزشيابى از خود اهميت دهد؛ از اينرو همواره فهرستى از خصوصيات و رفتار معلمان موفق تهيه کرده و خصايص خود را با آن بسنجد و به ارزيابى مستمر خويش بپردازد.
- هر چه مىگويد، خود عمل کند.
- دانشآموزان او را دوست دارند و او دانشآموزان را دوست دارد.
- در شناخت جنبههاى جسماني، اخلاقي، اجتماعي، عاطفى و عقلانى دانشآموزان توانائى دارد.
- اصول حاکم بر يادگيرى را مىشناسد و سعى دارد از آنها در تدريس و تربيت استفاده کند.
- يک يک دانشآموزان را بشناسد و در کلاس و فضاى مدرسه، بهنام، هر دانشآموز را صدا کند.
- دانشآموزان تُن صداى او را در کلاس دوست داشته باشند. صداى او گرم و کلمات وى نرم و پربار از محبت باشد.
- مبتکر و خلاق است و در کلاس درس و طرحهاى او، نوآورى وجود دارد.
- به هنگام درس دادن نه بسيار بلند حرف بزند و نه آهسته، بلکه به تناسب، صحبت کند. فرياد نمىکشد و غيره.
- سعى دارد موافق نيازهاى دانشآموزان درس دهد.
- از استعدادهاى سرشار خود در تدريس، فن معلمى و زندگى استفاده کند.
- نه تنها نبايد بر رشد عقلانى و پيشرفت تحصيلى شاگردان تکيه کند، بلکه بر رشدى همهجانبه پاىبند است.
- تجربيات و اندوختههاى خود را به رشته تحرير درآورد و سعى دارد به نحو مقتضى آنها را در اختيار معلمان ديگر قرار دهد.
- در يک دفتر يادداشت نمره، حضور و غياب دانشآموزان و آنچه دربارهٔ سلامتى و رفتار آنان ديده است، در آن بنويسد.
- با روشهاى اداره کلاس آشنائى دارد و از نظر مديريت کلاس و کلاسدارى مهارت لازم دارد.
- مطالب درسى را صميمانه و با علاقه بيان کند و مطالب مهم را خاطرنشان کند و در بيان مطالب درسى در کلاس مهارت دارد.
- تمرينهاى داده شده به دانشآموزان و تکاليف آنان را تصحيح کند. با دقت موارد اشتباه را خوانا بنويسد و در اجراء نکات يادآورى شده توسط شاگردان اصرار ورزد.
- در گروههاى آموزشى و شوراهاى مدرسه فعالانه شرکت کند و به ارائه نظرات و ديدگاههاى خود در مسائل آموزشى و پرورشى بپردازد.
- او در مجسم کردن مطالب بهوسيله نمودارها و تصاوير و بهرهگيرى از روش نمايشى و استفاده از مثال، سفر، خاطره براى تفهيم مباحث مختلف مهارت دارد.
- او در برخورد با دانشآموزان و همکاران باادب است و سعى دارد ارتباطى حسنه و روابطى دوستانه توأم با احترام داشته باشد.
- راه صحيح مطالعه و روش استفاده از کتاب و نحوه يادداشتبردارى را به شاگردان خود ياد دهد.
- از اداى کلمات زشت بپرهيزد و سعى دارد عصبانى نشود.
- شاگردان را تنبيه بدنى و تهديد نکند و از تحقير و خفيف کردن آنان مقابل ديگران خوددارى کند.
- از روشهاى مناسب تشويق و تنبيه استفاده کند و علت استفاده از هر يک را براى شاگردان روشن کند.