پیشنهاد برای روش های تدریس
- بکوشید برای تدریس خود، «روش تدریس » داشته باشید. از این رو، شایسته و حتی بایسته است که با روشهای کلی تدریس و روش های اختصاصی تدریس هر درس آشنا شوید; زیرا گفته اند: «دنیای امروز دنیای یادگیری روش ها و به کار گیری آن هاست » .
- معمولا هنرمندی هر استادی در جلسه اول و بر اساس روشی که در تدریس خود بر می گزیند، مشخص می شود. در این باره بسیار بیندیشید و آن را دست کم نگیرید.
- روش های تدریس، متنوع و متفاوت است; به صورت روش روخوانی و توضیح، روش سؤال و جواب، روش دسته بندی، روش عملی، روش سمعی و بصری و روش تلفیقی و آمیخته از روش های پیشین شما می توانید این روش ها و بویژه روش آخر را در تدریس خود به کار گیرید.
- به خاطر داشته باشید که طبق آمار ارائه شده از سوی برخی از روانشناسان حدود 80% یادگیری از راه چشم و بقیه آن از راه حواس دیگر انجام می گیرد. از این رو در تدریس، لازم است تا آنجا که امکان دارد مواد و مطالب درسی خود را به صورت بصری نیز ارائه کنید; زیرا گفته اند: «یک تصویر، گویاتر از هزار کلمه است.»
فنون و مهارت های تدریس
93 - فنون و مهارت های پیش از تدریس مانند آماده کردن طرح درسی و یا ایجاد فضای مناسب آموزشی، و فنون و مهارت های ضمن تدریس مانند آماده سازی ذهنی شاگردان و یا استفاده از روش تفهیم و القای غیرمستقیم، و فنون و مهارت های پس از تدریس مانند ارزشیابی از تدریس خودتان و یا ارزشیابی از تحصیل شاگردان را در نظر داشته باشید و آن ها را به کار گیرید.
مراحل تدریس
- مراحل تدریس عبارت اند از:
مقدمه;
ارائه اطلاعات و تجزیه و تحلیل;
جمع بندی و نتیجه گیری.
بکوشید این مراحل را در هنگام تدریس رعایت کنید.
مواد مورد استفاده در تدریس
- می توانید در تدریس خود و متناسب با شرایط آن، از مواد گوناگونی همچون آیات، روایات، اصول و قواعد عقلی، قوانین و نظریات علمی، سخنان بزرگان دین و دانش، آمار و اخبار صحیح و دقیق، شعر، داستان و خاطره، مثال و تشبیه، ضرب المثل، لطیفه های مفید و مؤدبانه، و جملات و قطعه های زیبای ادبی استفاده کنید.
- ابزارهای تدریس (وسائل کمک آموزشی(
- در تدریس از ابزارهایی مانند گچ، تخته سیاه یا وایت برد، طرح و نمودار و لوحه، عکس و پوستر، فیلم و اسلاید، نوارهای صوتی و تصویری، کامپیوتر، بلندگو، اورهد، اپک، فیلم استریپ استفاده کنید تا بر ارتقای کیفیت آموزش خود بیفزایید.
- می توانید در آغاز تدریس، خلاصه درس را روی تابلو بنویسید و یک دید کلی نسبت به درس جدید برای شاگردان فراهم آورید.
- مواظب باشید هنگام نوشتن روی تخته سیاه یا وایت برد و یا مانند آن، در برابر مطالبی که نوشته اید نایستید.
- روی تخته سیاه یا وایت برد و مانند آن هر مطلبی را ننویسید، بلکه فقط مطالب مهم و ضروری را، آن هم به صورت دسته بندی شده، بنویسید.
هنگامی که روی تخته سیاه مطلبی را می نویسید، آن را با صدایی رسا نیز بخوانید تا همه شاگردان آن مطلب را بشنوند و بدون درنگ بنویسند و منتظر کنار رفتن شما از جلوی تخته نباشند.
- عنوان و موضوع درس را در بالای تخته و در قسمت وسط یا سمت راست آن بنویسید و در صورت امکان، آن را تا پایان درس پاک نکنید.
چیزهایی مانند گچ را به طرف شاگردان پرتاب نکنید و چنانچه گچ از دستتان افتاد، آن را بردارید. استادی در باره روش تدریس و کلاس خود از شاگردان نظرخواهی کرده بود. یکی از شاگردان تیزبین از ایشان انتقاد کرده و برای وی نوشته بود: «استاد! یک روز هنگام تدریس گچ از دستتان بر زمین افتاد و شما آن را برنداشتید و پایتان را روی آن گذاشتید و آن را از بین بردید و با این کارتان اسراف کردید.»
- تخته گچی را آهسته و از بالا به پایین پاک کنید تا فضای کلاس را گردآلود و غیربهداشتی نکنید.
- در صورت امکان، از تخته پاک کنی استفاده کنید که هنگام پاک کردن مطالب درسی صدا ندهد و تخته را نیز سفید و کثیف ننماید.
- نوشتن عبارت های «بسم الله الرحمن الرحیم » و یا «باسمه تعالی » را روی تخته گچی و پیش از نوشتن هر مطلب فراموش نکنید.
- مطالب نوشته شده یا کشیده شده روی تخته سیاه را - هر چند اندک هم باشند - با دست و یا انگشت پاک نکنید.
در صورت امکان، برای نوشتن مطالب و یا کشیدن شکل ها و بویژه مطالب و شکل های مهم درسی، از گچ رنگی - غیر از گچ قرمز و رنگ هایی مانند آن که به وضوح دیده نمی شوند - استفاده کنید.
- برای نشان دادن مطالبی که روی تخته گچی یا وایت برد و مانند آن نوشته و یا کشیده شده است، می توانید از یک چوب اشاره یا خط کش و یا آنتن رادیو استفاده کنید.
مواظب باشید که هنگام نوشتن مطالب روی تخته گچی، لباس و سر و صورت و موهای خود را سفید و گچی نکنید. و اگر سفید و گچی شدید، حتما آنها را پیش از بیرون رفتن از کلاس پاک کنید.
- توجه داشته باشید که تخته گچی را پس از نوشتن مطالب روی آن پاک کنید.