انواع رباط در مفصل ها
انواع رباط در مفصل ها
رباط یا لیگامان گروهی از بافت‌های فیبر مانند هستند که در اطراف مفاصل قرار دارند و معمولاً استخوانی را به استخوان دیگر متصل میکنند و توانایی مقاومت دربرابر کشش را دارا هستند. رباط‌ها، مانند تاندون‌ها، از کُلاژِن ساخته شده‌اند و تفاوت آن‌ها در این است که تاندون عضلات را به استخوان‌ها متصل میکند.البته واژهٔ لیگامان در کالبدشناسی کاربردهای دیگری نیز دارد؛ مثلاً چین‌هایی از صفاق مانند لیگامان هپاتودئودنال و بخش‌های بجامانده از دوران جنینی مانند لیگامان ترس هپاتیس. به طورکلی رباطهای مفاصل سینوویال را می توان به گروه های زیر تقسیم کرد
رباطهای کپسولی که به کپسول مفصلی چسبیده اند و بخشی از کپسول مفصلی محسوب می شوند.
رباطهای خارج کپسولی که در خارج کپسول مفصلی قرار دارند که ممکن است به مفصل نزدیک یا از مفصل دور باشند.
رباطهای داخل کپسولی که در داخل کپسول مفصلی واقع شده اند.
مثال هایی از لیگامان های کپسولی
لیگامان گلنوهومرال
لیگامان آکرومیوکلاویکولار (رباط اخرمی – ترقوه ای)
بخش عمقی لیگامان طرفی داخلی (MCL)
مثال هایی از لیگامان های خارج کپسولی
لیگامان طرفی خارجی یا LCL
لیگامان کوراکوکلاویکولار (رباط غرابی – ترقوه ای)
لیگامان کوستوکلاویکولار (رباط دنده ای – ترقوه ای)
مثال هایی از لیگامان های داخل کپسولی
لیگامان متقاطع جلویی یا رباط صلیبی قدامی (ACL)
لیگامان متقاطع پشتی یا رباط صلیبی خلفی (PCL)
چهار رباط اصلی مفصل زانو عبارتند از:
رباط طرفی داخلی (MCL) یا رباط طرفی درشت نی
رباط طرفی خارجی (LCL) یا رباط طرفی نازک نی
رباط متقاطع جلویی (ACL) یا رباط صلیبی قدامی
رباط متقاطع پشتی (PCL) یا رباط صلیبی خلفی
رباط طرفی داخلی
رباط طرفی داخلی (به انگلیسی: Medial collateral ligament) همانند رباط طرفی خارجی یک رباط محکم در مفصل زانو است که به لقمه (کوندیل) داخلی استخوان ران و درشت نی اتصال دارد. این رباط دارای دو قسمت سطحی و عمقی است.
بخش عمقی ضعیف تر بوده که به طبق (Plateau) درشت نی و منیسک داخلی متصل میگردد. قسمت سطحی که قوی تر است به سطح داخلی درشت نی (پایین تر از مفصل زانو) اتصال دارد. رباط طرفی داخلی باعث نگهداری کپسول مفصلی زانو میگردد.
رباط طرفی خارجی
رباط طرفی خارجی (به انگلیسی: Lateral collateral ligament) یک رباط محکم در مفصل زانو است که به لقمه (کوندیل) خارجی استخوان ران و سر استخوان نازک نی (فیبولا) اتصال دارد. این رباط به کپسول مفصلی اتصال نداشته، ولی همانند رباط طرفی داخلی در نگهداری کپسول مفصلی زانو نقش دارد.
رباط متقاطع پشتی
رباط متقاطع پشتی یا صلیبی خلفی یا PCL (به انگلیسی: Posterior cruciate ligament) یکی از رباطهای قوی مفصل زانو است. این رباط از کوندیل داخلی فمور (استخوان ران) به ناحیه پشتی بین کوندیلی تیبیا (درشت نی) متصل میگردد. رباط متقاطع پشتی (PCL) و متقاطع جلویی (ACL) داخل کپسولی بوده و به علت وضعیت آناتومیکی خاص به نام متقاطع یا صلیبی نامیده می‌شوند.
اگر کپسول مفصلی زانو از عقب باز گردد، اولین قسمتی که مشاهده میگردد، رباط متقاطع پشتی است. این رباط نسبت به رباط متقاطع جلویی، قوی تر بوده، ولی فیبرهای رباط متقاطع جلویی، وضعیت مایل تری دارند. مهمترین عمل رباط متقاطع پشتی، جلوگیری از دررفتگی تیبیا (درشت نی) به سمت عقب است.
رباط خاصره ای
رباط خاصره ای رانی یا ایلیوفمورال (به انگلیسی: Iliofemoral ligament) یکی از رباطهای مفصل ران بوده که سه گوش و به شکل Y معکوس است. این رباط ضخیم و بسیار قوی است. رباط خاصره‌ای رانی در جلوی کپسول مفصلی مفصل ران قرار میگیرد و دارای یک راس مشترک و دو باند خارجی و داخلی است.
راس رباط به خار خاصره‌ای جلویی تحتانی، باند خارجی به انتهای فوقانی خط بین تروکانتری (خط اینترتروکانتریک) و باند داخلی به انتهای تحتانی خط بین تروکانتری متصل میگردد. باندهای داخلی و خارجی قوی و محکم هستند. باند خارجی مسیری مایل و باند داخلی تقریبا مسیری عمودی دارد. رباط خاصره‌ای رانی، به طور عمده از حرکات چرخش داخلی (اینترنال روتیشن) و صاف کردن (اکستانسیون) مفصل ران جلوگیری میکند.
رباط عانه ای
رباط عانه‌ای رانی یا پوبوفمورال (به انگلیسی: Pubofemoral ligament) یک رباط مربوط به مفصل ران بوده که در جلوی کپسول مفصلی قرارمی گیرد و مثلثی است. این رباط ازیک طرف به پوبیس (عانه)، غشاء و ستیغ ابتوراتور اتصال داشته و در قسمت پایین (دیستال) به کپسول مفصلی و سطح عمقی باند داخلی رباط خاصره‌ای رانی (ایلیوفمورال) متصل میگردد.
رباط ورکی
رباط ورکی رانی یا ایسکیوفمورال (به انگلیسی: Ischiofemoral ligament) یکی از رباطهای مفصل ران بوده که در پشت (خلف) کپسول مفصلی ضخیم شده‌است. این رباط از ایسکیوم (از قسمت پشتی تحتانی استابولم) به سمت بالا و خارج در پشت گردن استخوان ران می‌پیچد، به طوریکه برخی از فیبرها با منطقه حلقوی (فیبرهای حلقوی کپسول لیفی) ترکیب می‌شوند و فیبرهای دیگر به تروکانتر بزرگ متصل می‌گردند. رباط ورکی رانی در حرکات صاف شدن (اکستانسیون) و چرخش داخلی (اینترنال روتیشن) مفصل ران به طور محکم کشیده میشود.
رباط سر استخوان
رباط سر استخوان ران (به انگلیسی: Ligament of head of femur) یک رباط مربوط به داخل مفصل ران بوده که رباط گرد نیز نامیده میشود. این رباط از حفره سر استخوان ران به قسمت‌های زیر متصل میگردد:
رباط عرضی حقه‌ای (رباط عرضی استابولار)
حفره حقه‌ای (حفره استابولار)
لبه بریدگی حقه‌ای (بریدگی استابولار)
رباط گرد
رباط گرد در حرکات نزدیک شدن و نیمه خم شدن (اداکسیون و سمی فلکسیون) مفصل ران سفت میشود و در عمل دورشدن (ابداکسیون) شل است. اگرچه رباط سر استخوان ران در حرکت اداکسیون محکم کشیده میشود، نسبتا عملکرد مکانیکی اش فاقد اهمیت است.
یکی از منابع خونرسانی سر استخوان ران ازطریق عروقی به نام عروق رباط گرد تامین میشود که از رباط گرد به سر استخوان ران می‌روند. این عروق نقش چندانی در خونرسانی ندارند.
آسیب رباط در ناحیه مفاصل
رباط اجاره میدهد تا مفصل در جهات خاصی حرکت کرده و از حرکت آن در جهت های دیگر جلوگیری میکند. با این حال فشار بیش از حد تحمل رباط به مفصل موجب آسیب آن میشود. وقتی نیرو در جهتی به مفصل وارد میشود که نباید حرکت کند رباط تحت کشش قرار میگیرد. برحسب شدت کشش وارد شده به رباط آسیب متفاوت است.
اگر کشش کم باشد معمولا پارگی های خفیف و میکروسکوپی در رباط ایجاد میشود. در این حال درد و تورم در محل آسیب رباط وجود خواهد داشت
وقتی کشش متوسط است رباط بصورت ناقص پاره میشود. در این حال شدت درد و تورم زیاد بوده و به علت خونریزی ایجاد شده در محل پوست روی رباط آسیب دیده کبود میشود
وقتی شدت کشش زیاد باشد رباط بطور کامل پاره میشود. در این وضعیت مفصل کاملا ناپایدار شده و ممکن است دررفتگی ایجاد شود
درمان آسیب های رباط چگونه است
درمان آسیب های رباط معمولا بصورت چند هفته بیحرکت کردن مفصل است. این بیحرکتی در غالب اوقات موجب جوش خوردن رباط پاره شده میشود. پارگی رباط ها غالبا به نحوی است که اجازه ترمیم را نمیدهد. رباط در محل پارگی ریش ریش و له میشود و در این وضعیت جایی در رباط برای بخیه زدن نیست.
در مواردی خاص که رباط در محل اتصال به استخوان پاره میشود ممکن است درمان پارگی با استفاده از عمل جراحی انجام گردد. با این حال در غالب موارد درمان با مدتی بیحرکتی مفصل به منظور ترمیم خودبخودی بافت آن و سپس شروع حرکات مفصل برای ممانعت از خشکی آن است. این حرکات در قالب نرمش های کششی و تقویتی و تحت نظر فیزیوتراپ انجام میگردد.
در صورتی که پس از طی این مراحل مفصل ناپایدار باقی بماند مشخص میشود که رباط آسیب دیده نتوانسته است بصورت موثری ترمیم یابد. در این حال معمولا نیاز به انجام جراحی وجود خواهد داشت. این عمل جراحی دیگر بصورت ترمیم نیست بلکه آن را بازسازی میگویند. بازسازی رباط ها معمولا بعد از گذشت چند ماه از زمان آسیب اولیه انجام میشود.
در عمل بازسازی معمولا رباط آسیب دیده ترمیم نمیشود بلکه بافتی دیگر جایگزین رباط میشود تا کار آن را انجام دهد. این بافت جایگزین معمولا تاندونی است که از جای دیگری از بدن گرفته میشود. به علت شباهت زیاد بافتی بین رباط و تاندون میتوان از تاندون بجای رباط استفاده کرد. در اعمال جراحی بازسازی، تاندون پیوندی را در دوسر به استخوان های مورد نظر متصل میکنند تا در جای رباط قبلی قرار گرفته و کار آن را انجام دهد.
رباط یا لیگامان گروهی از بافت‌های فیبر مانند هستند که در اطراف مفاصل قرار دارند و معمولاً استخوانی را به استخوان دیگر متصل میکنند و توانایی مقاومت دربرابر کشش را دارا هستند. رباط‌ها، مانند تاندون‌ها، از کُلاژِن ساخته شده‌اند و تفاوت آن‌ها در این است که تاندون عضلات را به استخوان‌ها متصل میکند.البته واژهٔ لیگامان در کالبدشناسی کاربردهای دیگری نیز دارد؛ مثلاً چین‌هایی از صفاق مانند لیگامان هپاتودئودنال و بخش‌های بجامانده از دوران جنینی مانند لیگامان ترس هپاتیس. به طورکلی رباطهای مفاصل سینوویال را می توان به گروه های زیر تقسیم کرد
رباطهای کپسولی که به کپسول مفصلی چسبیده اند و بخشی از کپسول مفصلی محسوب می شوند.
رباطهای خارج کپسولی که در خارج کپسول مفصلی قرار دارند که ممکن است به مفصل نزدیک یا از مفصل دور باشند.
رباطهای داخل کپسولی که در داخل کپسول مفصلی واقع شده اند.
مثال هایی از لیگامان های کپسولی
لیگامان گلنوهومرال
لیگامان آکرومیوکلاویکولار (رباط اخرمی – ترقوه ای)
بخش عمقی لیگامان طرفی داخلی (MCL)
مثال هایی از لیگامان های خارج کپسولی
لیگامان طرفی خارجی یا LCL
لیگامان کوراکوکلاویکولار (رباط غرابی – ترقوه ای)
لیگامان کوستوکلاویکولار (رباط دنده ای – ترقوه ای)
مثال هایی از لیگامان های داخل کپسولی
لیگامان متقاطع جلویی یا رباط صلیبی قدامی (ACL)
لیگامان متقاطع پشتی یا رباط صلیبی خلفی (PCL)
چهار رباط اصلی مفصل زانو عبارتند از:
رباط طرفی داخلی (MCL) یا رباط طرفی درشت نی
رباط طرفی خارجی (LCL) یا رباط طرفی نازک نی
رباط متقاطع جلویی (ACL) یا رباط صلیبی قدامی
رباط متقاطع پشتی (PCL) یا رباط صلیبی خلفی
رباط طرفی داخلی
رباط طرفی داخلی (به انگلیسی: Medial collateral ligament) همانند رباط طرفی خارجی یک رباط محکم در مفصل زانو است که به لقمه (کوندیل) داخلی استخوان ران و درشت نی اتصال دارد. این رباط دارای دو قسمت سطحی و عمقی است.
بخش عمقی ضعیف تر بوده که به طبق (Plateau) درشت نی و منیسک داخلی متصل میگردد. قسمت سطحی که قوی تر است به سطح داخلی درشت نی (پایین تر از مفصل زانو) اتصال دارد. رباط طرفی داخلی باعث نگهداری کپسول مفصلی زانو میگردد.
رباط طرفی خارجی
رباط طرفی خارجی (به انگلیسی: Lateral collateral ligament) یک رباط محکم در مفصل زانو است که به لقمه (کوندیل) خارجی استخوان ران و سر استخوان نازک نی (فیبولا) اتصال دارد. این رباط به کپسول مفصلی اتصال نداشته، ولی همانند رباط طرفی داخلی در نگهداری کپسول مفصلی زانو نقش دارد.
رباط متقاطع پشتی
رباط متقاطع پشتی یا صلیبی خلفی یا PCL (به انگلیسی: Posterior cruciate ligament) یکی از رباطهای قوی مفصل زانو است. این رباط از کوندیل داخلی فمور (استخوان ران) به ناحیه پشتی بین کوندیلی تیبیا (درشت نی) متصل میگردد. رباط متقاطع پشتی (PCL) و متقاطع جلویی (ACL) داخل کپسولی بوده و به علت وضعیت آناتومیکی خاص به نام متقاطع یا صلیبی نامیده می‌شوند.
اگر کپسول مفصلی زانو از عقب باز گردد، اولین قسمتی که مشاهده میگردد، رباط متقاطع پشتی است. این رباط نسبت به رباط متقاطع جلویی، قوی تر بوده، ولی فیبرهای رباط متقاطع جلویی، وضعیت مایل تری دارند. مهمترین عمل رباط متقاطع پشتی، جلوگیری از دررفتگی تیبیا (درشت نی) به سمت عقب است.
رباط خاصره ای
رباط خاصره ای رانی یا ایلیوفمورال (به انگلیسی: Iliofemoral ligament) یکی از رباطهای مفصل ران بوده که سه گوش و به شکل Y معکوس است. این رباط ضخیم و بسیار قوی است. رباط خاصره‌ای رانی در جلوی کپسول مفصلی مفصل ران قرار میگیرد و دارای یک راس مشترک و دو باند خارجی و داخلی است.
راس رباط به خار خاصره‌ای جلویی تحتانی، باند خارجی به انتهای فوقانی خط بین تروکانتری (خط اینترتروکانتریک) و باند داخلی به انتهای تحتانی خط بین تروکانتری متصل میگردد. باندهای داخلی و خارجی قوی و محکم هستند. باند خارجی مسیری مایل و باند داخلی تقریبا مسیری عمودی دارد. رباط خاصره‌ای رانی، به طور عمده از حرکات چرخش داخلی (اینترنال روتیشن) و صاف کردن (اکستانسیون) مفصل ران جلوگیری میکند.
رباط عانه ای
رباط عانه‌ای رانی یا پوبوفمورال (به انگلیسی: Pubofemoral ligament) یک رباط مربوط به مفصل ران بوده که در جلوی کپسول مفصلی قرارمی گیرد و مثلثی است. این رباط ازیک طرف به پوبیس (عانه)، غشاء و ستیغ ابتوراتور اتصال داشته و در قسمت پایین (دیستال) به کپسول مفصلی و سطح عمقی باند داخلی رباط خاصره‌ای رانی (ایلیوفمورال) متصل میگردد.
رباط ورکی
رباط ورکی رانی یا ایسکیوفمورال (به انگلیسی: Ischiofemoral ligament) یکی از رباطهای مفصل ران بوده که در پشت (خلف) کپسول مفصلی ضخیم شده‌است. این رباط از ایسکیوم (از قسمت پشتی تحتانی استابولم) به سمت بالا و خارج در پشت گردن استخوان ران می‌پیچد، به طوریکه برخی از فیبرها با منطقه حلقوی (فیبرهای حلقوی کپسول لیفی) ترکیب می‌شوند و فیبرهای دیگر به تروکانتر بزرگ متصل می‌گردند. رباط ورکی رانی در حرکات صاف شدن (اکستانسیون) و چرخش داخلی (اینترنال روتیشن) مفصل ران به طور محکم کشیده میشود.
رباط سر استخوان
رباط سر استخوان ران (به انگلیسی: Ligament of head of femur) یک رباط مربوط به داخل مفصل ران بوده که رباط گرد نیز نامیده میشود. این رباط از حفره سر استخوان ران به قسمت‌های زیر متصل میگردد:
رباط عرضی حقه‌ای (رباط عرضی استابولار)
حفره حقه‌ای (حفره استابولار)
لبه بریدگی حقه‌ای (بریدگی استابولار)
رباط گرد
رباط گرد در حرکات نزدیک شدن و نیمه خم شدن (اداکسیون و سمی فلکسیون) مفصل ران سفت میشود و در عمل دورشدن (ابداکسیون) شل است. اگرچه رباط سر استخوان ران در حرکت اداکسیون محکم کشیده میشود، نسبتا عملکرد مکانیکی اش فاقد اهمیت است.
یکی از منابع خونرسانی سر استخوان ران ازطریق عروقی به نام عروق رباط گرد تامین میشود که از رباط گرد به سر استخوان ران می‌روند. این عروق نقش چندانی در خونرسانی ندارند.
آسیب رباط در ناحیه مفاصل
رباط اجاره میدهد تا مفصل در جهات خاصی حرکت کرده و از حرکت آن در جهت های دیگر جلوگیری میکند. با این حال فشار بیش از حد تحمل رباط به مفصل موجب آسیب آن میشود. وقتی نیرو در جهتی به مفصل وارد میشود که نباید حرکت کند رباط تحت کشش قرار میگیرد. برحسب شدت کشش وارد شده به رباط آسیب متفاوت است.
اگر کشش کم باشد معمولا پارگی های خفیف و میکروسکوپی در رباط ایجاد میشود. در این حال درد و تورم در محل آسیب رباط وجود خواهد داشت
وقتی کشش متوسط است رباط بصورت ناقص پاره میشود. در این حال شدت درد و تورم زیاد بوده و به علت خونریزی ایجاد شده در محل پوست روی رباط آسیب دیده کبود میشود
وقتی شدت کشش زیاد باشد رباط بطور کامل پاره میشود. در این وضعیت مفصل کاملا ناپایدار شده و ممکن است دررفتگی ایجاد شود
درمان آسیب های رباط چگونه است
درمان آسیب های رباط معمولا بصورت چند هفته بیحرکت کردن مفصل است. این بیحرکتی در غالب اوقات موجب جوش خوردن رباط پاره شده میشود. پارگی رباط ها غالبا به نحوی است که اجازه ترمیم را نمیدهد. رباط در محل پارگی ریش ریش و له میشود و در این وضعیت جایی در رباط برای بخیه زدن نیست.
در مواردی خاص که رباط در محل اتصال به استخوان پاره میشود ممکن است درمان پارگی با استفاده از عمل جراحی انجام گردد. با این حال در غالب موارد درمان با مدتی بیحرکتی مفصل به منظور ترمیم خودبخودی بافت آن و سپس شروع حرکات مفصل برای ممانعت از خشکی آن است. این حرکات در قالب نرمش های کششی و تقویتی و تحت نظر فیزیوتراپ انجام میگردد.
در صورتی که پس از طی این مراحل مفصل ناپایدار باقی بماند مشخص میشود که رباط آسیب دیده نتوانسته است بصورت موثری ترمیم یابد. در این حال معمولا نیاز به انجام جراحی وجود خواهد داشت. این عمل جراحی دیگر بصورت ترمیم نیست بلکه آن را بازسازی میگویند. بازسازی رباط ها معمولا بعد از گذشت چند ماه از زمان آسیب اولیه انجام میشود.
در عمل بازسازی معمولا رباط آسیب دیده ترمیم نمیشود بلکه بافتی دیگر جایگزین رباط میشود تا کار آن را انجام دهد. این بافت جایگزین معمولا تاندونی است که از جای دیگری از بدن گرفته میشود. به علت شباهت زیاد بافتی بین رباط و تاندون میتوان از تاندون بجای رباط استفاده کرد. در اعمال جراحی بازسازی، تاندون پیوندی را در دوسر به استخوان های مورد نظر متصل میکنند تا در جای رباط قبلی قرار گرفته و کار آن را انجام دهد.
- مشخصات
- دانلود
نظرات خود را اینجا بنویسید
