کاربرد  نظریه بوروکراسی در مدیریت آموزشی
دقت نظر در سیستم ها و سازمانهای آموزشی  نشان می دهد که اغلب آنها از ویژگیهای سازمان بوروکراتیک برخوردارند و اصول بوروکراسی نظیر اصل سلسله مراتب اختیار در سازمان تقسیم کار در سازمان و واگذار کردن کارها به افراد شایسته و متخصص حاکمیت  قوانین و مقررات بروظایف وروابط افراد در سازمان ،عدم دخالت حب و بغض شخصی در امور سازمانی ،ارزشیابی از فعالیت  افراد و پاداش و ترفیع وارتقا ،براساس نتایج حاصله از ارزشیابی و...در سازمانهای آموزشی نیز دیده می شود. نکته قابل توجه این است که با توجه به ویژگیهای بوروکراسی ،درجه بوروکراتیک بودن سیستمهای آموزشی با سایرسیستمها تفاوت دارد. طبق مطالعاتی که در سازمانهای آموزشی کشورهای مختلف به عمل آمده است درجه بوروکراتیک بودن سازمانهای آموزشی نیز متفاوت بوده است.
نظر به تاثیر درجه بوروکراتیک بودن سازمانهای آموزشی با درجه تخصص حرف های کارکنان دربازدهی آموزش وپرورش و تحقق اهداف هر سازمان آموزشی به ذکر چند نوع ساخت سازمانی در آموزش وپرورش اشاره می شود که این ساختها معمولا متاثر از عوامل اجتماعی ،اقتصادی وسیاسی می باشند.
نوع اول : توجه به تخصص حرفه ای کارکنان و توجه به ساخت بوروکراتیک که هردو در سطح ضعیفی هستند این نوع سازمانها را (آشفته ونامنظم) گویند.
در این قبیل سازمانهای آموزشی :
اولا ،حصول اهداف تعلیم وتربیت توسط آنها میسر نمی باشد.
ثانیا،عدم هماهنگی ، تناقض وتعارض دیده می شود.
ثالثا ،اثر بخشی وکارایی سازمان به حداقل می رسد.
رابعا، در اقدامات و عملیات روزمره نوعی سردرگمی و نابسامانی دیده می شود.
نوع دوم : توجه به ساخت بوروکراتیک سازمان آموزشی زیاد است ولی تخصص حرفه ای کارکنان در سطح ضعیفی است این گونه سازمانها را مستبدانه یا اقتدارطلب نامند. در این گونه سازمانها مدیرحاکم است و خود را مافوق همه احساس می کند . قدرت در سازمان متمرکز است و اختیارات از بالا به پایین سازمان به شکل یک جانبه اعمال می گردد. اطلاعات و پذیرش توام با انضباط واجرای مقررات اساس فعالیتها را تشکیل می دهد.
در این نوع  از سازمانها مستبدانه : اولا مقررات به صورت رسمی اعمال می گردد و لذا روابط مدیر با کارکنان وکارکنان با دانش آموزان برمبنای روابط رسمی و غیر شخصی می باشد.
ثانیا برخورداری از ترفیعات اداری وسایر مزایا معمولا به میزان وظیفه شناسی ووفاداری هر فرد به سازمان واجرای دقیق مقررات آموزشی است.
نوع سوم :توجه به تخصص حرفه ای زیاد بوده و عنایت به ساخت بوروکراتیک سازمان آموزشی ضعیف است این قبیل سازمانهای آموزشی اصالت را به تخصص کارکنان داده تصمیم گیریهای مختلف در سازمان با مشارکت مدیران رده های مختلف وافراد متخصص صورت می گیرد .افراد متخصص به  دلیل آنکه از دانش ومهارت حرفه ایس برخوردارند در فعالیتها وتصمیم گیریها نقش مهمی دارند. مقررات رسمی در سازمان به عنوان رهنمودهای لازم مطرح می شود  وبه صورت یکسان  و درهمه جا وهمه شرایط مورد استفاده قرار نمی گیرد در این نوع سازمانهای آموزشی ،معلمان  خود در تصمیم گیریهای سازمان نقش موثری ایفا می کنند.
نوع چهارم:توجه به ساخت بوروکراتیک وتخصص حرفه ای کارکنان هردو زیاد است و درواقع این دو مکمل هم در جهت کارایی بیشتر سازمان مورد توجه قرار می گیرد. این نوع از سازمانهای آموزشی را (آرمانی وایده آلی) واز نوع بوروکراسی مورد نظر (ماکس وبر)می دانندکه تحقق آن در عمل کمتر دیده می شود.
نوع پنجم :توجه به ساخت بوروکراتیک و عنایت به تخصص حرفه ای در یک سازمان آموزشی  در حد طبیعی و اعتدال است.
گفته می شود که این نوع سازمانهای آموز شی پردوامتر ،علمی تروکارایی آن معمولا بیشتر است در سازمانهای آموزشی قدرت واختیار مدیران آموزشی از یک سو ناشی از مقامی است که به او داده شده واز سوی دیگر تابعی از شخصیت او از جمله دانش و تخصص مدیر است ولذا در توفیق مدیران آموزشی شخصیت علمی و نقش ومقام وی را تواما موثر می دانند . در یک نگاه اجمالی به سازمانهای آموزش وپرورش جوامع مختلف این نتیجه حاصل می شود که سازمان آموزش وپرورش  از جمله سازمانهایی است که از لحاظ ترکیب کلی به صورت گسترده متاثر از تئوری بوروکراسی است . ولی همانطور که قبلا گفته شد به لحاظ ماهیت کار آموزش وپرورش در دوره های مختلف تحصیلی وتفاوتهای سازمانی علی الاصول سازمانهای آموزشی و پرورشی از انعطاف پذیری ونرمش خاصی می باید برخوردار باشند و اعمال دقیق اصول بوروکراسی در این  قیبل سازمانها نه مصلحت است و نه سازنده و عملی . نظر به اهمیت این امر به ذکر مختصات بوروکراسی  وبررسی آن در سازمانهای آموزش وپرورش می پردازیم .
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
مقدمه
سپاس فراوان خداوند بزرگ بنده نواز را که آفریننده جهان است و آموزنده بیان وبخشنده نعمتهای بی کر ان ودرود بسیار بربهترین بندگانش حضرت محمد (ص) اولاد کبارو اولیا و یارانش که مشعلهای فروزان راه زندگی اند و اسوه های راه بندگی . بی شک برای وصول به هر مقصد راه روشی معین است که براثر تجربه های فراوان بدست می آیدو از گذشتگان به آیندگان می رسد تعلیم و تعلم نیزروشهای د ارد بس دقیق و حساس هر درس را نیز راه روشی است جداگانه  و در خور مداقه.
 
 
 
 
 
 
 
 
تواضعو لمن تعلوا منه العلم ولمن تعلمونه
(نسبت به کسی که از او علم می آموزی،تواضع کن)
بعد از تشکر وسپاس فراوان از درگاه ایزد منان برای پایان موفقیت آمیز این تحقیق، وظیفه خود می دانم که با قلم و زبانی قاصر احساسات خود را در قالب الفاضی چون تشکر و سپاس بیان دارم. هرچند که الفاضی این چنین هرگز یارای رساندن بار امتنان قلبی انسان نمی باشند اما به حسب سنت حسنه و وظیفه خود از کوشش ها ورهنمودهای بسیار ارزشمند استاد عزیز جناب آقای فرخی که مرا درکلیه مراحل تحقیق وتدوین این تحقیق یاری نمودند ومن  را رهین منت خویش قراردادند قدردانی می نمایم.